KERKNIEUWS.
BOEKAANKONDIGING.
PREDIKBEURTEN.
waarom wil men mij dan beletten een eind te
maken aan mijn smarten en mij wreedaardig be-
rooven van een geneesmiddel, dat ik tot mijn be
schikking heb Waarom wil men, dat ik werk
voor een maatschappij, waartoe ik mijzelf niet
meer reken te behooren Is het, opdat ik on
danks mijzelf een conventie zou gehoorzamen,
die buiten mij om is vastgesteld De maatschappij
is gegrond op een onderling voordcelmaar
wanneer ze mij bezwarend wordt, wie zou mij
dan kunnen beletten daarvan afstand te doen
Ook in andere landen werden dergelijke stem
men vernomen.
In Engeland schreef David Hume een Essay
on Suicide, waarin hij verklaart niet te gelooven,
dat de Almachtige zich de beschikking over het
menschelijke leven heeft voorbehouden. Daarom
kan hij dan ook niet gelooven, dat, wanneer
iemand de natuurlijke aandrift om te leven niet
langer voelt, hij verkeerd zou doen er een einde
aan te maken. Volgens Hume doet een mensch,
wiens leven voor zich zelf een kwelling en voor
anderen een last is, zoodat hij niemand schade
of verdriet doet met het te vernietigen, geen
onrecht.
In Duitschland maakte Goethe's Leiden des
jungen Werthers geweldigen opgang en ontstond
bij velen de neiging tot zelfmoord.
In ons land verdedigde S. van Houten het
recht om een einde aan zijn leven te maken. In
1888 schreef hij ,,De algemeene gewoonte om
levensmoeden te dwingen het leven vol te hou
den, weet ik slechts te vergelijken met de ge
woonte van drinkende studenten, die hun kame
raden, ook wanneer deze zich beginnen te ver
velen, dwingen tot blijven en hun niet meer op
prijs gesteld aangenaam gezelschap opdringen."
Lang heeft men gemeend, dat de zelfmoord uit
sluitend onder cultuurvolken voorkwam. Bij de
natuurvolken zou het zelf moord verschijnsel niet
gevonden worden. Tegenwoordig is men echter
van deze meening teruggekomen.
De studiën van Dr. S. R. Steinmetz e.a. wezen
uit, dat de zelfmoord ook onder de volken, die
op lagen trap van beschaving staan, veelvuldig
voorkomt.
Eenerzijds houdt de leer, dat de ziel van den
zelfmoordenaar in een boozen geest verandert en
geen rust vindt, van den zelfmoord terug, maar
daartegenover staat, dat soms ook door het ce
remonieel van den heidenschen godsdienst de
zelfmoord geboden is.
Dit neemt echter niet weg, dat de neiging tot
zelfmoord toeneemt naarmate de moderne cul
tuur voortschrijdt.
De statistiek voor ons land wijst uit, dat zelf
moord meer voorkomt in de groote handels- en
fabriekssteden dan op het platte land.
Vooral luxe steden als Den Haag hebben een
hoog zelfmoordcijfer.
Blijkens de Statistiek is de neiging tot zelf
moord bij de mannen sterker dan bij de vrouwen.
Bizonder hoog is het aantal zelfmoorden onder
gescheidenen.
Een groot aantal zelfmoorden vindt zijn oor
zaak in financieele moeilijkheden, achteruitgang
in zaken en werkloosheid.
Wat de intellectueelen betreft het aantal
zelfmoorden neemt zelfs onrustbarend toe onder
de jonge menschen, die een school van voortge
zet onderwijs bezoeken, doch voor studie niet
geschikt zijn of geen lust tot studie hebben. Een
slecht rapport of het niet overgaan tot een hoo-
gere klas was meermalen oorzaak, dat aan het
jonge leven een eind werd gemaakt.
Opmerkelijk is het veelvuldig voorkomen van
zelfmoord onder militairen. Alle schrijvers over
dit onderwerp wijzen daarop. Dit verschijnsel is
te meer merkwaardig, omdat de meeste gevallen
niet voorkomen bij de gewone soldaten, maar bij
officieren en onderofficieren.
