KERKNIEUWS.
FEUILLETON
KENTERING.
QFFICIEELE BERICHTEN.
EEN TWEEDE DEEL OP HET „BOEK
DER MARTELAREN
U kent allen den zwaren foliant, met zijn
honderden bladzijden, dubbelcoloms, waarin de
aangrijpende „Geschiedenis der Martelaren''
wordt geschetst.
Het valt zwaar in deze lectuur zich te ver
diepen.
Het overweldigt te zeer.
Het roept eenerzijds de teederste gevoelens
van erbarmen en meedoogen op met de gefolterde
geloovigen, maar wekt anderzijds felle veront
waardiging tegenover het snerpend onrecht en
de onmenschelijke wreedheid onschuldigen aan
gedaan.
Neen, vele bladzijden aanéén kunnen we niet
lezen, 't vergt te veel van onze ziel.
Maar zie hetgeen ons in Nederland te zwaar
valt slechts een paar uur „in te denken" en ve
len zelfs het Martelaarsboek niet durven opslaan,
datgene „doorleven" onze tijdgenooten bij hon
derden dag aan dag en jaar aan jaarin ge
vangenis, in vervolging, verhongering, verellen-
diging, om in vele gevallen na eindelooze kwel
lingen te eindigen in den dood.
Een „Tweede Martelaarsboek" wordt heden
geschreven, nog slechts zeer ten deele met pen
en inkt, maar in werkelijkheid, met bloed
St. Laurens. KONING.
DE BEKER.
Machteloos heeft het Westen moeten toezien
bij het matelooze lijden der Christenen in het
Oosten. Reeds meer dan 15 jaar golft de geesel
der „godloozen" over de Kerk des Heeren in
die landen.
De verdrukking is zóó zwaar, dat, zooals de
bekende Dr. Schabert schreef, zelfs de uitver
korenen zouden worden verleid. God de Heere
geeft evenwel wondere geloofskracht en heer
lijke overwinning te zien.
Toch mogen wij dezen jammer onzer mede-
geloovigen niet werkeloos aanzien en aanhooren.
Er is mogelijkheid om hen van uit de verte een
beker koud waters te reiken. Zullen we niet
allen gaarne helpen dezen beker der barmhar
tigheid te vullen
Daartoe moeten in onze Provincie „Beker"-
comité's worden opgericht. Dit plan heeft na
tuurlijk uw aller instemming. Maar laat dit dan
ook even blijken door uw naamkaartje aan den
eerstondergeteekende te zenden. We ontvingen
<nog slechts uit negen plaatsen zulke bewijzen
van te willen meewerken en wel uitAxel,
Grijpskerke, Koudekerke, St. Laurens, Middel
burg, Kloetinge, Wemeldinge, Westkapelle,
Wissekerke.
Komt Broeders, Predikanten, Ouderlingen,
Diakenen, Leeraren, Onderwijzers enz. enz. al
len, die den „Beker" willen helpen vullen
Helpt ons in dezen priesterlijken arbeid, waar
in de Heiland ons is voorgegaan als Hij, met
innerlijke ontferming bewogen, den ellendigen
te hulp kwam.
Het voorloopig Comité is als volgt samen
gesteld
A. KONING, Geref. Pred., St. Laurens.
P. J. F. VAN VOORST VADER,
Ned. Herv. Pred., Middelburg.
Mr. L. VAN ANDEL, Middelburg.
L. B. TJEBBES, Ned. Herv. Pred.
Middelburg.
L. NIEUWPOORT, Geref. Pred. (H.V.),
Middelburg.
D. SCHEELE, Geref. Pred., Middelburg.
Mr. J. H. BYBAU, Middelburg.
W. L. PEL, Arts, Middelburg.
St. Laurens. KONING.
DRIETAL TE
Vrouwepolder-Gapinge (alphabetisch)
C. Houtman, Cand. te Schiedam.
A. W. T. Nijenhuis, hulppred. te Middelburg.
J. W. Tunderman, hulpprediker te Rotterdam
(Katendrecht).
TWEETAL TE
Gorinchem P. D. Kuiper te Sassenheim.
