BOEKAANKONDIGING
in de Gereformeerde Kerken in Zeeland
op ZONDAG 31 OCTOBER en WOENSDAG
(Dankdag) 3 NOVEMBER 1920.
tes een verslagenheid ons beving, over de m.i.
ontzettende zonde, de kerkelijke gedeeldheid,
en tot den welgemeenden uitroep kwam iJVa2
moeten wij doenen dön antwoord ik mjjzel-
ven en iedereen (al is het dan ook met een
ijver misschien als waardoor Petrus róór den
Pinksterdag bezield was, dat is voorbarig en
onverstandig, evenwel in oprechtheid uit den
innigen drang mijns harten), mijn antwoord
is dan tot allen die onder eenzelfde belijdenis
leveD, hetzij men zich noemt Hervormde of
Gereformeerde kerk of Geref. Gemeerde f chris
telijk Geref., tot die allen zou ik willen zeg
gen stel voor vast in een kerkverband dat moet
is eisch van Gods Woord ten koste vau alles
wat bijzaak is.
Men beginne dan nu eeDS niet te spreken
over contrakten of bedingen, kerkelijke of uni-
verseele opleiding, Oad-testamentische of Evan
gelische kerkzang, 't zjj nieuwe of oude Ps
voorwerpelijke of onderwerpelijke prediking,
verbondsleer en doop op grond van veronder
stelde wedergeboorte, en nog veel meer ver
schillen zouden te noemen zijn, cok nog vac
cinatie en assurantie en maar dit alles
raakt m.i. bet wezen der kerk niet en zijn ver
schillen die bestaan onder hen die nu reeds
leven onder een kerkverband.
Men stelle zich d3n de vraag persoonlijk en
in verband met zijn eigen kerk: Wat moet on
voorwaardelijk vast gehouden worden ook
ten koste van de Eenheiden wat mag en moet
losgelaten worden, ja tot het uiterste t e, ten
koste misschien van zooveel dat ons lief en
dierbaar is, en men bedenke dat wie bet meeste
tce kan geven in dezen de grootste is, en spele
dus niet de taktiek hebben is hebbea en
krijgen is de kunst" en men houde van den
beginne rekening met de opvattingen van an
dersdenkenden.
Wanneer nu ieder bezield was en is met
zulk een edelen geest, dan zoekt en vindt men
elkander vanzelf, en komt er als om strijd een
roepen en pogen om met elkander te vereeni
gen, en waar een wil is daar is ook wel een weg.
En nu komt het mij voor dat de kerkelijke
verwarring alzoo ingewikkeld is, dat het (boe
onnatuurlijk ook) verstandig zou wezen, dat A
Diet komt met den eisch om erkend te worden
als de oudste, dus de historische voortzetting
der ware geïnstitueerde kerk en B niet den
eisch gesteld wordt te erkennen te zijn een
onwettig bestaande groep of scbeurkerk, men
stappe eenvoudig daar overheen, laten dezulken
voor ieders verantwoording. Voorts spreke men
vooralsnog niet van de alleen zaligmakende kerk,
zoo iets is in die dagen nog onziü, maar men
beschouwe elkander als broeders in Christus,
leden van de ware strijdende kerk hier op aarde.
althaDS voor zoover wij ons stellen onder de
aloude belijdenisschriften, niet alleen de twaalf
Artikelen, dat is te ruimmaar onder de bij
de Gereformeerde erkende belijdenis, dat is
immers niet te eng want om in de geinstitueerde
kerk saam te leven is zulks toch noodig, en
over zulk een kerk als zoo pas genoemd, gaat
het toch in dezen.
Men onderhandele dan niet zoo zeer met el
kander als afgevaardigde van een of andere
kerkgroep, (want dat is dan weggevallen), maar
eenvoudig als ware leden van Christus, of ik
mag even zoo goed zeggen Gods kerk. Wan
neer en hos het nu tot een algemeene Synode
moet komeD, waar alle groepen als de eenige
ware kerk samen komen, om alle verschilpun
ten die onvermijdelijk tot een moeten gebracht
worden, zie daar durf ik geen uitspraak over
doen, want daarvoor ben ik te weinig bekend
met kerkrecht, maar veronderstel, waar een
wil is, is ook hiertoe een weg.
