Van mensGhen, zooals er zijn
FEUILLETON.
Waarschuwing.
zoogenaamde Eenbeiderelijie, die niet voor één
volk geldt, maar van universeele beteekenis ie
en in zich bevat de ketnwaarheid van alle
godsdiensten. Das een kolfje naar de hand van
de Theosofen in onze daten, en in hun oogen
een zware concurrent voor het Christendom.
Een nader onderzoek van den inhoud van
het Bahaiïsme leidt evenwel tot groote teleur
stelling, want deze geestelijke strooming lijdt
gewis aan groote oppervlakkigheid. Het Oos-
tersche mysterieuse wordt er wel in aangetroffen,
maar diepgang heeft deze leer niet. Ze peilt
niet den bodem aller problemen Vi or de diep
gaande wortelen van zondeschuld en genade
heeft ook 't Bahai ïjme in het geheel geen oog
Als 't spreekt van „verlossing" biedt 't niets
meer dan een schijn daarvan, geen werkelijkheid.
Een d/ietal mannen gaf den stoot tot deze
godsdienstige bewegiogle. Een Pers uit
Teheran, Mirza Ali, die beweerde de heraut te
zijn van den grooten profeet, dien God aan deze
eeuw openbaren zou. Hij noemde zich de Bab}
d i. poort of deur. De deur, waardoor de ware
Godsprofeet zou binnentreden in deze wereld.
Die voorlooper, in 1817 geboren, preekte in de
2de helft der vorige eevw.
2e. Na hem trad op, sinds 1863, BahaVilab,
de stichter van het groote Godsrijk onder alle
natiën der aarde. Dat wa9 de beloofde „dien
God zou openbaren." Zjjne volgelingen heeten
Baba's. Hg ontsproot uit Mohammedaanschen
kring, maar werd door de belijders van den
Islam vervolgd, doch won des ondanks grooteu
aanhang. Na de grondbeginselen van zijn leer
te boek gesteld te hebben, stierf Baha' o' llah
in 1892, door duizenden vereerd als de „Open
baarder", en liet zijn profenmantel vallen op
zijn zoon, die voor verdere propaganda van de
nieuwe religie moest zorgen.
3e. Abdul Baba, de zoon van Baba' o' llab,
bleef niet in Perzië en Klein-Azië, maar reisde
naar Egypte, naar Europa, bezocht Parijs en
Londen, diende zich aan als brenger van Licht
uit het Oosten in de geheele wereld en predikte
de universeele religie naar de grondbeginselen
zijns vaders. Zoo drong die geestelijke stroo
ming van het Bahaiïsme ook in ons werelddeel
door. De volgelingen van Abdul Baba vereeren
hem als een goddelijk licht, dat heel 't mensch-
dom roept tot de ware broederschap en de
kennis der zuivere waarheid. Hij zelf is een
eenvoudig en bescheiden man, die de begin
selen zijns vaders, welke nog in Oo3tersche
kleeding gehuld waren, nauwer weet aan te
passen aan de Westersche gedachten, aan de
ideeënwereld van de christelijke beschaving, en
daardoor ook in de Europeesche natiën, ja ook
tot in Amerika, propaganda maakt voor zijn
nieuwe religie.
Terwijl het Babisme van Mirza Ali slechts de
bedoeling had in de kringen van den Islam
eenige reformatie aan te brengen, streeft Abdul
Baha met zijn Bahaiïsme beslist naar de rol
van wereldreligie en verbroedering van alle
menschen. Abdul Baha zond brieven naar alle
natiën der wereld en in zijn program is opge
nomen de stichting van één wereldtaal, terwijl
tot de ethisch-sociale hervormingen welke hij
voorstaat, behoorenafschaffing van de sla
vernij, bevordering van het gezinsleven, afschaf
fing van de polygamie (veelwijverij) en instel
ling van monogamie (d i. huweljjk van één man
met één vrouw), afschaffing van den oorlog,
gelijkmatige verdeeling van bezit, vrijheid om
zich te kleeden naar goedvinden, enz. Hg zocht
ook zjjn kracht iets wat hg aan de christe
lijke religie ontleent in werken der barm
hartigheid, wordt „vader der armen" genoemd,
en tracht in 't algemeen de beginselen der
naastenliefde in praktijk te brengen.
