Brieven alt Vlaanderen.
christelijke actie, welke gewicht in de schaal
legten tegenover de propaganda van het on
geloof is er een toenemende belangstelling om
het evangelie te brengen aan hen, die er van
vervreemd zijn.
Ook het christelijk onderwijs neemt nog
steeds in kracht toe, en het is in de Kamer
gebleken, dat er nog volksvertegenwoordigers
zijn, die voor de vrijheid van de scholen het
durven op te nemen, zoodat de technische her
ziening van de onderwijswet ons eenige winst
heeft gebracht. Wij mogen ons niet blind staren
op de donkerheid, want dan zouden we de
lichtstralen, welke God geeft, geheel uit het
oog verliezen.
Het is van verschillende zijden opgemerkt,
dat het in de Gereformeerde kerken na de
Leeuwarder Synode steeds rustiger is gewor
den. In het afgeloopen jaar was het er al bij
zonder rustig. Er waren wel eens van die
kleine schermutselingen, welke voor een oogen-
blik de aandacht trokken, maar zij waren niet
bij machte om het kerkelijk leven in krachtige
beweging te brengen. Voor sommigen, die van
strijd houden, was het al te rustig en er waren
er ook eenigen, die zich bezorgd maakten en
vroegen, of zij soms ook ingeslapen waren.
Doch van dit laatste hebben we niet veel ge
merkt. Het lijkt ons toe, dat de kerken juist
de gelegenheid hadden om den arbeid zonder
veel opzien te verwekken door te zetten en te
ijveren om de waarheid tot het geloofsbewust
zijn te doen doordringen. Door de goede gunst
onzes Gods werden zij innerlijk sterker en
dreven ze de wortelen steeds dieper in ons
volksleven en namen zij uiterlijk in ledental
toe, al ging dit niet met groote sprongen.
Uit de verslagen in de kerkelijke bladen
gegeven over kerkelijke vergaderingen bleek,
dat met name de Zending in onze Oost en de
evangelisatie in ons eigen land meer en meer
een plaats krijgen en dit is een goed teeken.
We zijn er nog ver van af, dat we onze roe
ping steeds helder bewust zijn en dat we oor
zaak hebben om over onszelf tevreden te zijn,
maar toch mogen we met dank aan den Koning
ons van God gegeven vermelden, dat onze
kerken reeds zulk een arbeid op Java, op
Soemba en in ons eigen land verrichtten. Het
is in elk geval een bewijs, dat het bevel door
den Christus vóór Zijn heengaan gegeven, op
de harten weegt. Langzamerhand wint de liefde
tot de uitbreiding van 't koninkrijk der hemelen
in kracht en neemt de offervaardigheid toe.
Wanneer we op dezen weg voortgaan en alle
heil blijven verwachten van Hem, die onze
kerken heeft geplant en ze reeds zoo lang in
't leven bewaarde, dan zullen we ook in de
toekomst niet beschaamd uitkomen. Op dit
gebied is er nog veel te doen en we mogen
ons niet laten ontmoedigen door de malaise,
welke alom heerscht. Mijns zegt God is het
goud en het zilver en het vee op duizend ber
gen en waar Hij roept tot het werk, daar zal
Hij ook in staat stellen om het te volbrengen.
Voor ons gewest is het ook bemoedigend
dat het vereenigingsleven toeneemt in kracht.
Ik zag dezer dagen, dat de jongelingsvereeni-
gingen in onze provincie toenemen in ledental.
Het duurt bij ons altijd wat langer dan in
andere oorden, voor we er zijn, maar zulke
levensteekenen onzer vereenigingen zijn be
moedigend vooral omdat het geldt onze jonge
mannen, die straks de plaats van de ouderen
zullen moeten innemen. Het blijkt daaruit, dat
de ijver betoond wordt en dat God groei en bloei
wil geven. Ontegenzeggelijk hebben dergelijke
vereenigingen veel bijgedragen aan de door
werking van 't evangelie in jeugdige harten.
Wat ik nog meer zeggen wil, spaar ik tot
de volgende week.