O geliefde medeleden van de strijdende kerk
hier op aarde, (van welke gezindte dan ook),
werden wij eens allen verslagen in onze har
ten over het zondige der kerkelijke gedeeld
heid, maar het wtrit dunkt mij nist genoeg
beseft en gevoeld welk een jammer zulks te
weeg breDgt. Och door de gewoonheid kan men
er zich zoo in scbikkeD, ja men gsat het al
beschouwen als iets dat door omstandigheden
bestaansrecht verkregen heeft, men noemt zulks
meen ik pluriformiteit, maar zou dit nu waar
lijk een door God gewilde toestand zijn, of zou
bier van toepassing zijn „vanwege de hard
heid uwer harten wordt dit toegelaten maar
van den begione is dat niet geweest".
Zou men dit Diet gelijk mogen stellen aan
twee door den band des huwelijks heiligljk
verbonden, welke band niet om allerlei oorzaak
mag verbroken worden.
Gesteld nu eens dat door een of andere om
standigheid zulken gescheiden gaan leven van
tafel en bed, zooals men dat noemt, maar wan
neer nu het zondige daarvan ingezien wordt,
dan moet men niet beginnen met voorwaarden
te stelleD, bijv. als bet bed zoo opgemaakt wordt
of de tafel zoo aangezet wordt met die orde en
die gerechten, maar men moet beginnen met
vast te stellen samen leven, dat moetdat kan
en dat zal en al ODze verschillen moeten wij
later schikken en regelen.
Wil men dat en kan men dat tengevolge
van onze eigenzindheid en eigendunkelijkheid
nietdan houde men ook op met te jammeren
en te klagen over de breuke in het Huwelijk
en over de breuke van de Kerke, maar men
beginne dan te klagen over de breuke van ons
eigen harten wanneer dan de een of andere
broeder of kerkgroep de hand uitstrekt om te
vereenigen, dan zegge men rond en onbeschaamd
weg „tengevolge van onze hoogheid willtn wij
niet en zullen wjj niet" en dit zegge men dan
tegen God als men durft althans en ik zou
meenen dat mag men ook durven hoe schrik
kelijk ook, want gesteld die wangestalte is bij
ons heersehende, wie zal ons vernederen en
klein maken als God alleen. Ik wilde deze ge
legenheid gebruiken daar even op te wijzen,
men leert en dat terecht „God ziet de gebre
kenen van harte aan, maar als nu tot onze smart
ons hart niet breken wil, wat dan", dan mag
men immers in vertrouwen van verhoord te
worden de toevlucht nemen tot Hem die be
loofd heeft: „Ik zal maken dat zjj een walge
aan zich zeiven zullen hebben", maar dit is
een uitstapie, ter zake dan weer.
Gesteld nu eens dat mijn vrome wenscb ver
vuld werd, dan zou men toch nog wel het
ideaal van Volkskerk moeten laten varen, want
de meerderheid des volks zou zich wel jj de
zuivere geinstitueerde kerk niet aansluiten en
nochtans is de natie nog niet zoo verheidend,
of men zal nog wel een kerkelijk onderdak
willen hebben, al moest men dat uitschot dan
ook noemen een vergaarbak van alle vuil, een
soort ziekenhuisje of doodenhuisje van dooden-
beljjders en onder dat sLg zou misschien nog
wel een dwalend schaap te vinden zjjn en eeD
Evangelist niet misplaatst zjjD.
O dat Zions Koning
Van uit Zgne Woniug,
Neer zie op Zijn Kerke
En haar heil bewerke.
Elk verstand verlichte
Met een waar gezichte,
Hoe de zaken staan
En wat dient gedaan.
Harten kwam te neigen
Niet om maar te zwegen,
Maar om te getuigen
Evenwel te buigen.