C. Stam te Pernis.
Oppenhuizen H. v. d. Veen,
Cand. en hulpprediker te Kolhorn.
H. Rutgers, Cand. te Sneek.
10)
Zoo was het gebeurd, dat eiken Zondag na
den morgendienst haar woning zich vulde met
een groot aantal mannen, soms enkele vrouwen
er bij, die een onderdak vonden tot de middag-
dienst begon, na afloop waarvan zij zich weer
naar huis begaven.
Op alle dorpen in de omgeving was het adres
bekend. De een vertelde het aan den ander.
Men ging er in clubjes heen, zoodat het wel
voorkwam, dat veertig, vijftig menschen van
elders van haar gulle gastvrijheid genoten. Onder
het koffiedrinken en na het eten werd er over
de preek gesproken. Er werden vriendschaps
banden gelegd, die, naar blijken zou, later te
pas kwamen, toen eenmaal de teerling aan het
rollen was gegaan.
Schoonoort was er herhaaldelijk geweest. Des
morgens zeer vroeg, vóór dag en dauw, vertrok
hij uit Uithuizen. De weduwe had den afstand,
die 's avonds weer moest worden afgelegd, veel
te lang gevonden en op haar aanraden en drin
gend verzoek kwam hij zoo nu en dan Zaterdags
avonds reeds en overnachtte in haar woning,
waar hij dan niet alleen was, daar uit verren
omtrek de belangstellenden, de hongerigen kwa
men, om den predikant te hooren. Meermalen
gebeurde het, dat tien mannen den nacht er
doorbrachten. De zolder was groot genoeg.
Door de gemeente, speciaal door dominé De t
BEROEPEN TE
Vrouwepolder-Gapinge: Cand. J. W. Tunderman
te Rotterdam-Zuid (Katendrecht).
Nes en Wierum (Fr.): Cand. G. Visée
te Loosduinen.
Den Haag-West (5e pred. plaats)
Ds. Mr. G. M. den Hartogh te Hazerswoude.
Groningen: G. R. Kuiper te Rotterdam-Kralingen
Oppenhuizen H. v. d. Veen,
Cand. en hulpprediker te Kolhorn.
OoltgensplaatCand. K. Reenders te Leens.
BEDANKT VOOR
Heerde S. A. Bos te Assen.
Wormer D. G. A. Brouwer te Rozenburg.
Ds. Z. Hoek, emeritus predikant, blijft
voorloopig te Zonnemaire pastorie Geref. Kerk
wonen en is bereid, de kerken, die zijn dienst
vragen, te dienen.
Ds. J. D. Wielenga.
Naar Friesch Dagblad verneemt, is de gezond
heidstoestand van Ds. J. D. Wielenga, predikant
der Geref. Kerk van Franeker, die reeds gerui-
men tijd zijn ambtsbezigheden niet kon vervullen,
vooruitgaande.
Zondagavond heeft hij den leesdienst bijge
woond en eenige kinderen gedoopt.
De behandelende geneesheeren hebben hem
tot verder herstel verblijf elders voor eenigen
tijd voorgeschreven.
Ds. J. Overduin, nam afscheid van de
Kerk van Sleen (Dr.), met een predikatie over
Rom. 8 38 en 39 Het afscheid des geloofs
ademt 1. de kalme rust der zekerheid in God
2. de blijde roem der nabijheid van God.
De Jav. Kerk te Poerworedjo heeft een
eigen Inl. Predikant ontvangen. Na met gunstig
gevolg examen te hebben gedaan is haar be
roepen Dienaar Darmaatmodjo op Hemelvaarts
dag bevestigd als Dienaar des Woords.
Kamper Eiland.
De kerkeraad van Kampen acht een afzonder
lijken Dienst des Woords op het Kamper Eiland
gewenscht.
Zilverpapier. Tot nu toe werd veel zil
verpapier gespaard „voor de Zending". Thans
bericht een Zendingscommissie in één der kerken,
dat men voortaan de moeite wel sparen kan
het edele product (of de edele afval) brengt
niets meer op.
Ds. G. Goris f.
