VAN VERRE EN NABIJ.
als de schaduwen zwaar vallen. Door het Woord
staat de opstanding van Jezus Christus uit den dooden
als een rots van behoud in allen nood. Door het
Woord is er vertroosting, al lijkt het Woord soms
gebonden. Is het niet gebonden, als Jezus Christus op
Zijn kruisweg gaat Als Johannes op Patmos gevan
gen is? Wij hebben ook onze ervaring van gebonden
gezanten. Maar het Woord is niet te binden. De
zeelen worden verteerd als een snoer van grof vlas.
En dat Woord heerscht in de Kerk. Als zij het
Woord tracht in te kapselen en te begrenzen, ver
wereldlijkt zij. Een gezant in eep, keten is niet het
ergste, maar dat wij ons onttrekken aan het Woord.
Dat is de benauwing van de dwalende middeleeuwen,
dat het Woord zich niet laat binden,.maar over 1483
en 1517 heen den weg naar de toekomst vindt. Niet
Erasmus, maar Luther, die op den Wartburg den
Bijbel vertaalt, is dienstknecht des Heeren. Het onge
bonden Woord is de vertroosting der Kérk.
Maar tegelijk ook haar binding. Het is de verant-N
woordelijkheid der Kerk, dat zij geen spel met het
Woord mag bedrijven. Zij gaat de toekomst niet in
'met de verwachting van Christus' activiteit in de
wereld. Niet de menschen zijn beslissend, maar het
Woord. En het Woord is geen nieuwe wet, want
het is het Woord van Jezus Christus, Die Zijn kleed
in bloed heeft geverfd tot verlossing der wereld. Hij
roept ons tot het gebed, dat we alleen de binding
aan Zijn Woord zullen hebben, in de bewaring der
belijdenis, zonder onzuivere motieven. Het Woord
waarschuwt ons voor een ziekelijke miskenning van
de belofte eh een intellectueele overschatting van de
kennis zonder liefde. Het waarschuwt, tegen indivi
dualisme en hiërarchie. Het dringt tot vurig gebed,
dat de- heerlijkheid van Jezus Christus gezien zal
worden. Daarin is de eenige vertroosting en de eenige
uitweg.
't Is stil in de kerk onder deze preek. De gemeente
spant zich in om deze rijke gedachten, die voorrecht
en roeping vertolken, te verwerken en mee te nemen.
Dan noodigt de prediker ons uit tot het gebed, als
wij staande zingen
Wij zullen in Zijn woning gaan,
Ons buigen, waar Zijn troon zal staan,
En bidden voor Zijn voetbank aan. s-
Sta op tot Uwq rust, o HEER,
Met d'arke van Uw sterkt' en eer.
En nu bidden wij, om Gods bijstand voor de Sy
node, voor de leden van 't möderamen, voor de een
heid der Kerken, voor hen, die heengingen. Wij
belijden onze schuld en roepen God om Zijn ont
ferming aan voor Zijn Kerk in Nederland en in Indië.
Het gebed worstelt omhoog uit den nood naar Gods
troon en rust in de zegevierende heerlijkheid van
Christus, Die overwint door het Woord. De slotzang
onderstreept het
Mijn beê, met opgeheven handen
Klimm' voor Uw heilig aangezicht.
Dan stroomt de kerk leeg. We zijn gesterkt en
bemoedigd tot het werk, dat morgen whcht.
De opening.
De Oosterkerk vertoont op Dinsdagmorgen het ge
wone beeld van Synode-dagen, ons in de laatste jaren
vertrouwd geworden. Voor het doophek het podium
van 't möderamen waarop nu de Utrechtsche predi
kanten plaats nemen. In de kerkruimte de groene tafels
der Synode-leden. Vooraan de lange tafel der prae-
adviseerencfe hoogleeraren, die zich door 't rumoer in
den lande niet lieten afschrikken. Ze gedragen zich
heel behoorlijk en geven vooralsnog geen aanleiding
tot kritiek. Óp de galerijen bevinden zich vrij vele
bezoekers, die belangstellend toekijken hoe de Synode
zich langzaamaan installeert.
Dan laat Ds v. d. Vliet den hamer vallen met for-
schen slag. De Synode is geopend.
We zingen Gez. 8 3, 4 en 7. Merkwaardig hoe de
bekende woorden van psalm en gezang ons in een
bepaalde situatie bijzonder sterk toespreken. De mor
genzang vertolkt wat leeft in ons hart.
En het Woord des Konings, dat volgt, oefent heer
schappij uit
Geliefden, laat ons elkander liefhebben"
(1 Joh. 4:7—5:4).
Het wordt een indrukwekkend moment, als* de Sy
node opstaat en haar geloof* belijdt met de klare, diepe
taal ven het apostolisch symbool. We staan voor het
aangezicht van Hem, Die onze Vader en onze Rech
ter is.