En deze propaganda voert Abdul Baha niet
zonder succes. Uit allerlei religies komen er
vrijdenkers tot hem over, en sluiten zich aaD bij
het Bahaiïsme: Mohammedanen, Joden, Hin
does, Christenen. Zgn aanhang stelt zich tegen
over eiken bestaanden positieven godsdienst en
vormt een kring. Tegenover den Islam nemen
zjj in Mohammedaansche landen (om aan ver
volging te ontkomen) min of meer het karakter
aan van geheime genootschappen, waardoor het
ondoenlijk is het aantal aanhangers van het
Bahaiïsme op 't oogenblik vast te stellen. Maar
in Europa en in Amerika bewegen zg zich zoo
vrjj mogelijk en komen openlijk voor hun be
ginselen uitzij houden vergaderingen en
DOOE
HtiGO KIKGMANS.
5).
Hg was naar de veemarkt
Toen de jongen des avonds thuis kwam zat
er wat op.
Maar met stoicgnscha kalmte werd de zede-
preek aangehoord.
„Laat vader mg dan ook niet tegenwerken,
'k Wil koopman worden", was alles, wat hg
tegenwierp.
Eenigen tjjd bleef hg nog smid, doch het
ging niet.
En ten einde raad ging Klaas Jansen naar
zgn broer, zei hem, hoe de zaken stonden en
ried hem aan, den jongen zijn zin te geven.
Misschien kwam er dan wat van hem terecht.
En Berend Jansen, die dan jongen in ieder
geval niet weer in zijn huis wilde terug hebben,
omdat hg zijn leven niet weer vergald wilde
zien door zijn eigen zoon, zooals hg zich be
liefde uit te drukken, gaf maar toe.
Jan ging in dienst van den veekoopman en
paste oogenschijnljjk goed op.
Nu was hg in z'n element.
Nu kon hg „zaken doen".
Zaken doen, met guldens rammelen op de
markt, de handen inéénslaand met de verkoo-
stichten vereenigingshuizen en maken in de
centra van cultuur publieke propaganda voor
het Bahaiïsme, waarin met nadruk betoogd
wordt, dat alle andere religies (de Christelijke
incluis) slechts moeten beschouwd worden als
de voorloopers van den eonen wereldgodsdienst
het Bahaiïsme, dat ook den toekomstigen
Wereld verlosser aan deze aarde leveren zal.
Het Bahaiïsme voert dus voorwaar geen ge
ringe pretensie. En omdat er in onze heden-
duagsche cultuurwereld eene neiging i9 waar
te nemen om naar allerlei wiod van leer (be
halve naar het Evangelie van Christus Jezus)
de ooren te leenen, vindt ook deze nieuwe een
heidsreligie in allerlei deelen der wereld gunstig
onthaal.
Over de leer van het Bihaiïsme deelen we
in een volgend artikel wat mede.
Kebkhof.
Het komt in den laatsten tgd gedurig voor,
dat vriendelijke dametjes of aardige jongetjes
langs de huizen gaan met boekjes, al of niet
geïllustreerd, en die te koop aanbieden tegen
wat gg er voor geven wilt, zeggende: „De
opbrengst is voor de Zending". Met dat toovei-
woord „Zending" klopt men u wat geld uit
uw beurs.
Hier is misleiding.
Men zg gewaarschuwd.
Het zgn boekjes van onkerkelijke richtingen
en secten, die den schijn hebben van den Bij
bel te eeren, maar inderdaad aan 't kerkelijke
leven afbreuk doen.
Het geld, dat gij daarvoor geeft, komt in
handen van secteD, die 't voor propaganda van
haar onschriftuurlijke richting gebruiken.
Onze Zending werkt op die manier nooit.
