ONZE VRIJE UNIVERSITEIT IN
OORLOGSTIJD.
Professoren en studenten één groote haard
van illegaliteit.
IS ER NOG NIET GENOEG KAPOT?
OFFICIEELE BERICHTEN
OFFICIEELE BERICHTEN UIT DE
CLASSIS THOLEN.
Rilland-Bath.
boren hebben te houden ,,naar het oordeel dec Helde"?
Gewis."
Verder dit: „dat men van iemand, die in de ge
meente op formeel wettige wijze gedoopt wordt, ""hetzij
als kind der geloovigen of als volwassene op belijdenis,
veronderstellen mag en moet dat er het geloof, ge-
loofsvermogen of de wedergeboorte aanwezig is."
Wij eindigén met de bede dat onze bezwaarde
broeder deze taal van mannen als Noordtzij en Bos
eens ernstig overdenké.
Deze door hem genoemde en terecht geroemde
mannen staan met heel hun hart achter de Synode.
Hij schare zich werkelijk achter deze mannen 4en zijn
veroordeeling der Synode zal omslaan in een dank
baar gedenken en prijzen van haar arbeid en be
slissingen.
M. N. J. H.
,11.
Een bizondëre vermelding verent de medische op
leiding. Deze faculteit is nog niet aan de V. U. ver
tegenwoordigd. Tijdens de bezetting is er, uitgaande
van de Stedelijke Universiteit, een vrijwel volledige
opleiding geweest, welke in hoofdzaak in de Valerius
Kliniek werd gegeven en waarbij Prof. Dr. L. van
der Horst een vooraanstaande plaat§ innam. De op
leiding vanaf de school tot het propaedeutisch werd
geheel In de Kliniek gegeven en wel aan twee groepen
van 20 studenten. Voor het gedeelte propaedeutisch tot
candidaat waren er plm. 35 studenten en voor het
doctoraal werden eveneens een 40-tal opgeleid. Al
"met al eéh mooie prestatie!
Ook het persoonlijk contact tusschen Hoogleeraren
en studenten was buitengewoon vlot en prettig. Tij
dens dit alles ging het illegale werk met kracht voort.
Was ditaanvankelijk begonnen met hulpverleening
aan de-studenten in Vught, spoedig werden onder
duikers geholpen vnl. studenten, 'maar ook vele joden.
Gestadig breidde het werk zich uit. Vele bonkaarten
waren noodig. Transportmogelijkheden naar Engeland
werden geopend, een spionnage-net werd gelegd, enz".
Het personeel van de V. U. dat illegaal werkte werd
normaal doorbetaald.
Eind 1943 werd een aantal der werkers gearresteerd
w.o.. Prof. Coops, die eind April j.l. in Duitschland
bevrijd werd en thans z'n functie als Directeur heeft
hervat.
De studie aan het lab. ging, ondanks het feit dat
de moffen een groot gedeelte er van bewoonden, nor
maal door. Onze. ploeg van eerste-jaars werd in Aug.
'44 theoretisch zoowel als practisch, tweede-jaars. Ver
scheidene tentamina hadden we er óp zitten.
In Oct. '44 werd bij het uitvallen van de electriciteit
het lab. opnieuw een brandpunt van illegaliteit. Drs.
Smit vervalschte persoonsbewijzen (een paar duizend!)
Er werden voortdurend nieuwsberichten en bizondere
boodschappen met een ontvangtoestel opgenomen,
welke met een stencilinrichting vermenigvuldigd en
naarna verspreid werden. Dagelijks kwamen koerier
sters militaire en nieuwsberichten ophalen voor de
N.B.S., voor N.S.F., Werkcomité Amsterdam, enz.
„Dropped" zend- en ontvangtoestellen werden na
gekeken. Daar het V.U.-lab. één van de weinige in
richtingen was met eigen generator voor opwekken
van electriciteit, werden er zeer vele accu's geladen
o.a. vêor K.P. en eenige spionnagegroepen. Het laat
ste géschiedde in opdracht van Prof. Dr. G. J. Sizoo.
'Ook de andere Hoogleeraren van de V. U. htböen
een uitgebreid, aandeel gehad; zooals Prof.-Dr. V. H.
Rutgers, die in het buitenland gestorven is, Prof. Dr.
J. F. Koksma, enz.; te veel om.op te noemen.
In den loop van 1944 werd het Lab. zwaar ge
troffen. In het bizonder de Natuurkundeafd., die geheel
gevorderd werd. Hierdoor werd o.a. de Neutronen
generator van 600 Kv. (één van de drie soortgelijke
■toestellen in Nederland) uit elkaar geslagen en weg
gesleept.