Ds Van der Vliet bidt en wij bidden mee. Als God
ons niet zegent
Dan houdt de nestor der pastores loei de openings
rede, die herinnert aan licht en zon, glans en -jubel
bij de bevrijding, maar ook aan de benauwing der
Kerk, die als een mistbank is, waarin de zon nog
niet doorbreken wil. 't Is ditmaal diepe ernst, ..Over
groote dingen moet de Synode oordeelen. Wie zou
iets anders begeeren dan herstel van de eenheid, in
de handhaving der Waarheid.
Dan herinnert van der Vliet aan 't Woord van den
Heiland „Indien gijlieden in Mijn Woord blijft, zoo
zijt gij waarlijk Mijn discipelen en zult de waarheid
verstaan en de waarheid zal u vrijmaken" (Joh. 8 31,
32). Deze appèl-synode heeft geduld, liefde en ver
draagzaamheid noodig. En vooral den Heiligen Geest.
Met haar belijden van Jezus Christus en de verzoening
met God in Hem staat de Kerk in 't centrum van
wereldleven, terwijl de stroom haar tegen is. Daarom
is de verantwoordelijkheid groot. De appèl-synode
moge een herstel-synode 'worden. Gods genade be-
giftige haar met reformatorische bezieling en verblijde
onze Kerken door Zijn vruchtbaren zegen over haar
arbeid. Men verwacht veel van de Synode, zij ver
wachte het van den Heere in 't belijden Onze hulp
is in den Naam des HEEREN, Die hemel en aarde
gemaakt heeft. En dan zij de genade van onzen Heere
Jezus Christus en de liefde van God en de gemeen
schap des Heiligen Geestes met u.
Het möderamen gekozen.
De verkiezingvan het möderamen, die nogal .wat
tijd in beslag neemt en als steeds een ietwat romme
lig en aanblik aan de eerwaarde vergadering geeft,
biedt gelegenheid om de Synode vanaf het podium
eens wat nauwkeuriger te obsefveeren. Er zijn. niet
weinige jongeren onder de broeders, die de sierlijke
kroon der grijsheid nog missen, 't Is geen stelletje
oudgedienden, die al vooruit weten hoe het zal gaan.
Heel deze vergadering maakt den indruk, dat zij in
ernst en toewijding haar arbeid verrichten zal. Prof.
Aalders zit intusschen druk te praten met Dr Scott,
dén afgevaardigde der Schotsche kerken, in zijn ty
pisch engelsche dominees-jas, met het zwarte plastron
onder den hoogen, staanden boord, 't Brengt mij aan
't peinzen over de kleervrijheid, waaraan onze pastores
voor niets ter wereld getornd willen zien. Ik weet het
nog niet. Misschien valt er meer voor die kerkelijke
uniform te zeggen,1 dan wij ons bewust zijn. Prof.
Grosheide wordt inmiddels onder vuur genomen door
'n persfotograaf, die heel den morgen de Synode als
zijn jachtveld beschouwt. Als een duitsche scherp
schutter uit het vuurpeleton legt hij op hem aan een
felle flikkering, een doffe plof en in een onbewaakt
oogenblik is zijn hooggeleerde vereeuwigd in een' wel
zeer karakteristieke houding, de hand boven op zijn
steile haren, verdiept in een belangrijk betoog over
één of ander kerkelijk probleem.
Overigens komt het met het' möderamen in orde.
Ds Duursema, één van de veteranen, krijgt den voor
zittershamer te hanteeren. Ds Kruyswijk, een „nieuwe
ling" wordt assessor. Dat hij niet opgeblazen "\fcorde
Een beetje tegenstribbelend om het vele werk, dat zij
bij hun drukken arbeid niet meer kunnen vertouwen,
nemen Dr Hoek en Ds van der Woude zitting als
scriba. De voorzitter aanvaardt de leiding met een
toespraak, waarin hij er op wijst, dat de neiging in
den lande aan het licht trad om jongeren naar voren
te schuiven. Toch acht hij het wijs van de Synode,
dat zij den band aan 't verleden niet doorsnijdt, al wil
hij daarmee niet zeggen dat het wijs is die continuïteit
in zijn persoon te zoeken. Er is veel afgebroken, maai
de Heere geve ons, dat wij in den weg van hartelijke
verootmoediging en geloof de eenheid bewaren en
terug mogen vinden hen, die heengingen.
Daarna betuigen de Synode-leden door opstaan hun
instemming met de drie Formulieren, van Eenighdd.
Een kort moment, maar 't is een zwijgende, heilige eed
voor 't aanschijn des Heeren, Die alles ziet en hoort.
Een groet uit het buitenland'.
