BOEKAANKONDIGING.
PREDIKBEURTEN
heeft namens hem tot de vergadering het woord
gevoerd.) Maar de blijde glimlach, die straalde
op het doorgroefd gelaat, bewees, dat hij met
heel zijn ziel meeleefde in aller vreugde, 't Is of
ik den grijsaard nóg voor mij zie. Wat een geest
drift wekte het, toen allen den ouden strijder
zagen, die de moeite van de reis van Kampen
naar Amsterdam niet had ontzien om van deze
groote vreugde nog getuige te zijn.
Zoo mogelijk werd de stille aandacht der ver
gadering nog verhoogd toen Ds. Gispen tot
„Vader van Velzen" o.a. zeide „Ik weet niet,
hoe het in den hemel is, maar als de gelukzaligen
daar met elkaar spreken en belangstellen in den
strijd en de blijdschap der Kerk op aarde, vertel
dan uw oude medestrijders, wat ge hier hebt
aanschouwd, en hun vreugde zal groot zijn, als
gij hun toeroeptZe zijn één
Daarna beklom Dr. Kuyper het voorzitters-
gestoelte. En zijn rede drong als een Qiachtige
bazuintoon door alles heen. Nooit is de diep
aangrijpende indruk daarvan in mij verflauwd.
Toen kwam het groote moment van dezen
grooten dag. De beide voorzitters, nog in volle
levenskracht staande (Ds. Gispen was 59, Dr.
Kuyper 54 jaar) reikten als symbool van de
eenheid der Gereformeerde Kerken in Nederland
elkander de hand, waarna de vergadering den
psalm der liefde met ontroering aanhief
„Ai ziethoe goed, hoe lieflijk is, 't dat zonen
Van 't zelfde huis, als broeders samenwonen".
Geen wonder, dat op dit aangrijpend oogen-
blik in het oog van stoere mannen een traan
fonkelde.
Een openbaar jubileum is van dezen histori-
schen dag in onzen zoo druk jubileerenden tijd
niet gehouden.
Maar één ding mag volstrekt niet worden na
gelaten, n.l. de vermaning van Psalm 78 nauw
gezet op te volgen, om het toch niet te verber
gen voor onze kinderen, maar aan het navol
gende geslacht te vertellen de loffelijkheden des
Heeren en Zijn sterkheid, en Zijn wonderen, die
Hij gedaan heeft.
Laten vooral zij, die persoonlijk de vereeni-
gingssynode nog hebben bijgewoond, niet ver
zuimen in deze dagen tot hun kinderen en klein
kinderen daarvan te spreken, hun het woord van
Ds. Gispen herinnerend, toen hij sprak „En nu
staan wij hier voor Overheid en Volk in 't mid
den der natie als ééne Kerk met den éénen heer
lijken naam, die onzen vaderen zoo dierbaar
was, „de Gereformeerde Kerken in Nederland",
waarin alleen maar plaats is voor de Souverei-
niteit van den Christus Gods".
Zij het de vrucht der herinnering aan die
glorierijke gebeurtenis van 1892 (naar waarheid
een geboortenis genoemd), dat wij steeds met
toenemenden ernst bidden, of God de Heere de
staven liefelijkheid en samenbinders leggen moge
tusschen allen, die de Gereformeerde Waarheid
belijden.
Daaraan, zooveel ons mogelijk is, practisch
mede te arbeiden, zij steeds meer onze begeerte,
smeekende, dat God, die onder ons reeds zoo
vele wonderen heeft gewrocht, den dag nog
moge doen komen, dat deze allen, in een kerk
verband vereenigd, optrekken als een Gideons
bende tot den heiligen krijg „Voor Godes Woord
qeprezen".
H. J. P. TAZELAAR.
De naderende Antichrist in het licht
van de wereldcrisis door Dr. M. H. A.
van der Valk. Uitgave van J. H. Kok
N.V., Kampen.
Het staat voor het thans levend geslacht wel
ontwijfelbaar vast, dat de wereld nog nimmer
een crisis beleefde als nu. Een Christen, die bij
het Woord Gods leeft, wil ook die crisis bezien
in het licht van Gods Woord. De Heilige Schrift
wekt daartoe ook op. Niet om berekeningen te
maken aangaande den dag van Jezus' weder
komst. Van dien dag en die ure weet niemand.
