Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Zeeland.
38e Jaargang.
Vrijdag 14 Maart 1924.
No. 11.
RedacteurenDs. L. BOUMA te Middelburg en Ds. A. C. HEIJ te Koudekerke.
Persvereeniging Zeeuwsche Kerkbode.
UIT HET WOORD.
GOD VOOR ONS.
Wijst de Heilige Schrift er meerdere
malen op, dat God zelfs Zijn eigen Zoon
niet heeft gespaard, maar voor ons
allen overgegeven om in gemeenschap
en verband met Christus alle dingen
te schenken voor het heden en de
toekomst, zij laat ons evenzeer blijken,
dat alles ter redding van Gods volk is
geschied niet buiten Christus om. Aan
Gods wil gaf Hij Zich gansch en al
over. Zijns Vaders wil was ook de Zijne
en zoo was Hij bereid tot den verlos-
singsarbeid.
God heeft Hem niet gespaardZijn
eigen Zoon niet gespaard maar voor
ons allen overgegeven, hier in den
Galater-brief schrijft de apostel Paulus,
dat ónze Heere Jezus Christus Zichzelf
gegeven heeft. Hij, Die kocht door den
duren prijs van Zijn dierbaar bloed en
daardoor werd de rechtmatige Eigenaar
van al Zijn volk, heeft Zich zelf ge
geven. Op die Zelfovergave valt hier
den nadruk.
Hij gaf ietsHij gaf alles, want Hij
gaf Zichzelf. Hij, Die de Zone Gods
isDie bezat eere en heerlijkheid in
de hemelen. Alles verliet Hij en Hij
gaf Zichzelf; Zijn persoon, Zijn kracht,
Zijn werk. In Hem en in Zijn werk en
zoo in en door Hem alleen kan er
sprake zijn van heil en redding, van
zaligheid en behoud.
Hij heeft Zichzelf gegeven, wat direct
uitsluit, dat er iets zou zijn toe te
schrijven van 's menschen werk en
deugd, wijl alle zaligheid is de vrucht
van het werk des Middelaars.
Groot moest wel zijn de toorn Gods
tegen de zonde van het menschelijke
geslacht, dat Gods eigen Zoon Zich
heeft moeten overgeven om te betalen,
wat God van Hem als Plaatsvervanger
eischte, wijl er anders nooit sprake zou
kunnen zijn van genade en barmhar
tigheid tegenover zondaren.
Gods eigen Zoon heeft Zichzelf ge
geven en dat deed Hij gansch vrijwillig,
zonder tegenspreken, wijl des Vaders
wil ook was de Zijne.
Waarvoor Hij Zichzelf gaf? Voor
onze zonden Die Zelfovergave was
noodzakelijk, want onze zonden ver
toornen God, maken scheiding tusschen
God en het schepsel. Die zonde moest
betaald, moest verzoend en dat kon
niet anders dan door den losprijs Zijner
zielgeen andere weg is er ter redding
dan Christus' offer ter verzoening.
Daarom heeft Christus Zich gegeven
voor onze zonden om die te bedekken
en door Zijn rantsoen de vergeving te
verwerven.
Zoo hatelijk en verfoeilijk is de zonde
in het oog van een heilig en waarachtig
God, dat zij slechts is uit te delgen
ten koste van Gods eigen Zoon, Die
Zich heeft willen stellen onder den
toorn Gods en Hij deed dat vrijwillig
en uit onbegrepene liefde.
Nu is het evenwel niet slechts het
doel van Christus werk u te verlossen
van den toorn Gods en den vloek der
wet, maar ook opdat Hij ons trekken
zou uit deze tegenwoordige booze
wereld.
De mensch verkeert steeds in groot
gevaar om te komen in zijn zonde en
hij bezit niet het minste vermogen zich
zelf te behouden, maar er is, Gode zij
dank, een ..Zaligmaker, Die Zichzelf
heeft gegeven en Die de kracht bezit
uit te rukken uit het doodsgevaar en
alzoo te redden.
Tijdelijke en eeuwige straffen zijn wij
waardig terwille onzer zonden, maar
Jezus heeft de door u verdiende slagen
opgevangen met het doel u te redden
en te zaligen. U zelf verlossen is on
mogelijk, wijl gij bij elke poging daartoe
steeds dieper wegzinkt in het moeras
der zonde.