Aan het begin van de middagvergadering spreekt
Reverend Dr Scott namens, de Geref. Kerk van Schot
land. Hij herinnert aan de oorlogsjaren, waarin de
Nederlandsche minister-president, Prof. Gerbrandy,
wiens resolute houding diepen indruk maakte op het
Engelsche volk, lid van zijn gemeente in Londen was.
Er is bewondering in Engeland voor 't geestelijk ver
zet der Nederlandsche Kerken tegen het nazidom. De
Schotsche kerken .verstaan, dat dit verzet gevoed werd
uit de kracht Gods en daardoor voor Zijn Koninkrijk
van groote beteekenis was. Ook vandaag is de eenige
hoop voor wereld en menschheid alleen te vinden in
Jezus Christus. Hij is de wijnstok en wij de ranken.
Prof. Aalders beantwoordt dit sympathieke, pittige
woord met een vlotte toespraak in 't Engelsch, waarin
hij wijst op de overeenkomst in de wijze van optreden,
karakter en historie tusschen de Schotsche en de
Nederlandsche Kerken. Hij bidt den broederen overzee
Gods zegen toe.
Nu volgen van de moderamentafel een aantal
technische mededeelingen over de werkwijze van de
Synode. Commissies worden benoemd, voorzitters aan
gewezen. Het kost heel wat inspanning voor een
Synode om op gang te raken en een gat te eten in
den allesbehalve licht-verteerbaren rijstebrijberg der
ingekomen stukken, die uit allen oorde toegevloeid
zijn. Maar morgen kan de Synode toch, als alles
verloopt „volgens de plannen", aan den slag gaan.
De J.
Brieven. Ditmaal begin ik met het nabije. Onder
de brief die veertien dagen geleden gedeeltelijk werd
afgedrukt en die ongeveer na 8 weken wachtens in de
Kerkbode kon worden opgenomen, stond „wordt ver
volgd". Deze brief is echter verouderd en daar er
gelukkig weer een lange brief van Ds van Nes is
binnengekomen, zullen we die oude maar niet. meer
vervolgen. Die laatste brief heb ik laten drukken, wat
echter ook weer eenige weken wachteps kostte, maar
we zijn dan nu zoover dat- deze-' laatste brief van
December plus "een brief van Dr Dreckmeyer aan
alle kerken in Zeeland, Brabant en Limburg is toe
gezonden. Ieder gezin kan dien brief bij de kerkeraad
of zendingscommissfé verkrijgen. ,Wie dien brief leest
zal wel heel dankbaar zijn, dat Ds van Nes, met zijn
vrouw en kinderen naar we hopen, op 10 Februari
D.V. in Amsterdam zal aankomen, waar ondergetee-
kende hem zal verwelkomen namens de zendende kerk.
Het zal zeker wel eenigen tijd duren voor onze broe
der en zuster, die niet weinig van de ontzaglijke span
ningen der laatste maanden en jaren geleden hebben,"'
in ons midden terug kunnen zijn. Men valle Ds van
Nes dus voorloopig niet lastig met aanvragen voor
spreekbeurten enz. Wèl wil ik het adres van -zijn te
huis hier doorgeven alsook dat van het tehuis van zijn
vrouwDs C. van Nes p.a. W. van Nes Czn, Vlie
landstraat 24, Zaandam., En het adres van het tehuis
van Mevrouw van Nes is Mevr. P. de Putter
Dieleman,- Scheldekacje 24, Terneuzen. Ze zullen het
zeker op prijs stellen indien u na al de brieven die zij
ons zonden, van uw medeleven blijk geeft.
Boeken. In de tweede plaats ligt hier voor me een
schrijven van het Zendingscentrum waarin gevraagd'"
wordt ,om goede theologische boeken. Nagenoeg alle
bibliotheken van de zendingsarbeiders en predikanten
van de Hollandsche kerken in Indië zijn door de oor
logshandelingen verloren gegaan. Wanneer we hier
in het Zuiden het nu zóó doen, dat alle boeken worden
opgezonden naar den koster van dé Noorderkerk, J.
Volkers, die zulk prachtig wérk verrichtte in combi
natie met de zendingsmeisjes, met het verzamelen en
verzenden van de kleedingstukken voor de tropen, dan
loopt die zaak goed. Wil men giften 'voor dit doel
zenden, dan gireere ten n'ame van Penningmeester
der Zendingscommissie te Middelburg"girono. 476211.
met het bijschrift „boekenfonds" voor Indië. Wie persé
een postwissel zenden wil, doe dit aan hetzelfde adres,
maar dan moetver bij P. Wattel, Noordstraat 18.
Zendingscentrum. Dan iets over het zendingscen
trum. Met hét grootste genoegen ben ik daar een
Maandagochtend geweest. In één woordprachtig
Wat een gebouwWat een schitterende gelegenheid
om te confereeren En dat gebeurt ook Tal van con
ferenties worden nu al geprojecteerd En niet alleen
maar predikanten en onderwijzers zullen daar kunnen
samenkomen, maar ook onze jongens en meisjes. Het
Zendingsblad vertelt u deze keer er heel wat va'n.