Maar wel opdat de geloovige niet overvallen
en alzoo verschrikt zou worden door wat er in
de wereld gebeurt en zich laten bewegen om het
geloof los te laten. Juist omgekeerd moet het
aanschouwen van de beroeringen in de wereld
hem, bij het licht der H. Schrift, er toe brengen,
dat hij in zijn geloof bevestigd wordt en hem
zijn Zaligmaker uit den hemel doen verwachten.
In de openbaring nu over de toekomstige tijden,
neemt, wat daarin gezegd wordt over den anti
christ, een belangrijke plaats in. Die Schriftge
deelten trekken nu bijzonder de aandacht. Niet
alles, wat dan daarover geschreven wordt, laat
dan echter de Schriftgegevens tot hun recht ko
men. Daarom kan dit boekje, waarin getracht
wordt die gegevens schriftuurlijk te bezien, goe
den dienst doen om voor allerlei gewaagde din
gen en dwalingen te waarschuwen. En met
krachtigen toon wekt het op tot het verwachten
der vervulling van wat ons is geprofiteerd en
tot het vertrouwen dat door het geloof kan be
oefend worden.
Jaarverslag der Vereen, tot Christe
lijke verzorging van krankzinnigen in
Nederland.
We ontvingen het Jaarverslag van de hier
boven genoemde vereeniging, die haar centraal-
kantoor heeft in Den Haag, Sweelinckplein 1.
Wat is het werk dezer vereeniging in den loop
der jaren omvangrijk geworden. Ze heeft nu
vijf stichtingen waar krankzinnigen verpleegd
wordenVeldwijk, Bloemendaal, Dennenoord,
Wolfheze en Vogelenzang. En voorts nog de
psychiatrische-neurologische kliniek in Amster
dam. Moge die arbeid ook voorts nog velen ten
zegen zijn. In het Jaarverslag werd opgenomen
een mooi, goed oriënteerend referaat van Ds.
Bech over „De Christus en de Christelijke ver
zorging van krankzinnigen".
In boeien, roman uit het leven der
krijgsgevangenen door Wilhelm Mattke.
N.V. Uitg. Mij. E. J. Bosch J.Bz.,
Amsterdam.
Deze oorlogsroman, vol verheerlijking van de
Duitschers, kunnen we niet aanbevelen. Natuur
lijk is er veel in te lezen over de ellende van
de krijgsgevangenen. En op zichzelf kan het zijn
nut hebben op die ellende te worden gewezen
al zou het maar alleen zijn om dankbaarheid
te leeren voor het vele goede dat wij mogen
genieten. Maar van oorlogsliteratuur hebben we
nu al genoeg. En wie aangrijpende oorlogslitera
tuur wil lezen moet toch een ander werk kiezen
dan dit.
Het leven van Jezus, samengesteld
uit de vier Evangeliën met den tekst
van de Statenvertaling als een doorloo
pend geheel door A. L. De Zilwa
Abbema, naar de bewerking van Re
ginald G. Ponsonby. D. A. Daamen's
Uitg. Mij., 's-Gravenhage.
Aan den uitvoerigen titel, dien we hierboven
in z'n geheel opschreven, behoeft niet veel toe
gevoegd te worden om te doen zien wat dit
boekje beoogt.
Het is in z'n soort niet eenig. Voor eenige
jaren verscheen een soortgelijk werkjeJezus
van Nazareth. Harmonie der vier Evangeliën
door A. Westphal. Naar ons oordeel een bui
tengewoon handige en niet dure uitgave. Met
eenige verwondering vroegen we ons af of naast
die uitgave een andere nog wel noodig was
Evenwel ze is er. En ook deze uitgave is keurig
verzorgd. De meesten van onze lezers, die ge
regeld den bijbel lezen, hebben aan een boekje
als dit geen behoefte. Maar in bijzondere ge
vallen kan het dienst doen om iemand weer te
brengen tot het lezen van den bijbel en dan zou
het een gezegend werk doen.
Het erfdeel der Vaderen, door H.
Algra, Leeraar Geschiedenis M. O.
Eerste deel. Uitgave van den Ned.
Bond van J. V. op Geref. Grondslag.
1932.
