Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Zeeland,
38e Jaargang.
Vrijdag 11 April 1924.
No. 15.
Redacteuren: Ds. L. BOUMA te Middelburg en Ds. A. C. HEIJ te Koudekerke.
Persvereeniging Zeeuwsche Kerkbode.
UIT HET WOOf*£>.
JIn de Paaschweek.
ZEEUW
Vaste medewerkers D.D. P. VAN DIJK, F. J. s. d. ENDE, B. MEIJER, F. STAAL Pzn., en R. J. v. d VEEN.
Abonnementsprijs: per kwartaal bij vooruitbetaling f 1,
Afzonderlijke nummers 8 cent.
Advertentieprijs:^ 15 cent per regelbij jaarabonnement van
minstens 500 regels belangrijke reductie.
UITGAVE VAN DE
Adres van de Administratie
Firma LITTOOIJ OLTHOFF, Middelburg.
Berichten, Opgaven ^Predikbeurten en Advertentiën tot Vrijdag
morgen^ uur te zenden^aan de Drukkers TjLITTOOIJ f OLTHOFF
Spanjaardstraat, Middelburg.
TELEFOON 2 3 8. GIRONUMMER 42 2 8 0.
LICHAAMSLIJDEN.
Hierna Jezus wetende dat nu alles
C5 volbracht was, opdat de Schrift
zoude vervuld worden, zeideMij dorst.
Daar stond dan een vat vol edik en
zij vulden een spons met edik, en
omleiden ze met hysop, en brachten
ze aan Zijnen mond.
Joh. 19 28, 29.
De mensch heeft ook een lichaam.
Ook voor dat lichaam heeft hij dus
te zorgen.
Nalatigheid in (te verzorging van het
lichaam is zonde_
En het begaan ook van deze zonde,
moet den mensch ten laste gelegd
worden. De beschuldiging moet tegen
hem worden ingebracht, dat zijn zorge
voor het lichaam niet is, wat die
moest zijn.
Oppervlakkig beschouwd, is dat
uitzonderingen daargelaten niet zoo.
De zorge [voor heUjlichaam ^schijnt,
over 't algemeen, de mensch te verstaan.
Zóó zelfs dat [het behalve dan,
wanneer men denkt aan ["hygiënische
maatregelen overbodig is hem met
eenigen nadruk aan die roeping te
herinneren. Moet vaak geklaagd worden,
dat de mensch de nooden van zijn ziel
verwaarloost, wat het lichaam betreft
schijnt hij beter zijn eigen belang te
kennen en te behartigen.
Het is die zorg voor zijn lichamelijke
nooddruft, die hem doet arbeiden in
't zweet zijns aangezichts, die hem
zwoegen en slaven doet om~toch[maar
zijn brood te verdienen.
Want bij die zorge voorjzijn lichaam
denkt hij dan niet alleen aan[het heden
maar ook aan de toekomst. En dan
kent hij zelfs weleens zorgvolle slape-
looze nachten, wanneer hij niet genoeg
kan overleggen voor den ouden dag.
Die zorge voor zijn lichaam wordt
grooter, wanneer krankheid het lichaam
aantast. Dan zoekt hij genezing. Soms
ten koste van groote geldelijke offers.
Al wat hij heeft wil hij dan, zoo noodig,
wel geven voor zijn leven. Want voor
dat teven zoekt hij het welzijn en van
dat lichamelijk teven zoekt hij verre
te houden alle smart en lijden.
Hoe zou het dan kunnen waar zijn,
dat de mensch zich, ook in betrekking
van zijn lichaam, aan zonde van nalatig
heid zou schuldig maken
Dat zou ook niet zoo zijn wanneer
de nooden van het lichaam zich be
perkten tot dit leven.
Dan zou in 't algemeen, den mensch
wel de eere kunnen gegeven worden,
dat hij van grove zonden zich vrijhield.
Maar het is niet alleen in dit tijdelijk
leven, dat een mensch bestaat uit ziel
en lichaam. Dat zal ook in de eeuwig
heid zijn menschelijk bestaan zijn.
Eeuwiglijk zal hij hebben een ziel maar
ook een lichaam. Er zal komen,
een opstanding des vleesches.