Te Ommen, waar hij zich sinds zijne emeri-
teering had gevestigd, is in den ouderdom van
84 jaar overleden Ds. G. Goris, em. pred. van
de Geref. Kerk te Bergentheim. De thans ont
slapene werd in 1877 candidaat aan de Theol.
School, en diende de kerken van Westmaas
(1877'79), Vroomshoop (1879'84), Niezijl
(1884'85), Holten (1885'87), Vroomshoop,
2de maal (1887—1903), De Krim (1903—'09)
en Bergentheim (1909'22). Op 1 Mei van
laatstgenoemd jaar werd hem eervol emeritaat
verleend.
De bekende Amerikaansche Zendelinge
Mej. J. Veenstra, die in den Soedan, Africa,
onder de Kanibalen werkzaam was, is in de
volle kracht van het leven te midden van haar
gezegenden arbeid overleden. Zij was van Hol-
landschen oorsprong. Ook als schrijfster had zij
een goeden naam. Van hare hand verscheen o.a.:
„Een blanke vrouw onder de Kannibalen", door
Ds. D. K. Wielenga in het Hollandsch vertaald.
Ds. H. van de Elskamp, van Groningen
gekomen, werd bevestigd als predikant der
Geref. Kerk van Hilversum door zijn ambtgenoot
aldaar, Ds. P. N. Kruyswijk, die tot tekst had
Joh. 3:29.
Cand. M. W. J. C. de Kluis, van Utrecht,
hoopt Donderdagavond 6 Juli a.s. intrede te
doen als predikant van Diemen, na bevestiging
op Zondag 2 Juli door Ds. J. H. Telkamp, van
Utrecht.
Jubilea. Ds. H. Dijkstra, emeritus-predi
kant, wonende te Assen, viert 1 Juli a.s. zijn
gouden ambtsjubileum. Hij diende van 1883
1889 de Kerk van Duurswoude en van 1889
1931 die van Diever.
Cock en den kerkeraad, werd het zeer op prijs
gesteld, dat deze regeling getroffen was. En de
weduwe Koster, een moeder in Israël, verleende
met graagte gastvrijheid. Zij was, met den ouden
Pieter Kuipinga, vrijwel de eerste geweest, die
aldra bemerkte, dat de van Noordlaren gekomen
predikant aan het veranderen was, heel anders
preekte dan vroeger. Op haar waren er meer
dere gevolgd, die zich daarover van harte ver
blijdden. Dat waren geen zedepreekjes, die ver
telden, dat de mensch in den grond toch goed
was, neen, dat was een spreken op den man
af, vertellend, dat de mensch in zonde ontvan
gen en geboren was en alleen kon worden gered
door het bloed van Jezus Christus, den Zoon
van God, in Wien oprecht moest worden qe-
loofd.
Daar werden leerstukken, als de uitverkiezing,
aangesneden. Daar werd gepreekt over den Hei
ligen Doop en het Avondmaal, zooals men het
in Ulrum, bij zijn weten, nog nooit had gehoord.
In zeer grooten getale, zooals nog niet gekend
was, kwam de gemeente naar het bedehuis, niet
alleen des morgens, maar ook des middags. En
toen algemeen bekend werd, welk een predikant
Ulrum in dominé De Cock had trouwens in
vacaturebeurten preekte deze ook in de dorpen
in de omgeving, zoodat men hem daar persoon
lijk leerde kennen, den jongen, vurigen predikant
met zijn zware stem en een groot aantal
broeders en zusters van elders kwam, was het
kerkgebouw veel te klein geworden.
„Hier is het", zeide Schoonoort, als een be
kende de deur openend en binnenstappend.
Zonder bezwaar had hij zijn beide vrienden
medegenomen. De weduwe Koster had hem volle
Te Middenmeer Wieringermeerpolder)
is j.l. Zaterdagmiddag de eerste steen gelegd van
de Geref. Kerk door Ds. H. H. Schoemakers,
van Kampen, voorzitter van deputaten voor het
Zuiderzeewerk, die eerst een toespraak hield
over Genesis 4 26 Toen begon men den Naam
des Heeren aan te roepen.