Bewaar daarvoor uw geld, en geeft 't niet aan
vriendelijke kinderen die er op uitgezonden
worden met list om u wat afhandig te maken.
Kebkhof.
Kerk» en üefitee!n!enw».
TWEETAL TE
Winschoten J. A Berghuis, te Nieuw-Bruinen,
Joh. Jansen, te Den Boer;
Franeker S. van Leeuwen, te Houwerzgl, P.
Nomes, te Schild wolde
VeenendaalJ. J. Berends, te Maassluis
N. H. Koers, te Noordwgk aan
Zee.
BEROEPEN TE
FgnaartJ H. Koers, te Oo3terbeek
Westkapelle en DomburgH. Brinkman te
Westerlee (Gr.)
Gaast en TerwoudeF. Wiersmo, te Ooster-
biernm
Oostkapelle A. Ringnalda, cand. te Den Haag.
AANGENOMEN NAAR
Echten H. Th. van Munster, cand. te Am
sterdam.
BEDANKT VOOR
Zoutkamp en Emmer-Compascuum B. J. Lum
ber, te Rouveen
Giesen Oud- en Nieuwkerk: J. R, Goris, te
Schoondijke
Zuidwolde (Dr.), Oudega en Achlum H. Tb.
van Munster, cand. te Amsterdam
OostburgG. J. Pontier, te Heerlen
Beilen W. J. J. Velders, te Rottevalle
Britsum J. v d. Meulen, te Schoonoord
Leimuiden A. G. Wolf, te Loenen Vreeland.
AFSCHEID VAN
HaarlemmermeerJ. A. TazelaDr, met Hebr. 138
De Kerkeraad te Middelburg besloot met
het oog op de beroeping van een derden pre
dikant het traktement van de Dienaren te
brengen op f4500, verhoogd met f150 voor
ieder kind beneden 18 jaar.
Door wijlen Mej S. Boersma van Ap-
pingedam is aan de Geref. kerk en school te
Grjjpskerk gelegateerd, ieder een som van
f 2000,-.
pers, ziedaar, wat hem aantrok.
Op dit moment, waarop z'n liefste wensch
vervuld werd, zou Jan z'n vader wel willen
hebben zegenen
VII.
Harm Jansen was in der jaren loop te weten
gekomen, dat hij feitelgk Harm Jansen niet was.
Dit had echter zgn liefde voor den recht
schapen bakker niet verminderd, maar ver
meerderd.
Iemand, die zoo geheel belangeloos een klein
kind tot zich neemt en opvoedt, verdiende vol
gens Harm liefde en groote dankbaarheid,
welke hij beide dan ook ruimschoots schonk.
Voor de bakkerij wa3 hij e0n kracht. Hg
was nu bg'na 20 jaar. Met den militairen dienst
had hg niets uit te staan, want hg was vrg
geloot.
Vrouw Jansen beschouwde hg steeds als zgn
moeder. Maar toch had hg in zgn hart van de
twee vrouwen voor Mieke de meeste achtiog.
Mieke had iets over haar, wat hg geen naam
kon geven.
Het beste wist hg dat gevoel te typeeren door
met andere dorpelingen te zeggen„ze is te
goed voor deze aarde".
En dat was voor hem de grootste lofuiting.
Hij verheelde het zich niet, dat hij bjjna altgd
naar de kerk ging, nu ja, omdat het gewoonte
was
Maar van het devote luisteren van Mieke had
hij niets.
Eu zelden nam hg er wat van mee.
Ds. G. Kerssies hoopt 18 Söpt. afscheid te
preeken in Smilde en 25 Sept. intree te doen in
Wildervank, na bevestigd te zgn door zgn
broeder ds. N. G. Kerssiss van Wezep.
Da cand. P. van der Sluis van de Theol.
School is door de classis Drachten na gehouden
praeparatoir examen beroepbaar verklaard.
AdresDrachten, Noord N 29.
