KERKNIEUWS,
OFFICIEELE BERICHTEN.
BOEKAANKONDIGING.
Tegen dit spotten kwam, al wat in den ernsti-
gen jongen man was, op. Hij voelde behoefte de
pijnlijke levensraadselen tot oplossing te brengen
en raadpleegde vele boeken om daardoor tot
licht te komen en rust voör zijn denken te vin
den. Hij werd geslingerd van den cenen kant
naar den anderen. Er waren dagen, waarop hij
zich streng hield aan de voorschriften van den
Joodschen godsdienst en de voorgeschreven ge
beden met grooten ernst uitsprak. Maar na zulk
een periode van vrome stemming kon hij daarna
tot twijfel vervallen en een tegenzin hebben in
al die uiterlijke ceremoniën.
Tot een vaste overtuiging omtrent het bestaan
van God, het wereldbestuur en de onsterfelijk
heid kon hij maar niet komen.
Hij verviel niet tot beslist ongeloof, maar het
geen in de boeken van Mozes en de Profeten
stond was voor hem toch meer een aantrekkelijk;
mooi sprookje dan beschrijving van historische
werkelijkheid. „Hij vormde zich een deïstisch
stelsel, dat een mengelmoes van Rabbijnsche en
Mozaïsche grondstellingen bevatte." Zijn hart
had echter behoefte aan een levend, persoon
lijk, werkend God.
Dan bemerken we duidelijk de providentieele
leiding Gods in Da Costa's leven.
Van zijn dertiende tot zijn veertiende jaar volgt
hij de colleges over de geschiedenis van den be
kwamen Prof. D. J. van Lennep.
Dit hoogstaand onderwijs heeft op den jongen
Isaac grooten invloed gehad. Hij spreekt er zelf
van in het korte overzicht, dat hij van zijn eigen
leven gegeven heeft„Van Lennep's geschied
kundige voorlezingen gaven hem veelvuldig ge
legenheid, om de geschriften van Mozes, der-
zelver hoog gewicht en hun echtheid recht aan
schouwelijk te maken en op- vaste gronden te
plaatsen hij verdedigde dezelve tegen sophis-
mata en de bedriegelijke gevolgtrekkingen van
Voltaire en andere twijfelaars van dien tijd.
Daardoor werd het geloof aan een positieve
openbaring in mijn gemoed opgewekt ik begon
aan de goddelijkheid yan het Oude Testament
geloof te slaanDe gedachte werd zekerheid
bij mij daar bestaat een geopenbaarde gods
dienst, de bijbel berust op goddelijk gezag en dit
is een geschiedkundige daadzaak."
Zoo bracht Prof. van Lennep op zijn colleges
de historische waarheid van het Bijbelverhaal
naar voren en kwam Da Costa tot de overtui
ging dat de geschiedenissen der Joden in het Hei
lige Land geen verhalen of sprookjes waren, maar
werkelijk hadden plaats gegrepen. Maar dan gaat
zijn ziel ook smachtend verlangen naar het her
stel van zijn oude volk en droomt hij van een
Messias, die het Joodsche volk tot de oude glo
rie zal terugvoeren.
Hij denkt zich de mogelijkheid in dat door
middel van Spanje, het tweede vaderland der Jo
den, het huis van David zal worden opgericht
en begint bouwstoffen te verzamelen voor een
geschiedenis, die een verheerlijking zou zijn zoo
wel van Israël als van de Portugeesch-Joodsche
natie.
Te midden van deze vermetele overpeinzingen
komt het groote, allesbeslissende moment in Da
Costa's leven zijn kennismaking met Bilderdijk.
De aanleiding daartoe was deze vóór 1812
had hij door zijn Latijnsche verzen reeds blijk
gegeven van zijn dichterlijken aanleg, maar in
dat jaar dichtte hij zijn eerste Hollandsche vers
Lof der Dichtkunst.