Doch Jezus heeft Zichzelf opgeofferd
en met Zijne macht schiet Hij ter hulp
en trekt uit den ruischenden kuil van
ongerechtigheid en dood en verderf,
alzoo deelachtig makende de verlossing
door Zijn Middelaarswerk.
Christus trekt uit deze tegenwoordige
booze wereldde wereld, zooals zij nu
is en bestaat en zich openbaart en die
juist daarom hare vernietiging tegemoet
snelt, opdat God straks in het groote
louteringproces kome tot Zijne eere
ook in Zijne gansche schepping.
Christus gaf Zichzelf om u te redden
om u te trekken uit de tegenwoordige
booze wereld. Ware dat niet het ge
val, zoo gingen wij met die wereld der
verderfenis tegemoet. Juist dat kan en
mag niet nu Jezus voor u de verzoening
heeft gevonden met het doel uit te
trekken uit die booze, zondige wereld
met al haar boosheid om over te plaatsen
in het koninkrijk van Zijn licht en liefde.
Dat alles nu heeft Christus gedaan
naar den wil van onzen God en Vader.
Het was immers Zijne spijze te doen
den wil Zijns Vaders, Die in den hemel
is. Daarom is Christus niet werkzaam
naar Zijn eigerfwil, maar krachtens en
volgens den wil van Zijnen Zender,
van Zijnen God en Vader, Die Zijn
voornemen uitvoert en Zijn doel zekerlijk
bereikt.
God had Hem het bevel, het gebod
gegeven en den eisch gesteld;: Zichzelf
vrijwillig over te geven om Zijne ge
meente te redden en te zaligen. En
nu Jezus wil overeenstemt met des
Vades wil, komt het groote werk der
verlossing tot heerlijke werkelijkheid,
ja, juist daardoor hebben de geloovigen
de vrijmoedigheid ook hier met den
apostel te spreken over onzen God en
Vader.
Onze God. Hij k a n u alles in Jezus
Christus schenken.
Onze Vader Hij wil het doen,
wijl Hij in Zijn Zoon is de Vader van
allen, die op Hem betrouwen.
Jezus is alles en deze wereld is niets
Wie deze wereld liefheeft, zal met haar
vergaan, maar wie van Jezus zichzelf
verliezen leerde, die wordt behouden
en gered en gaat het eeuwige leven
tegemoet.
Bewondert gij die zelfovergave van
Jezus en trok Hij ook u door de kracht
Zijner verlossende liefde uit deze booze
wereld
Onderzoekt dat
Kapelle-Biezelinge. A. Scheele.
KERKELIJK LEVEN.
Het Kerkelijk leven te Middelburg
in de zestiende eeuw.
II.
ZEEUW
KERKBODE
Vaste medewerkers: D.D.\P. VAN DIJK, F. J. v. d. ENDE, B. MEIJER, F. STAAL Pzn., en R. J. v. d VEEN.
Abonnementsprijs: per kwartaal bij vooruitbetaling f 1r
A d v e r}t e n t i e p'r ij s
Afzonderlijke nummers 8 cent.
151 cent per regelbij jaarabonnement van
minstens 500 regels belangrijke reductie.
UITGAVE VAN DE
Adres van de Administratie
Firma LITTOOIJ OLTHOFF, Middelburg.
Berichten, Opgaven Predikbeurten en Advertentiën tot Vrijdag
morgen 9 uur te zenden aan de Drukkers LITTOOIJ OLTHOFF
Spanjaardstraat, Middelburg.
TELEFOON 2 3 8. GIRONUMMER 42 2 80.
Die Zichzelven gegeven heeft voor onze
zonden, opdat Hij ons trekken zou uit deze
tegenwoordige booze wereld, naar den wil
van onzen God en Vader.
Galaten 1 4.
Zooals bekend is namen de Watergeuzen op
den lsten April 1572 den Briel in. Niet zoo
algemeen bekend is, dat enkele dagen later
Vlissingen de zijde van den Prins koos en in
de volgende maand maakte Veere zich ook los
van 't Spaansche juk. Daardoor kregen de
Gereformeerden gelegenheid om zich te ver
eenigen in deze plaatsen en openlijk samen te
komen. Zij hadden het voorrecht, dat in elke
gemeente een wakkere predikant was.