Dit boek wil niet zijn een gewoon leesboek
over de vaderlandsche geschiedenis, maar een
handboek speciaal voor Gereformeerde Jeugd
verenigingen. Het is dan ook de Bond van
J. V., die dit boek uitgeeft.
Kennis van de historie, vooral van onze lands-
historie, achten we onder ons een eerste ver-
eischte. Al jarenlang werd dan ook op onze
Jongelingsvereenigingen aan dit vak groote aan
dacht besteed. Bij de behandeling werd dan ech
ter gevoeld het gemis aan een geschikt hand
boek. Het beroemde werk van Groen van
Prinsterer, hoe uitnemend ook voor wetenschap
pelijke studie, was te moeilijk. Die leemte wordt
nu wel uitnemend aangevuld door het boven
genoemde werk van den heer Algra. Ook dit
boek is een studieboek, maar één, dat geschreven
werd met het oog op onze jonge menschen.
De schrijver zegt zelf in „Een woord vooraf":
„Wanneer men alleen let op het gemiddelde peil
van onze vereenigingen, dan zal men dit boek
allicht te zwaar vinden". Nu, dat kan van meer
leidraden worden gezegd En dat dunkt ons
toch altijd nog wel een bezwaar, waarbij we
dan echter bedenken wat de schrijver ook zegt,
dat er voortdurend een spanning is tusschen het
practische bereikbare en het ideaal.
Door deskundigen is de arbeid van den heer
Algra geroemd. We hopen, dat door de leiding
van zijn boek de behandeling der vaderlandsche
geschiedenis op hooger peil zal komen en zoo
de schrijver én de Bond aan deze uitgave vol
doening zullen hebben én de rijke historie van
ons volk onze jeugd zal leeren welke de goede
weg is.
Dit eerste deel behandelt de geschiedenis vanaf
den heidenschen tijd tot en met Stadhouder Fre-
derik Hendrik.
De bijbel als boek van Schoonheid,
door Dr. B. Wielenga. Derde druk.
Volksuitgave. Uitgave van J. H. Kok
N.V. te Kampen.
In 1925 verscheen het bovengenoemde werk
in prachtuitgave, in sierlijken blauwen band met
gouden opdruk. Zoo was het uiterlijke in over
stemming met den inhoud en bovenal met het
onderwerp de schoonheid van den bijbel. Deze
prachtuitgave was uiteraard kostbaar en kon dus
maar weinigen bereiken. Dit was jammer, omdat
ook onder de menschen van kleine middelen er
velen gevonden worden, in staat om de schoon
heid des bijbels te waardeeren en zich daarbij
door Dr. Wielenga te laten leiden.
Daarom verblijden we ons, dat, wat Dr. B.
Wielenga in schoone taal over de schoonheid
der bijbels schreef, nu in een eenvoudige volks
uitgave onder aller bereik komt. Ook deze volks
uitgave voldoet aan aesthetische eischen en biedt
alles wat de eerste uitgave bevat. Na een in
leidend deel, waarin de schrijver handelt o.a.
over De herleefde bewondering voor den Bij
bel over het wezen der schoonheid over de
schoonheid en de bijzondere genade spreekt hij
in drie deelen over de profetische de priester
lijke en de Koninklijke schoonheid van den Bijbel.
Het beweren, dat het geloof vijandig zou staan
tegenover het schoone, wordt door dit boek
welsprekend weerlegd.
Moge het velen schoonheids-zoekers den weg
banen tot het Woord Gods, als tot den Woord
des levens en hen, die in den bijbel eeren het
Woord des levens, met nog grooter eerbied
vervullen voor de gave die God ons in den
bijbel schonk.
Leidraad Maatschappelijke Onder
werpen (Algemeene beginselen). Uit
gave van het Bondsbureau te Amers
foort.