In zoo menig zake
Die niet valscb kan make,
't Wezen van de Kerke
O mocht Hg dat werke»
Biggekerke. Job Wisse Mz.
.Goet-Friscli Claer". Onder dezen titel geeft
de heer G. F. Callenbach te Nijkerk een serie
boekeD, bestaande uit herdrukken van de
beste zijner uitverkochte uitgaveD, om op deze
wjjz8 Christelijke lectuur door uiterst lagen
prijs ond'r veler bereik te breDgen. Uit deze
serie kondigden wij reeds aan Jonge Levens
van Adelphn en Als schapen ter slachting van
Alcock. Op onze aanbeveling wachten nu nog
„De Schaapherder" door C. Bejjer fl.„Be
lijdenis en Leven" door Cornelia f 1.50, „De gou
den poort" door Speekman f 150 en „Open om
den Eikenhof" door Zelaudia. Uitwendig zien
ook deze boekjes in bun kleurige bandjes er
zeer keurig uit Ook de inhoud i* over het
algemeen goed. Dn hist; rie van den Schaap
herder trekt niet slechts aan door den avon
tuurlijken inhoud, maar vooral door de echte
christelijke karakters, die erin geteekend wor
den en hun vast geloofsvertrouwenBejjer
heeft de natuur ook lief en geeft daarvan menig
treffend bewjjg.
Belijdenis en Leven beleeft hiermee een 8en
druk. Of het weDsehelijk was het weer ter
perse te leggen Sommige recensenten betwij
felen bet, maar wjj verbidden er ons over. De
heer Callenbach kent zijn menschen en zou het
niet in deze serie hebben opgenomer, als hij
het verouderd achtte Zeker, de inhoud en
vooral de stijl zijn buitengewoon ouderwetscb
daar onze lectuur tegenwoordig zoo geheel
anders is, moet men zelfs eerst zijn best doen
om aan het lezen te blijven ook valt niet te
ontkennen, dat de meisjes zich in hun ge
sprekken al heel onnatuurlijk voordoen. En
toch verblijden wij ons, dat volgens Callen-
bach's meening, ook voor zulk een boek nog
lezers worden gevondeü. De strekking ervan
is uitstekend in onzen tijd van wereldgelijk
vormigheid worden belijdenis en leven bij velen
een tegenstelling Voor dezulken heft Corne
lia waarschuwend den vinger op en laat zien,
hoe ook voor de edelen en rijken belijdenis en
leven moeten en kunnen samengaan. Toch
gelooven wjj, dat een boek met dezelfde strek
king en dan in de taal van onzen tijd meerderen
zou bereiken en dus rijkere gevolgen zou
kunnen hebben.
De gouden poort is aanbevelenswaardige
christelijke lectuur. Men zou het in sommige
opzichten wat positiver willen hebben, maar
het zijn ook geen gereformeerde menschen,
die als hoofdpersonen optreden. De strijd van
den jongen onderwijzer, vooral na het verlies
van zjjn beminde, is uitstekend geteekend
Zelandia is geen onbekende in ons gewest.
De tweede druk van dit z\jn boek is verdiend
de gierigaard moge met wat al te felle kleuren
zijn geteekend, een onmogelijke figuur is bij
toch niet. Het verhaal is spannend, en de
geestelijke worsteling treffend weergegeven. De
prijs van dit boekje in rooden band is slechts
f 1.20.
Bij deze boekbeoordeeling voegen wij een
tweevoudige vraag van den uitgever.