Nalaten kan ik niet om den wensch uit te
spreken, dat dit nieuwe jaar gezegend moge
zijn voor al onze kerken, haar ambtsdrager en
al haar leden. Bouma.
VI.
Amice,
Laat ik beginnen met u voor het nieuw in
getreden jaar den zegen des Heeren toe te
wenschen. Ge weet wat de Schrift zegt: „De
zegen des Heeren, die maakt rijk". En dan staat
er nog wat bij, dat in dezen donkeren tijd ook
begeerenswaard kan geacht worden„Hij voegt
er geen smart bij
In schriftuurlijken zin opgevat is dit een rijk
dom en een weghouden van smart, die naar
den uiterlijken schijn soms juist het omgekeerde
kan lijken, maar in den diepsten kern is Gods
zegen een schat, die niet verderflijk is, en gaat
hij gepaard met wat eenmaal in Ezra's dagen
tot het bedroefde volk gesproken werd: „De
blijdschap des Heeren zal uwe sterkte zijn
Het ga ook onze kerken wel in 1923!
En dan denk ik daarbij aan velerlei. In de
(Amerik.) Wachter stond voor kort een stukje
onder den titel: „Negatieve godsdienst". Ik wil
daaruit een eenigszins lange aanhaling doen,
want ge zult het wel interessant vinden
God wederbaart niet den mensch en geeft
hem geen godsdienst slechts om te ont
vangen en eenmaal zalig te worden. Maar
ook en vooral om Hem te dienen. Ze moeten
vruchten voortbrengen.
Positieve gedachten, woorden en werken
worden er van ons geëischt.
En het schijnt dat velen, ook onder ons,
heel hun practischen godsdienst in nega
tieven zin opvatten. Als ze over hun gods
dienstig leven spreken, dan krijgt men een
lange rij van negatieven (ontkenningen) te
hooren. Ze werken niet op Zondag. Ze
gaan niet naar de bioscopen of andere
plaatsen waar de wereld gediend wordt
Ze vloeken niet. Ze haten en lasteren hunne
naasten niet. Ze hebben geen omgang met
de goddeloozen. Met wereldsche menschen
laten ze zich niet of zoo weinig mogelijk
in
't Is alles niet, niet, niet, wat ze doen.
Werkelijk met zulk een poover, mager,
geestelijk bestaan mogen we ons niet te
vreden stellen. Is het Christendom dan
niet iets positiefs
Deze is de godsdienst van het kerkhof.
Al die ontkenningen kunnen ook op de
dooden worden toegepast".
Tot zoover, Amice; en nu moet ik terstond
zeggen, dat er natuurlijk een evenlange reeks
naast geplaatst kan worden van christelijke,
godsdienstige positieve daden, die evenmin
goed zouden zijn, als ze uit het geloof niet
opkomen zouden, doch dit is naar waarheid
door De Wachter gezegd, dat God den mensch
wederbaart bovenal om vruchten des geloofs
te dragen.
Ik heb tot dusver nog geen korter en schooner
beschrijving gelezen van het werk der Weder
geboorte, dan onze Canones van Dordt geven
in Hfdst. Ill en IV het He Art., waar van den
wederbarenden Geest Gods staat
„Hij opent het hart, dat gesloten isHij
„vermurwt dat hard is; Hij besnijdt dat
„onbesneden is. In den wil stort Hij nieuwe
„hoedanigheden en maakt dat die wil, die
„dood was, levend wordt; die boos was,
„goed wordt; die niet wilde, nu metter
daad wildie wederspannig was, gehoor
zaam wordt; Hij beweegt en sterkt dien
„wil alzoo, dat hij als een goede boom
„vruchten van goede werken kan voort
brengen".
Ge ziet, Amice, dat De Wachter het bij het
rechte einde heeft, als hij ons waarschuwt, dat
onze godsdienst maar niet negatief maar wel
degelijk in hoofdzaak positief, een schikken en
richten van ons leven tot den dienst des Heeren
moet zijn.