We hebben toen nóg getracht terug te gappen wat
we konden.v Eveiulater ging de heele inhoud van de
prima ingerichte^gfistrumentma^erij er aan. Ofschqpn
de totale schade moeilijk te ramen is, gezien de onder
breking van loopende wetenschappelijke onderzoe
kingen, beloopt deze toch gauw een ton. De schei-
kunde-afdeeling heeft geen groote klappen gehad.
Dat de schade niet eenige malen zoo groot is, is
het resultaat van de gevolgde camou[lage-taktiek.
Verschillende vertrekken waren nl. ingericht met eigen
toestellen voor groote instellingen, als: B.P.M., Philips,
Ned. Instituut' voor Volksvoeding enz.
Het meerendeel van de kleine instrumenten en de
geheele Bibliotheek werdén door het personeel uit de
handen van de Duitschers gehouden en waren tijdelijk
o.a. in de Valerius Kliniék „ondergedoken".
Dat na de bevrijding, het lab. een centrum van
feestelijkheid was, is te begrijpen. Veel werd er be
sproken. De radio schalde nieuwsberichten de straat
in. Met man en macht wordt momenteel gewerkt aan
de herstelling der schade en de wederinrichting; zoo-
dab einde Juni de deuren weer kunnen opengaan!
„De Reformatie", het lijfblad van Dr. K. Schilder,
beweert te zijn een weekblad tot ontwikkeling van het
Gereformeerde leven.
Under deze „ontwikelirig" verstaat dit orgaan"
tegenwoordig blijkbaar: verscheuring en verbreking,
zoo groot en^iep mogelijk, en op zooveel mogelijke
terreinen, niet alleen in de Kerk,' maar ook in de
jeugdbeweging en op politiek gebied.
De hoofdredacteur van dit blad verklaarde onlangs,
dat met ons synodalen, „verdoolde sectarische gees
ten", van samenwerking op principieele basis geen
sprake kan zijn, tenzij wij ons radicaal bekeeren op
alle fronten.
Dit inspireerde Ds. den Boeft om in nr. 52 van den
20en jaargang in een artikel „Politieke bezinning" zijn
lezers op te hitsen, ook op politiek gebied met ons
te'breken en alle samenwerking op te zeggen.
Welke motieven heeft Z.Eerw. hiervoor? Het is
de moeite waard, er naar te luisteren:
De synodalen hebben „een stelletje'' leiders, die de
Kerk verraden hebben. Deze kerkverraders kunnen
best in staat zijn om morgén zich te ontpoppen als
landverraders en volksverraders. Wie vandaag knoeien
en sjaggeren kan met kerkrecht, kan het morgen met
ander recht. Wie heden zijn kerkrecht verloochent,
om zich van bepaalde personen te ontdoen, kan
morgen ook ten opzichte van het staatsrecht zoon
minderwaardige zwaai maken. Wie op kerkelijk gebied
Christus van den troon dringt om zelf daarop te gaan
zitten, zal ook niet schromen op politiek gebied een
troon voor zichzelf te bouten en Christus daarvan af
te stooten. Leiders, die geen inzicht hebben in de
rechtsbeginselen, die in de Kerk van Jezus Christus
te gelden hebben, zijn ook niet in staat om de rechts
beginselen in het volksleven zuiver te onderscheiden
en uit te dragen.
Daarom, zoo beweert Z.Eerw. zijn bezwaarde lezers,
laat U door-dat stelletje leiders niet binden daar, waar
Christus ons- vrijlaat, laat U niet voor hun politieke
karretje spannen, en laten de synodalen tevergeefs
bedelen om de gunst van U, die Kerkelijk doqj: hen
uitgestooten zijt! Achter deze exclusieve leiders, die
alleen maar dachten aan eigen zaakje van theologie
of universiteit, aldus is zijn liefdevolle conclusie, gaat
de geestelijke worsteling in het politieke leven nood
zakelijk kapot! Achter hen strijden is eenvoudig ver
raad aan de zaak van land en volk! Het vaandel, dat
deze kerkelijke leiders, deze kerkverraders, kerkelijk
besmëurd hebben, moeten wèggehaald worden daar
zij getoond hebben, het niet omhoog te kunnen
steken! Lgpt toch de les, die de bezwaarden hebben
te trekken uit onverantwoordelijke kerkverwoesting,
hen politiek de oogen doen openen! Wie zijn kerke
lijke zonden laat zitten en niet goedmaakt, kan politiek
niet heilzaam werken! Vergif is vergif, in de Kerk en
er buiten!
Waar haalt deze inzender den moed vandaan, om
■3dze kerkelijke leiders niet alleen kerkverraders, maar
ook landverraders te noemen?
