Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Zeeland.
37e Jaargang.
Vrijdag 17 Augustus 1923.
No. 33.
RedacteurenDs. L. BOUMA te Middelburg en Ds. A. C. HEIJ te Koudekerke.
UIT HET WOO^D.
DE GELIJKENIS DER 10 MAAGDEN.
Matth. 25 1—13.
Een meditatiereeks van 4
„Voor gesloten deur".
„Te laat
„Een ruime ingang".
„Wijs of dwaas".
Er zit iets in deze gelijkenis, dat zich
bij oppervlakkige beschouwing onmo
gelijk verklaren laat. Is het optreden
van een bruidegom, die vijf meisjes
weigert toe te laten tot de bruiloft
alleen, omdat zij enkele minuten telaat
komen, wel in bescherming te nemen?
Mij dunkt, iemand, die zelfs weigert, de
deur even te openen en maar van bin
nenuit haar toeroept, dat zij niet meer
kunnen toegelaten worden, is niet vrij
te pleiten van ruwheid. Dat is toch
eigenlijk geen werk, om bruiloftsgasten
of bruidsmeisjes de deur te weigeren,
alleen om enkele minuten verschil. Zoo
handelt men in het gewone leven niet
en allerminst op dagen, waarop men
hoogtij viert.
Nog minder kunnen wij ons zoo God
voorstellen, ook niet Jezus op den dag
van zijn wederkomst. Een christen kan
wel niet de diepte van Gods liefde-voor
zondaren peilen, maar kent die toch
wel zoo goed, dat hij heilige ernst maakt
met de betuiging van Godswege, dat Hij
geen lust heeft in den dood des zon
daars. Wij mogen het ons nooit denken,
dat God menschen, roepende menschen,
menschen die smeeken „Heere, Heere
doe ons open afstooten zal alleen, om
dat de klok nu eenmaal over het ge
stelde uur heenwijst.
De mensch op de knieën voor
God, smeekend om genade en dan
God hem de rug toekeerend, dat is
nooit voorgekomen in de wereldge
schiedenis en zal ook niet voorkomen
in de toekomst. Wie zich zou voor
stellen, dat men God om genade zou
kunnen vragen en het toch niet zou
ontvangen, die denkt te klein van Gods
liefde voor ons arm menschengeslacht.
Als er in den zondaar geen oorzaak
meer is om hem aan zijn lot over te
laten (en zulk een oorzaak is er niet
meer, wanneer hij zich op Christus be
roept om genade te ontvangen)dan
kan niets hem meer hinderen, dat God
hem niet in genade aanneemt. En dit
geldt eeuwig. Als het zou kunnen ge
beuren in de hel, dat men tot God riep
in waarachtige verootmoediging, dan
zou nog een overzetting plaats hebben
uit de duisternis tot het wonderbare
licht van Gods genade. God werkt nooit
door zijn Geest de liefde tot zijn dienst
en dus de ware verootmoediging over
het niet-dienen, of Hij komt ook met
genade.
En nu is het wel waar, dat in deze
gelijkenis die vijf angstig roepen „Heere,
Heere, doe ons open (men zal elkan
der blijkbaar op 't laatste uur nog ver
dringen voor de hemelpoort) maar dat
is op zichzelf nog geen aanleiding voor
den Bruidegom om open te doen. Wie
wil nu als bruidsmeisje geen bruiloft
vieren! Wie der menschen, die toch
eigenlijk voor het geluk geschapen zijn,
wil niet gelukkig zijn Naar een hemel
verlangt ieder. Ieder zoekt naar levens
geluk, gelijk de bloemen naar het zon
licht.
Maar ieder zoekt het op zijne wijze.