Allereerst, zijn deze aantrekkelijke boekjes
ook te verkrijgen bij de boekenstalletjes in de
stations En zoo niet, ware het dan niet wen-
schelijk ze daar verkrijgbaar te stellen Menige
reiziger, die lectuur zoekt, is verlegen om eene
keuze te doen, daar het beste in die stalletjes
in den regel nog nutteloos is. En ten
tweede, het trof ons dezen zomer, dat
twee jongens van een jaar of twaalf, dertien,
in de detectieve romans van Nick Carter zaten
te lezen, terwijl de moeder bleek een christe
lijke vrouw te zijn toen wjj op die romans
van baar kinderen wezenj zeide zjj geen ge
schikte lectuur voor joDgens en kinderen te
hebben aangetroffen in de stalletjes. Zou de
heer Callenbach, indien dit juist is, en ook
onze andere christelijke uitgevers, dan niet
kunnen [zorgen, dat goede jongenslectuur aan
de stations te verkrijgen is? En dan reclame
ervoor maken 1
Altfld die stem, door Ernst Schril],
iügenaaid f3gebonden f3.70.
Verkeerd beoordeeld, door A. C v. d.
Mast, iogen. f 1,80, geb. f 2,50.
Met deze twee boeken is de 23ste jaargang
der Christ. Bibliotheek van den uitgever Cal
lenbach te Njjkerk voltooid. De beoordeelingen
over het boek van Schrill waren in de christe
lijke pers niet zeer gunstig, en wjj meenen
terechthet is volstrekt geen verkee-d boek,
maar bat verhaal ia onmogelijk en oppervlakkig
beide. Met het niet te lezen zal men niet veel
verliezen.
Het werk van v. d. Mast staat heel wat
hooger, in elk opzicht schier. Het eerste ver
haal van den onderwijzer, die verkeerd beoor
deeld werd, is zielkundig mooi geteekend, al
vraagt men zich bjj het lezen onwillekeurig af
waarom ben je toch niet wat openhartiger
Het einde is tragisch, la het tweede verhaal
VerhooriDg, loopt het beter afmet veel ge
noegen en sympathie zal deze novelle gelezen
worden de waarde van het christelijke leven
komt heel goed uit, geljjk trouwens ook in het
eerste verhaal, hoewel het o.i. niet zoo hoog
staat.
De nieuwe jaargaDg zal spoedig beginnen.
Als eerste boek verschijnt het tweede deel van
Knap's gelijkenissen. Wegens de ernorme toe
neming van de papierprjjzen en drukkosten
moest de uitgever maatregelen nemen. De prjjs
per jaargang bljjft wel gehandhaafd, maar o.a.
zal de Scheurkalender van H.W.S. niet meer
verschijnen en zullen de inteekenaren een kleine
vergoeding moeten geven met het oog op de
zeer hooge kosten van verzending. Deze maat
regelen zal niemand onbillijk noemen, en wjj
vertrouwen, dat het ledenaantal der Bibliot
heek er niet om verminderen zal.
J. D. WlBLENUA.
Menigerlei Genade. Tiende jaargang.
No 1120. Kampen J. H. Kok 1920.
No 11, Ds. G Doekes. Zjjt heilig. 1 Petr.
1 15-19.
No 12. Ds. B. van der Werff* Geloofsbe-
proeviDgen. 1 Petr 1 6 en 7.
No 13 Da. J. Kok. Kranken bjj den Genees
heer Jer. 3 22b.
No 14 Ds. Joh. C. Brussaard. Wie is mjjn
naaste? Luc. 10 29—37.
No 15. Ds. C. B Bavinck. De volstrektheid
onzer ellende. Rom. 3 9—19.
No 16. Ds. T. Ferwerda Zjj heeft veel lief
gehad. Luc 7 47a.
No 17. Dr. J. C. de Moor. David eu Michal.
2 Sam 6 20.
No 18. Ds. G. Wielenga. Het licht op den
Kandelaar. Matth. 5 1416.
No 19. Ds. H. Brouwer HMzn. HeeDgaan
Joh. 6 67—71.
No 20. Dr. J. C de Moor. De beljjdenis van
den Christus. Matth. 16 1319.