Waaraan dit verschijnsel is toe te schrijven
Dr. J. C. Wynaendts Francken haalt in zijn
studie over den zelfmoord met instemming het
oordeel van E. Durkheim aan, die in zijn boek
Le Suicide de reden zoekt in de onderworpen
heid, die van den militair geëischt wordt, waar
door de vrije beweging aan banden gelegd wordt
en het in onzen tijd zoo ontwikkeld en sterk uit
gesproken individualisme in zijn vrije ontplooiing
ten zeerste wordt belemmerd. Daardoor vermin
dert de waarde, die het individu aan zijn per
soonlijk bestaan hecht. Het eigen initiatief wordt
gedood, omdat onophoudelijk plichten worden
opgelegd, die buiten hem omgaan. Dit schijnt in
veel gevallen deprimeerend te werken.
Een andere vraag isneemt de neiging tot
zelfmoord toe bij het ouder worden
De meeste schrijvers meenen hierop bevesti
gend te moeten antwoorden.
Als de meest voorkomende oorzaken noemt
de statistiekzwaarmoedigheid, moedeloosheid
en levensmoeheid. Daarna komen krankzinnig
heid, storing der geestvermogens en zenuwstoor
nis. Ten slottedrankmisbruik, ziekte, liefdes
avonturen, vrees voor strafvervolging, ontdek
king van misdrijf en verdacht worden van mis
drijf.
Wat de tijd betreft onwillekeurig verwach
ten we de meeste gevallen van zelfmoord in den
somberen, donkeren winterijd.
De statistiek wijst echter uit, dat de minste
gevallen voorkomen in de maanden November,
December en Januari. Mei, Juni en Juli geven
een hooger cijfer aan.
Herhaaldelijk wordt de vraag aan de orde ge
steld, hoe we te denken hebben over het toekom
stig lot van den zelfmoordenaar.
Ik geloof niet dat we hierover een uitspraak
kunnen en mogen doen. De Schrift noemt als
eenige onvergeeflijke zonde de zonde tegen den
Heiligen Geest, 't Is natuurlijk mogelijk, dat de
zelfmoord met deze vreeselijke zonde samen
hangt. We weten dit echter niet.
Daar niemand precies de omstandigheden
kent, waaronder de zelfmoord plaats vond, noch
de zielsgesteldheid van den dader in zijn laatste
levensoogenblikken, late de mensch het oordeel
aan den rechtvaardigen en barmhartigen God
over. Het is ons niet bekend, wat in de stervens-
ure in de ziel omgaat en welk aandeel verstands
verbijstering of waanzin aan de ontzettende daad
gehad hebben.
In plaats van lichtvaardige veroordeeling past
ons hier diep medelijden.
A. B. W. M. KOK.
TWEETAL TE
Harderwijk (2e pred. pl.
F. E. Hoekstra te Zwartebroek.
Dr. J. L. Koole te Vreeland.
AANGENOMEN NAAR
IjlstJ. Thomas te Boksum.
mee vereenigd en de Part. Synode van Drente
BEDANKT VOOR
Westbroek Dr. J. C. Koole te Vreeland.
Spijkenisse G. Toornvliet te Nieuwerkerk a. d.
IJssel.
Na een ruim 40-jarige ambtsbediening
heeft j.l. Zondagavond Dr J. van Lonkhuijzen,
wien eervol emeritaat werd verleend, afscheid
genomen van de Geref. Kerk te Zierikzee, welke
hij sinds 18 November 1928 heeft gediend.
Er was voor dezen dienst veel belangstelling,
van gemeenteleden en anderen. Alle Kerken van
de Classis waren vertegenwoordigd.
Dr van Lonkhuijzen had tot tekst gekozen 2
Cor. 1313, in verband waarmede gehandeld
werd over den Apostolischen afscheidszegen. Na
de prediking, waarin herdacht werd het werk in
de Kerken in Nederland en in Zuid- en Noord-
Amerika verricht, richtte de vertrekkende leer-
aar zich met een persoonlijk woord tot de ge
meente, den Kerkeraad, catechisanten, vereeni-
gingen enz.
