Godsdienstoefeningen
De Macedoniër. 25ste Jaargang. No. 1
Januari 1921. Groningen, Venema.
Van de Schemering tot het Licht. Een
Wat verdeelt en wat samenbindt. De
Op vasten grond door von Maltzahn f 1,90.
Het Uilennest door Schippers fl,40.
Gelijkenissen des Heeren door J. J. Knap,
G. F. Callenbacb, Njjkerk.
VEREENIGINGSLEVEN.
ia ds Gereformeerds Kerken in Zeeland
op ZONDAG 16 JANUARI 1921.
Glass® Middelburg,
Class® Zierikzee
1
Classe Tholen
Classe G o s
Class® Axil.
Uw Familieberichten behooren in de
„ZEEUWSCHE KERKBOD E".
Zij komen dan onder de oogen van
duizenden lezers, die belang stellen
in elkanders lief en leed.
IdvcrUntlën.
heer Mr. J. B. du Buy geeft een overzicht van
de huidige organisatie der Protestantsche kerken
in het voormalige Oostenrijk.
Willem de Merode biedt een drietal Ge
dichten aaD. In de Economische kroniek behan
delt Mr. G. A. Diepenhorst „de weg naar den
achturendag"waarin uit het verleden
wordt opgediept, hoe we langzamerhand zjjn
voorbereid op de komst van die wet.
Met een reeks goede recensies in de Leestafel
wordt deze goedverzorgde aflevering besloten.
Met nieuwen moed begint ons vanouds als
degelijk bekende ZscdiDgstjjdschrift zjjn 25sten
jaargang, onder Redactie van ds. H. Djjkstta,
Docent D. Bakker en ds. D. K. Wiölenga van
Pejeti. Voortaan verschijnt de Macedoniër weer
elke maand, terwijl de prijs is gesteld op vier
gulden per jaar. Ds. Bakker levert in dit eerste
nummer een terugblik over de laatste 20 jareD,
waaruit blijkt hoe onze Zendiüg op Java voor
uitging. Leerzaam zijn zulke artikelen, want bij
zendingsarbeid moeten we nooit met engen blik
de zaken overzien. Ds. D. Pol vervolgt zijne
introduceerende artikelen over Midden-Java ten
Zuiden, en geeft in dit nummer het slot over
het Land en zijn Bewoners.
Allerlei wetenswaardigheden op Zendings-
gebied verzamelt ds. Dijkstra onder den titel
Uit mijn Camera. Ditmaal 13 bladzijden.
Ons Zendingstjjdschrift mag er wezen.
Niet gaarne zouden we het missen. Maar
laten onze Zendingsvrienden dan oek begrijpen,
dat zij er iete voor over moeten hebben. Zonder
vermeerdering van het aantal abonnementen
kan de uitgever niet voortgaan. Corporaties als
Zendingscomité's of Studiekringen, kerkeraden
of JoDgeliDgsvereenigingen kunnen zonder eenig
bezwaar door 't nemen van een abonnement
deze periodiek steunen. De lectuur ervan zal
bovendien de ZendiDgsliefde aanwakkeren.
Moge Venema vele Zeeuwsche abonné's
boeken dit jaar.
verhaal uit de dagen van Herodes d«n
Groote, door L Penning. Prijs f 2,75,
in stempelband f 3,90.
De bekende schrijver heeft ons in dezen
nieuwen roman een van zijn mooiste penne-
vruchten geleverd. Hij leidt ods in gedachten
rond in Galilea en Judea omstreeks den tijd,
dat Jezus te Bethlehem geboren is. De Theudas,
van wien Gamaliel sprak volgens Hand.