De zorge voor het lichaam is dus
zeker niet volkomen, wanneer de
mensch wel zoekt hier van dat lichaam
te weren alle smart en lijden, maar aan
het eeuwig lijden, dat zijn lichaam
bedreigt, geen plaats zou geven in zijn
zorgvolle overleggingen.
En zoo bezien, moet dan toch zeker
wel erkend worden dat er bij den
mensch is een zeer groote nalatigheid,
Want de horizon, waarbinnen de zorg
voor het lichaam van de meesten zich
beweegt strekt niet verder dan het graf.
Er is reden hem met ernst op te
wekken ,,denk óók aan, zorg óók voor
uwdichaa m".
Zooals die' vermaning] dan ook ge
geven wordtfdoor de klacht door den
Heere Jezus, aan Zijn kruis, geuit
„Mij dorst".
Die klacht sprak uit wat Hij aan het
kruis leed naar het lichaam. Die
klacht vertolkte dat lijden des lichaams,
dat de Heere teekende in de gelijkenis
van den rijken| man en den armen
Lazarus, als Hij daar dien rijken man
doet vragen, dat Lazarus het uiterste
zijns vingers zou in het water doopen
en dan naar hem gezonden worden om
zijn tong te verkoelen, wijl hij smarten
leed in de vlam. (Luk. 16 24.)
En als de Heere Jezus dat hellelijden
niet zwijgend leed,?maar de smart daar
van in het woord vertolkte, dan was
het opdat wij weten zouden wat Hij
leed en in Zijn lijden zien het beeld
van heUstraflijden, dat'God naar Zijn
rechtvaardigen toorn niet alleen den
zondaar bedreigt maar ook over den
zondaar zal.' doen komen. Dan£was het,
opdat wij wetende den schrik des
Heeren, zouden bewogen worden tot
het geloof, verstaande dat wij ook
voor het lichaam den Zaligmaker
behoeven.
Meene dan niemand,"dat hij genoeg
zaam voor zijn lichaam gezorgd heeft,
wanneer hij al het mogelijke heeft ge
daan om |voor dit tijdelijk teven de
nooddruft des lichaams te vinden. Dan
schiet j zijn zorg nog ten eenenmale
tekort.
Alleen dan verstaat hij rdiezorg,
wanneer hij de vraag kent, hoe hij ook
voor het lichaam de eeuwige straf der
zonde zou kunnen ontgaan.
En wie deze^vraag leert|kennen en
stellen bij dat schrikkelijk kruislijden
des Heeren, die kan dan ook hier de
vertroosting vinden in zijn zorge over
het lichaam.
Want wat Jezus leed, leed Hij als
Borg. Moet naar we belijden in
Zondag 4 de zonde, die tegen de
hoogste majesteit Gods gedaan is, ook
met de hoogste, dat is met de eeuwige
straf aan lichaam en ziel gestraft
worden, die straf heeft Hij gedragen
om er de zijnen van te verlossen en
hun de gerechtigheid en het eeuwige
teven te verwerven en weder te geven.
Wie dan Hem toebehoort hoeft ook
dat lichaamslijden niet te vreezen De
troost van den Christen bestaat in de
wetenschap, dat hij met ziel en
lichaam het eigendom is van zijn
getrouwen Zaligmaker Jezus Christus.
Drijve dan ook de zorg voor het
lichaam U naar dezen Zaligmaker
henen, wanneer gij Hem nog niet
zoudt kennen.
En dringe de troost over uw lichaam,
wanneer gij Hem leerdet kennen als
Uw Zaligmaker, om, niet alleen met uw
ziel maar ook met uw lichaam Hem
te dienen.
Heij
K^E R K E LIJ K LEVEN.
SSTIet derde onderwerp, dat op de Predikanten-
Conferentie te Utrecht behandeld zal worden,
heeft reeds de aandacht van de Nieuwe Rot-
terdamsche Courant getrokken en heeft er het
zijne van gezegd."^Vóór enkele jaren werd er
in dat Blad nog al druk geschreven over 't
verschijnsel, 't welk nu meer bepaald over
wogen zal wordenHet dogmatisch indiffe
rentisme onder de jongeren. Ik kan mij voor
stellen, dat de Redacteur van het Kerknieuws
in genoemd Blad, zoodra hij het zag, heeft
gedacht, wij hebben toch wel gelijk gehad en
zoo leefde de hoop in dien kring weer op,
dat velefjongeren uitjonze Kerken op weg zijn
om het leger der vrijzinnigen te versterken.