Namens Kerkeraad en gemeente werd Dr v. L.
toegesproken door ouderling G. bij de Vaate.
Verder voerden nog het woord Ds H. Venema
namens de Classis, Ds J. Meester als collega en
vriend, de heer W. den Boer namens B. en W.
van Zierikzee, en burgemeester W. Baas namens
B. en W. van Kerkwerve.
Nadat nog toegezongen was Psalm 121 4 en
Dr van Lonkhuijzen de sprekers had beantwoord,
werd de dienst gesloten. (De Zeeuw)
De zaak van Ds S. J. P. Goossens.
Gelijk bekend zijn reeds enkele jaren moeilijk
heden gerezen tusschen deputaten voor de Zen
ding der Geref. Kerken van Groningen, Drenthe,
Overijssel en de graafschap Bentheim en Oost
friesland met inbegrip van de zendende kerk van
Appingedam en een der missionaire predikanten
op Oost-Soemba, Ds S. J. P. Goossens, die thans
in ons vaderland vertoeft. Deze moeilijkheden
hebben er toe geleid, dat de classis Appingedam
op advies van Soembadeputaten 23 Maart j.l.
Ds Goossens uit zijn ambt heeft ontzet.
Ds Goossens heeft nu onder den titel „Open
bare Scheurmakerij op Soemba, de Kerken van
Oost-Soemba uitgestooten uit de gemeenschap
der Gereformeerde (zendende) Kerken in Ne
derland, een aanklacht en een verweer" een lij
vig geschrift het licht doen zien bij de Fa A. J.
Wuestman te Harderwijk.
Uitvoerig bespreekt de auteur in een 60-tal
paragrafen het verloop van de zaak en zijn visie
daarop. Het geschrift, dat is uitgedijd tot 160
pagina's druks, bevat ernstige beschuldigingen
aan het adres van verschillende instanties in het
Geref. kerkelijk leven, waarbij het zware adjec
tieven slingert en spreekt van het „sanctioneeren
van achterbaksch lasteren" en dergelijke.
De eerste druk van het geschrift van Ds.
Goossens zag in Juni j.l. het licht en was niet
bestemd voor den handel, al kwam er door in
discretie in een bepaald dagblad een beschouwing
over los. De schrijver deelt mede, dat sinds het
verschijnen van den eersten druk, de Zendings
synode van de Geref. Kerken Groningen, Dren
the, Overijssel en de Oud-Geref. Kerken in
Duitschland op 28 Juni j.l. te Assen gehouden
werd, alsook de Part. Synode van de Geref.
Kerken van Groningen op 11 Juli j.l. te Gronin
gen. Gelijk gepubliceerd werd heeft de Zendings
synode unaniem de handelingen van het mode-
ramen van de Zendingssynode '38 in de zaak
van Oost-Soemba goedgekeurd, alsook de han
delingen van deputaten. Zij zond daarvan bericht
aan de Part. Synode van Groningen, door welk
lichaam Ds Goossens gehoord is. Deze Part.
Synode handhaafde de gevallen beslissing en de
besluiten van de classis Appingedam. Thans zal
het laatste bedrijf van deze onverkwikkelijke
zaak dienen op de Generale Synode van Sneek.
Zoo ergens, dan behoort zeker in een zaak als
waarover deze brochure handelt, het hoor en we
derhoor te worden toegepast. En wij als buiten
staanders, die dit geschrift ter beoordeeling heb
ben toegezonden gekregen, moeten ons onbe
kwaam verklaren over deze zaak een oordeel uit
te spreken en kunnen slechts volstaan met een
aankondiging. (Kerkbl. N. Brab. en L.)
Het zgn. nieuwe kerkrecht.
