Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Zeeland.
38e Jaargang.
Vrijdag 15 Februari 1924.
No. 7,
RedacteurenDs. L. BOUMA te Middelburg en Ds. A. C. HEIJ te Koudekerke.
Persvereeniging Zeeuwsche Kerkbode.
UIT HET WOORD.
De Geref Kerken in Zeeland bij
't begin van 1924.
ZEEUWSCHE KERKBODE
Vaste medewerkers: D.D. P. VAN DIJK, F. J. v. d. ENDE, B. MEIJER, F. STAAL Pzn., en R. J. v. d VEEN.
Abonnementsprijs:
Advertentieprijs:
per kwartaal bij vooruitbetaling f 1,
Afzonderlijke nummers 8 cent.
15 cent per regelbij jaarabonnement van
minstens 500 regels belangrijke reductie.
UITGAVE VAN DE
Adres van de Administratie
Firma LITTOOIJ OLTHOFF, Middelburg.
CHRISTUS IN HET HART.
Opdat Christus door het geloof in
uwe harten wone. Efeze 3 17.
Paulus kende de uitnemendheid van
Christus door rijke geloofservaring. Om
die uitnemendheid achtte hij alle din
gen schade. Daarboven ging hem niets.
Het was zijn hoogste blijdschap te
kunnen zeggenIk leef, doch niet
meer ik, maar Christus leeft in mij
Wath'j zelf nu zoo heerlijk genieten
mocht, bad hij ook, door de liefde van
Christus gedrongen, den Efeziërs toe.
Hij schrijft hun, dat hij zijne knieën
boog tot den Vader van den Heere
Jezus Christus, opdat Hij hun geven
mocht, naar den rijkdom zijner heerlijk
heid, met kracht versterkt te worden
in den inwendigen mensch, opdat
Christus door het geloof in hunne
harten mocht wonen, en zij in de liefde
geworteld en gegrond mochten zijn.
Werd die bede vervuld, dan zou ook
hun leven bloeien en vrucht dragen,
Godetoteere en hunzelf tot blijdschap
en zaligheid.
En ook wij kunnen met niets minder
volstaan. Christus moet ook in ons
hart wonen. Of wij Christus al op de
lippen hebben, 't zal ons geen gewin
brengen. Door Heere, Heere te roepen,
hebben wij geen deel aan de zaligheid,
die Jezus voor zijn volk heeft verworven.
Ook baat het niet dat wij Christus een
plaats inruimen in ons verstand. Wij
kunnen een groote kennis van Hem ons
verwerven, maar indien zij door geloof
aan ons hart niet geheiligd is, zullen
we met al onze kennis verloren gaan.
Christus in het hart, zoo moet het zijn
en steeds meer bij ons worden.
Het hart is het innigste wezen van
den mensch, de haard van ons leven,
de verborgen werkplaats, waaruit alles
voortkomt wat in het leven openbaar
wordt. Uit het hart zijn de uitgangen
des levens. Daarom klopt de zoekende
Heiland aan bij de deur van ons hart,
zeggendedoe mij open Hij wil niet
buiten blijven buiten ons onze leeraar,
wetgever of voorbeeld zijn, maar Hij
wil met zijne almacht, ontferming en
liefde in ons inkomen, Hij wil wonen
in ons hart.
Deze teedere, innige gemeenschap
van Christus met zijn volk, is vrucht
van de werking des H. Geestes. Alle
werking des Geestes beoogt plaats in
u te maken voor Christus. Zoo kwam
de kracht der Allerhoogsten over Maria,
om in haren schoot voor den Christus
plaats te bereiden. Soortgelijk breidt
de H. Geest zich uit over uwen inwen
digen mensch om Christus een blijvende
plaats in u te geven. En dit was Saulus'
bedoeling, als hij voor de Efeziërs bad,
dat ze met kracht versterkt zouden
worden door den Geest opdat Christus
in hunne harten wonen mocht.
Misschien vraagt ge, of Christus dan
reeds woonde in het hart der Efeziërs
Natuurlijk deed hij dat, en wel vanaf
het eerste oogenblik dat ze Hem door
Berichten, Opgaven Predikbeurten en Advertentiën tot Vrijdag
morgen 9 uur te zenden aan de Drukkers LITTOOIJ Sc OLTHOFF
Spanjaard straat, Middelburg.
TELEFOON 2 3 8. GIRONUMMER 4 2 280.
geloof en liefde hadden aangehangen.