Het is deze£Ueden niet kwalijk te nemen, dat
zij zich daarover verblijden. Ieder ziet opzijn
beurt gaarne, dat de jongeren de denkbeelden
overnemen, welke hij zelf heefl, want wie de
jeugd^heeft, heeft de toekomst.
De eerste stelling drukt zich zeer voorzichtig
uit.f Zij|fzegt;: „Hoewel het verschijnsel van
gebrek aan kennis der waarheid en van dog
matisch indifferentisme niet algemeen onder
onze jongeren voorkomt en daarom niet onder
schat mag worden, is het echter allerminst te
loochenen, en eischt het onze bizondere be
langstelling".
Het is goed, dat er eenerzijds gewaarschuwd
wordt tegen alle overdrijving en dat er anders
zins erkend wordt, dat het bestaat. Wij moeten
steeds den moed hebben om de werkelijkheid,
ook al is zij niet rooskleurig, onder de oogen
te zien. Er mag wel met nadruk gewezen
worden op 't gevaar, dat de Kerken van die
zijde bedreigt, al is het, dat anderen er zich
over verheugen.
De tweede stelling maakt melding van de
oorzaken welke gezocht moeten worden in de
jongeren zelf als buiten hen.
De derde stelling noemt dan de oorzaken
buiten onzen kring en buiten de jongeren zelf.
Daar is vooreerstde regelmatige dwang op
geestelijk terrein, die op een tijdperk van pri-
ociteit van het dogma noodzakelijk een tijdperk
van overheersching der mystiek doet volgen.
Dit is duidelijk voor wie de geschiedenis
van 't godsdienstig en kerkelijk leven kent.
Het is bijna niemand ontgaan, dat er een krach
tige mystieke strooming reeds verscheiden jaren
geleden in aantocht was en dat zij zich ook
in onze kringen deed gelden.
Dan wordt gezegd: „De geestelijke stroo
mingen der laatste tijden, die vóór religio ob-
jectiva de religio subjectiva op den voorgrond
hebben gedrongen.
Hierover valt ook niet te discussieeren. Voor
wie meegeleefd heeft, staat dit vast. De religie
moest innerlijk zijn. Zij moest het persoonlijk
leven raken. Deze beweging heeft inderdaad
weer in breeden kring belangstelling gewekt,
vooral wat met den godsdienst in verband stond.
En eindelijk wordt het oog gericht op de
geweldige gebeurtenissen der oorlogsjaren,
welke ook op geestelijk gebied een omkeering
veroorzaakt hebben en die tot relativisme en
subjectivisme geleid hebben.
Het zal wel niet de bedoeling zijn om daar
mee te zeggen, dat deze gebeurtenissen op zich
zelf deze omkeering hebben verwekt, maar dat
zij deze omkeering verhaast hebben. Voorzoover
ik zien kan, was deze omkeering reeds vóór
den oorlog aanwezig, maar zij zou zich niet
zoo spoedig een breeden weg gebaand hebben.
De ontzachlijke gebeurtenissen hebben het haar
gemakkelijk gemaakt, hebben haar krachtig
geholpen om te toonen, wat zij was.
Van hoog belang is naar 't mij voorkomt de
vierde stelling, welke in onzen kring oorzaken
zoekt.
Vooieerst een niet te ontkennen, doch even
min te overschatten objectivisme en intellec
tualisme, waarop als reactie een overhelling
naar het mystieke onvermijdelijk was.
Het is wel goed, dat dit eens helder gezegd
wordt, want velen hebben dit reeds lang in
gezien, maar het moet tot aller bewustzijn
doordringen. Wij gelooven ook dat sommigen
het overdreven hebben en wij gaan dan ook
niet met hun oordeel mee. Maar dat het be
stond, dat het in onze kringen voorkwam,
valt niet te loochenen.
