57.
n
PKNOW5
Rotterdamsche Boaz-Bank
Predikbeurten
Officieele Berichten.
BOEKAANKONDIGING.
Verantwoording uan Liefdegauen.
Vereenigingsleuen.
in de Gereformeerde Kerken in Zeeland
op ZONDAG 8 DECEMBER 1929.
Classe Middelburg
Classe Zierikzee
Classe Tholen
Classe Goes
Classe Axel
OBLIGATIE-LEENING
o GROOT F 100.000 -,
Merkwaardig, in dit verband, is, dat Prof. Dr.
D. H. Th. Vollenhoven bij zijn proefschrift,
aan onze Vrije Universiteit promoveerend, in het
jaar 1918, in de 23ste stelling dit verdedigd
heeftHet gevoelssubjectivisme vormt het in
nerlijk verband tusschen de Ethischen en de
zoogenaamde Oud-Gereformeerden.
Onder „gevoelssubjectivisme" verstaan wij
het subjectieve, onderwerpelijke, individueele,
persoonlijke gevoelen van een mensch, dat dan
(waarover het hier gaat) in godsdienstige aan
gelegenheden tot absolute, het alles-uitmakende
maatstaf verheven wordt. Het is goed, dat Dr.
Vollenhoven het in een wetenschappelijke uit
spraak heeft vastgelegd, dat dit euvel in gelijke
mate aanwezig is bij de, door mij al mèèr-ge-
noemde en behandelde, Ethischen, als bij de
Oud-Gereformeerden, die wij in onze provincie
ook van nabij kennen. Men zou, oppervlakkig
oordeelende tusschen deze tweede cultuur-
minnende Ethischen en de (tenminste theoretisch,
al gaat ook daar de praktijk al een andere kant
uit, let daartoe alleen maar eens op den bouw
van nieuwe kerken, waarbij men ook in die
kringen van de modernste vindingen gebruik
maakt) cultuur-vijandige Oud-Gereformeerden
geen nauwe band zoeken, die evenwel, wat die
per beschouwd, er terdege is.
Ook Dr. E. D. Kraan (Geref. Pred. te Vlaar-
dingen) heeft op ditzelfde verschijnsel nadrukke
lijk gewezen, in enkele artikelen (voorkomend in
het „Gereformeerd Kerkblad", Orgaan van de
Geref. Kerken van Hoek van Holland, Maas
land etc., begin '27). Hij deed dat met name in
verband met de, ook onder-ons-voorkomende,
strooming der zelf-beschouwing, gelijk die vooral
uitkomt in veler houding tegenover het Avond
maal, gelijk wij daarvan ook in onze provincie
voorbeelden te over hebben. Welke strooming
ook verwant is aan die der Ethischen, evenwel
als aan die der Oud-Gereformeerden. Kort uit
gedrukt worden hier bedoeld allen, die de be
vinding maken tot grondslag van het geloof.
Ten zeerste raad ik, in ditzelfde verband, ter
lezing aan (wat overigens juist voor de lezers
van onze Kerkbode wel een overbodigheid hee-
ten mocht) het boekje van den fijnzinnigen
Christelijken Hoofdonderwijzer van Biggekerke,
A. Janse, overLaurens Ingelse, Een episode
uit het godsdienstig leven op Walcheren om
streeks 1780. (Uitg. Oosterbaan Le Cointre,
Goes, 1926), waarin hij krachtig te velde treekt
tegen dezelfde dwaling, door plaatselijk-histo-
risch exempel verduidelijkt.
Trouwens, ook Kuyper en Bavinck hebben
ons gelijkelijk en evenzeer hiertegen altijd weer
gewaarschuwd.
Ethischen en Oud-Gereformeerden bewande
len, wat dit aangaat, principieel, den zelfden weg:
beiden meenen tenslotte allèèn uit de bevinding
tot de waarheid te kunnen komen en verleggen
den grond van hunne zekerheid in de persoon
lijke ervaring, dus uiteindelijk in het eigen hart.