Voor een jongen van veertien jaar was het ge
dicht niet onverdienstelijk. Reeds in dezen eer
steling geeft hij blijk van zijn warme liefde voor
het Grieksche heldendicht, een liefde die hij in
zijn latere meesterstukken nimmer zou verloo
chenen.
Door middel van Da Costa's leermeester in
het Hebrêeuwsch" kwam dit gedicht in handen
van Bilderdijk, die er wel iets goeds in vond.
Kort daarna werd de vijftienjarige jongen door
zijn Joodschen leermeester meegenomen op een
bezoek bij den man, die door velen verguisd en
slechts door enkelen als een machtig denker ver
eerd werd.
Dit eerste bezoek is voor den jongen Isaac
onvergetelijk geweest.
Drie uur lang spraken beide geleerden over
Hebreeuwsche taal en letterschrift en daarna
richtte de machtige man zich tot den jongen, die
vol bewondering had zitten luisteren, en sprak
vriendelijk met hem over poëzie en Nederland-
sche taal.
Da Costa kwam diep onder den indruk van
dien eenzamen strijder, die magische persoonlijk
heid, met het felle oog en de scherpe stem, en
omgekeerd zag Bilderdijk terstond, dat er iets
bizonders in den geestrijken jongen stak, getuige
zijn woord tot z'n vrouw direkt na het gesprek
„Daar zal iets zeer groots van groeien".
En toen hij den jongeling een volgend maal
ontipoette, legde hij zegenend zijn hand op z'n
hoofd en smeekte Gods zegen over hem af.
Toen Da Costa David voor Samuël teekende,
stond ongetwijfeld dit moment hem voor den
geest
„Daar stond ik voor den man, uw dienstknecht.
Zijn gelaat
den worstlaar teeknend, die met tranen en
gebeden
gena zocht nacht bij nacht voor de
ongerechtigheden
van 't volk dat hem verstiet.
En hij, hij zag mij aan met vaderingewanden
of 't waar, en strekte lang de palmen zijner handen
omhoog en over mij. Toen zalfde hij mijn hoofd
met olie, in den naam zijns Zenders."
Deze eerste ontmoetingen zijn van beslissen-
den invloed geweest op het verdere leven van
Da Costa. Er werd tusschen beiden een band
van innige vriendschap gelegd en hoe duidelijk
Da Costa Gods leiding in dit opzicht zag, blijkt
uit zijn getuigenis „Ik ben onder de leiding van
den God mijner vaderen aan Bilderdijk het hoog
ste verschuldigd, wat op deze aarde een mensch
den anderen te danken kan hebben."
Zaamslag. KOK.
Het Deïsme leert dat God wel boven alle
dingen, maar niet in alle dingen is. God heeft de
wereld wél geschapen, maar staat er niet meer
in levend verband mede.
Het verstand is souverein en de Bijbel oor
konde van natuurlijke religie.
DRIETAL TE
Dcdemsvaart (2e pred. plaats):
G. Morsink te Bergentheim.
K. J. Schaafsma te Gameren.
H. v. d. Wey tc Munnekezijl.
Hoogersmildc J. Hoekstra, cand. cn hulppred.
te Buitenpost.
J. G. Marseille, idem te Katwijk aan Zee.
L. Zielhuis, idem te Delft.
TWEETAL TE
BoskoopJ. v. Eerden, cand. en hulppred. te
Alkmaar.
A. G. v. d. Stoel, idem te Boskoop.
Hallum W. J. van Otterlo te Oosterend (Fr.).
G. R. Visser te Monnikendam.
Zeist (3e pred. pl.)J. W. de Jager te Zutphen.
J. Vrolijk Czn. te Epe.
Zuidhorn I. M. de Graaf te
Emmer-Erfscheiderveen.
W. J. v. Otterloo te Oosterend (Fr.).
BEROEPEN TE
Barendrecht (2e pred. pl.): O. v. Noort
te Krommenie.
Hoogersmilde J. G. Marseille, cand. en
hulppred. te Katwijk aan Zee.