Door Directeuren van de V. U. is besloten
gewestelijke samenkomsten te houden met cor
respondenten en agenten om de belangstelling
in de Vereen, voor H. Oaderwjjs op Geref.
Grondslag te verhoogen. Het begint in Fries
land. Ia elk geval een stap in de juiste richting.
Maarer zal meer moeten gebeuren. Enkele
vergaderingen onder leiding van een predikant
met den heer Jac. van Oversteeg er bjj (gelgk
in Friesland geschied) zijn niet voldoende Onze
professoren moeten eens voor 't vostlicht komen
om de broeders en zusters aan te wakkeren. Dat
is o.i de eenige methode tot verlevendiging
van de liefde voor onze Hoogeschool.
Naar w« vernemen, zal er bg den Uitge-„
ver J. H. Kok te Kampen zeer spoedig ver
schijnen van de hand van ds. J. H. Landwehr
te Rotterdam een in memoriam Prof. Dr. H.
Bavinck, herdacht door een zgner oud-leer
lingen. Het.boek zal ongeveer een 100-tal pagina's
bevatten, en o.a. zullen behandeld worden
jeugd en opvoeding; verblijf aan de academie;
examen te Kampen en verblijf te Franeker;
komst als hoogleeraar te Kampen. Eerste peri
ode de hoogleeraar de prediker, de leidsman
der studenten. Zgn bemoeiïogen inzake de ver-
eenigiDg der Kerken. Zgn pogingen inzake een
heid van opleiding. Zgn gaan naar Amsterdam.
Tweede periode. De hoogleeraar in de Dog
matiek. De universeele geleerde, die zgn kennis
ten dienste stelt op menig terrein des levens.
Zijn optreden op de laatstgehouden Generale
Synode. Zijn krankheid, beproeving en zege
praal.
Te Zeist is Donderdag 4 Aug. een houten
hulpgebouw als tweede plaats van saamkomst
in gebruik genomen, welke z.g.n. „Noorder-
kerk" 500 zitplaatsen bevat. Ds. W. Verhoef
hield bg die gelegenheid eene predicatie over
Gen. 16 13-14.
Eenigermate bevreemdend is het bericht,
dat dezer dagen in de binden de rondte doet,
n.l. dat prof. Fabius, nu Directeuren der V. U.
geweigerd hebben vergunning te geven tot het
waarnemen van het lidmaatschap van den Raad
van State naast het professoraat, zgn ontslag
als hoogleeraar heeft aangovraagd. Ons dunkt,
dat in die zaak wel eenig nader licht mag ont
stoken worden. Dat moet niet wachten tot de
Vereen, van H. Onderwijs weer eens jaarver
gadering houdt.
Ds. H. W. Laman van Assen schrijft in
het Kerkblad voor Drente en Overgsel in zgn
woord ter nagedachtenis aan prof Bavinck, de
volgende herinnering uit zgn studententijd, 20
jaar geleden, in Kampen:
„We hebben Dr. Bavinck vaak hooren epre-
keD. Ia de collegekamer. Ia de aula. Op den
den kansel. In vergaderingen. Ia intiemen
kring.
Hij sprak met macht en bracht u onder den
indruk van zijn gezaghebbend woord. Toch had
zgn woord niet de kracht van den moker. Wat
kon er een teedere trilling in zij a stem zijn, en
hoe gevoelig kon hjj spreken. O die prachtige
colleges van Bavinckin de dogmatiek, de
geschiedenis van de philosofie, de psychologie,
de aesthetica, de logica, de historia revelationis.
Welk een genietingzelfs het dorste vak
maakte hg prachtig. We hadden eerst logica
bestudeerd uit Beckwe hadden er allen een
hekel aan, al was de lesgever heel niet verve
lend. Maar toen ging Bavinck logica doceeren.
Ik weet nog best den eersten morgen. We zaten
gereed om te pennen,' maar al spoedig zagen
we elkander aan en vroegen met de oogen
„Is dat logica?" Mara was Naomi geworden,
't Lsek wel muziek, en er was geen geest meer
in ons om te schrijven. Het was zoo mooi, zoo
mooi! Ik heb de dictaten er nog liggen,maar
die stem, die wonderlijke stem is er niet
meer ia.