Verreweg de meesten meenen„Jeder
kann selig werden auf seiner fagon",
ieder moet maar zalig worden op zijn
eigene manier. Doch er is maar één
wijze, die door God wordt aangewezen
als de goedeeene, die zoo diep in
grijpt in het harteleven van den mensch
en hem in zulk een nauwe gemeenschap
van liefde tot God stelt, dat, als men
dien weg niet inslaat om zalig te wor
den, Jezus tenvolle het recht heeft, om
te zeggen„ik ken u niet". Hij mag
dan onze namen kennen, hij mag ons
zelfs doorschouwen tot in het hart, maar
juist, omdat hij ons doorziet, verklaart
hij, dat hij ons niet kentniet kent,
zooals een vader zijn jongen, de man
zijn vrouw, de bruidegom zijn bruid.
En men kan toch geen bruifoft mee
vieren, als de bruidegom ons niet kent
Hoe kan men nu in de hemel wezen,
als wij vreemdelingen zijn voor Jezus
Dat gaat toch nietDat wil Jezus niet,
endat willen toch eigenlijk die
menschen zelf ook niet.
Zij willen wel zaligheid, zooals som
mige tijdelijk genot al „zalig" noemen,
maar zij willen niet d e zaligheid. Zij
willen „een" hemel, maar niet den he
mel. Zij haken naar geluk, maar hebben
geen liefde voor Jezus, die toch de
eenige geluk-Brenger is. Zelfs openbaart
zich geen liefde voor Jezus in berouw,
want dat zeggen van Judas „ik heb on
schuldig bloed verraden" is nog geen
verootmoedigingdat is zonder meer
nog maar het erkennen van een feit
En dat ontzettende„Bergen, valt op
ons en heuvelen bedekt ons" is nog
geen roepen om genade. Dat is nog
lange niet de vreeze des Heeren, maar
dat is angst voor God, zooals ook de
duivelen voor God sidderen.
Men zal niet van genade willen leven,
en daarom in de werkelijke hemel
zich niet thuis weten, de hemel, waar
het geluk der menschen liggen zal in
het zich-geven-naar-ziel-en-lichaam in
den dienst van den eeuwig-geprezen
God.
Men gaat daarom niet verloren
omdat het telaat zal zijndat „telaat"
is maar gevolg van de eigenlijke oor
zaak der rampzaligheid. Men gaat ver
loren, omdat men geen liefde in het
hart draagt voor den barmhartigen
Hoogepriester. Men wil niet in Hem
vinden de vervulling van zijne idealen.
En die idealen zelf zijn bovendien bij
hen geen andere dan egoïstische, waar
bij het niet gaat om Gods eere bovenal,
doch om het eigen ik alleen.
Niet in de klok zit de reden, waarom
het levensgeluk van de mensch wordt
afgesneden, dat snijdt hij zichzelf af.
De oorzaak der rampzaligheid en ook
de bestendiging daarvan ligt in den
mensch en in zijn ongeloof, dat hij
weigert af te leggen. De bruidegom
zegt dan ook niet „het is telaat", doch
„ik ken u niet". Dat „telaat" is gevolg,
niet de grond
Ook die 5 meisjes in de gelijkenis
worden niet geweerd, omdat ze enkele
minuten te laat waren, maar omdat zij
nog olie moesten halenomdat zij niet
voor olie gezorgd hadden omdat zij wel
uitgenoodigd waren om bruidsmeisje
te zijn, maar er geen hart voor hadden.
Zij hadden geen liefde, geen toewijding
voor de bruidegom en daarom ook niet
voor heur werk en daarom geen
voorraad, daarom te laat en daar-
o m buitengesloten.
Dit zal Jezus ook aan vele menschen,
beangstigend-vele menschen toevoegen
niet„het is te laat" maar „ik ken u
niet".
Jezus moet ons kennen, d w.z wij
moeten ons hart voor Hem hebben
opengelegdHij moet daar toegang in
hebben gekregen. Wij moeten hem
liefhebben als onzen Middelaar.
Dan is het nooit te laat
Dan vervalt heel de tijdskwestie in
de religie.
Dan worden we zalig, ook al komt
Jezus terug op de wolken, terwijl wij
in de rust van de nacht zijn.