Lees dat artikel eens van prof. Bavinck En de di
recteur, Ds Richters heeft er slag van om de zaken
daar zóó te regelen, dat alles goed verloopt. Wat een
werk wordt daar verzet en wat nog een toekomst
plannen Ik weet zeker dat ieder die daar .geweest is,
met dankbaarheid vervuld zal zijn om het prachtige
werk dat daar gedaan wordt. De Zending leeft weer,
ondanks de geweldige tegenslagen, die we ondervon
den hebben en nog ondervinden. En waar we voor
groote moeilijkheden staan, daar is het meer dan ooit
noodig dat de actie.van het thu'is-front zich goed ont
wikkelt. Later wil ik wel eens iets meer zeggen van
dit centrum.
Saméhkomsten. Een vierde punt dat ik even wil
aanstippen ,is> het feit dat hier in het' Zhiden verschil
lende sprekers zullen komen. Ds Richters zal in Goes,
Vlissingen en Middelburg optreden. We 'willen pro-
beeren er nog een zendingsfilm bij te krijgen, maar we"
weten niet of dat lukken zal. Wel zal er een heele
mooie zendingsfilm vertoond worden door de Suriname-
zending. We doen dat samen met onze Hervormde
broeders. In het Doopsgezinde kerkgebouw bij het
postkantoor zal' des middags de film voor de kinderen
en in de Noorderkerk des-avonds voor volwassenen
vertoond worden. Bovendien komt Ds Popma hier in
Middelburg op 31 Maart voor de Zendingscommissie
en gaarne zal hij vóór en na dien datum, op andere
plaatsen voor de zending optreden.
Wanneer er zendingscommissies met hem corres-
pondeeren willen dan is hier zijn adres Ds R. W.
Popma, Eikengosscheweg 172, Hilversum.
Öok ondergeteekende zal in verschillende plaatsend-
iets van de Zending gaan zeggen. En ook zal in
Februari' de vergadering van het Zendingscomité met
deputatèn gehouden, waar we onze beide zendelingen
naar we hopen zullen ontmoeten) terwijl als voorloo-
pige datum van de vergadering van alle Zendings
commissies van Walcheren is vastgesteld Woensdag
avond 20 Februari des avonds half acht. Mogen we
nu met klem verzoeken aan alle. Zendingscommissies
op Walcheren aanwezig te zijn. Wanneer men nu die
datum noteert, dan hebben we. misschien kans dat
verschillende zendingsplannen kunnen worden bespro
ken en kunnen we elkander helpen voor de toekomst.
Dus we mogen rekenen op uw aanwezigheid
Stille Zuidzee en Indië. Nu nog iets over hetgeen
verder afligt.
Laten we heel ver weg beginnen. In de Stille Zuid
zee waar het de laatste jaren niet zoo heel stil meer
was, is het woord „het bloed der martelaren is het
zaad der kerk" wel heel sterk bewaarheid. Toen in
1938 de zendeling John Williams daar het Evangelie
ging prediken, werd hij weldra vermoord, omdat men
hem voor een houthandelaar aanzag. Enzelfde lot
onderging G. R. Goddon met zijn jonge vrouw, in
1861, toen ze de vertaling van de Evangeliën Lucas
en Johannes en de Handelingen der apostelen hadden
beëindigd. In 1872 werd de zendeling James Douglas
vermoord. Deze man herzag de bijbelvertaling van
zijn voorganger en toen hij de woorden neerschreef
„Heere reken hun deze zonde niet toe", spleet een
inboorling zijn schedel met een bijl. Maar na deze
offers bracht de akker plotseling vrucht op. Eiland
na eiland werd voor het kruis veroverd, in 22 ver
schillende talen werd de bijbel overgezet en duizende
menscheneters werden tot den Christus der Schriften
bekeerd. Van de 60.000 inwoners zijn er nu 25.000/
christen.
Onze mannen moeten terug uit Indië. Anderen lie
ten er hun leven. Ds Verkuyl schreef aan het eind
van zijn rapport over den toestand van de kerken
in ons Indië „Dwars door de verwarring heen voert
God~~3e Heere zijn plan uit". Wie dat gelooft en de
historie der zending ziet, weet zeker dat ook vandaag
het Koninkrijk Gods komt. Hun lijden is niet tevergeefs.
v
Engeland. In Engeland heeft men tal van Zen
dingsgenootschappen. Over het algemeen kan men zeg
gen dat daar de zending bloeit. Prachtig uitgevoerde
zendingsbladen liggen Lier voor me. Vooral de vrou-
wenzending leeft daar. Meerdere malen heb ik zulk