5 36 plaatst PeoDing vóór Christus' gsboorte,
zoodat Theudas stierf in den zelfden nacht
waarin de Messias geboren werd. Hoewel
moeilijk uit te maken valt wanneer precies de
door Gamaliel bedoelde Theudas heeft geleefd,
moet hij denkelijk wel eenige jaren later ge
dacht worden. Doch die vrijheid van voorstelling
daargelaten, is dit boek een aantrekkelijk ver
haal, op vindingrijke wijze saamgesteld, waarin
de dubbelganger Hosea-Adonikam een eigen
aardige rol vervult. Er komen treffend mooi
geteekende fragmenten in voor. Een hoofdstuk
als dat over Herodes verdient een eereplaats
in Bloemlezingen. De schrijver laat goed uit
komen de tegenstelling tusschen de ijveraars
voor een vleescheljjken Messias en de stillen
in den lande, die een anderen Verlosser wachten.
Schoon is de figuur van de blinde Esther, die
verwacht door den waren Messias van haar
blindheid genezen te worden, en wier ver
wachting niet beschaamd wordt. In Hoofd-tuk
XV „Een veelbewogen nacht" zou men haast
verwachten, dat de Eogelenbooschap in Bethle-
hems velden met den Engelenzang nadert. We
kunnen iedereen dit boek van harte ter leziüg
aanbevelen, 't Is leerzaam, boeiend, i.é.w. van
't beste wat deze met verbeeldingskracht be
gaafde vertaller heeft geproduceerd.
Kerkhob.
strijd tusschén Prof. Ridderbos en dr.
Geelkerker, nader bezien door Mr. J.
H. Monnik. Uitgave van M. ten Have,
Amsterdam.
Hoelang zou het geleden zijn misschien
wel een veertig jaardat er in heel Friesland
dat zij er den weg niet kunnen vinden. Niet
onze groote steden, zooals die des zomers liggen
te blakeren in de heete middagzon, als deze
schittert in vollen pracht, terugkaatsend haar
stralen op de vergulde daken der stadskerken of
in de vijvers der plantsoenen en die des winters
wel een poel gelijken, als de smetteloos-witte
sneeuw wordt vertreden door duizenden voeten.
Niet onze nijvere steden met haar straten, waarin
ieder moment de electrische trams tingelen of de
auto's in ijlende vaart voorbijs oorren. Niet onze
groote steden, in wier havens drukke bedrijvig
heid heerscht, waarin ons oog zich verlustigt.
Niet onze groote steden bij dag.
Maar bfi nacht.
Zoo velen kennen die niet. Zij weten niet, dat
tegen middernacht daar vrouwen heen en wear
drentelen vóór de cafe's, van waaruit de tonen
van een strijkje naar buiten klinken. Zjj zijn
getrouwd of leven met een man, dien zjj vreezen
(liefhebben is een uitzonderingsgeval). Die ge-
wetenlooze schurken exploiteeren haar, jagen
haar de straat op, des avonds laat, om geld te
verdienen. En zij gaat, omdat zjj hem vreest. Zjj
kan wel spuwen op den man, die haar geld geeft,
om aan zjjn lage hartstochten te voldoen, maar
zjj gaat voor hem, die als zij hem geen geld
thuis brengt haar bont en blauw slaat
De dokters in de stadsziekenhuizen, zij kunnen
het vertellen, dat de blauwe ruggen der bekla
genswaardige slachtoffers boekdeeleD, schande
lijke boekdoelen spreken
Heen en weer vóór de café's drentelen zij. En
daar achter den telefoonpaal, op een honderd
meter afstand van het café, staat een man, een
gesproken werd over een drietal kleine boekjes,
waarvan het eerste onder den titel „Fjj Lützen"
gericht was tegen dr. Wogenaar het ander
onder den titel: „Hark r is Pieter" een verde
diging bevatte, en het derde: „H&ldt op jon
gens 't welk beide eens onder handen nam.