Bavinck was onze afgod. We hielden van al
Vaak sprak hg met Mieke.
En dan legde zij hem uit, het nuchter-een-
voudige. Maar het beroerde hem niet de
diepste roerselen van zgn hart. Het liet hem
koud.
En als het gesprek hem te ver ging, te ern
stig werd, was het vaak „Weet-je wat, Mieke,
je moet zien, dat je dominees vrouw wordt.
Daar ben-je voor in de wieg gelegd".
Blozend wendde zij zich af
En heur hart kreeg een steek, wat nie
mand wist, niemand vermoedde en waarvan zg
alleen de zekerheid had, n.l. dat zg hem den
vroolgken, opgewekten, robusten Harm liefhad,
zg, het zwakke meisje, dat „te goed was voor
deze aarde".
Enhg, die het schertsend wenschte,
meende daarvan geen zier, want heel diep, wat
ook niemand wist, wat hg feitelgk ternauwer
nood zelf besefte, heel diep ia zijn hart was
een gevoel binnengeslopen, dat zoo maar niet
te verdrijven was, een gevoel van liefde voor
het teere plantje, dat zoo moest worden ontzien...
IX.
„Maar hjj mag wel oppassen. Ze zeggen, dat
hg speculeert en
Terwjjl Berend Jansen naar zgn drukke, be
zige vrouw keek (ze was altijd zoo druk, ook
al had ze niets te doen en naar Mieke, die
het laatste jaar heel aardig aansterkte en naar
den flinken Harm, mompelde hg deze woorden
van z'n klant, dien hg zoo onbeleefd had laten
staan in den winkel, voor zich heen.
onze professoren in allerlei toonaardmaar
Bavinck was onze glorie. We hadden hem zeer
lief, niet omdat hg zoo verbazend aardig was,
want hjj bleef de professor, hoewel zonder
esnige professorale pedanteriehjj was heel
gosd te benaderen, maar hij bleef toch de pro
fessor, zoomaar vanzelf. Hjj was niet ontoe
gankelijk voor e8n gezellig praatje in het be
kende professorale kwartiertje, maar het was
toch weer anders dan bij de anderen, en hjj kon
soms geweldig afgetrokken wezen, zoodat we
er allen zwjjgzaam van werden. Doch lief had
den we hem meer dan iemand, lief met groote
vereering. Hjj was voor ons BavinckDat
zei alles."
Goed bjj De Amsterdamsche Kerkbode
van 7 Aug. deelt haar lezers mede onder
kerknieuws, dat ds. D. Sikkel op 10 Juli af
scheid preekte te Klundert, terwjjl hjj op de
Ijjst der preekbeurten sinds een paar weken
reeds voorkomt als Amsterdams eigen leeraar.
Dr. B. Wielenga van Amsterdam en de
bekende straatprediker N. Baas maken een
reisje naar Weenen, volgens de „Standaard".
Zeker een studiereisGaan onze man
nenbroeders dat de socialistische heeren na
doen Als 't maar niet de spuigaten uitloopt,
hebben we er voorloopig vrede mee. Ik be-
grjjp niet, waarom dergeljjke zaken altoos ge
publiceerd moeten worden. Want alwat pu
bliek wordt, is aan critiek blootgesteld.
Jaarvergadering van het Traktaatgenoot
schap „Filippus" zal 29 Sept. te Amersfoort
worden gehouden.
In de kerkgebouwen te Kampen zal elec-
trisch licht worden aangebracht.
Ds. J. J. Bouwman hoopt 11 Sept. af
scheid te preeken te Gees en 18 Sept. intree
te doen op Urk, na bevestiging door ds. R.
Hamming van Doorn.