Na het leggen van den steen richtte Ds. Schoe
makers waardeerende woorden tot den archi
tect, den heer Dirkmaat en den aannemer
Draaisma.
Ds. D. Hoek, van Enkhuizen, scriba van ge
noemde deputaten, eindigde de korte plechtig
heid in de open lucht met dankzegging.
Bij de steenlegging waren o.a. aanwezig Ds.
P. de Jong, van Bunschoten, ouderling J. F.
Weerstra, burgemeester van Wonseradeel, Ds.
J. H. Donner, van Broek op Langendijk, Ds. S.
de Vries, van Medemblik, Mr. Kemp, vertegen
woordiger der Directie van den Wieringermeer
polder, de heer H. Kagel, vertegenwoordiger van
het gemeentebestuur van Medemblik, deputaties
der Kerkeraden van Slootdorp en Medemblik,
de hulpprediker Chr. van der Vliet, Ds. K. Fin-
kensieper van de Herv. Kerk.
In het gymnastieklokaal, waar Gereformeerden
en Hervormden beurtelings godsdienstoefening
houden, hebben de heer Van der Vliet, hulp
prediker en Ds. Hoek, de vele aanwezigen toe
gesproken.
Het nieuwe kerkgebouw zal 400 zitplaatsen
bevatten, benevens een kerkeraadskamer en een
vergaderlokaal. Naast het kerkgebouw wordt
een toren gebouwd.
Pensioenregeling Inheemsche Zendings
arbeiders. Ter vergadering van voornoemde de
putaten bracht Ds. Krijger rapport uit over de
vergadering van de Zendende Kerken, gehouden
10 Mei 1.1. te Amsterdam.
aInzake het pensioenfonds voor Inheemsche
Zendingsarbeiders en Onderwijzers werd mede
gedeeld, dat een nieuw Reglement is ontworpen
door Mr. Grosheide, Mr. Verdam en Ds. W.
Breukelaar, met goedvinden van den heer Bos
man, die op Java in de oprichting van dit fonds
een belangrijk aandeel heeft gehad.
Het Reglement is nu naar Java gezonden ter
bespreking en zal op de volgende vergadering
hopelijk definitief vastgesteld kunnen worden.
Wanneer het zoo als het nu is, wordt vastge
steld, zal de medewerking van Schoolvereeni-
gingen de Kerken niet kunnen schaden.
b. Voorts is er geschreven over de bereke
ning van de Indische dienstjaren bij pensionee
ring van Europeesche Zendings-arbeiders(sters)
Deze zaak is in handen van een commissie ge
steld.
c. Verder zullen de pensioenen zich regelen
naar het feitelijke salaris, zoodat eventueele kor
tingen daarop ook in het pensioen tot uitdruk
king komen.
d. Gevraagd is, wie de pensioenkortingen
voor het Inheemsche personeel draagt
Geantwoord is, dat dit door de belanghebber
zelf zal worden gedaan.
Theologische Schooldag.
De bidstond wordt ditmaal geleid door Ds.
C. W. Keur van Scheveningen. Gezongen wordt
Psalm 103 1 gelezen 1 Cor. 13, waaruit spre
ker de verzen 1 tot 3 tot zijn tekst heeft geko
zen. Nadat nog gezongen is Psalm 33 1 en 2,
ontwikkelt Ds. Keur zijn tekst in verband met
de gelegenheid, die ons samenbrengt.
In de inleiding wordt herinnerd aan het over
lijden van Prof. Lindeboom en Prof. Bouwman,
aan de emeritaatsaanvrage van Prof. Honig en
aan de beide vacatures waarin de a.s. Synode
zal moeten voorzien.
Zoo is er rouw en spanning in ons hart.
Rouw over wat ging. Spanning over wat komt.
Maar bovenal is in ons hart een gevoel van
groote verantwoordelijkheid voor de gave die
God ons schonk in de Theol. School. Want
iedere gave Gods beteekent een taak.
En zoo moeten wij ook arbeiden aan de Theol.
School. We moeten het allerbeste voor haar
zoeken. Haar steeds uitbouwen. We moeten
voor haar bidden.