Maar ge weet hoe het in het dagelijk-
sche leven gaat. Een gast ontvangen
we voor een oogenblik. Hem wordt
wel de beste plaats in de woning ge
geven. We maken extra werk voor
hem, zoodat het huiselijk leven wel eens
een weinig buiten zijn gewonen doen
komt. Maar al dat bijzondere wijst ook
op het voorbijgaande. De gast verlaat
ons straks en dan keert het leven tot
zijn gewonen gang weer terug.
Zoo komt Christus nu niet tot de
zijnen, Hij, Israëls verwachting, onze
Verlosser ten tijde der benauwdheid,
Hij wil niet zijn als een vreemdeling in
het land, als een reiziger, die slechts
inkeert om te vernachten. Neen, maar
Hij wil in u wonen, bij u blijven, voor
goed bij u zijn intrek nemen En daar
toe wil de Geest voortdurend een plaats
in u voor Hem bereiden, opdat Hij uw
geheele hart, dat is uw geheele leven
bekeere en regeere, als uw Koning, die
u van Israëls God gegeven is. Jezus
zegt: Zoo iemand mij liefheeft, die zal
mijn woord bewaren, en mijn Vader zal
hem liefhebben, en wij zullen komen
en zullen woning bij hem maken.
Dat wonen van Christus in uw hart
geschiedt nu door tusschenkomst van
het geloof. Dit moogt ge nimmer ver
geten. Zonder een werkzaam, steeds
zich oefenend geloof, blijft Christus met
al zijne schatten en met den rijken
troost zijner genadige inwoning vooru
verborgen. Daarom hebt ge den H-
Geest gedurig te bidden, dat Hij uw
geloof sterke en bekrachtige. Dan krijgt
ge vat aan de beloften des Woords.
Dan wordt ge ontvankelijk voor Chris
tus met zijn zaligheid. Dan wordt de
weg bereid voor de vereeniging met
Hem, en .moogt ge Hem straks kennen,
niet alleen als gezeten aan de rechter
hand Gods in de hoogste heerlijkheid,
maar ook zooals Hij woont in uw hart,
om dat arme hart te verrijken met al
de zaligheid, die Hij voor u gekocht
heeft door zijne liefde tot in den dood.
Heerlijk gemeenschapslevenChris
tus wonende in ons hart! Wie deze
inwoning gelooven mag, die smaakt en
bewijst haar tevens. Welk een liefde
tot Gods Woord bezit hij. Hij vraagt
het zijn hoogsten Profeet en Leeraar
telkensOntdek mijne oogen, opdat ik
zie de wonderen uwer wet. Welk een
troost mag hij putten uit het aange
brachte offer op Golgotha. Met al zijn
zonden en overtredingen mag hij altijd
weer schuilen bij den eenigen Hooge-
priester, die hem met de offerande zijns
lichaams verlost heeft en met zijn voor
bede steeds voortreedt bij den Vader.
Welk een gehoorzaamheid mag hij be
wijzen aan den heiligen wil van zijn
eeuwigen Koning. Het is gedurig zijn
bedeOch, of al mijne wegen gericht
waren om uwe inzettingen te bewaren.
Christus buiten het hart, het is in
beginsel het leven der hel. Christus in
het hart, het is in beginsel het leven
des hemels op aarde.
Van der Veen.
IV.
Indien de omstandigheden, waaronder de
Gereformeerde Kerken in ons gewest leven,
zoo gunstig zijn, hoe komt het dan, dat het
aantal harer leden weinig toeneemt? Het zou
mij niet bevreemden, zoo deze vraag bij een
of anderen lezer opgekomen is. Welnu, ik wil
trachten daarop een antwoord te geven, en ik
zeg reeds veel, wanneer ik er op wijs, dat de
Gereformeerde gezindheid kerkelijk verdeeld is.
De Gereformeerde Kerken hebben de over
tuiging, dat wie in de drie formulieren van
Eenigheid de uitdrukking van zijn geloof vindt,
ook geroepen is kerkelijk zich daaraan te
houden en daarnaar te leven. Zij meenen inder
daad, dat een Gereformeerde onmogelijk kan
blijven in gemeenschap met een Kerkgenoot
schap, dat leervrijheid toestaat en in zijn re
glementen de hoogst wetgevende en recht
sprekende macht toekent aan de Synode. Voor
zoover wij weten neemt geen enkele Gerefor
meerde het dan ook voor de organisatie op,
welke in 1816 aan de van ouds bestaande Ge
reformeerde Kerken opgelegd is, maar velen
zijn er, die niettegenstaande hun bezwaren toch
in dat Kerkgenootschap jaar uit jaar in blijven.