Onwillekeurig dacht ik er aan, toen ik boven
staand brochure ontving. Eerst kregen we de
preek van dr. Geelkerken, welke heel wat stof
opjoegvervolgens een bestrijding van deze
rede door prof. dr. Ridderbos en nu komt zoo
waar nog een jurist om de beide theologen tot
de orde te roepen. Ik begin met te zeggen, dat
ik het niet afkeur. Als iemand zich in zijn
consciëntie verplicht gevoelt eens een kras
oordeel uit te spreken over een getuigenis der
Generale Synode, dan zeg ik, vooruit maar,
alleen heb ik het van meetaf betreurd, dat deze
felle kritiek geschiedde in de gemeentelijke
samenkomst, waarin pas naar kerkeraads besluit
voorlezing van het getuigenis gedaan was. Maar
het staat dan een ander ook vrij om de be
oordeeling te toetsen en haar op goede gronden
af te keuren. In zulk een geval is het wenscheljjk
zelfs, dat een derde een onpartijdig woord
spreekt en het ontbrande vuur tot bedaren
breDgt. Bfi het begin dacht ik werkelijk, dat de
schrijver zulk een werk wilde verrichten, maar
al lezende bleek me, dat het in den grond der
zaak niet anders was dan een pleidooi voor dr.
Geelkerken en een veroordeeling van prof. dr.
Ridderbos Het lijkt me toe, dat het beter ware
geweest, wanneer de schrijver dit aan dr.
Geelkerken overgelaten had, die zeker mans ge
noeg is om zich op een behoorlijke wijze te
verdedigeD.
Het deed me juist denken aan de drie destijds
verschenen boekjes, want het derde begint ook
met te betuigen, dat het nu eens objectief
de zaak zou bespreken, vervolgens sprak hij een
enkel woord van afkeuring over wat Pieter
(Jelles) geschreven had, maar de volle laag kreeg
dr. Waganaar natuurlijk zou ik haast ge
zegd hebben. Zielkundig kon het niet anders.
Maar het was niet goed, dat de vlag de lading
niet dekte. Nu zal ik dit niet beweren van de
laatste brochure, maar wel is mijn bezwaar,
dat men iets anders krijgt dan men eerst ver
wachtte.
De bedoeling is lofwaardig n.l. om uit te
laten komen, dat het geheele verschil tusschen
de beide strijders een verschil in eccent is.
Als het hiermee nu uit is, dan is er reden
om erkentelijk te zijn, want een dergelijk ge
schrijf doet niet weldadig aan. Het wil me
echter voorkomen, dat deze derde brochure
anders ingericht had moeten zijn om dit doel
te bereiken.
Wie het eens is met den schrijver, zal allicht
denken, dat de gronden, waarop prof. Ridderbos
dr. Geelkerken's preek heeft veroordeeld, niet
deugdelijk zjjn en hjj zal zeggen, dat do pro
fessor niet eervol uit den strijd is gekomen.
Zulk een gedachte kan moeielijk bijdragen
tot een duurzame verzoening.
Bouma.
De goede ontvangst zijner zes boekjes uit de
serie Goet-Frisch-Claer deed den uitgever Cal-
lenbach besluiten er verleden jaar nog twee
aan toe te voegen. De keuze is o i. gelukkig
Op vasten grond van von Maltzahn brengt ons
naar de Halligen, een eilandengroep aan de
Sleeswijk-Holsteinscbe kust; de grondtoon is
uitstekend, ernstig en den Christus predikend.
Het somtijds ietwat fantastische van den inhoud
doet allerminst schade aan het geheel. Hartelijk
aanbevolen
Het tweede boekje is vooral niet minder aan
trekkelijk; Schippers schrijft prachtig, zielkundig
en echt menschelijk. Opbouwende, hartsterkende
lectuur
De bandjes zjjn eenvoudig-degelgk de prijs,
is, gelijk van al de boekjes uit deze serie,
goedkoop.
De 24e jaargang der Christelijke Bibliotheek
vangt aan met den vervolgbundel der Gelijke
nissen, beschreven door de vaardige pen van
ds. J. J. Koap. Wij meenen, dat het succes,
bleeke muD, met 'n gemeene tronie, waarvan zoo
nu en dan alle menscheljjkheid is weggevaagd.