Wat we hierboven schreven is eigenlijk niet
geheel juist. Er had nog aan moeten voorafgaan:
Toelichting op deel I van den leidraad enz. Toch
is het ook weer wel juist, want dit boek geeft
een uitmuntende leidraad voor de behandeling
van maatschappelijke onderwerpen. De Bond
van onze Jongelingsvereenigingen op Gerefor
meerden grondslag laat het de Vereenigingen niet
ontbreken aan degelijke voorlichting bij de stu
die der beginselen. En deze leidraad munt uit
door degelijkheid. Wat een massa stof wordt
in dit compact gedrukte boek gegeven. Maar
die massa stof is overzichtelijk gerangschikt in
een 22 tal hoofdstukken, die weer onderverdeeld
zijn in paragrafen en onderparagrafen met dui
delijk opschrift. Om maar een paar voorbeelden
te geven Hoofdstuk I handelt over „De betee-
kenis van Gods gemeene gratie voor het maat
schappelijk leven". 1 spreekt dan over 1) de
doopersche opvatting 2) de pelagiaansche op
vatting 3) de Gereformeerde opvatting. 2
over het karakter der gemeene gratie 3 Doel
en werking der gemeene gratie. 4 Beteekenis
der gemeene gratie voor het maatschappelijke
leven.
Hoofdstuk IV over het huisgezin. 1 Oor
sprong 1) De vorming van het gezin; 2) on
derscheiding geslacht en aard 3) Taak en be
stemming. 2 Verstoring: 1) Gevolgen der
zonde in het sexueele leven 2) Gevolgen der
zonde in het gezinsleven 3) Gezin en gemeene
gratie. 3 Ontwikkeling: 1) Onder Israël; 2)
Bij de volken. Bovendien maakt een „Zakelijk
register" het gemakkelijk spoedig te vinden waar
over een bepaald onderwerp wordt gehandeld.
In geen bibliotheek van een J. V. mag dit werk
ontbreken. En wie geen jongeling meer
begeert in dezen tijd, waarin de maatschappe
lijke onderwerpen belangrijk blijven, daarvan
zich op de hoogte te stellen zal goed doen zich
dit werk aan te schaffen. Het zal hem niet te
leurstellen maar heel veel geven, waarvan hij
nut kan hebben.
Bijbel Oorlog Vrede, door Dr.
M. H. van der ValkKoning's Uit
geverij N.V., Baarn.
Het probleem van den oorlog houdt nu vele
gemoederen bezig. Wat wel geen wonder is nu
de vreeselijkheid van den grooten wereldoorlog
in al haar verschrikkelijkheid steeds duidelijker
zich aan ons openbaart.
In de beschouwingen, die daarover in tal van
publicaties gegeven worden, heerscht echter het
tegenovergestelde van eenstemmigheid. En daar
onder zijn ook heel gevaarlijke beschouwingen.
Zoo bijv. die meent, dat ontwapening ook
dan wanneer deze eenzijdig is het beste mid
del zou zijn om den oorlog uit te bannen. Deze
dwaasheid vindt, onbegrijpelerwijze bij velen
nog waardeering als zou het de hoogste wijsheid
zijn. En voor die dwaasheid worden dan ook
nog bijbelteksten aangevoerd, die dat gevoelen
zouden steunen.
Het is daarom goed dat Dr. van der Valk in
deze brochure met ernst daartegen waarschuwt
en de dwaasheid ervan aan de kaak stelt.
De brief aan de Romeinen, vertaald
en verklaard door Prof. Dr. J. A. C.
van Leeuwen en Dr. D. Jacobs.
J. H. Kok N.V., Kampen. 1932.
In de „Korte verklaring der Heilige Schrift"
verscheen nu ook een deel over den brief aan
de Romeinen. De hoofdbewerker Prof. van Leeu
wen mocht de voltooiing niet meer beleven. Een
ander moest aan zijn werk de laaste hand leggen.
Dr. Jacobs, leerling en geestverwant van hem,
zorgde daarvoor. In een „Voorwoord" deelt hij
mede, hoeveel nog het eigen werk van Prof.
van Leeuwen is en waar zijn bewerking begon.
Ter nagedachtenis van den overleden auteur
schreef Prof. Dr. A. Noordtzij over dezen zijn
ambtgenoot in Utrecht een gevoelvol „In Me-
moriam". Daaraan ontkenen we, dat Prof. van
Leeuwen opgroeide in een ethischen kring. Zijn
vader was kerkelijk hoogleeraar te Utrecht en
van ethische richting. Toen hij dan ook de Uni
versiteit verliet was hij zelf ook een ethisch
theoloog. Langzamerhand kwam er echter ver
andering in zijn denkwijze en zocht en vond hij
die in de Gereformeerde theologie. Daardoor
werd zijn levensweg niet gemakkelijker omdat
hij zoo als een eenling kwam te staan in den
kring zijner familie en van hen, die vroeger zijn
vrienden waren. Toen hij dan ook tot hoog
leeraar werd benoemd schroomde men in ethi
schen kring niet in den kring van hen, die
gaarne figureeren als „lieve" menschen hem
te doen verstaan, dat zijn professoraat een mis
lukking zou worden. Dit is echter niet zoo ge
weest. Zijn invloed onder de studenten was groot.