D.w.z., zij willen vanuit den mensch en zijne aan
doeningen, bevindingen, gevoelens, naar den
Christus heen, en dat is, naar Gereformeerde
beschouwing, nu juist de omgekeerde en dus
verkeerde volgorde. Want, het heil is, altijd,
geheel, en in elk opzicht, van Christus uitgaande
tot ons. Daarom staat het zöö ook en niet anders
met de zekerheid daarvan.
Het spreekt vanzelf, dat deze opvatting ook
gevolgen (en gewichtige) meebrengt voor de
prediking van het Evangelie. Nog éénmaal, hoe
vreemd het op het eerste gezicht ook moge
schijnen de fijne, cultuur-minnende ethische pre
dikanten staan, in hun prediking, heel dicht bij
de cultuur-vijandige en vaak zich grof-uitende
Oud-Geref. predikers. Al zijn de Ethischen dan
meest zeer optimistisch en de Oud-Geref. zeer
pessimistisch, dat wischt het wezenlijk verband
niet uit. Aan beider prediking ontbreekt, naar
ons inzicht, het recht-Schriftuurlijke karakter,
dat, zal het goed zijn, kenmerk is van een recht-
Gereformeerde prediking des Woords. Daarom
is het dan ook zoo verkeerd het z.g. ethische
gevaar maar in èène richting te zoeken, het
komt immers van twee kanten. Zeer terecht
merkt Dr. Kraan in zijn, reeds-vermelde, artike
len op „Ik zou nog niet durven zeggen, van
welke van beide het meest".
En daarom, wij allen, wij moeten staan naar
een geloofspraktijk, zooals die in onze belijdenis
geschriften ligt uitgesproken. Dan komt er eerst
recht lijn in uw leven en vastheid in uw ziels-
bestaan.
Wat dit betreft, zal iedere zieleherder onder
ons wel symptomen van afwijking der recht-
Gereformeerde Schrift-beschouwing kunnen
waarnemen, en in verband daarmee ook kunnen
opmerken een verkeerde beschouwing van wat
de Schrift-prediking behoort te zijn. Bedenk het
toch wéldie dient maar niet om u eens goed,
liefst tot tranen toe, te ontroeren. Zij is en mag
zijn een poging om u een recht-aandoenlijk uur
te bezorgen. Op den kansel gaat het en moet
het gaan, altijd en altijd-weer, om Gods Woord
en om dat Woord-allèèn. Dat deel van Gods
Woord, dat dan gekozen is, moet, in het verband
van het geheel en in zijn eigenaardige waarde,
bij Geestes-licht, verstaan en de prediker heeft
feitelijk niets anders te doen, dan dat tot de
gemeente te laten spreken, in verband met het
leven natuurlijk en met toepassing op het eigen
aardig leven der gemeente. De Friezen spre
ken gaarne van Schrift-opening, dat is een prach
tige uitdrukking voor de zaak, waarom het hier
gaat. Inderdaad, daarom gaat het en behoort
het te gaan in de bediening des Woords en
daarbij moet het onder ons ook blijven. Temeer
dienen wij ons te stellen tegen al, wat tekort
doet of doen wil aan dit karakter van de be
diening des Woords. Daarover dan nog iets
een volgend maal, als we tevens onze artike
len hopen te besluiten.
B. o. Z. Le C.
CJSl
TWEETAL TE
Drachten J. Meijer te Hoogeveen.
H. Th. van Munster te Lollum.
BEROEPEN TE
Rotterdam W. H. v. d. Vegt te Bergum.
AANGENOMEN NAAR
Eindhoven A. J. Fanoy te Ferwerd.
Heemse F. Slomp te Nieuwlande.
Bolnes M. van Wijk te Oostburg.
Ds. J. Runia te Arnemuiden hoopt D.V.
18 December a.s. zijn 25-jarige ambtsbediening
te herdenken.