De kerkeraad van Huizum heeft dit punt aan
hangig gemaakt andere kerken hebben zich hier
mee vereenigt en de Part. Synode van Drente
nam op voorstel van de kerk van Zuidlaren en
van de Classis Assen het volgende voorstel aan
„De Gen. Synode spreke zich uit over en be-
noeme een commissie tot behandeling van het
kerkrechtelijk geschil, met name over de vragen,
of het instituut der Synoden een door God al
leen toegestaan of door Hem voorgeschreven
recht is of de Synoden al dan niet een ambtelijk
karakter dragen en of de Synoden niet alleen
wat de leer- en regeer-, maar ook wat de tucht-
macht aangaat bindende besluiten kunnen nemen,
en ook bevoegd zijn deze besluiten zoo noodig
uit te voeren in verband met het verschil van
opvatting van de desbetreffende artikelen dei-
Kerkenordening (inzonderheid de art. 30, 31, 36,
77, 80 en 85); en drage de commissie op haar
rapport een jaar tevoren aan de kerken te zen
den, opdat de volgende Synode aan de onzeker
heid in dezen en aan de verdere doorwerking van
het geschil een einde brengen."
Het is ook goed, dat deze zaak op de Synode
komt, al is in Assen (1926) reeds een beslissing
gevallen.
Alleen begrijp ik niet, waarom hier weer een
commissie voor noodig is. (Bazuin)
Tucht over doopleden.
Uit het verslag van de Part. Synode van Gro
ningen
„Overeenkomstig de voorstellen van de clas
ses Appingedam en Warffum, die zakelijk het
zelfde inhouden, wordt besloten, aan de a.s.
Generale Synode in overweging te geven nog
niet over te gaan tot het vaststellen en aannemen
van een voor alle Kerken bindende regeling van
de tucht over „doopleden", aangezien de min
dere vergaderingen niet in de gelegenheid zijn
gesteld te oordeelen over een eventueele ont-
werp-regeling, waarvan naar Art. 260 der Acta
van de Generale Synode van 1936 verwacht had
mogen worden, dat zij in het rapport der daartoe
door de Generale Synode van Amsterdam be
noemde commissie reeds vóór 1 Jan. 1938 aan
de Kerken zou zijn toegezonden."
De Soemba-kwestie.
Uit het verslag van dezelfde Part. Synode
„Ter behandeling van een appèl-schrift van
br. G. te A. tegen een besluit van de classis A.
gaat de Synode in comité. Na bespreking van
het breedvoerig rapport van de in de vorige zit
ting door deze zaak benoemde commissie en na
den appelleerenden broeder gehoord te hebben,
besluit de Synode met eenparige stemmen de con
clusie van het rapport te aanvaarden en op de
verzoeken van br. Goossens afwijzend te be
schikken, waarvan hem ter vergadering mededee-
ling wordt gedaan, terwijl hem wordt toegezegd,
dat de uitspraak van de Synode hem ook schrif
telijk zal worden toegezonden. De commissie
ontvangt den dank der Synode voor haar veel-
omvattenden en serieuzen arbeid."
K. B.
S.
Onderwijzend personeel door K. Dijkstra.
Uitgave J. H. Kok N.V., Kampen.
De ondertitel „Novellen over het Schoolleven"
geeft duidelijk aan wat hier geboden wordt. Van
het leven binnen de muren van de school, die
hier beschreven wordt, krijgt men wel een in
druk. Helaas scheen dat gespeend aan alle idea
lisme. De kleine onaangename dingen worden
hier soms scherp geteekend, maar van het mooie
is zelfs geen spoor te ontdekken. Een aanwinst
kunnen we dit boek niet achten.
HEIJ.
VERANTWOORDING van LIEFDEGAVEN.
Middelburg. Ontvangen van een zuster 1.
voor de armen van N.N. 5.voor de Kerk en
5.voor de armen. Zeer hartelijk dank.
Ds. A. H. OUSSOREN.
Met hartelijken dank ontvangen voor Schoolzen-
ding Magelang de som van tien gulden van de leer
lingen der Christelijke School, Westwal, Goes.
Deze arbeid blijve aanbevolen.
Juli 1939. A. SCHEELE.