Hjj maakt er zjjn beroep van, onschuldige, on
ervaren meifjes te lokken naar de danszaal.
Nu gaat, bij met argusoogen z'n slachtoffer na,
dat daar flaneert voor de bar. Straks, als zij een
heer, beneveld door den drank, aanklampt en
meetroont naar een donkere steeg of verdacht
huis, dan zal hg ze volgen, om, als't eenigszins
mogeljk is, den halfbeschonken, zinnelijken man
te berooven van zijn bezittingen, om hem daarna
voor dood te laten liggen.
Maar hjj moet oppassen Want ginds op den
hoek van het plein staat een agent van politie
en op den hoek weer een.
En terwijl hg stond te tandenknarsen van
woede, heeft bfi zooeven twee heeren zien pas-
seeren. Die hebben hem, zonder een woord te
spreken, even, een ondeelbaar oogenblik slechts,
uitvorschend aangekeken. Hg kent ze wel. En
zg kennen hem wel.
't Zjjn middernachtzendeliDgen
Tegen hem spreken zg niet meer. Zij weten,
hoeveel meisjes hg in het ongeluk heeft gestort.
Tegen hem kunnen zjj geen vriendelijk woord,
geen „goeden avond" meer zeggen. Aan het men
schelijk medelijden en de menschelgke vriende
lijkheid komt eens een einde!
Tandenknersend ziet hij ze gaan. Hg moet
voorzichtig zgn. 't Zil niet gemakkelijk gaan,
vanavond een slachtoffer vast te krijgen. Hij is
weliswaar een pootige kerel, maar de midder
nachtzendelingen hebben een stevige wandelstok
bjj zich. Bovendien hebben zg maar een signaal
te geven en politie snelt toe. Want politie en
hetwelk de heer Callenbacb met zgn Bibliotheek
heeft, vooral te danken is aan de groote boek
werken, waarmee hg eiken jaargaDg beginnen
laat. Voor f5,wil gaarne ieder een werk van
Knap hebben met nog verscheidene leesboeken
erbfi Ook in dit tweede deel der Gelijkenissen
schrijft ds. Knap zgn overdenkingen bg teeke-
ningen van Eugèae Burnard. Er zgn heel mooie
platen bg zie maar dadelijk de eerste plaat
de zelfgenoegzame Farizeër in den tempelof
de vader, die den verloren zoon aan het hart
druktWij lazen eenige der overdenkingen met
instemmingmet de verklaring van de ge
lijkenis van den onrechtvaardigen rentmeester
gaan wfi geheel accoordbijzonder mooi is de
gelijkenis van den verloren zoon uiteengezet.
De uitgave is in één woord keurig.
J. D. Wielenga.
De Geref. Jong. Vereen. „Herman Faukeel*
vergadert eiken Zondagavond te kwart over
acht in de consistorie der Gasthuiskerk, Mid
delburg.
Rooster voor a.s. Zondag
Voor de pauze: C. de Wolff, over Hand. 1.
Na de pauzeP. v. Dijk, over Letterkunde.
Chb. de Bbuijn, Voorzitter.
P. v. Dijk, Secretaris.
RINGVERGADERING 20 Januari 7
uur te Middelburg (Militair Tehuis).
„Ons beginsel in socialen strijd." Souburg.
„De Jongelingsver. en de lichaamsopvoeding."
Biggekerke. De Ringsecretaris,
de WoLFP.
MIDDELBURG
Bediening van den H. Doop in de Hofpleiakerk.
Heidelb. Cath. Zondag 13.
Collecte Hulpbeh. Studenten.
Gasthüiskbrk 9lA uur ds. L. Bouma
6 uur ds. J. H. Telkamp
Hofpleinkbbk 9Vs uur ds. Kugvenlioven
van Rjjsoord.
2 uur ds. L. Bouma
Noordbrkbrk 9Vs uur ds. J. H. Telkamp
6 uur ds. Kugveuhoven
Donderdagav. 7 uur ds. A. Merkelgn
VLISSINGËN.