En als vrucht van zijn wetenschappelijken
arbeid ontvangen we nu zijn bewerking van den
belangrijken brief van Paulus aan de Romeinen.
Natuurlijk geven we hier van dit werk geen
beoordeeling, maar alleen een aankondiging.
Maar die geven we dan ook met dankbaarheid
en als aanbeveling.
Dr. J. Th. de Visser een nationaal
figuur door Q. A. de Ridder met een
voorrede van Z. Exc. de Geer. Uitgave
La Rivière en Voorhoeve, Zwolle.
Met bekwamen spoed zag deze, onlangs aan
gekondigde, biographie over wijlen Dr. de Visser
het licht. Ze is voorzien van 17 portretten en il
lustraties. In de inhoudsopgave vinden we de
volgende hoofdstukkenJeugd en studentenja
ren De predikant In schoolstrijd en arbeiders
beweging In dienst der barmhartigheid Partij
leider en Kamerlid De minister Een nationale
figuur.
Door deze, met groote piëteit geschreven, bio
graphie krijgt men wel een goeden indruk van
dit rijke en veelzijdige en werkzame leven. Het
laatste hoofdstuk heeft een heel juisten naam
Een nationale figuur. Dat werd Dr. de Visser.
En deze nationale figuur was een Christus
belijder. Met name wat daarover in dit werk
wordt meegedeeld, geeft er een groote waarde
aan en kan de lezing ervan tot zegen doen zijn.
HEIJ.
VERANTWOORDING van LIEFDEGAVEN
M i[d d e 1 b u r g. Met dank ontvangen van N.N.
f 1,als „een kleine gave voor de Zending".
Ringnalda.
VEREENIGINGSLEVEN.
V. op Gere/. Grondslag Pred. 12la te Koudekerke.
Vergadering Zaterdagavond 8 uur. precies in het
V ereenigingsgebouw.
Schriftstudie les 13: „Het verbond der werken"
No. 17—41 st. J. G., G. J. BI. door vr. P. Izeboud Gz.
Voordracht vr. J. Izeboud.
M. 0. deel I, les 11 „Dienstbaarheid" door vr. L.
A. Jacobse.
Memorisatievr. K. Siera.
De Geref. Mann. Vereen. „Dr. H. Bavinck" verga
dert D.V. op Vrijdag 19 Augustus a.s., des avonds
8 uur in de Consistorie der Gasthuiskerk.
OnderwerpGeestelijke wasdom, door den Heer
I A. Goedbloed.
Alle Geref. broeders welkom.
Vergadering van de Ger. Jongelingsv. Spreuken
833a te St. Laurens op Zondag 14 Augustus, des
avonds 7 uur, in de consistorie der Ger. Kerk.
1. Gew. geschiedenis, onderw. 53 2e ged., vr. W.
Hendrikse.
Maatschappelijk onderw. 1, vr. J. Christiaanse.
IN DE GEREFORMEERDE KERKEN IN
ZEELAND OP
ZONDAG 14 AUGUSTUS 1932.
CLASSE MIDDELBURG,
MIDDELBURG.
Collecte Emeriti-fonds.
Hofpleinkerk 9.30 uur ds. J. G. Feenstra
te Scheveningen
ds. J. G. Feenstra
ds. D. Ringnalda
ds. D. Rngnalda
ds. J. G. Feenstra
2 uur
6 uur
Noorderkerk 9.30 uur
6 uur
Arnemuiden 9.30 en 2 uur ds. H. Scholing
Bed. H. Av. en Dankz.
Domburg 9.30 en 2 uur Dr. G. Keizer
te De Steeg
Gapinge 9.30 uur Lezen eener Leerr.