In nr. 54 van „De Reformatie" geeft hij'hierop ant
woord. Hij verwijst naar een artikel van Ds. Knoop,
waarin deze wijlen Prof. H. H. Ku.per beschuldigt,
met den vijand geheuld, zijn Vorstin diep beleedigd
.en zijn vaderland yerraden te hebben, zoodat volgen&
hem het verband tusschen kerkverraad en landverraad
nauwer is dan sommigen vermoeden. Het kan niet
ontkend worden, dat de kerkelijke strijd op een be
denkelijk laag'peil gekomen is, zoo, dat zeer terecht
onze hoofdredacteur onlangs klaagde over de verru
wing en verproletariseering 'daarvan.
Om nog een enkel staaltje te noemen: in nr. 52 van
„De Reformatie" beschuldigt een zekeere Adolphus
Venator onze Synode ervan, dat ze geknoeid en het
rechts» Gods geschonden heeft, waardoor de Geref.
Kerk niet deed als moeder, d.i. levengeefster, maar als
gifmengster, levenneemsler, die nooit baarde, maar
abortus opwekte, wat misdadig is.
Wij zullen op al dezen hoon en smaad, al deze on
ware en onwaardige beschuldigingen en verkeerde
voorstellingen niet reageeren (hoewel dit al heel kras
is, dat men onze leiders staatsgevaarlijke misdadigers
noemt).*)
Slechts één ding willen wij doen en vragen: Is er
nog niet genoeg stuk, en moet alles kaoot? Moet er
soms ook nog, behalve een nieuwe „vrijgemaakte"
anti-revolutionaire partij, een „vrijgemaakt" .Patrimo
nium, C.N.V. en N.C.R.V. opgericht worden? Moeten
er som's ook aparte Christelijke scholen voor bezwaar
den opgericht worden? Synodale christelijke onder-
wijzers zijn zeker ook staatsgevaarlijk en kinderziel-
vergiftigers? En wanneer komt het eerste christelijke
dagblad, dat het „synodale juk" heeft afgelegd en vrij
is van alle vergif?
De Heere geve, dat de lezers van „De Reformatie"
aan deze door Ds. den Boeft voorgestelde reformatie
en ontwikkeling van j het Gereformeerde leven niet
meedoen en aan onze lijders op politiek en sociaal
gebied, trouw blijven en met ons blijven samenwerken,
en ook kerkelijk tot ons terugkeeren. Alleen waar
liefde woont en waarachtige eenheid gevonden wordt,
gebiedt de Heer Zijn zegen!
A. C. VREUGDENHIL.
Dr. Schilder beschuldigt de Synode, blijkens „De
waarheid luistert nauw", door K. C; van Spronssen,
van „gehaspel, misleiding, knoeierij, lichtzinnigheid,
onbetrouwbaarheid, doemwaardige uitwassen, ver
wringing der feiten, aan alle waardigheid en waarheid
gespeend fiasco's, ellendige, leiding, onwellevendheid,
verdraaiing, verkapte verloochening van' de werkelijk
heid, wezenlijke verlating van den christelijken grond
slag van samenspreking, quasi-logica, invasie van niet
deugende kerkrechten, praatzieken" enz.
In „Geref. Weekblad", d.d. 14 Sept. j.l. laakt Mr.
I. A. Diepenhorst eveneens dit onverantwoordelijke
drijven van Ds. den Boeft om kerkelijke beroering te
laten nagisten op het politieke erf.
De schrijver van deze merkwaardige regels, die
schrikbarend tekort schiet in de taak om betrouwbare
voorlichting te geven, aldus zeer terecht Mr. Diepen
horst, haalt hier een streep door de geschiedenis der
anti-revolutionaire partij, die altijd welbewust inter
kerkelijk wilde zijn. De eisch van eenheid der avond
maalstafel als voorwaarde van ongedeeld staatkundig
optreden voert tot het bestaansrecht van zooveel poli-
ieke partijen als er kerkformaties gevonden worden.
Nieuwe splitsing ookTn de politiek breekt de kraicht
der p/otestantsche staatkundige acie en vertpetigt het
werk van Groen, -Kuyper en Colijn. Kerkelijke ge-
deeldheid mag er nooi toe brengen de diepere eenheid
over het.hoofd te zien. Allen die Christus belijden en
vc?or Zijn Woord buigem moeten elkaar op het veld
der politiek vinden en met elkaar samenwerken,
waarom ook de vereeniging van C.H.'s en A.R.'s zeer
zou zijn toe te juichen. C: A. V.
Zondag 16 September j.l. was een blijde dag voor
de Geref. Kerk van Rilland-Bath, omdat zij in Cand.