De heer Chr. W. J. Teeuwen, Theol.
cand. te Leiden, Hoogewoerd 156, zal met in
gang van 1 Jan. a.s. gaarne een e.v. beroep bij
de Geref. Kerken in overweging nemen en is
eveneens gaarne bereid des Zondags de Kerken
voor te gaan.
Ds. M. van Dijk, van Hills (Noord-
Amerika), werd Zondag j.l. bevestigd als pre
dikant der Geref. Kerk te Nieuweroord (Dr.)
door zijn zwager Ds. J. van Raalte, van Laar
(Bentheim, Duitschland)met 1 Cor. 2:16,
handelende over den inhoud, de wijze en de be
doeling van de bediening des Woords. Ds. van
Dijk hield des namiddags een intree-predikatie
over Efeze 4:11 en 12, handelende over den
taak van het herderlijk ambt, welke moeilijk,
heerlijk en mogelijk is.
Gelezen in Kort Verslag Classis 's-Gra-
venhage over Zending
De bijdragen van de Kerken der Classis blij
ven voor 1930 onveranderd, tot een gezamenlijk
bedrag van 30.000.
De Penningmeester van de Soemba-Zen-
ding herinnert er aan, dat de begrooting voor
1929 was 82.000 in ontvangsten, waaraan op
dit oogenblik nog 10.000 ontbreekt. Hij klaagt,
dat in verschillende Kerken de Soembaweek nog
niet gehouden is en zelfs van enkele de Pink
stercollecte niet afgedragen werd.
Voor 31 December a.s. kan nog veel goedge
maakt.
Wat er in eene groote stadskerk moet
opgebracht.
In een der Kerkboden trok de aandacht de
begrooting voor 1930. Alleen voor de Kerk zal
er noodig zijn ruim 1J4 t°n- 'k Meen kort gele
den gelezen te hebben, dat die Kerk voor haar
Diaconie noodig heeft ruim 100.000, waarbij
dan natuurlijk nog komen Zending 12.000
en verdere collecten.
Er is nog wel liefde voor 's Heeren dienst.
Niet alleen in Zeeland dus moet veel geofferd.
1854 6 December 1929.
75 jaar geleden vond plaats de opening der
Theologische School te Kampen met de beves
tiging der eerste docenten.
Stelle God haar nog vele jaren voor de Ge
reformeerde Kerken in Nederland ten zegen.
Art. 36.
Maresius, die zich verzet tegen dwang van
de zijde der overheid, doet dat in de volgende
woorden
„dat de ketters met geen andere steenen moe
ten gesteenigd worden, dan die zijn opgegraven
uit de steengroeve van Gods Woord en dat zij
met geen ander zwaard moeten gedood worden
dan met het zwaard des Evangelies en dat het
beter is hen zacht tot de kennis der waarheid
te leiden dan hen met wreedheid te dooden."
Uitlegging Geref. Geloofsbel.
De Geref. Kerk van Bergen op Zoom
is gerekend bij Zeeland. Dit verwonderd wel.
Toch is dit ook reeds vroeger het geval ge
weest. Voor mij liggen de acta van de Prov.
Syn. van Zeeland gehouden te Middelburg 1
Februari 1591, waaruit overgenomen wordt art.
36, luidende in Zeeland zullen 4 Classes zijn,
te wetenWalcheren met Oostende, Axel en
Ter Neuzen als oppendentiën voor dien tijd. De
Classe Schouwen met hare oppendentiën. De
Classe Zuijtbelandt met Wolfartsdijk. De Classe
van het land van Tholen met Reijmerswale en
Bergen op Zoom, als voor dezen tijd daarmede
geassocieerd.
Middelburg. A.s. week kerkeraadsvergadering
breed. Behandeling van de begrooting. Alle broe
ders worden er aan herinnerd, dat censure mo-
rum zal worden gehouden.
BUITENGEWONE CLASSICALE VER
GADERING op Maandag 16 Decem
ber a.s. des voormiddags half 10 in
de Consistoriekamer der Gasthuiskerk
te Middelburg.
Agendum.
Praeparatoir examen van den Heer I. de
Wolff, Theol. Cand.