Wirdum (Fr.) en te Zuidhorn (Gron.):
W. J. v. Otterlo te Oosterend (Fr.).
AANGENOMEN NAAR
Enkhuizen A. J. Boss te Nijmegen.
Hoek van Holland A. Sybrandy, cand. en
hulppred. te Cubaard.
Munnekeburen F., Strikweerd, cand. en
hulppred. aldaar.
Sleen S. J. Ridderbos, cand. te Kampen.
Afscheid van Asperen G. Hagens met 2
Cor. 1 20 naar Leeuwarden van Bussum J. A.
Schep met 1 Joh. 2 28 naar Drachten van Den
Helder P. Veenhuizen met Hebr. 13 20 en 21a
naar Rotterdam-Delfshaven.
Intrede te ten Post (Gron.) cand. G. Jans
sen met Ef. 6 19 en 20 van Assen te Echten
cand. G. J. Grafe met 1 Cor. 3 9 van Roosen
daal (N. Br.) te Zetten cand. J. H. Teerink
met Openb. 1 920 van Ermelo.
Cand. J. Bos, thans hulpprediker te Olst,
zal aldaar Zondag 26 Oct. a.s. zijn intrede doen,
na tevoren te zijn bevestigd door Ds HL Mulder
van Deventer.
Peremptoir geëxamineerd en toegelaten
tot den dienst des Woords en der Sacramenten
door de classis Deventer cand. J. Bos, beroe
pen predikant te Olst.
Benoemd tot hulpprediker te Bussum en
te Oegstgeest Joh. Verhave, cand. te Amsterdam;
te Kollum D. Kuiper, cand. en hulppred. te
Drachten te Rijswijk (Z. H.) C. Glaubitz, cand.
te Rotterdam. te Leiden C. v. Ommen, cand.
te Baarn.
Aangenomen de benoeming tot hulppre
diker te Bussum Joh. Verhave-; cand. te Amster
dam te Kollum D. Kuiper, cand. en hulppredi
ker te Drachten te Leiden C. v. Ommen, cand.
te Baarn te Rijswijk (Z. H.) C. Glaubitz, cand.
te Rotterdam.
Bedankt voor de benoeming tot hulppre
diker te Oegstgeest Joh. Verhave, cand. te Am
sterdam.
Herbenoemd als hulpprediker te Bergent
heim-Vroomshoop (voor Kloosterburen-Sibculo)
cand. W. Kreuen aldaar.
Het adres van cand. J. v. d. Berg is thans
v. d. Berghlaan 12 te Voorthuizen, tel. 6 van
cand. Th. Sw'en is thans Ypeysingel 30 te Fra-
neker, telef. 2039 van cand. K. P. v. d. Wel
is thans Lijsterstraat 5 te Leiden, telef. 26782.
De kerkeraad van Hoogeveen besloot na
eenige discussie, gehoord het rapport van de
commissie van administratie, die de zaak grondig
heeft onderzocht, voor beide kerkgebouwen het
systeem van vrije zitplaatsen in te voeren. De
beslissing viel met bijna algemeene stemmen, ge
zien het tekort aan plaatsruimte. Ouden van da
gen etc. zullen hun vaste zitplaats behouden.
De kerkeraad van Kampen heeft besloten
voor de leden der kerk die bij het wapen der
marechaussé dienen om de twee maanden een
ontmoetingssamenkomst te beleggen.
De Geref. Kerken in de gemeente Rotter
dam hebben zich na het jongste bombardement,
opnieuw tot deputaten voor de Oorlogsschade,
vanwege de Generale Synode der Geref. Kerken
gewend met een dringend verzoek om hulpver
leening. Aangezien de Generale Synode deze de
putaten de bevoegdheid schonk om een nieuwe
collecte aan de Geref. Kerken in het vaderland
te vragen, zal zulks dan ook geschieden.
De kerkeraad van Scheveningen heeft een
voorstel van enkele zijner leden aangenomen om
zoolang de vijfde predikant nog niet verkregen
is, een hulpprediker te benoemen en het ter fine
van prae-advies doorgezonden naar de commissie
van beheer. De breede kerkeraad machtigde den
smallen kerkeraad deze aangelegenheid op zijn
e.v. vergadering verder af te doen.