Mogen onze Zeeuwsche kerken, al onze
kerken door Gods genade tot dien dienst ook
in 1923 worden bekwaamd.
Maar nu denk ik ook met smart aan het
gering aantal predikanten dat in onze Zeeuw
sche kerken dient. Ge weet hoe het op Wal
cheren staat, hoe ook in de classis Goes, Zie-
rikzee menige kerk is, die tevergeefs een dienaar
des Woords beriep. En wat de classis Axel
betreft, het is in deze wel bijzonder droef.
Het is zeker de meest uitgestrekte in de heele
provincie. Ge kent als Zeeuw natuurlijk ook
de kaart van Z.-Vlaanderen. Als ge nu weet,
dat onze Gereformeerde menschen wonen van
Nieuw-Namen tot achter Sluis, dan vindt ge
daar een afstand, die grooter is dan van Krab-
bendijke naar Middelburg.
Moet ge een vacaturebeurt in Oostburg ver
vullen, dan zijt ge soms langer onderweg dan
wanneer ge van Middelburg per trein naar
Rotterdam gaat. Vooral in 't land van Axel zijn
de gemeenten talrijk, en in het land van Cad-
zand is het wegens het modernisme zoo ernstig
noodig, dat door geregelde bearbeiding naar
binnen en door evangelisatie naar buiten be
houdend en winnend gewerkt wordt.
En nu zijn daar, de Heraut wees er tot onze
blijdschap op, slechts twee predikanten. Som
mige kerken, bijv. Schoondijke, hebben soms
in twee maanden slechts één predikant. De
doop moet dikwijls uitgesteldallerlei arbeid
kwijntsoms zijn nuttige vereenigingen als de
J. V. uit gebrek aan leiding tijdelijk opgeheven.
Walcheren heefteen consulent voor het land
van Cadzand aangewezen, maar ook al gaat
deze 's morgens om 5 uur op stap, (zou er wel
één voorbeeld van zijn in Nederland dan is
hij toch pas den anderen dag diep in den
middag thuis en kunnen de catechisatieuren
nog voor de ver-wonende boerenjongens en
meisjes niet anders dan zeer lastig vallen.
Nu gelooven wij, dat God ook ondanks de
schaarschte aan predikanten zijn kerk hier in
stand kan en ook zal houden, en wij weten
dat in al onze vacante gemeenten de Kerke
raden hun arbeid vermenigvuldigen, maar ziende
op den nood mag in heel Zeeland, en in Z.
Vlaanderen in 't bijzonder wel de bede oprijzen,
dat de Heere hier zijn Kerk van dienaren niet
verstoken doe blijven.
Dat dit gebrek aan predikanten soms ook
direct schadelijk kan werken, door gebrek aan
juiste voorlichting bleek ons uit een geval, dat
mij in verschillende deelen van Z.-Vl. ter oore
kwam. Men had in een verslag van onze
Zending een som gelezen, die maandelijks aan
onzen Ds. Merkelijn moest toegezonden worden.
En nu spreken er velen hun bevreemding over
uit, dat onze missionaire dienaar zoo hoog
salaris had. Inderdaad, als dat alles voor onzen
ijverigen ex.leeraar van Schoondijke was, dan
kan een minister er jaloersch op zijn.
En de ijverige menschen hadden gelijk hun
bijdrage dan maar wat te besnoeien.
Maar zoo is het niet. Welmeenende broeders
poogden duidelijk te maken, dat in Indië zoo
veel duurder leven is dan hier in't Vaderland
maar 't zou toch nog veel te hoog zijn.
Ik mag in dezen brief nu wel niet publiek
meedeelen hoeveel het is, want dat sticht niet,
maar dit mag ik wel zeggen, dat als ge die
hoofdsom voor onzen broeder in Magelang
alléén bestemd acht, ge dan op die manier zijn
salaris juist met 3 hebt vermenigvuldigd.