Preekvoorstel over 1 Tim. 1 15.
DogmatiekDr. Brillenburch Wurth.
Exegese Oude Test. Ds. Wiersinga.
Exegese Nieuwe Test. Ds. Vreugdenhil.
Namens de roepende kerk van Vlissingen,
Ds. H. A. WIERSINGA, Praeses.
A. A. ROOS, Scriba.
Kleedingverstrekking.
Middelburg. Zij, die in aanmerking wenschen
te komen voor een jaarlijksche kleedingverstrek
king vanwege de diaconie, worden verzocht
daarvoor onderteekende briefjes in te dienen bij
hun wijkdiaken.
De Diaconie.
DRIETAL TE
Leens B. G. de Bruin te. O. en N. Bildtzijl.
J. H. Hoek te Gaast.
S. Wouters te Dronrijp.
AGENDUM classic, vergadering der clas
sis Zierikzee 11 Dec. 's morgens 10 uur.
1Opening.
2. Nazien der credentiebrieven.
3. Aanwijzing Moderamen.
4. Notulen.
5. Ingekomen stukken.
6. Rapporten.
7. Voorstellen en Instructiën.
8. Onderzoek naar art. 41 K.O.
9. Regeling vacaturedienst.
10. Benoeming verschillende Deputaten.
11Omvraag.
12. Korte notulen.
13. Sluiting.
Namens de roepende kerk,
Dr. v. LONKHUIJZEN, Praeses.
D. MULDER, Scriba.
Ds. Hoek vraagt storting collecten voor Hulp
behoevende Kerken in de classis.
Kerstboekjes. Uitgave N.V. H. ten
Brink's Uitgeversmaatschappij, Arnhem.
We ontvingen nog van 'de firma ten Brink
een vijftal kerstboekjes
Brammetje Durf door W. BlombergZeeman.
Met z'n achten van dezelfde schrijfster.
Mientje door Catharina Bronsveld.
De schildwacht en zijn vriend door P. de
Zeeuw J.Gz.
Kees van den dokter door J. H. Huismans
Schippers.
Ook van deze boekjes kunnen we geen uit
voerige bespreking geven. Daarvoor moeten we
verwijzen naar de Boekbeoordeeling van Jachin.
We willen er alleen van zeggen, dat we gedeel
ten daarvan met genoegen lazen. Alles is keu
rig uitgegeven met mooie illustratie's.
Bredée's Zondagsschoolrooster voor
1930.
Dit boekje, bewerkt door Ds. D. A. van Ha-
selen, Em. Pred. te 's-Gravenhage is heel prac-
tisch ingericht en niet duur. 100 Ex. heeft men
voor 5.50.
Onze Geref. Zondagsscholen zullen echter al
licht de voorkeur geven aan den rooster van
Jachin. HEIJ.
Middelburg. Ontvangen van zuster 0. f 2.—
voor ons Hospitaal en van zuster P. f 1,voor de
Zending.
Met dank. D. Scheele.
Middelburg. Met hartelijken dank bericht
ondergeteekende, dat hij vau een zieke zuster dei-
gemeente uit „het klompje" ontving f 12,60'/2- Pit
bedrag is volgens haar wensch verdeeld als volgt
Zending f 5,Armen f 3,Evangelisatie f 2,10'/2
en voor het „Hoogeland" f 2,50. De Heere zegene
uwe gave, zusterP. Loof.
VOOR DE SCHOOLZENDING.
Met dank ontvangen van de kinderen der Geref.
School te Koudekerke, door het Hoofd de heer J.
C. Ruitenbeek, voor de Schoolzending f 15,
Heij.
ZENDING.
Vlissingen. Met hartelijken dank ontvangen
van Mientje Jobse 60 halve centen, een doos zilver
papier, een doos capsules en een doosje postzegels
van Dient.je Sturm een flink pak zilverpapier, een
zakje theelood en capsules en een doosje postzegels
van Jan van Belle voor veikochte zendingskalenders
f 10,73«/2.