De kerk van Scheveningen heeft momenteel
vier predikanten (van wien er één tot Jan. a.s.
met ziekenverlof is) en een hulpprediker. De on
langs beroepen vijfde predikant, Ds G. Meynen
te Naaldwijk, heeft voor het beroep bedankt.
Geen hulppredikers meer.
De classis Dordrecht heeft een besluit geno
men, waardoor met het hulppredikerschap in
haar ressort gebroken wordt.
De laatste hulpprediker in deze classis, cand.
J. B. Welmers te Papendrecht, heeft bereids als
beroepen predikant bij deze kerk zijn intrede ge
daan.
Op de, 13 Oct. j.l. gehouden, vergadering van
de Classis Middelburg der Geref. Kerken is, na
gehouden colloquium doctum Ds W. Meijnhout,
voormalig predikant bij de Chr. Geref. Gemeente
te Vlissingen, toegelaten tot den dienst des
Woords en der Sacramenten in de Geref. Ker
ken.
Middelburg, Zendingscommissie.
In de plaats van M e j. J. M. H e n d r i k s e,
die wijk lila (203237) bewerkte en die wegens
huwelijk vertrokken is naar Leiden, zal voortaan
Joes Verstraat e, Lange Noordstraat
31, komen.
In de plaats van M e j. J. P. Visser
B o o n e, Havendijk 6, die wijk II bewrekte
(147201) en die vertrokken is naar Arnemui-
den, zal voortaan komen Jopie Kingman s.
In de plaats van M e j. E. B a 1 j e u, die wijk
VUIb (593633c) bewerkte en die deze wijk
door omstandigheden niet meer kan waarnemen,
komt Jannie Kingman s, die wijk Villa
ook reeds heeft (544a592).
Terecht hebben sommigen aanmerking gemaakt
op het rondgaan van de „nieuwelingen" zonder
dat dit was meegedeeld. Door mijn ongesteldheid
is dit niet geschied.
Tenslotte deel ik nog mede, dat de Zendings
blaadjes waarschijnlijk w e 1 weer zullen komen.
Echter eenigen tijd later dan gewoonlijk, zoo
dat een ieder wel eenig geduld zal moeten oefe
nen. Namens de Zendingscommissie,
Ds A. H. OUSSOREN.
Door de Classis Zierikzee is toegelaten tot de
bediening des Woords en der Sacramenten Cand.
L. Dorst, ber. predikant te Geersdijk.
Cand. Dorst is voornemens zich 2 Nov. aan
de gemeente te verbinden, na des morgens be
vestigd! te zijn door Ds F. J. v. d. Ende van
Kamperland.
DE KERKERAAD.
De herdenkingssamenkomst in de Geref. Kerk
te Yerseke, in verband met haar 75-jarig jubi
leum, zal met het oog op de middagdiensten in
de Classis niet om half 7 maar om 7 uur beginnen.
VERGADERING van de Classis Goes op
9 October 1941 te Goes.
Namens de roepende kerk Baarland opent Ds
W. J. de Ruiter de vergadering hij verzocht te
zingen Psalm 97 1 leest Psalm 97 en gaat daar
na voor in gebed.
Ds van Dijk rapporteert na inzage der creden-
tiebrieven, dat alle kerken vertegenwoordigd zijn.
In het moderamen nemen zitting Ds J. Kool
stra, Praeses Ds W. J. de Ruiter, Assessor
Ds G. van Heiningen, le Scriba en Ds A. Schee-
Ie, 2e Scriba.
Notulen worden gelezen, goedgekeurd en ge-
teekend.
De kerk van Yerseke verzocht afgevaardigden
der Classis op D.V. 19 October a.s. bij de her
denking van haar 75-jarig bestaan. Aangewezen
hiervoor Ds J. Koolstra en Ds A. Scheele.