Zoodat, om nog duidelijker te zijn, de hoofd
som door 3 gedeeld moet worden 1 Trouwe
lezing van Ds. M.'s brieven zal U duidelijk
maken, waartoe die overige twee derden noodig
zijn. Ik zie Br. M. al glimlachen als we hem
zoo rijk zouden willen maken. Dit naadje is
nu, hoop ik weer recht gebreid.
Intusschen kon het gewenscht zijn, dit ge
deelte wat meer gespecifieerd in 't verslag op te
geven. Doch ik blijf liefst van het terrein van
onze Zendingsdeputaten af.
Moge 1923 ook voor Ds. M. en zijn arbeid
een gezegend jaar zijn. We brengen hem uit
ook zoo door hem geliefde deel van Zeeland
onzen groet.
Hij twijfelt door het bovenstaande niet aan
onze bereidwilligheid, want die is bij onze
kerken nog niet verminderd.
Het raakt hoog tijd, dat ik eindig, Amice.
Het ga u welzij 1923 getuige van een opge
wekt geestelijk leven in al onze kerken, door
de genade van onzen trouwen God.
Z. t.t. v. D.
Kerk- en Schoolnieuws.
BEROEPEN TE
WesterleeG. A. Langhout te Gaastmeer.
2e ExloërmondG. Meijer te Marum.
HeerenveenD. J. Couvée te Meppel.
KootenJ. J. Tiemersma te Tzummarum.
Jutrijp-Hommerts en Wijckel—BalkCand. W.
Moene te Leiden.
Watergraafsmeer: W. van 't Sant te Katendrecht.
BEDANKT VOOR
MedemblikS. de Bruine te 's Gravenhage
(vroeger te Oskalvaser Iowa.)
Scheemda H. Knoop te Schouwerzijl.
ArumK. Veen te O. en N. Bildtdijk.
RaardG. A. Langhout te Gaastmeer.
Domburg-WestkapelleE. J. van Voorst te
[Kootwijk.
Tholen: J. E. Westerhuis te Oud-Loosdrecht.
DordrechtDr. S. O. Los te 's Gravenhage.
Op 59-jarigen leeftijd is Donderdag j.l.
onverwacht overleden Ds. C. W. de Vries, te
Tzum.
De navolgende predikanten in de Geref.
Kerken hopen een jubileum te vieren in 1923.
Van 25 jarenG. Doekes te Nieuwdorp,
30 Jan.; Chr. Bruins te Breukelen, 17 April;
R. Koolstra te Hoek van Holland, 15 Mei; E.
H. Broekstra te Rijnsberg, 4 JuniJ. Gispen te
Groningen, 5 JuniH. H. Schoenmakers te
Kampen 26 JuniN. G. Kerssies te Wezep,
31 Juli; J. P. Klaarhamer te Dokkum, en K.
Bakker te Lutten a.d. Dedemsvaart, 21 Aug.;
A. Boekenoogen te Tienhoven, 11 Sept.; H.de
Lange te Exmorra, 18 SeptemberR.J.Aalberts
te Wormerveer, 25 SeptemberJ. A. de Vries
te Zaandam, 9 October.
Van 30 jaren: D. Tom te Hilversum, 1 Jan.
E. Koppe te Westerembden, 8 Jan.Z. Hoek
te Zonnemaire, 3 MaartT. Kramer te Monster,
28 Mei; A. D. C. Kok te Idskenhuizen, 18Juni
J. J. Miedema te Groningen (B.), 9 JuliH. C.
van den Brink te Zandvoort, en E. Prinsen te
Enschede, 3 Sept. G. van Setten Jr. te Beek
bergen en K. K. Troost te Naaldwijk 22 Oct.;
P. Bos te Stadskanaal, 4 November; A. H.
Nieboer te 's Gravendeel, 4 Nov.; J. Meijer te
Beetgum, 19 Nov.D. Steenhuis te Loppersum,
en H. Buurman te Amstelveen, 10 December;
N. Woldinga te Pieterburen 17 December.
Van 35 jaren: G. J. Breukelaar te Surhuister-
veen 11 Nov.W. Breukelaar te Zaandam 18 Nov.