Namens de Zendingscommissie,
W. Karreman, penningm.
St. Laurens. In hartelijken dank ontvangen
van Gre en Lou Boon 150 halve centen.
Namens de Zcndings-Commissie,
D. Willemse, penningm.
RUSTHUIS MIDDELBURG.
Ontvangen 5 mud aardappelen, één mand broodjes)
2 banketletters, een kistje sigaren en een Damspel
De vriendelijke gevers daarvoor onzen hartelijken
dank. De Huisvader,
R. J. v. Commenée.
Middelburg. Ontvangen voor ons Hospitaal
van C. de Putter f 25,gevonden in de collectezak
van de Geref. Kerk te Axelf 15,als driemaan-
delijksche bijdrage van een broeder uit Biliton.
D Scheele.
PARAKAN (November 1923).
Met vriendelijken dank ontvangen uit Middelburg
busje Rusthuis (door Mej. De Wagenmaker) f 1,50;
uit Heerlen, dames-comité (door dhr. Hondius) f 63,
uit Klundert, Zendingsnaaikrans (door Mej. Hagt)
f 50,uit Middelburg van twee N.N's (door Mej.
P. Pouwer) f 1,50 en f 1,—.
Mevr. Huizenga.
Geref. Jongelingsver. Dr. Lützen Wagenaar, Middelburg.
Afd. A.
G. B. art. 34. Van den Heiligen Doop,
vr. J. v. d. Welle.
L. K. De kleine Johannes, van Frederik van
Eeden (vervolg), vr. T. Vroon.
Geref. Jongelingsver. „Herman Faukeel", Middelburg
Afd. A.
G. B. Art. 2. Door wat middel God van ons ge
kend wordt, vr. W. Kingmans.
M. 0. Art. 4. De opkomst der steden tegenover
den adel, vr. H. Oggel.
Geref. Knapenvergadering „Samuël", Middelburg
Afd. II.
Bijb Gesch. Waarschuwing voor de discipelen door
vr. S. de Vos.
Kerk. Gesch. De afscheiding door vr. M. Ton.
Geref. Jongelingsverg. „Calvijn", Vlissingen.
Geloofsbelijdenis, Art. 26 „Van de Eenige Voor
bidding Chrisii", J. v. d. Hoeven.
Vaderl. Gesch. Ond. 18, bl. 41-34 Jrg., „De Gouden
Eeuw" D. Stroo.
MIDDELBURG.
Bediening van den H. Doop in de Hofpleinkerk.
Heidelb. Catech. Zondag 34
Collecte Evangelisatie-arbeid in eigen stad.
Gasthuiskerk 9.30 uur Cand. Lenselink
te Aalten.
6 uur ds. D. Scheele
Hofpleinkerk 9.30 uur ds. D. Scheele
Voorber. H. Av.
2 uur ds. D. Ringnalda
Noorderkerk 9.30 uur ds. D. Ringnalda
Voorber. H. Av.
6 uur Cand. Lenselink
Arnemuiden 9.30 en 2 uur ds. J. Runia
Domburg 9.30 en 2 uur Lezen eener Leerr.
2 uur ds. J. E. Visser
Gapinge 9.30 uur Lezen eener Leerr.
2 uur ds. P. J. 0. de Bruijne
Grijpskerke 9 uur ds. J. Dijkstra
2 uur ds. J. Dijkstra
Afscheid.
Koudekerke 9 en 2 uur ds. A. C. Heij
St. Laurens 9.30 en 2 uur ds. A. Koning
Bed. H. Av. en Dankz.
Meliskerke 9 uur ds. M. Vreugdenhil
2 uur Lezen eener Leerr.
Oostkapelle 9.30 en 2 uur ds. E. Douma
Serooskerke 9.30 uur Lezen eener Leerr.