2 uur ds. P. J. O. de Bruijne
Grypskerke 9 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Koudekerke 9 en 2 uur Cand. C. v. d. Boom
van Overschie
St. Laurens 9.30 en 2 uur Cand. Wolfert
van Terneuzen
Meliskerke 9 en 7 uur ds. M. Vreugdenhil
Oostkapelle 9.30 uur ds. Den Boeft
van Kralingen
2 uur
Serooskerke 9.30 uur ds. W. F. M. Lindeboom
Bed. H. Av.
2.30 uur ds. W. F. M. Lindeboom
Voortz. H. Av. en Dankz.
Souburg 8 en 4.15 uur in de Herv. Kerk,
ds. J. D. Ginhoven
van Vledder
Veere 9.30 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Vlissingen 9.30 en 5.30 uur ds. P. Ch. v. d. Vliet
te Utrecht
Vrouwepolder 9.30 uur ds. P. J. 0. de Bruijne
2 uur ds. F. A. den Boeft
7 uur ds. F. A den Boeft
van Rotterdam
Rede voor de J.-V. en M.-V.
Westkapelle 9.30 en 2 uur ds. J. E. Visser
Bed. H. Av. en Dankz.
CLASSE ZIERIKZEE.
Brouwershaven 9.30 en 2 uur ds. J. de Meester
Bruinisse 9.30 en 5 uur ds. J. P. Unger
Colijnsplaat 9.30 en 5.30 uur ds. F. Staal
Geersdijk 9.30 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Haamstede 9.30 en 3 uur ds. J. S. Post
te Axel
Kamperland 9 en 2 uur ds. F. J. v. d. Ende
6 uur Lezen eener Leerr.
Nieuwerkerk 9.30, 2 en 6 uur Lezen eener Leerr.
Oosterland 9.30 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Scharendijke 9.30 en 2 uur ds. J. B. Vogelaar
Wissekerke 9.30 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Zierikzee 10 en 6 uur dr. J. van Lonkhuijzen
Zonnemaire 9.30 en 2 uur ds. Z. Hoek
CLASSE THOLEN.
Anna Jacoba Polder 9.30 en 2 uur ds. J. Spoelstra
Bergen op Zoom 9.30 en 5.30 uur ds. D. J. Couvée
te Hillegersberg
Krabbendijke 10 en 2.30 uur ds. A. Andree
Poortvliet 9.30, 2 en 6 uur dhr. K. de Vries
Rilland-Bath 10 en 2.30 uur ds. J. v. d. Guchte
te Veere
Tholen 9.30 en 6 uur Lezen eener Leerr.
Oud-Vosmeer 9.30 en 2 uur ds. C. A. Vreugdenhil
CLASSE GOES,
Baarland 10 en 2.30 uur
Borssele 9 en 2 uur
Driewegen 9.30 uur
1.30 uur
ds. C. Vonk
ds. A. Scheele
Lezen eener Leerr.
ds. D. Ringnalda
te Middelburg
Kapelle-Biezelinge 10 en 2.30 uur Lezen eener Leerr.
Goes 9.30 en 5.30 uur ds. J. Ubels
te Batavia
's Gravenpolder 10.30 en 3 uur Lezen eener Leerr.
Heinkenszand 9 en 2 uur ds. D. van Dijk
te Groningen
Yerseke 9.30 en 2 uur ds. H. Torenbeek
Wemeldinge 9.30 uur Lezen eener Leerr.
1.30 uur ds. J. Ubels
Krniningen 10 en 2.30 uur ds. J. Koolstra
Nieuwdorp 9.30 en 2 uur ds. E. Beukema
Wolphaartsdijk 10 en 2.30 uur ds. G. van Heiningen
CLASSE AXEL.
Aardenburg 10 en 3 uur
Axel 9.30 en 2.30 uur
Hoek 10 en 3 uur
Oostbnrg 10 en 2.30 uur
Schoondijke 10 en 3 uur
Terneuzen 9.30 en 2.30 uur
Zaamslag 9.30 en 2.30 uur
■i
Cand. H. G. Meijnen
te Dordrecht
dr. C. Veltenaar
te Tholen
ds. C. B. Bavinck
Cand. Jonkers
van Schiedam
ds. D. J. de Vries
ds. S. Groeneveld
ds. J. B. Vanhaelen
te Gerkesklooster