Middelburg. Getelde collecten
Collecte Evangelisatie in N. Br. en Limb, 121.92
Collecte voor de Kerk 137.31
Collecte Emeritusfonds 126.15
Kerkbussen 53.30
Huwelijkscollecte 7 Juli 32.02
De Boekhouder der kerk,
A. DE POORTE.
Middelburg. Brs Diakenen zeggen hartelijk dank
voor de volgende in de collecte gevonden giften.
Tien gulden, waarvan 5.voor de Kerk en 5.—
voor de Armen. Eén gulden voor het tekort der Kerk
van iemand, die wegens vacantie uitstedig is.
F. DAMEN, Kassier Diaconie.
Veersche Singel 278. Gironummer 329748.
Middelburg. Ontvangen voor de Schoolzending
van de kinderen der school Heerengracht 8.34.
Met vriendelijken dank.
I. VAN NOPPEN.
ZENDING.
Middelburg. Ontvangen door tusschenkomst van
broeder van Dijk van dhr. L. 1.van Tannetje
Sturm en de kinderen der Chr. Bewaarschool Bree
een flinke partij zilverpapier. Voor al deze giften
mijn dank.
W. P. WATTEL, Penningmeester.
VEREENIGINGSLEVEN.
Geref. M.V. Het Mosterdzaadje" te Koudekerke.
Gew. Gesch. N.T. Schets 62, B. en B. 4 Dec. 1936,
C. Aarn. Ad.
Kerkgesch. Schets 47, C. Wielemaker.
VoordrachtJ. Simonse.
Improviseeren L. Wielemaker.
Reciteeren J. Wielemaker.
Vrije BijdrageA. Jasperse.
De Geref. M.V. „Wees een Zegen" te St. Laurens
vergadert 10 Augustus, 's avonds half acht.
N. T. Schets 6. „De doop van Jezus", Bets Sanderse
Vrij onderw. „Onze Zendingstaak", Saar Hillebrand
Improviseeren door Neetje Sanderse en Gré Boon.
Geref. Meisjesver. „Het ontluikend leven". St. Laurens
G. G. „Johannes de Dooper gevangen genomen en
gedood" door Rineke Weeda.
Na de pauze voor den leider.
De Geref. Mannenver. „Onderzoekt de Schriften" te
St. Laurens vergadert D.V. op Zondag 6 Augustus,
's avonds zeven uur in de consistorie der Geref. Kerk.
Behandeld zal worden De inleiding van de Schet
sen Geestelijk leven, in te leiden door br. Jac. Cor-
bijn. Voor lectuur zie Mannenbladen Augustus '36 en
Januari 1939. Het Bestuur.
ZONDAG 6 AUGUSTUS 1939.
CLASSE MIDDELBURG
MIDDELBURG.
Collecte Hulpbeh. Kerken in de Classis.
Dr N. J. Hommes
Dr A. de Bondt
Ds. A. H. Oussoren
Dr A. de Bondt
te Den Haag.
Dr N. J. Hommes
Ds. J. W. Smitt
Leesdienst
Ds. J. E. Visser
Dr N. J. Hommes
Hofpleinkerk 9.30 uur
2 uur
6 uur
Noorderkerk 9.30 uur
6 uur
Arnemuiden 9.30 uur
2 uur
Domburg 9.30 uur
2.30 uur
Gapinge 9.30 en 2.30 uur Ds. W. de Graaff
7 uur Ds. W. de Graaff
Rede Jongel. Vereen.
Grijpskerke 9.30 en 2.30 uur
Cand. J. J. van Wageningen
te Den Haag.
Koudekerke 9.30 en 2 uur Ds. Ingwerscn
te Katwijk.
St. Laurens 9.30 en 2 uur Ds. Spier
te 's-Gravendeel.
Meliskerke 9.30 en 2.30 uur Ds. M. Vreugdenhil
Oostkapelle 9.30 en 2.30 u. Ds. A. B. C. Hofland
Serooskerke 9.30 en 2 u. Ds. M. C. J. W. de Kluis
te Diemen.