Een christen is christen, zelfs nog in
zijn slaap, en ook blijft hij dat nog straks,
als hij de slaap der dooden slapen gaat.
Eén stoot op de bazuin is maar noo-
dig op den dag en de ure, die wij niet
weten, en de christen staat op om zijn
Bruidegom tegemoet te gaan.
Middelburg. Telicamp.
KERKELIJK LEVEN.
De eerste martelaren der Hervorming,
Johannes van Essen en Hendr'k Voes'
ZEEUWSCHE KERKBODE.
Vaste medewerkers: D.D. P. VAN DIJK, F. J. v. d. ENDE,, B. MEIJER, F. STAAL Pzn., en R. J. v. d. VEEN.
Abonnementsprijs: per kwartaal bij vooruitbetaling f 1,UITGAVE VAN DE Berichten, Opgaven Predikbeurten en Advertentiën tot Vrijdag-
'Afzonderlijke'nummers 8 cent. P6rSV6r66niging Zeeuwsche Kerkbode. morgen 9 uur te zenden aan de Drukkers LITTOOIJ OLTHOFF
Advertentieprijs: 15 cent per regel; bij jaarabonnement van Adres van de Administratie Spanjaardstraat, Middelburg.
minstens 500 regels belangrijke reductie. Firma LITTOOIJ OLTHOFF, Middelburg. TELEFOON 2 3 8. GIRONUMMER 42 2 8 0.
II. Te laat?
„En hij, antwoordende, zeide
„Voorwaar, zeg ik u, ik ken u niet".
Mattli. 25 x: 12.
De eerste Juli 1523 werd voor alle Gerefor
meerden een bijzondere gedenkdag.
Op dien dag stonden op de markt te Brussel
twee brandstapels opgericht voor twee jonge
monniken uit het Augustijnerklooster te Ant
werpen, Johannes van Essen en Hendrik Voes.
Voes, geboortig uit Kemperland in de Meierij
van Den Boschvan Essen, een Zeeuw, ver
moedelijk uit het dorpje Nisse op Z. Beveland.
De reden, waarom zij aizoo werden terecht
gesteld en ten vure gedoemd lag niet in eenig
schrikkelijk misdrijf, dat door hen zou bedre
ven zijn.
Die reden lag hierin, dat zij niet wilden af
laten van hun belijdenis, dat Jezus de eenige
en algenoegzame Zaligmaker is en dat zij niet
wilden prijsgeven de waarheid van het Evan
gelie, die hun door de werken van Luther
weer was bekend geworden.
In het proces, dat aan hun terechtstelling
voorafging en waaruit men reden nam tot hun
veroordeeling was hun de vraag voorgelegd
„Gij hebt gezegd, dat een priester de macht
niet heeft om de zonden te vergeven, en dat
dit alleen aan God toekomt; wilt gij dit her
roepen
En toen zij op die vraag ontkennend ant
woordden werd hun verder gevraagd„Belijdt
gij dat gij door Luther op een dwaalspoor zijt
gevoerd?" waarop hun antwoord was„dan zijn
ook de apostelen door Jezus Christus verleid".
Toen volgde de veroordeelende uitspraak:
„Dan verklaren wii dat gij ketters zijt en ver
dient levend verbrand te worden. Wij geven u
over aan den wereldlijken arm".
En zoo geschiedde het dat op 1 Juli 1523,
op het marktplein te Brussel onder toe|oop van
een ontzettende menschenmassa, die beide be
lijders van den naam van den Iïeere Jezus door
het vuur werden verbrand.
Ze waren met hun drieën de inquisitie in
handen gevallen. Behalve Voes en van Essen
ook Johannes Lambertus. Maar de laatste week
voor een wijle terug. Toen hij daar ook stond
op dat marktplein en de toebereidselen zag.
maken tot zijn vuurdood riep hij in angst uit
„ik verzoek uitstel" en werd teruggeleid naaj
de gevangenis.