De kerken van Borssele en Driewegen vragen
liefdebeurten, welke worden toegestaan en welke
zullen worden waargenomen door de D.D.
Scheele, Van der Vegt, Van Heiningen en Beu-
kema. Ook stelt Cand. W. H. J. de Boer zich
voor een Zondag in een dier kerken beschikbaar.
Vacaturebeurten voor 's-Gravenpolder worden
tevens geregeld, waarvoor volgens rooster zijn
aangewezen de D.D. Koolstra, De Ruiter en
Van Heiningen.
Rapporten. Over de Zending kan niets gerap
porteerd. Ds van Dijk rapporteert over de Evan
gelisatie-arbeid te Wemeldinge. Ook doet hij
mededeelingen over het bijwonen eener vergade
ring van deputaten voor den arbeid onder zee
varenden. Ds Booij doet een voorstel, dat de
Classis haar instemming zal betuigen met den
gevölgden weg om te komen tot de noodzakelijke
verhooging van het tractement in eene der ker
ken. De Classis heeft geen bezwaar.
Omvraag naar Art. 41 K.O. brengt niets bij
zonders ter tafel.
Voor de volgende vergadering, die D.V. 22
Januari 1942 zal worden gehouden wel des mor
gens 10 uur, wordt de kerk van Borssele aan
gewezen als roepende kerk.
ModeramenDs A. van Egmond, Praeses
Ds A. Scheele, Assessor Ds G. van Heiningen,
le en Ds W. H. van der Vegt, 2e Scriba.
Alsdan te storten collecten
Theologische Hoogeschool.
y2 collecte Evangelisatie in Zeeland.
y2 collecte Hulpbehoevende Diaconieën.
Evangelisatie in Noord-Brabant en Limburg.
Zending onder de Joden en
Gift voor de Zeevarenden ter koopvaardij.
Korte notulen worden gelezen en vastgesteld.
Na dankzegging sluit de Praeses de vergade
ring.
Op last van de Classis Goes,
A. SCHEELE, h.t. 2e Scriba.
Serooskerke (W,). KORT VERSLAG, van
de vergadering van den kerkeraad op
Donderdag 16 October 1941.
De Praeses, Ds de Kluis, opent op de gebrui
kelijke wijze de vergadering.
De notulen der vorige vergadering worden
gelezen en vastgesteld.
Ingekomen Stukken 1Enkele dankbetuigin
gen voor gezonden giften. 2. Steunaanvraag van
de Geref. Kerk te Tijnje. Wordt gesteld in han
den van de Commissie ad hoe. 3. Schrijven van
den kerkeraad van Vlissingen inzake de geëvac-
cueerden.
Rapporten. Br. Meijers bezocht de M.V. „Jaagt
den vrede na" en br. den Hollander de Knapen-
vergadering „Samuël". De rapporten luiden gun
stig. Br. Verton rapporteert over de gehouden
buitengewone Classicale vergadering.
Kerkelijke stand. Overleden Cornelis Sturm.
Ingekomen met doopattest uit St. Laurens Simon
Janse, uit Amsterdam Francina Meliefste. Met
attestatie uit Vrouwepolder Jacoba de Visser.
Diaconale zaken. Geene.
Rondvraag. Lezing persverslag. Sluiting.
DE KERKERAAD.
De Heer J. N. Voorhoeve zond weer enkele
tractaten. Aantrekkelijk, kort, precies op den
man af en heenwijzende naar den Middelaar Je
zus Christus. Per 100 ex. 0.75.
Groote Werken, een deeltje van een serie van
4. Prijs per boekje 0.12]/2. Dit deeltje behan
delt de tijd van Noach en daarna. De platen, die
zijn ingevoegd zijn mooi en zullen de aandacht
boeien. Aanbevolen.
De lange avonden gaan weer komen en on
willekeurig zal naar een goed en mooi boek wor
den gevraagd, dat ook voor evangelisatie-lectuur
kan gebruikt.