In dienzelfden tijd begon de partij van den
Prins Middelburg te belegeren. Van beide
kanten begreep men, van welk belang het was
Middelburg te houden of te winnen. Deze
belegering duurde tot Februari 1574. Het is
niet noodig om over dezen strijd veel te zeggen.
Op verschillende wijze heeft men hierover het
licht der historie doen opgaan in den laatsten
tijd. Dit was ook noodig. De gewone boeken
over onze vaderlandsche historie zeggen er al
te weinig over. Meermalen is er op gewezen,
doch tot dusverre vruchteloos. Indien het enkel
Zeeuwen waren die zoo spraken, zou men het
kunnen toeschrijven aan voorliefde voor hun
gewest, maar Professor Blok onderschrijft deze
klacht ten volle. Daarom was het goed, dat
nog eens voor oogen gesteld werd, wat hier
in die twee jaar geleden is maar ook de vol
harding en de opoffering, welke de belegeraars
getoond hebben. De honger is een scherp
zwaard, en hij heeft zich hier toen geducht
doen gelden. Typeerend is het verhaal van
twee Spaansche soldaten, die op de markt bij
den iooden toren een rat achtervolgden, van
wie de een den ander doodde, terwijl het dier
den dans ontsprong. Als zulk vleesch zoo
begeerd wordt is het wel een bewijs, dat de
nood hoog geklommen is.
Meegedeeld heb ik reeds, dat velen de stad
hadden verlaten, maar wij mogen ook wel ge
denken aan anderen, die de dagen der belege
ring mee hebben gemaakt, en die de waarheid
lief hadden. Welk een moed hebben zij noodig
gehad om niet te versagen, want wat hadden
zij te wachten, indien eens de belegeraars het
moesten opgeven. Zij konden er op rekenen,
dat zij in zulk een geval straks aan de woede
der Spanjaarden en der geestelijkheid overge
leverd zouden zijn. Hun bleef echter de weg
naar boven open en zij hebben uit hun ellende
tot God geroepen. Eerst in den dag der dagen
zal aan 't licht komen, welk een plaats het
gebed heeft in de voorzienigheid Gods, maar
wij weten nu reeds, dat het een der krach
tigste middelen is. Élia was een man van ge
lijke beweging als wij, en hij bad een gebed,
dat de Heere vuur van den hemel mocht geven
en het daalde neer en het verteerde den hoofd
man met zijn vijf lig soldaten. Wij hechten
zooveel aan aardsche macht en uiterlijk geweld,
maar de waarheid van den profeet Zacharia
blijft altijd dezelfde beteekenis behouden. Niet
door kracht noch door geweld, maar door Mijn
Geest zal het geschieden.
Hoe duidelijk komt Gods kracht, wijsheid en
goedheid ook in die gebeurtenissen uit. De
Spanjaard had er alles opgezet om de stad te
behouden, wijl hij het groot gewicht er van
inzag. Als laatste middel en het scheen af
doende rustte hij twee sterke vloten uit,
waarvan de een van uit Bergen-op-Zoom en de
andere van uit Antwerpen zou naderen om zich
ten slotte met elkander te vereenigen.
Het plan was zeldzaam juist gevormd. De
Prins van Oranje overgekomen om de strijders
hier te bemoedigen en om alle maatregelen te
nemen, welke dienstig konden zijn om den
aanval te keeren, zag den toestand zeer donker
in. Na alles gedaan te hebben, wat mogelijk
was, zonderde hij zich af in 't gebed en wor
stelde met God om uitkomst. Terwijl hij nog
met God gemeenschap oefende, kwam de tijding,
dat de vloot op de Wester-Schelde niet door
voer om onze veel zwakkere scheepsmacht voor
Vlissingen aan te tasten, maar bij Breskens ter
anker ging. Onbegrijpelijk. Niemand begreep
het. Doch later kwam de opheldering. De
Spaansche vlootvoogd wilde wachten, tot de
andere vloot er ook was om dan gemeenschap
pelijk de Geuzenmacht te vernietigen. Doch dit
was voor ons de redding. De verwachte vloot
bleef uit, want zij leed een nederlaag bij Rei-
merswaal.