D. Kuiper, voorheen hulpprediker te Goes, wederom
een eigen herder en leeraar mocht ontvangen.
Als bevestiger trad op Ds. J. Booy van Heinkens-
zand, die het woord bediende haar aanleiding van
2 Cor. 2 vs. 15—17. Zijn thema was, dat predikers
een goede reuk van Christus moeten zijn, waarbij hij
naging, wat dit zegt: le. voor dén inhoud van de
prediking, 2e. voor de vrucht van de prediking, 3e.
voor het brengen van de prediking.
's Middags deed Ds. Kuiper intrede met een predi
katie over, 1 Corinthe 9 vs. 24 en 25. Zijn thema
was: Paulus aansporing tot geloojsactiviteit en hij
wees: le. op den achtergrond, 2e. op het doel daar
van.
Na afloop hiervan werd de nieuwe leeraar toege
sproken door ouderl. M. Nieuwdorp.namens den ker-
keraad van Rilland-Bath; door Ds. C. A. Vreugdenhil
namens de Classis Tholen; door Ds. J. Booy namens
de Classis Goes, waarin Ds. Kuiper voorheen diende
als hulpprediker; door ouderl. H. Tramper namens de
naburige kerk van Krabbendijke en door ouderl. L. de
Kok namens de naburige kerk van Bergen op Zoom.
Op treffende wijze beantwoordde de nieuwe predikant
al deze hartelijke woorden, waarin hij o.a. er op wees,
dat hij reeds op zeer jeugdigen leeftijd de begeerte had
om Dienaar des Woords te worden. Stelle de Koning
der Kerk hem tot een rijken zegen en verblijde Hij de
gemeente van Rilland-Bath, die in de laatste jaren te
kampen had met groote moeilijkheden, met Zijn heil
rijke daden! C. A. V.
KORTE NOTULEN van de vergadering der
Classis Axel, gehouden te Schoondijke,
18 September 1945.
1. Namens de roepende l<:erk van Aardenburg opent
Ds. Ricmens de vergadering op de gebruikelijke wijze.
2. Alle kerken zijn wettig vertegenwoordigd. Als
moderamen nemen zitting: Ds. de Vries, praeses; Ds.
van Houte, scriba; Ds. Tiemens, assessor.
3. De notulen der vorige vergadering worden ge
lezen en vastgesteld.
4. Ingekomen stukken:
a. Van de Classes Middelburg en Tholen met toe
zegging-van te verleenen hulp aan de vacante kerken
in de Classis. Wordt dankbaar aanvaard.
b. Van de'Cl. Dokkum, dat Ds. van der Wielen te
Wierum zich l;eeft onttrokken aan de gemeenschap
dei* kerk.
Van de Cl. Breükelen inzake afzetting Ds. W.
Verwoerd, Ds. O. W. Bouwsma en Ds. A. Hordijk.
Vail' de kerk van Schermerhorn inzake schorsing
Ds. R. Koolstra.
Van de kerk van Veere inzake schorsing Ds. J. W.
Smitt.
Van de kerk van 's-Gravenhage-Öost inzake schor
sing Ds. F. de Vries.
c. Afschrift van het schrijven van 'de kerk van
Koog-Zaandijk aan de Gen. Synode.
d. Van de kerk van Goes behelzende het gevraagde
attest inzake br. A. V.
5. Op verzoek van de kerk van Z. wordt in over
eenstemming met het besluit der Gen. Synode 1914/
1930 na gehouden onderzoek aan br. A. Vingerling
te Goes toestemming verleend om in de Classis voor
de kerken, die zulks wenschen, een stichtelijk woord
te spreken. Deze toestemming wordt verleend tot de
Meiclassis 1946.
6. Rondvraag naar art. 41 K.O. Een instructie van
de kerk van Zoutespui wordt voor nader onderzoek
in handen van den scriba gesteld.
Vacaturebeurten worden geregeld.
De kerk van Oostburg deelt mede, dat voor Ds.
Oostenbrink een woning is gevonden, zoodat zijn
overkomst'tegen einde October mag worden tegemoet
gezien.
Kerkvisitatie zal in October worden gehouden.
6. Benoemd wordt tot classikaal deputaat voor de
Theol. Hoogeschool br. F. de Koeijer. te Zaamslag.
7. Als roepende kerk voor de volgende vergadering
wordt aangewezen: Axel. Datum: 15 Januari 1946.
Plaats: Terneuzen. Moderamen: Ds. Kok, praeses; Ds.
de Vries, scriba; Ds. van Houte, assessor.
8. De korte notulen worden vastgesteld.
9. Rondvraag en sluiting.
In opdracht der Classis,
JOH. A. TIEMENS, h.t. assessor.