Middelkkrk öVs en 5lA uur ds. J. Brinkman
Arnbmuidbn 9Vs en 2 uur ds. J. Runia
Domburg 9 en 2 uur ds. F. J. v. d. Eude
Bed. H. Av. en Dankz
Gaping* 91/'s en 2 uur Lezen eener Leerr.
Grijpskibki 9 uur ds. G. de Jager
Voorber. H. Av.
2 uur Lezen eener Leerr.
Koudbkbrki 9 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Dinsdagav. 7 uur ds. A. Merkelgn
St. Laubbns 9x/i en 2 uur ds. A. C. Heg
Mbliskbrkb 9 en 2 uur Lez eener Leerr.
Oostkapbllb 9 en 2 uur ds. D.H.Tb.Vollenhoven
Sbrooskbbkb 9 uur Lezen eener Leerr.
2 uur ds. G. de Jager
Donderdagav. 6l/t uur ds. J. Brinkman
Zendingsrede.
Souburg 9Vs en 2 uur ds. G. F. Kerkhof
Woensdagav. 7 uur ds. A. Merkelgn
Vbibi 9Vi en 2 uur ds. I. K. Wessels
Vbouwbnpoldbb 9Vs en 2 uur ds. F. W. J. Wolf
Wbhteapillb 9Vi en 2 uar Lezen eener Leerr.
Brouwbkshavin 10 en 3 uur ds. F. Tollenaar
Bbuinis8b 9xA en 2 uur Lezen eener Leerr.
middernacbtzendeüng werken samen als trouwe
kameraden
Inmiddels tuurt hij met argusoogen naar de
eenzams vrouw, die daar heen en weer drentelt,
azend op prooi
Zoovelen kennen onze groote steden bg nacht
niet. Zg weten niet, dat daar in de groote win
kelstraten waar nog café's open zgn
Het is geen verheffende lectuur, maar het is
de groote, droevige, huiveringwekkende werke
lijkheid, die hier aan het woord is
„dames" wandelen of liever drentelen. Ja, het
zgn „dames" witte japon, zjjden mantel, strooien
hoed, witte kousen, witte schoenen, rotting in
de hand.
Loop haar achteloos voorbij. Kgk ze niet aan,
want onverbiddelijk klampen ze u aan,noodigen
u uitEu als ge niet sterk staat in uwen
God
O, als onze groote steden eens konden spreken,
hoe zou blijken, wat huwelijkstrouw is gesehon
den wat beloften verbrokenHoeveel
bittere tranen zouden worden geschreid, tranen
van spijt en berouw, tranen van boosheid, tranen
van diep, intens-diep medelijden
Wat die „dames" zijn. Op den dag hebben
zg een betrekking of zg luieren.
Maar 's avonds gaan zg er op uit. Gedreven
door de zucht naar mooie kleeren of opschik
geven zg zich veil. Haar ouders hebben niets
Cclijnsplaat 10 en 6 uur
2 uur
Gbbrsdijk 9x/i en 2 uur
Haam8Tidi 9Vs en 2 uur
Kampbrland 9. 2 en 6 uar
Nibuwbbkbrk 91/i en 2 uur
Oostbrland 9xA en 2 uur
Schabbndijkb 9XA en 2 uur
Wisbbkirki 9Vi en 2 unr
Ziibikzbi 10 en 6 uur
Zonnbmaibi 9XA en 2 uur
Lezen eener Leerr.
Lezen eener Leerr.
Lezen eener Leerr.
ds. W. Goedhugs
Lezen eener Leerr.
Lezen eeDer Leerr.
Lez eener Leerr.
Lez. eener Leerr.
ds. F. Staal
ds. C. J. Wielenga
ds. Z. Hoek
AnnaJacobaPoldbb 9Vi en2uur ds.J.D.Wielenga
Bebgbn op Zoom 9x£ en 5X£ uur ds.A.H.v.d.Kooi
Kbabbbndijkb 9 en 2 uur ds. A. H Nieboer
Poobtvlibt 9y% en 2 uur Lezen eener Leerr.