Van 40 jaren: H. A. Dijkstra te Diever 1 Juli;
K. Fernhout te Amsterdam, 3 Sept.A. de Geus
te De Lemmer, 25 Nov.; L. G. Goris te Zeven
bergen, 23 December.
Van 50 jarenG. Broekhuizen te Aduard,
16 November.
Ofïiciëele Berichten.
AGENDUM voor de Classicale Vergadering
op Donderdag 18 Januari a. s., in de
Gereformeerde Kerk te Ter Neuzen.
Orde der werkzaamheden
1. Opening door den Praeses.
2. Nazien en rapport credentialen.
3. Lezing en vaststelling der notulen.
4. Behandeling der ingekomen stukken.
5. Rondvraag naar art. 41 D. K. O.
In verband daarmede behandeling der voor
stellen en instructiën der kerken.
6. Rapport der verschillende deputaten.
7. Afdoening van geldelijke zaken.
8. Benoemingen deputaten enz. (zie 8 en 9
art. 11 H. R.)
9. Aanwijzing roepende kerk. Vaststelling
van datum.
10. Sluiting.
Namens de roepende Kerk van
Ter Neuzen,
S. Groeneveld, Praeses.
L. de Feijter Huyssen, Scriba.
Ter Neuzen, 3 Januari 1923.
CLASSIS THOLEN.
De e. v. vergadering der Classis Tholen zal
gehouden worden D. V. Woensdag 7 Febr. 1923
te Bergen op Zoom. Aanvang 10 uur.
Op deze vergadering moeten gestort de
collecten
a. voor hulpbeh. studenten,
b. voor hulpbeh. kerken.
Stukken voor 't agendum in te zenden vóór
23 Jan. e. k. bij den scriba der classis.
De scriba,
Ds. H. Veldkamp,
Anna Jacobapolder.
Ontvangen collecten van de kerken der Cl.
Middelburg voor de Theol. School te Kampen
Arnemuiden f I0.825Domburg f9.516; Ga-
pinge f8.60; Grijpskerke f 17.07Koudekerke
f 18.78; St. Laurens f 6.59 Meliskerke f22.215;
Middelburg f 121.875Oostkapelle f 13.86;
Serooskerke f 33.84Souburg (O. en W.) f 24.61
Veeref 17.65; Vlissingen f74.22Vrouwepolder
f 12.10; Westkapelle f 10.88.
De Correspondent der Classis
Middelburg,
S. den Hartigh.
VERGADERING van den Kerkeraad (breed)
te ^Middelburg op Donderdag 4 Januari
1. Voorzitter ds. Bouma opent de vergade
ring, laat zingen Ps.'f119 10, leest Ps. 119
17—24 en gaat voor in gebed.
2. De voorzitter heet de broeders op deze
eerste vergadering hartelijk welkom, gedenkt
onzen overleden broeder "ouderling Damen en
richt ook het woord inzonderheid tot de broe
ders diakenen, die weldra het Rusthuis voor
onze ouden van dagen zullen openen. Br. Van
Dijk is de tolk der vergadering die een har
telijk woord richt tot den voorzitter.
3. De notulen der vorige vergadering worden
gelezen en met kleine wijziging goedgekeurd.
4. Nominaal appel wordt gehouden.
Ds. Telkamp is afwezig, voorts met ken
nisgeving 3 ouderlingen.
5. Ingekomen stukken
a. Een dankbetuiging voor het toezenden
van f 10 voor de Hongaarsche studenten.
b. Aanvrage van de Protestanten te Wiirz-
burg voor een gave voor een derde kerk.
c. Aanvrage voor de Evangelisatie van de
Gereformeerde kerk te Brussel om steun.
b. en c. verwezen naar de Commissie om
aanvragen van buiten.
6. De Woensdagavondcommissie rapporteert
dat ingekomen is een attestatie van een lid
met vrouw en 5 kinderen als doopleden
voorts aangevraagd 2 attestaties.
7. Door het overlijden van broeder Damen
wordt de Woensdagavondcommissie aangevuld.