Daartoe kan aanbevolen De erfgenaam van
't huis Terbeke door D. Menkes-van den Spiegel,
prijs 2.35 en voor de leden van de E.B. 1.45.
Een spannend verhaal van zeer goede strek
king.
K. B. S.
VERANTWOORDING van LIEFDEGAVEN.
Middelburg. In dank ontvangen door be
middeling van br. Coumou van een zuster die
niet met de gemeente kan samenkomen 2.50
voor de Kerk.
A. DE POORTE.
Middelburg. Bij mij bezorgd met bijschrift
„Voor de Zending. W. L." 1.Doorgezon
den aan de Zendingscommissie.
J. S. HOEK.
CORRESPONDENTIE.
Br. B. te H. Uw schrijven zal velen niet dui
delijk zijn. In onze Kerkbode heeft uw opponent
niets gepubliceerd. Opname zou 'n slag in de
lucht beteekenen. Bovendien kunt U zulk een
kwestie beter aan hem schrijven. Doet U dat
maar eens. A. H. O.
VEREENIGINGSLEVEN.
De Geref. Vrouwenver. „Fébe" te St. Laurens
vergadert D.'V. 22 Oct. des namiddags 3 uur
in de consistorie der Geref. Kerk.
Inleiding. Art. 37 van de Geloofsbelijdenis.
„De wederkomst van Christus" door zr A. Ko
ningKoomans.
Bijdrage zr W. v. d. BroekeJanse.
f^eref. Meisjesvereeniging „Meisjesroeping", M'burg.
N. T. „Pinksteren", No. 14 van de 20e jaarg.
door Mina Tramper.
Bijdrage door Pr. Roose.
Geref. Meisjesvereeniging „Meisjesplicht"M'burg.
N.T. „De Hemelvaart" door, Bets Pouwelse.
Opvoedk. „Moeders hoofd en hart" door An
nie Blokpoel.
Bijdrage Frans Pouwelse.
Geref. Meisjesvergadering „Nunia", Middelburg.
Afdeeling I.
Geen vergadering.
Afdeeling III.
Bijb. Gesch. „Jonathan", hoofdstuk 14 door
Sien Willeboordse.
Reciteeren door Neeltje de Rijcke en Jopie
Kingmans.
Gereformeerde Knapenvergadering „Samuël", M'burg
Afdeeling I.
Vergadert 's Zaterdagsmiddags van 56 uur
in de consistorie Hofpleinkerk.
B. G. David aan het hof", 1 Sam. 18-19-20
door vr. Kooman.
K.G. „De sneeuwkoning" door vr. J. Vereist
Afdeeling II.
Vergadert 's Zaterdagsavonds om half 7 in de
Hofpleinkerk.
B. G. David vervolgd" door vr. G. Nonnekes.
V. G. door den leider.
Afdeeling III.
Bijb. Gesch. „Davids omzwervingen" door vr.
J. Onderdijk.
Vad. Gesch. door den leider.
De Geref. Maanenvereeniging „Onderzoekt de
Schriften" te St. Laurens vergadert D.V. op
Woensdag 22 Oct. a.s. des avonds om 8 uur
in de consistorie der Geref. Kerk.
Inleiding. Kerkgesch. over Luther, Melanch-
ton en Zwingli, in verband met de Hervorming,
in te leiden door br. J. v. d. Wal.
Bespreking jaarvergadering. Trouwe opkomst
zéér gewenscht. Het Bestuur.
Zeelands eenigst Provinciaal kerkelijk
orgaan zij uw gids en het zij de gids
van allen, die de kerk liefhebben.
Medelezers wordt abonné I
ADVERTENTIËN.
God heeft heden door den dood
van ons weggenomen onzen gelief
den Vader, Behuwd- en Grootvader,
den Heer
POULUS BESUIJEN,
Wedr van Jacomina Klaasse,
in den ouderdom van 82 jaar.
N. SIMONSE—BESUIJEN.
S. SIMONSE.
A. C. BESUIJEN
en Kleinkinderen.
St. Laurens, 17 October 1941.