Welke die overwegingen zijn, waarom zij deze
houding aannemen, doet er op dit oogenblik
niet toe. Duidelijk is 't, dat, zoolang zij op dit
standpunt blijven, er van een gemeenschappe
lijke actie geen sprake kan zijn. Het is schier
overbodig om er nog langer over te spreken
en te schrijven, want over en weer is er ge
zegd, al wat er van te zeggen valt. De richting-
strijd, welke er in het genootschap zelf gevoerd
wordt, kan wellicht de Gereformeerden aldaar
noodzaken om het tot een breuk met de kerke
lijke besturen te laten komen, maar op dit
oogenblik is daarvan nog niets te bespeuren.
Wanneer nu de Gereformeerden in het ge
nootschap het met elkander eens waren over
den weg, waarlangs zij hun strijd tegen de op
gedrongen organisatie moesten voeren, dan zou
er nog eenig uitzicht bestaan, maar dit is ook
niet het geval. De Gereformeerde Bond en de
Confessioneele vereeniging bewandelen elk hun
eigen weg, zoodat er van een gezamenlijk op
trekken natuurlijk niets komen kan. Hierin zijn
zij het met elkander eens, dat zij veroordeelen
de Afscheiding en de Doleantie, maar zoodra
de vraag aan de orde komt, hoe zij weer tot
een Gereformeerd Kerkelijk komen zullen,
gaan zij uit elkander en van de plannen, welke
ieder in eigen kring ontworpen heeft, is tot
dusver niets terechtgekomen. En dit ligt hier
aan, dat zij een conflict met de besturen niet
aandurven. Zij spreken zeer luide over den
zondigen toestand, waarin zij zich bevinden,
maar daar laten zij het tot dusver bij en leven
de reglementen, welke zij even krachtig ver
oordeelen als wij, na. Hoe zij dit verantwoor
den kunnen, weten wij niet, maar zoolang het
zoo blijft, zal het Gereformeerd Kerkelijk zich
niet in zijn kracht kunnen toonen en dit is het,
wat ons leed doet. Menigmaal is van die zijde
gezegd,waarom bemoeit zij zich met ons, maar zij
zullen het in ons moeten dragen dat we er zoo
nu en dan aan herinneren, omdat we beseffen,
dat het gescheiden kerkelijk leven schade doet
aan de doorwerking van onze belijdenis en ons
volksleven.
Bovendien kunnen we niet vergeten, dat wij
bij elkander behooren. Wij hebben dezelfde
historie, dezelfde belijdenis en al wat dies meer
zij. We eischen niet, dat zij de middelen kiezen,
welke door ons gebezigd zijn, maar wel, dat
zij ook kerkelijk getrouw zullen zijn aan den
Koning, wien God de regeering van Zijn Kerk
heeft toebetrouwd.
Dicht bij ons staan de Christelijk Gerefor
meerde Kerk en de Gereformeerde gemeenten,
maar ook zij oordeelen dat zij met ons niet
kunnen samenleven. Van de eerste zijn er
slechts enkele gemeenten in ons gewest, te
Biezelinge, Vlissingen, Zaamslag en Zierikzee.
Zij oefenen dan ook slechts in een klein deel
van onze provincie haar invloed uit. Maar
het is toch jammer, dat er tusschen hen en ons
een breuke is ontstaan. Vraagt men mij, kunt
gij verklaren, dat zij het kerkelijk leven tot een
breuk hebben laten komen dan antwoord ik
toestemmend, maar wanneer men de vraag
doet: is het geoorloofd, dan zeg ik neen, in
geen enkel opzicht. Het lijkt mij inderdaad,
dat de gronden, door hen aangevoerd, om hun
afzonderlijk kerkelijk leven te rechtvaardigen,
zeer zwak zijn, en er slechts eenige goedwil
ligheid noodig is om de bestaande breuk te
helen. Doch uit wat De Wekker pas onlangs
schreef naar aanleiding van een opmerking
door den legerpredikant Jansen gemaakt is mij
duidelijk, dat zij er nog lang niet aan toe zijn
om vereeniging met ons te zoeken. En ook
hier geldt tot op zekere hoogte, wat ik zoo
even zeide, zoolang het zoo doorgaat, is het
een beletsel om te komen tot het ideaalalle
Gereformeerden in één kerkverband. Er wordt
op deze wijze veel kracht verspild, welke met
het oog ook op den ernst van onzen tjjd nut
tiger besteed zou kunnen worden.