We moeten haar liefhebben.
Daarop wijst de tekst waarover dezen avond
gesproken wordt, n.l. 1 Cor. 13 13.
In dit Schriftgedeelte wijst Paulus ons op de
onmisbaarheid der liefde in het leven voor God,
want hij zegt
le. dat spreken zonder liefde ijdelheid is,
2e. dat kennis zonder liefde niets is,
3e. dat het offer zonder liefde nutteloos is.
vrijheid gegeven. Of er nu tien of vijftien man
op den zolder sliepen was toch precies hetzelfde.
Op het gestommel, dat het drietal veroorzaak
te, verscheen de weduwe in de lange, met roode
tegels belegde gang.
„Daar hebben we Schoonoort uit Uithuizen",
zeide zij, hem de hand drukkend.
„Vrouw Koster. En niet alleen. Met Bieu-
wenga uit Uithuizen en Bazuin uit Uithuizer-
meeden", zeide Schoonoort.
„Bazuin, de schoenmaker
„Hoe kent de vrouw mij vroeg de schoen
maker verbaasd.
„Alleen van naam, Bazuin. Schoonoort heeft
wel eens over je gepraat, 'k Weet wel, hoe het
ook in Uithuizermeeden is."
„Slechter dan hier. Wij moeten het zonder
de kerk stellen. Ulrum is zoo gelukkig een pre
dikant te hebben, die het houden van gezel
schappen overbodig maakt."
„Ja, we zijn gelukkig", zeide de weduwe Kos
ter. „De Heere geve, dat het zoo blijve. Hoe
wel, er zijn er, die er een zwaar hoofd in heb
ben. De vijandschap is verbazend groot. Maar
wij versagen niet. Bijna de geheele gemeente
staat achter onzen dominé en steunt hem in het
gebed."
Onder het spreken waren zij naar binnen ge
gaan en was hun een plaats aangewezen.
„Maar ik heb nu een teleurstellend bericht,
Schoonoort. Jullie hebben een vergeefsche reis
gemaakt."
„Een vergeefsche reis Is dominé dan ziek
De verslagenheid lag op het gelaat der man
nen te lezen.
„Neen, ziek gelukkig niet. Maar de kerk
Curator Ds. P. Bos had de leiding van den
Schooldag. In zijn begroetingwoord wees hij op
de zware verliezen door de Theol. School en de
Geref. Kerken in het jaar 1933 geleden.
Daarna sprak de Rector Prof. Dr. A. G.
Honig het openingswoord, waarin hij de fata
der School memoreerde en in het bijzonder ook
wees op het gebrek aan geldmiddelen voor de
verschillende studiefondsen en vervolgens op den
overvloedigen arbeid, die van alle zijden tot
groote inspanning roept.
Dr. L. van der Zanden van Groningen sprak
over „Christendom en Nationaal-Socialisme" in
een gloedvol en zeer helder betoog.
's Middags werd medegedeeld de verzending
van een telegram aan Dr. H. Colijn, die in Lon
den zich inspant voor nationale en internationale
belangen, waarna Ds. H. J. Heida van Vlaar-
dingen een rede hield over „De Kerk en de
hedendaagsche maatschappelijke nood", waarin
menige opmerking opriep tot nadere bezinning.
Tenslotte sprak Ds. P. D. Kuiper van Sassen
heim over „De Kerk en de hedendaagsche gees
telijke nood", in welke rede zoo trof de uit
drukking een van de grootste geestelijke nooden
is misschien wel het gebrek aan geestelijken
nood, om daaraan te verbinden de oproep te
blijven prediken de autoriteit Gods en den ge-
kruisten Christus, Die het licht der wereld is.
't Was een welgeslaagde Schooldag. De Burg-
walkerk was geheel bezet.
K. B. S.
Van 4 Juli tot 5 Augustus gelieve men zich in
bizondere gevallen tot Cand. Nijenhuis of wijk-
ouderlingen te wenden.
D. SCHEELE.
Middelburg, 30 Juni 1933.
Provinciale Diaconale Conferentie in Zeeland.