2 uur ds. D. Scheele
Veere 9.30 en 2 uur ds. P. van Strien
Vlissingen 9.30 en 5.30 uur ds. H. A. Wiersinga
Souburg 9.30 en 2 uur dr. G. B. Wurth
Vrouwepolder 9.30 uur ds. P. J. O. de Bruijne
2 uur
Westkapelle 9.30 uur
2 uur
Lezen eener Leerr.
ds. J. E. Visser
Lezen eener Leerr.
Brouwershaven 9.30 en 2 uur ds. Joh. de Boer
Bruinisse 9.30 en 2 uur Cand. A. W. Wijmenga
te Amsterdam.
Colijnsplaat 9.30 uur Lezen eener Leerr.
6 uur ds. F. J. v. d. Ende
Geersiijk 9.30, 2 en 6 uur Lezen eener Leerr.
Haamstede 9.30 en 2 uur ds. U. Elgersma
Kamperland 9 en 2 uur ds. F. J. v. d. Ende
6 uur Lezen eener Leerr.
Nieuwerkerk 9.30, 2 en 6 uur Cand. Idema
te Winsum.
Oosterland 9.30 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Scharendijke 9.30 en 2 uur ds. J. B. Vogelaar
Wissekerke 9.30 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Zierikzee 9.30 en 5.30 uur dr. J. van Lonkhuijzen
Zonnemaire 9.30 en 2 uur ds. Z. Hoek
Anna Jacoba Polder 9.30 en 2 uur ds. J. Spoelstra
Bergen op Zoom 9.30 en 5 30 u. ds. W M. le Cointre
Kvabbendijke 9.30 en 2 uur ds. A. Andree
Woensdagav. 6 uur ds. J. de Waard
te Rijnsburg.
Poortvliet 9.30, 2 en 6 uur dhr. K. de Vries
Rilland-Bath 9.30 en 2 uur ds. C. Diemer
te Hillegersberg.
Tholen 9.30 en 2 uur dr. C. Veltenaar
Oud-Vosmeer 9.30 en 2 uur ds. C. Vreugdenhil
Baarland 9.30 en 2 uur. ds. C. Vonk
Borssele 9 30 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Driewegen 9.30 en 2 uur ds. C. van Schie
Kapelle-Biezelinge 9.30 en 2 uur ds. A. Scheele
Goes 9.30 en 6 uur ds. R. J. v. d. Veen
's Gravenpolder 9.30 en 2 uur ds. L Horvath
Heinkenszand 9.30 en 2 uur ds. Joh. Booij
lerseke 9.30 en 2 uur ds. A. L. Ruijs
te Dinteloord.
Wemeldinge 9.30 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Kruiningen 9.30 en 2 uur ds. J. Koolstra
Nieuwdorp 9.30 en 2 uur ds. E. Beukema
Wolphaartsdijk 9 30 en 2 uur Cand. Lengkeek
te Rotterdam.
Aardenbnrg 9.30 en 3 uur
Axel 9 30 en 2 uur
Hoek 9 30 en 2 uur
Oostburg 9.30 en 2 uur
Schoondijke 9 30 en 2 uur
Terneuzen 9 30 en 2 uur
Zaamslag 9 30 en 2 uur-
Lezen eener Leerr.
ds. J. S. Post
Bed. H. Av. en Dankz.
ds. H. Holtrop
te IJmuiden.
ds. M. van Wijk
Lezen eener Leerr.
ds. S. Groeneveld
ds A. B. W. M. Kok
DE N.V.
TE ROTTERDAM bericht, dat by haar kantoren:
POMPENBURGSINGEL 13 en POLDERLAAN 79,
de inschrijving ig opengesteld op de
van de Vereeniging voor L. en U. L. Onderwijs
op Gereformeerden grondslag te Rotterdam-Zuid,
tegen den koers van 100 in stukken van
f 1000.— f 500 en f 100.—.
Storting in de maand Januari 1980 of desgewenscht op anderen
datum, met rente-verrekeniug per 1 Januari 1930.
Aflossing der leening in 25 jaar.
Uitvoerige prospectus dezer solide en aantrekkelijke belegging wordt
op aanvrage toegezonden.