Reeds uit deze opsomming bljjkt de ver
scheidenheid der behandelde onderwerpen. In
deze preekea wordt het Woord Gods zuiver
bediend en toegepast naar de behoefte van
onzen tijd Van uit homiletisch oogpunt kunnen
ze best de vergeljjbjp^ met andere verschijnende
preekenbundels doorstaan. Ea gedurig kan
men hooran, dat deze serie preeken ruimen
zegen afwerpt zoowel in de gezinnen als in
vacante gemeenten. Op e«n vergadering van
predikanten zou over de behandeling van enkele
stoft'sn misfchien nog wel wat te discussieeren
vallen, maar de to-leg van alle deze predikers
om het Woord Gods te breDgen naar den
eisch van onzen tjjd, is duidelijk merkbaar.
Het is ook voor ons als predikanten aangenaam
op deze wjjze het kanselwerk van collega's
onder oogen te krjjgen Daaruit valt ook veel
te leereD. De uitgave van den heer Kok bljjft
aller belangstelling vragen, en verdient die
ten zeerste.
Kebkhof.
VEREENIGINGSLEVEN
De Geref. Jong Vereen. „Herman Faukeel"
vergadert eiken Zondagavond te kwart over
acht in de consistorie der Gasthuiskerk, Mid
delburg.
Rooster voor a s. Zondag
Voor de pauzsMatth. 26 en 27 door J. C.
Geervliet.
Na de pauzeBespreking sectiestelsel.
C de Bkuijn, Voorzitter.
i. de Wolff, Secretaris.
C a s s Middelburg.
MIDDELBURG
Bediening van den H Doop in de Hofpleiokerk.
Heidelb. Catech. Zondag 7. (Vr. 20)
Gasthciskebb 91/j uur ds. J. H. Telkamp
2 uur Gesloten.
Hofpi.binkkrr 9Yj uur Gesloten.
2 uur ds. G. H. Toebes
Km. pred. te Middelburg.
6 uur ds. H. S. Bouma
W. 9Vs uur ds. J. H. Telkamp
2 uur ds. L. Bouma
Vrjjdag 1 Va uur Huwelijksbevestiging.
Noorpbrkkre 9Vi uur ds. H. S. Bouma
van Leeuwarden.
6 uur ds. J. H. Telkamp
W. 7 uur ds. J. H. Telkamp
VL1SSINGJKN.
Middelbeek 91/j eu 6 uur ds. H. Brinkman
van Westerlee.
Arnimcidbn 91/i en 2 uur ds. J. Runia
Bed. H. Av. en Dankz.
Domburg 9 en 2 uur Lszen eener Leerr.
W. 9 uur ds. F. J. v. d. Eade
2 uur ds. A. Scheele
van Kapelle Biezeliüge.
Gamngb 9lA en 2 uur ds. J. Brinkman
Bed. H Av. en Dankz.
W. 9lA eo 2 uur ds. P. van Djjk
van HeiDkenszand.
Qrupskirkb 9 en 2 uur ds. G. de Jager
W. 9 en 2 uur ds G. de Jager
Koupbkbres 9 en 2 uur ds- A- C Heg
W. 9 en 2 uur ds. A. C. Heg
St. Laurbns 9V« uur Lezen eener Leerr.
2 uur Gesloten
6 uur ds. G. de Jager
W. 9Vs en 2 uur ds. R. J v d Veen
van Goes
6Vi uur ds. R. J. v. d. Veen
Rede Jongel. Vereen.
Mbliskbrkb 9 uur Lez eener Leerr.
2 uur ds. H. Brinkman
van Westerlee.
W. 9 en 2 uur ds. R. Brouwer
van Baarland.
Oostkapbllb 9 en 2 uur ds.D H.Th.Vollenhoven
Bed. H. Av. en Dankz.
W. 9 en 2 uur ds. D. H. Th. Vollenhoven
Sbbooskbrkb 9 en 2 uur ds. W. Faber
W. 9 en 2 uur ds. W. Faber
's middags Dankuur Christel. Ouderwijs.
Souburg 9hj en 2 uur ds. G. F. Kerkhof
Bed. H. Av. en Dankz.
W. 9lA en 2 uur ds. G. F. Kerkhof
Vbbbb 9Yt uur ds. R. J. v. d. Veen
van Goes.
Bevestiging.