Mogen we de Diaconieën langs dezen weg
nog even aan onze Provinciale Conferentie her
inneren, welke a.s. Vrijdag 7 Juli staat gehou
den te worden
U hebt natuurlijk uw Kerkeraad reeds ver
zocht deze Conferentie a.s. Zondag bij de Ge
meente in herinnering te willen brengen. Alle
Brs en Zrs zijn in Goes welkom.
Gaarne ontvangen we voor 4 Juli de opgaven
voor de deelname aan den kouden maaltijd.
Namens het Comité,
L. SMIT, Secretaris.
Ontvangen collecten voor de Theol. School
van de navolgende kerken Aardenburg 8.84
Hoek 15.02 Schoondijke 18.Terneuzen
75.31 Zaamslag 38.67 en voor Wonosobo
van de Geref. Kerk van Axel 41.57.
p.o. M. RIEMENS
Neuzen. Sec. L. MICHIELSEN.
AGENDUM voor de Classicale vergadering
op Dinsdag 11 Juli a.s. in de Gerefor
meerde Kerk te Schoondijke. Aanvang
9}/2 uur.
Het Moderamen voor deze vergadering be
staat, volgens art. 10 H.R., uit de BrsDs.
Groeneveld, Praeses Ds. Bavinck, Scriba Ds.
Post, Assessor.
Orde der werkzaamheden.
1. Opening door den Praeses der roepende kerk.
2. Nazien en rapport Credentialen.
3. Lezing en vaststelling der Notulen.
4. Behandeling der Ingekomen Stukken.
5. Rondvraag naar art. 41 D. K. O.
In verband daarmede behandeling der Voor
stellen en Instructiën der Kerken.
6. Rapport der verschillende Deputaten.
7. Afdoening van geldelijke zaken.
8. Benoemingen Deputaten enz. (zie 8 en 9
art. 11 H.R.).
9. Aanwijzing roepende Kerk. Vaststelling van
datum.
10. Vaststelling Korte Notulen.
11Sluiting.
Namens de roepende Kerk van Axel,
J. S. POST, Praeses.
A. BAKKER, Scriba.
Axel, den 27 Juni 1933.
B ij 1 a g e n.
1. Peremptoir examen van den Eerw. Heer
J. A. Tiemens, ber. predikant te Aardenburg.
Dogmatiek Ds. Groeneveld.
O. T. Ez. 47:1—12 en Jez. 40:1—11.
wordt vertimmerd. In drie Zondagen kan er
geen dienst zijn. Dominé vervult nu liefdebeur
ten. Verleden week in Laqemeeden, morqen in
Niezijl."
„Dan hebben we geen vergeefsche reis ge
maakt. We gaan naar Niezijl", meende Schoon
oort. „Tenminste, zoo denk ik er over. En jul
lie, broeders
„Natuurlijk", zeiden Bazuin en Bieuwenga te
gelijk. En de schoenmaker tot de weduwe Kos
ter „We zijn van Groningen met de snikke
gekomen, dus heelemaal uitgerust en kunnen best
verder."
„Jullie moeten het zelf weten, maar 't is nog
een heele reis naar Niezijl. 't Is veel beter, dat
jullie vannacht hier slapen en morgen vroeg naar
Niezijl trekt", dacht zij. „Schoonoort weet wel,
dat er plaats genoeg is. Brood kan ik nog laten
halen voor vanavond en morgenochtend. Dan
zijn jullie morgenochtend weer frisch. Vanavond
komt Barkema nog aanloopen. En Kuipinga ver
schijnt ook nog wel. Dan kunnen jullie eens
praten."
,,'t Is wel wat veel gevergd" zeide Bieuwenga,
Schoonoort vragen aanziend, daar hij veel voor
het voorstel voelde.
„Heelemaal niets gevergd", dacht daarentegen
de weduwe Koster.
Schoonoort hakte daarop de knoop door, zoo
dat er niet meer over gepraat werd. De drie
mannen besloten, den nacht onder het gastvrije
dak door te brengen, om den volgenden morgen
vroeg naar Niezijl te stappen.
(Wordt vervolgd)