Nog moet ik in dit verband de aandacht
vestigen op de Gereformeerde gemeenten, welke
in Zeeland voorkomen van de dagen der Af
scheiding af en die in ons gewest langzamer
hand een ruime plaats hebben veroverd. De
Gereformeerde Kerken hebben daartoe meege
werkt, al hebben zij dit niet bedoeld. Ik neem
niets terug van wat ik gezegd heb, dat de
Gereformeerde waarheid diep wortelen ge
schoten heeft in het Zeeuwsche volk, maar ons
gewest heeft ook gekend de dagen, waarin de
Kerken hier ingeslapen waren en het gevolg
daarvan is geweest, dat getrouwe bearbeiding
schier stil stond. Nadat de ontwaking gekomen
was, bleek al zeer spoedig, dat er heel wat
losgeraakt was van het verband, waarin de
onderscheiden waarheden tot elkander staan.
De Kerken der scheiding keerden terug tot de
leer, den dienst en de tucht der vaderen en
onderscheiden predikanten en ouderlingen maak
ten daar ernst mee. Algemeen geloofde men
aan de uitverkiezing, aan de geestelijke on
macht ten goede, maar zonder veel oog te
hebben voor het Verbond, door God met Abra
ham en zijn zaad opgericht. Velen waren van
gedachte, dat God Zijne gekenden riep uit de
macht der duisternis, ook al werd de opvoeding
der jeugd verwaarloosd. Zij waren er wel
opgesteld, dat de menschen ter kerk gingen,
en dat iu huis de Bijbel gelezen werd, maar
v/aren zeer bevreesd, dat iemand zonder waar
achtige bekeering het H. Avondmaal hield.
Elk moest ook belijdenis des geloofs afleggen,
maar niet in den zin, zooals de Gereformeerde
vaderen ze opvatten om daardoor toegelaten
te worden tot den disch des verbonds, maar
enkel opdat de kinderen niet ongedoopt zouden
blijven. Zelfs ging menigeen zoover van te
meenen, dat belijdenis doen alleen bewees een
historisch geloof. Zoo ontbrak hun de moed
om uit te spreken, dat elke gedoopte geroepen
is om belijdenis af te leggen en dat elk be
lijdend lid geroepen is om avondmaal te houden.
Wie Gereformeerd dacht, kon daarmede geen
vrede hebben en zoo ontstond er tusschen de
meening op een plaats en de prediking wrijving,
welke menigmaal leidde tot strijd. Steeds
duidelijker spraken de Kerken zich uit in de
prediking, de catechesatie en het huisbezoek
en dit bewerkte, dat enkelen haar verlieten,
en dat anderen op een afstand bleven. Dit is
ontegenzeggelijk de Gereformeerde gemeenten
ten goede gekomen en komt dit nog, omdat
zij, ofschoon zij evenals wij de Gereformeerde
belijdenis erkennen er minder nadruk opleggen.
Zij dulden de eenzijdige opvatting in haar
leden en leggen meer den nadruk op wat iemand
bezitten moet zal hij den dood des Heeren
verkondigen bij het gebroken brood en den
vergoten wijn. Om geheel op den Gerefor
meerden weg te komen, zullen zij den zelfden
strijd door moeten, welke wij gevoerd hebben.
Er zijn teekenen, welke er op wijzen, dat meer
nauwkeurige bestudeering van de waarheid
onder hen in eere zal komen, maar eer dit een
verandering van koers geeft, moet er nog veel
gebeuren.
Dit heeft er toe bijgedragen, dat er in die
kringen veel wantrouwen in de zuiverheid van
ons belijden heerscht en dat zij in hun hart
twijfelen aan den heiligen ernst van ons be
doelen. Zij leven in de gedachte, dat wij het
niet zoo nauw nemen en dat we ons tevreden
stellen met een ingebeeld geloof. Dit is mede
oorzaak, dat er in die kringen weinig verlangen
is om kerkelijk zich met ons te vereenigen. Hun
opvatting van de verkiezing is daarenboven
van dien aard, dat zij ons onmogelijk waar-
deeren kunnen.
Mij dunkt, dit is voldoende om te doen ver
staan, hoe het komt, dat de Gereformeerde
Kerken weinig in getal toenemen.
Een volgend maal wil ik nog iets zeggen