2 uur ds. I K. Wessels
Intrede.
W. 9lA en 2 uur ds. J. Runia
Vrouwrnpolprr 9Vj en 2 uur ds. F. W. J. Wolf
W. 9% en 2 uur ds. F. W. J. Wolf
Wbrtvaphilb 9Yi en 2 uur ds. F. J. v. d Ends
W. 9 A uur ds. A. Scheele
vaa Kapelle-Biezelinge.
2 uur ds. F. J. v. d. Ecde
Glass® Zierikzee.
örouwbr8havbn 10 en 3 uur ds. F. Tollenaar
Bruinj88i 9lA en 2 uur Lezen eener Leerr.
Cci.ijnsplaat 10 en 6 uur ds. F. Staal
2 uur Lszen eener Leerr.
Gbbbsdijb f> Vj 2 en 5Y» uur Lezen eener Leerr.
Raahstbds 9 l/i en 2 nur ds. W. Goedhuis
Kampbblahd 9, 2 en 6 uur Lezen eener Leerr.
fïibüwbrkbrk 9lA2 en 6 uur Lez. eener Leerr.
Oostbrland 9Ys, 2 en 6 uur Lez. eener Leerr.
Scharxndijkb 9*A en 2 uur Lezen eener Leerr.
Wissbkbrkb 9lA en 2 unr Lezen eener Leerr.
Zierikzbb 10 en 6 uur ds. C. J. Wielenga
Zonhbmairr 9*A en 2 uur ds. Z. Hoek
Glasse Tholen.
AnnaJacobaPoldbb 9lA en 2 uur ds.J.D.WieleDga
's Middags Dankstond Schoolwet.
W. 91/1 en 2 uur ds. J. D. Wielenga
Bbrgbn op Zoom 91A en 5Yi uur ds. A. H. v.d.Kooi
Erabbbndijkb 9 en 2 uur ds. A. H. Nieboer
Poobttlibt 9lA2 en 6 uur Lezen eener Leerr.
Rillanp-Bath 9 en DA nur dhr. B. W. de Graaf
Tholbn 10 en 2lA uur ds. A. Bolwjjn
OuD-VosMisB ölA en 2 uur ds. C. Staal
Class© Goes.
Baarland 9lA en 2 uur Lezen eener Leerr.
Dbiiwbgin IOVj en 3 nur ds. R. Brouwer
Kapbllb-Bibzblingb 9lAen2 uur ds. A. Scheele
Voorber. H. Av.
Bobsblb 9lA en 2 uur Lez. eener Leerr.
Gobs 9*A en 6 uur ds. Thjjs
van Meppel.
'a Gbatrnpoldbb 9Yi en 2 uur Lezen eener Leerr.
Hbiskbnszand 9*A en 2 nur ds. P. van Djjk
1br8bkb 9Vi en 2 uur ds. B. Mager
W. 9Vj en 2 uur ds. B. Mejjer
Wbuildings 10lA en 2 uur d9. P. J. Baajj
Era. pred. te Kamperland.
Kruininqbn 9lA en 2 uur Lezen eener Leerr.
Nibuwdorp 10 en 2l/s uur ds. G. Doekes
Wolpbaartrdijk 9lA en 2 uur ds. A. P. Lanting
Glass® Axil.
Axbl 9 en 2 nur
Host 9 en 2 uur
Oostbcrg 9lA uur
2 uur
ds. A Thielen
ds H. v. d. Wal
ds. J R Gone
Lezen eener Leerr.
Oostburg (dienst Aabdbnburg)
9Yj en 2Yi uur Lezen eener Leerr
Scboobdukb 9V« uur Geen dienst
2 uur ds J. R Gorit
Wegens uitbouw der Geref. kerk wordt de
dienst in de Ned. Herv. kerk gehouden, die
daartoe welwillend is afgestaan een halve dag
Tirniuzin 9Vi en 2Ya uur ds. S. Groeueveld
Zaamil-ag 9lAen21A uur ds. H. P. M. G. de Walle