Ds. Bouma van Leeuwarden schrjjft het
volgende behartigenswaardige stukje
,'t Is misschien ietwat ouderwetsch, maar ik
krjjg nog het land, wanneer ik terugdenk aan
sommige gemeenten, waarin ik eens een Zondag
preekte en waar men tegenover mjj, den vreem
deling, op weinig waardeerende wjjze sprak
over hem die daar door den Koning der Kerk
was geplaatst als herder en leeraar.
In mjjn vorige woonplaats vond ik iets, dat
me meer bekoorde. Zooals ge misschien weet,
worden in Hoogeveen de leden van de Her
vormde Kerk met trommelslag tot de samen
komsten opgeroepen. Dat was al eigenaardig,
ik geloof eenig in Nederland. Maar wat nog
eigenaardiger was, was dit, dat, wanneer een
der plaatselijke predikanten optrad, de trom
melslager het gansche dorp door ging en hjj
slechts eene halve route maakte, wanneer er
een vreemde dominé zou preeken. Daarin kwam
uit, dat de eigen predikant hooger moest staan
in de schatting, dan iemand, die eens inviel.
Want zoo moet 't historisch verstaan worden
en niet, gelgk een grappenmaker het exege-
tiseerde „als de eigen "dominél preeken, moe
ten de menschen van alle kanten worden opge
trommeld, bjj een vreemde komen ze van zelf
wel."
Als het maar goed vast staat in de kerken,
dat de Dienaar, die de Heere gaf, aangenaam
is in hetgeen hjj heeft, dan is er niets geen
bezwaar tegen, dat zjjn plaats af en toe eens
wordt ingenomen door een ander. Maar anders
is het beter, dat er geen plaatsvervanger ge
vonden wordt.
Want, die vreemde dominé, over wien men
in uwe gemeente de handen in elkaar slaat,
kent in zjjn eigen omgeving ook genoeg men
schen, die hem met genoegen een plaats zien
maken voor een ander.
Zal het goed zjjn, dan gaan we naar de kerk
om de preek, niet om den predikant. Ennuis
het veel gemakkelijker, om dit in de praktijk
te doen, wanneer de eigen predikant optreedt,
dan wanneer een vreemde verschijnt. Dader des
Woords te zjjn, is erg moeiljjk, maar om wer-
keljjk hoorder te zjjn, valt ook al niet mede.
Ds. B. A. Knoppers van Almelo hoopt 5
Oct. intree te doen te Amsterdam, na op 2 Oct.
bevestigd te zgn door ds. D. Sikkel.
O, wat een verdriet had die jongen hem al
bezorgd Aanvankelijk scheen het, dat de zaken
goed gingen. En dat deden ze ook inderdaad.
Maar daartegenover stond, dat het verdiende
geld onmiddellijk verdween, waarheen, vader
Jansen wist het niet.
Tot overmaat van ramp trouwde Jan op
twee-en-twintig-jarigen leeftjjd met een vrouw,
die z'n ouders tegenstond en die eveneens ver
kwistend was, nog erger dan haar man.
Het huweljjk was in ééa woord diep onge
lukkig en Jan raakte verslaafd aan den drank.....
De laatste twee jaren waren geen van beiden
in het ouderlijke huis geweest
Berend Jansen's oppervlakkige vrouw kon er
nogal gemakkelijk overheen komen.
Ze had immers haar beide andere kinderen
nogMieke en Harm, welke laatste zjj altjjd
als haar kind had beschouwd
Maar Jansen leed er ontzettend diep onder.
Niet voor niets werden zjjn haren grjjs.
En nu ging daar z'n eenigen zoon over de tong
Hjj speculeerde.
Ja, iets dergelijks had hjj wel verwacht.
En als er dan tegenslag kwam, dan kon va
der er natuurljjk voor opdraaien.
O, en hjj balde de vuisten, terwjjl het kleine
gezin het middagmaal nuttigde.
Dan vergeleek hjj zjjn zoon weer met Harm,
die tegenover hem zat.
Een echte werkmier, geheel het karakter der
Jansens.
Wat beleefde hjj van dien jongen een ple
zier 1
(Wordt vervolgd).