We willen hem daarover wel niet hard val
len, vooral niet als we bedenken, dat hij na
een bangen strijd in den kerker doorstreden te
hebben er weer toe kwam om moedig van het
Evangelie belijdenis te doen en om die belij
denis toen ook getroost den dood inging.
Op dien len Juli 1523, bij dien brandstapel
van Voes en van Essen kwam toen uit de
waarheid, dat Jezus' jongeren ook in de ver
drukking, waarin zij in de wereld komen, goe
den moed mogen en kunnen hebben.
Toen zij de strafplaats naderden zoo meldt
de historie sloegen de jeugdige martelaren
bedaard de oogen daarheen. Nadat zij gebon
den waren traden de biechtvaders toe en vroe
gen hun een laatste maal, of zij van het chris
telijk geloof belijdenis wilden doen, waarop zij
antwoordden: „wij gelooven niet in uwe kerk,
maar in de christelijke kerk".
De voltrekking van het vonnis werd toen
nog een half uur uitgesteld. Het was voor de
beide martelaren een wachten op de plaats,
die hun de verschrikking van den dood predikte.
Een wachten wèl er op berekend hun tot in
keer te brengen als zij niet ijlings en overhaast
werden in het vuur geworpen. De gelegenheid
werd hun nog gegeven om in te denken hoe
diep hun verdrukking wel gaan zou.
De menigte op het marktplein werd dan ook
in de angstige spanning van dat half uur wach
ten onrustig, maar de beide jonge mannen
bleven kalm zij zongen psalmen en verklaar
den nog telkenmale dat zij voor den naam van
den Heere Jezus Christus sterven wilden.
Als eindelijk hun nog eens door den in
quisiteur werd toegeroepen: „Bekeert u! Be
keert u! of gij zult in 's duivels naam sterven"
en hun antwoord was: „wij willen sterven als
christenen en voor de waarheid van het Evan
gelie" werd het hout aangestoken en stegen de
vlammen langzaam omhoog.
Maar een hemelsche vrede vervulde het hart
van deze jonge mannen. „Het is mij" zoo
sprak er een „of ik hier lig op een bed van
rozen". De dood kwam naderbij. Toen riepen
zij met luider stem in de Latijnsche taal door
de geleerden destijds meest gebruikt „o
Domine Jesu 1 Fili David, miserere nostril"
O Heere Jezus, Zone -Davids, wees ons gena
dig. Temidden van de vlammen deden ze saam
belijdenis van hun geloof met de apostoli che
geloofsbelijdenis.
De vlammen verteerden inmiddels de touwen,
waarmee ze aan den paal verbonden waren.
En toen dat touw hem niet meer bond, viel
één op zijn knieën temidden van het vuur, om
met gevouwen handen nog te biddenHeere
Jezus, zone Davidswees ons genadig
En eindelijk, daar hoorde de ontroerde me
nigte op het markplein hen zingen het Latijnsche
kerkliedU o God, U loven wij.
Toen werd het daar stil tusschen de vlam
men. Na vier lange uren nam hun marteling
een einde.
„Hebt goeden moed!" zoo zegt de Heere tot
degenen, die in Hem gelooven.
En als we staan bij dezen brandstapel van
Johannes van Essen en Hendrik Voes, dan
worden we er getuigen vanja zij hadden
goeden moedZij hadden moed en kracht om
temidden van de vlammen nog te belijden hun
geloofom daar nog te zingenU o God, U
loven wij.
Het gerucht van de terechtstelling dezer
eerste martelaars voor de Hervorming in geheel
Europa verbreidde zich in korten tijd en gaf
Luther aanleiding een troostbrief te schrijven
aan de christenen in Holland, Brabant en
Vlaanderen.
In dien brief betuigde hij: „U is boven de
geheele wereld het voorrecht gegeven om niet
alleen het Evangelie te hooren en Christus te
leeren kennen, maar ook om de eersten te zijn,