Souburg 9.30 en 2 uur Ds. J. C. J. Kuiper
te Arnhem.
Veere 9.30 uur Leesdienst
2.30 uur Ds. J. W. Smitt
Vlissingen 9.30 en 5.30 uur Ds. G. Smeenk
Vrouwepolder 9.30 en 2.30 uur Ds. J. J. de Vries
Westkapelle 9.30 uur Leesdienst
2 uur Ds. J. E. Visser
CLASSE ZIERIKZEE.
Brouwershaven 9.30 en 2 uur Ds. J. Meester
Bruinisse 9.30 en 2 uur Ds. J. P. Unger
Colijnsplaat 9.30 en 5.30 uur Ds. W. Schecle
te Uithuizermeeden.
Geersdijk 9.30. 2 en 5.30 uur Leesdienst
Haamstede 9.30 en 2 uur Cand. B. Boelens
te Groningen.
Kamperland 10 en 3 uur Ds. F. J. v. d. Ende
7 uur Leesdienst
Nieuwerkerk 9.30 en 2 uur Leesdienst
6 uur Ds. H. Venema
Oosterland 10.30 uur Ds. H. Venema
3.30 uur Leesdienst
Scharendijke 9.30 en 2 uur Ds. J. B. Vogelaar
Wissekerke 9.30 en 2 uur Ds. A. A. Oostenbrink
Zierikzee 10.30 en 6.30 uur Leesdienst
Zonnemaire 10.30 en 3.30 uur Ds. A. J. van Sluijs
CLASSE THOLEN.
Anna Jacobapolder 9.30 en 2 uur Ds. J. Spoelstra
Bergen op Zoom 9.30 en 5.30 uur
Ds. W. M. le Cointre
Krabbendijke 10 en 3 uur Ds. M. Ros
Poortvliet 9.30 en 2 uur Leesdienst
Rilland-Bath 9.30 en 2 uur
Ds. W. G. F. van Herwijnen
Tholen 10 en 6 uur Dr. C. Veltenaar
Oud-Vosmeer 9.30 en 2 u. Ds. C. A. Vreugdenhil
CLASSE GOES.
Baarland 9.30 en 2 uur Ds. G. Leene
Borssele 9 en 2 uur Leesdienst
Driewegen 9.30 en 2 uur Ds. H. Fransen
Goes 9.30 en 5.30 uur Ds. W. H. v. d. Vegt
's-Gravenpolder 10.30 en 3 uur Leesdienst
Heinkenszand 10 en 2.30 uur Ds. Joh. Booij
Bed. H. Av. en Dankz.
Kapelle-Biezelinge 9.30 en 2 uur Ds. A. Scheele
Kruiningen 10 en 2.30 uur Ds. J. Koolstra
Nieuwdorp 10 en 2.30 uur Ds. E. Beukema
Wemeldinge 9.30 en 2 uur Ds. M. P. van Dijk
Wolphaartsdijk 10 en 2.30 u. Ds. G. v. Heiningen
Bed. H. Av. en Dankz.
Yerseke 9.30 en 2 uur Prof. Dr K. Schilder
te Kampen.
CLASSE AXEL.
Aardenburg 9.30 en 3 uur Ds. Joh. A. Tiemens
Axel 9.30 en 2.30 uur
Breskens 6.30 uur Ds. Joh. A. Tiemens
Hoek 9.30 en 2 uur
Oostburg 9.30 en 2 uur Ds. Th. P. Potma
Schoondijke 10 en 2.30 uur Ds. D. de Vries
Terneuzen 9.30 en 2.30 uur Ds. P. van Strien
te Groningen.
Zaamslag 9.30 en 2.30 uur Ds. A. B. W. M. Kok.
U ZELF DE MOEITE!
Laat óns Uw advertenties voor andere
Bladen noteeren. Dat kost U niets meer cn
in één keer is U van alles af. Eén copy
is voldoende.
ADVERTENTIE-BUREAU
LITTOOIJ 6 OLTHOFF.