De mensch wikt, maar God beschikt en ook
toen bleek, dat er bij Hem uitkomsten zijn in
den grootsten nood. Op den 18en Februari
werd de overeenkomst gesloten waarbij Middel
burg uit de macht van den Spanjaard overging
in die van den Stadhouder van Holland en
Zeeland. Wij weten, van welk een belang het
geweest is voor de vrijheid en onafhankelijk
heid van ons gewest, ja van geheel ons vader
land. Doch genoeg daarvan. Wij wijzen er nu
nog alleen op, dat het ook de bevrijding der
Gereformeerde Kerk van Middelburg is geweest.
De belijders der waarheid konden nu in 't
openbaar samenkomen en onder de leiding van
den Vlissingschen predikant werd weldra de
eerste publieke vergadering gehouden. De uit
gewekenen keerden tot hun vaderstad terug en
dominé de Hoorne was een van de eersten, die
hier aankwamen. Hij begon aanstonds met ijver
zijn arbeid. God zegende hem. De verstrooide
gemeente kwam telkens saam. Ouderlingen en
diakenen werden aangesteld. Spoedig werd een
tweede predikant beroepen Caspar van der
Heijden die deze roeping bereidwillig op
volgde.
God had derhalve Zijn Kerk hier in 't leven
gehouden. Welk een verandering echter was
er gekomen. Middelburg was van te voren een
een door en door Roomsche stad. Het wemelde
van priesters, monniken en nonnen, en zij
hadden daarenboven te beschikken over vele
aardsche goederen. Wat zullen mannen als de
Hoorne en anderen gedacht hebben, toen zij
na trouwen arbeid en taaie volharding om hun
levenswil vluchtten! Het zou me niet verwon
deren indien zij in mismoedigheid hebken ge
dacht De Reformatie zal het ook in Walcheren
niet kunnen houden. Het zal ook hier gaan als
het gegaan is in de Z.-Nederlanden, waar de
Gereformeerde kerken eerst hadden een tijdperk
van bloei om daarna te moeten zwichten voor
de Roomsche overmacht. De vijand is ook hier
te sterk. Doch daar kwam het jaar 1574. Met
de Spaasche bezetting trok de geestelijkheid
en vele Roomschen mede uit, terwijl steeds
gereformeerden de poorten binnen traden en
de vele ledige plaatsen innamen. Ook kregen
de gereformeerden versterking, doordien velen
uit de Z.-Nederlanden zich hier vestigden.
Eenige jaren later was hier een kerk, die door
haar prediking, catechesatie, huis en zieken
bezoek steeds diepere wortelen sloeg in 't volks
leven. Het aantal predikanten vermeerderde
steeds en zelfs is 't gebeurd, dat er twaalf
waren. Onder hen zijn er geweest, die een
naam hadden ver buiten de grenzen van ons
Vaderland. Wij noemen slechts enkelenHer
man, Faukelius, Walaëus, Gomarus, Plancius,
de Teelinks.
Hoe groot de invloed is geweest, welke van
de kerk uitgegaan is, kan eenigermate blijken,
als we bedenken, dat het Rationalisme van de
18e eeuw en de Fransche revolutie niet bij
machte zijn geweest om de bevolkidg van God
en Zijn Woord geheel los te maken. Ofschoon
er ook hier waren, die van den geest des af-
vals offers gebracht hebben en nog brengen,
toch was hier zelfs in de donkerste dagen een
schare, welke aan de belijdenis der vaderen
heeft vastgehouden.
Welnu, het is deze kerk, welke gebroken
heeft met de Roomsche hiërarchie, maar later
werd zij ook geperst in een Synodale organi
satie geheel in strijd met haar levensaard.
Doch zie nu de trouw van haar Koning, die
ook nu haar uit haar strikken bevrijdde en
haar de plaats teruggaf. Daarom moeten wij
blijven gedenken aan de daden des Heeren,
die ons tot dusver door alle dreigende gevaren
heeft heengeleid en die ons bewaard heeft bij
de waarheid der H. Schriften. Zulke weldaden
verplichten tot hartelijke erkentelijkheid en
dringen er bij ons op aan, dat we meewerken
aan den opbouw van Sions muren en mee