Rilland-Bath 9 en 1% uur dhr.B.W.deGraaf
Tholbn 9XA en 2 uur ds. A. Bolwjjn
Oud-Vosmbbb 9Vi en 2 uur ds. C. Staal
Baarland 9x£ en 2 uur ds. R. Brouwer
Dribwbgbn 9x/i en 2 uur Lezen eener Leerr.
Kapbllb-Bibzhlingi 9Vi en 2 uur ds. A. Scheele
Bobsblb 9Vj en 2 uur Lezen eener Leerr.
Gom 9Vi en 6 uur ds. R. J. d. Veen
sGravbnpoldbr 9xA en 2 uur Lez. eener Leerr.
Hbinkbnszand 9Vi en 2 uur ds. P. van Dgk
Ibrsbkb 9x£ en 2 uur ds. B. Meijer
Wbmbldingb 9lA en 2 uur Lez. eener Leerr.
Kbuininobn 9lA en 2 uur Lezen eener Leerr.
Nibuwdorp 9x/i en 2 uur ds. G. Doekes
Wot.phaarthdijk 9x/i en 2 uur ds. A P. Lanting
Axbl 9 en 2 uur ds. A. Thielen
Hoik 9 en 2 uur ds. H. v. d. Wal
Oostburg 9Vï en 2 uur Lezen eener Leerr.
OesTBURG (dienst Aardbnbubg)
9Vj en 6lA uur Lezen eener Leerr.
Schoondijki 9Vi en 2 uur ds. J. R. Goris
Bed. H. Av. en Dankz.
Donderdagav. 6lA uur ds. J. E. Vonkenberg
Rede voor de Jongel. Ver.
Tbbheuzbn 9x/i en 2 unr ds. S. Groeneveld
Ziamhlag 9 en 2 uur ds. H. P. M. G. de Walle
Ds. J. H. TELKAMP daükt de vele
Gemeenteleden zeer voor hunne belang
stelling, betoond bg de jaarwisseling en
maakt melditig van zgn innige wensch
en bede, dat de Heere dit jaar onze Ge
meente het goede zal doen zien.
Middelburg, 13 Jan. '21.
meer over haar te zeggen, 't Is hun eigen schuld I
Zg hebben haar geen opvoeding gegeven of die
in verkeerde banen geleid. Eu het einde draagt
de lasten.
Ook zijn er onder, die reeds van de priltse
jeugd af aan, door hun slechte, gewetenlooze
ouders, tot het kwaad worden opgezet.
Zeker, beklagenswaardig, diep-beklagens-
waardig zgn ze allemaal, doch zgn deze laatste
het niet het meest?
Een enkele maal sfaan die nachtelijke zwerf
sters terecht wegeDS misdrijf tegen de zeden.
Maar in de meeste gevallen weten zg geslepen
uit de handen der politie te bljjven
Het zondeleven in een groote stad
In zoo'n stad komt Marie Lokkei se terecht.
HOOFDSTUK VII.
Zg had haar zin weten door te drgven. Moeder
had hartroerend geschreid. Mocht zjj, de oudste,
haar moeder, een weduwe, nu alleen laten 1 Er
waren toch nog meer kinderen Zjj was ver
plicht, van Godswege verplicht, haar moeder te
ondersteunen.
Zoo praatte vrouw Lokkerse, de eenvoudige
dorpsvrouw, die niet bjj benadering wist, welke
gevaren een groote stad verbergt.
Zjj had er wel iets van gehoord en zei dat
ook wel, maar het sloeg niet in, omdat het geen
krachtige argumenten waren, dis zg kon bezigen.
Marie ontzenuwde haar argumenten trouwens,
althaDs van haar standpunt uit.
(Wordt vervolgd).