Vervolgens wordt er melding gemaakt van
iets, dat nog in sterkere mate afkeuring ver
dient. „Het streven in de vroegere jaren om
ook die „beginselen" die van ondergeschikt
belang waren, tot primaire principiën te ver
heffen, op welke overdrijving reactie niet kon
uitblijven".
We onderschrijven dit van heeler harte. Er
is op deze wijze inderdaad veel onrust ont
staan en schade en soms onherstelbare schade
berokkend.
En dit mag ook wel goed geaccentueerd
worden„De plicht, die zich ook in eigen
kring openbaart, om het absoluut belijnde in
te ruilen voor het relatief-ruimere en de scherpe
formuleering zoo al niet los te laten, dan toch
van minder waarde te achten".
Ook met dit verschijnsel heeft ieder onzer
kennis gemaakt meer dan hun lief was. Het
heette, dat men wars was van het slaafsch-
gebondene, maar het was een schrede naar het
losbandige naar de willekeur. Het is altijd
moeilijk om na te gaan, waaruit dergelijk
streven ontstaat, want vóór het zich duidelijk
toont, is het er in den regel reeds geruimen
tijd, maar het zou me niet verwonderen als
iemand er op wees, dat er eenige invloed uit
gegaan is van de steeds aanhoudende oppositie
tegen alle dogma's. Duidelijk heeft men het
toegelegd om elke kerk los te maken van den
band aan hare belijdenis. Men schijnt toch te
meenen, dat zoolang een kerk een bepaalde
confessie heeft en zoolang zij eischt, dat zij
gehandhaafd moet worden bij elke afwijking,
zij ook een struikelblok blijft op den weg naar
de „vrijheid". Meestal echter geschiedt dit met
de bedoeling om den band tusschen haar en
den Bijbel door te snijden. Doch niet allen
zien dit helder in. ITeelemaal op zich zelf be
schouwd is het waar, dat ook de kerk de volle
waarheid der H, Schrift niet in een formule
volkomen kan uitdrukken en van hieruit rede-
neerend leeft men in den waan, dat wat meer
vrijheid van beweging voordeelig kan zijn voor
het religieuse leven, liet slaat bovendien ook
gekleed en het heet, dat men op deze wijze
toont zich te kunnen aanpassen aan onzen tijd.
„De oorzaken in de jongeren zelf zijn te
zoeken in
a) hun leeftijd, waarin het hart gemakkelijk
openstaat voor den invloed van de heerschende
geestesstroomingen en
b) wat de studeerende jongeren aangaat, on
der wie genoemd verschijnsel het sterkst voor
komt, in het feit, dat zij èn met de verschil
lende richtingen op geestelijk gebied èn met de
moeilijkheid der problemen èn met de anders
denkenden in eenzelfde organisatie meer samen
komen dan de niet-studeerende".
Deze verklaring is zeker juist en is ingegeven
door warme sympathie voor de jongeren.
Verder wordt aangetoond, dat dit dogmatische
indifferentisme tegengestaan moet worden, wijl
het onrecht doet aan de waarde van het dogma.
We vertrouwen, dat met grooten nadruk de
waarde van 't dogma in 't licht gesteld zal
worden en dit mag wel eens in een tijd van
dogmavrees. Men heeft zoo geageerd tegen
alle intellectualisme en men heeft het met zulke
krasse woorden veroordeeld en we hebben
er niets tegen, want het verdient het ten volle
doch het is ook tijd om le verstaan, dat de
kennis der waarheid een groote beteekenis
heeft. Het is ontegenzeggelijk waar, dat velen
dit niet genoeg in 't oog gehouden hebben en
de tegenwoordige practijk herinnert aan woor
den als dezeMijn volk gaat verloren, omdat
het geen kennis geeft.
Terecht wordt er aan toegevoegd, dat het
bedoelde kwaad groote schade veroorzaakt aan
't persoonlijk geestelijk èn aan ons kerkelijk
leven.
Als middelen om het te bestrijden worden
aangewezen een onderwijs, waarin de onmis
baarheid van het kenniselement in 't leven des
geloofs en der gemeente duidelijk worden aan
gewezen en voorts moet de eenheid en de har
monie tusschen de regelio objectiva en sub
jectiva helder in 't licht gesteld
Ds. Dijk van 's Gravenhage zal een inleiding
over deze stellingen geven en dit zegt genoeg.