8. De commissie inzake het beroepingswerk
brengt verslag uit van haar werkzaamheden.
Eenige namen van predikanten worden door
de commissie voorgesteld. Dit getal kan wor
den aangevuld door de broeders. Een paar
predikanten worden genoemd, die na toelich
ting van de commissie niet op de voordracht
komen.
Besloten wordt dat twee predikanten in hun
gemeente zullen bezocht worden.
9. Besproken wordt de verhouding van den
smallen kerkeraad tot het Rusthuis. Een com
missie, daarvoor benoemd, brengt daarvan rap
port uit. De commissie wordt voor haar ar
beid in deze dank gezegd.
10. Een broeder diaken stelt voor om op de
eerstvolgende breede kerkeraadsvergadering de
nominatie voor ouderling en diaken op het
agendum te plaatsen. Hiermee gaat de ver
gadering accoord.
11. A.s. Donderdag D.V. vergadering van
den smallen kerkeraad.
12. Sluiting.
De Kerkeraad.
MiddelburgHet bestuur van de Vrouwen
vereniging „Bid en Werk" brengt hierdoor
den leden onder het oog dat de eerstvolgende
vergadering gehouden zal worden Woensdag
10 Jan. a.s. op gewonen tijd en plaats.
Verantwoording uan Liefdegauen.
ZENDING.
Middelburg. In dank ontvangen van N. 160
halve centen. Door tusschenkomst van mej.
Fanoy 112 halve centen van Susanna en Cor
nelia den Hollandercathechisatiebus Hofplein-
kerk f 14,58 uit het busje van Pieter Vader
jacz. f 6,42 en van den Zendings-avond Noorder-
kerk, na aftrek van onkosten f72,56.
Namens de Commissie,
L. A. Tange, penningm.
INGEZONDEN STUKKEN.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Hoe komt men tot verzekering des geloofs
't Bovenstaande is een vraag, die tegen
woordig nog al eens naar voren gebracht wordt
en zulks verblijdt mij. Jarenlang heb ik over
die vraag gedacht en gepeinsd en nu kan
het aan mij liggen, maar om eerlijk te zijn moet
ik bekennen, dat ik in mijn mijns inziens een
voudige en voor de hand liggende beschouwing
gedurig geschokt word door verscheidene
schrijvers en sprekers.
Nu is het mij in waarheid niet te doen om
personen te treffen, de fout (het zij aarzelend
en in alle bescheidenheid gezegd) de misvatting,
schijnt mij bijna algemeen.
Wat is de zaak?
Men is al te bang om antinomianen te kweeken,
slordige belijders, zonder heiligmaking en
daarom ligt men al te veel den nadruk op
vraag 68 uit Zondag 32. („daarna ook, dat elk
bij zichzelf van zijn geloof uit de vruchten
verzekerd zij.")
Nu behoeft men daar geen schrap door te
geven, maar lees er in, dat het reeds zelfbewust
geloof door het doen en bekennen der goede
werken bevestigd en versterkt wordt, maar niet
gewerkt. Men moet zich eerst bewust zijn te
gelooven, verzekerd te zijn van zijn recht-
vaardig-zijn-voor-God in Christus, zonder
eenige verdiensten onzerzijds.
Ik heb eens iemand hooren zeggen, of liever
hooren denkenik geloof dat ik goede werken
voor God heb, nochtans durf ik op niet een het
stempel „goed" te zetten en zal dat misschien
in dit leven nooit durven. Hoe kan ik dan
langs dien weg tot geloojsv er zekering komen
ik zou zulke zielen antwoordenhet is ook
niet noodig, de geloofsverzekering moeten we
zoeken in Zondag 7 en 23 tot 28.
Durft men het stempel „goed" niet zetten
op de werken, laat men dan acht geven of wij
Amen durven zeggen op Gods beloften en de
hand van genade ons toegestoken, durven
aangrijpen.
Wie nog nooit een pasgeboren kind had
gezien zou op 't eerste gezicht daarvan mis-
