Een waardeerend oordeel aan hel
adres van de Zeeuwsche Kerken
Vergadering van de Zendingsdeputaten
met de zendende kerk.
15 September 1920 te Mtddeibnrg.
Verkwisting.
K«?b- ®xt iohMlnlanwi.
Offtalësls
roopfc bekend gemaakt worden de veelvuldige
wgtheid Gods Run de Overheden en Machten
in den hemel. Nadat eDke!e liederen waren
ge: o 'g»n trad ds. Merkelgn op met een schoone
rede over: „de vrucht van zgn arbeid in Ma
gelang". iiij eehoof raar voren enkele per
sonen, die tot bekeeriog; gebracht waren, en
groepeerde daarom heen verschillende beschou
wingen over de door God zoo igk gezegende
methode van arbeid op ons Zendirgsterrein.
Het was aangenaam en leerzaam onzen be
minden broeder zoo te hooren. Tusschen de
rede in wnrd een half uur gepauseerd, waarin
het fanfarecorps van Serooskerke nog een
verdienstelijk uitgevoerd cotcertnummer ten
best» gaf Het slotwoord, door ds. Fab*r van
S^rooskerke uitgesproken, werd ook met groote
aandacht aangehoord. Tweemaal is er voor de
Zendiog gecollecteerd. Javaansche krantjes en
Zendingskaarten werden gekocht. Er was eene
opgewekte stemming. We mogen vertrouwen,
dat deze saamkornst de liefde voor den arbeid
van ds. Merkelgn opnieuw heeft aangewakkerd.
Op verzoek vau den leider der vergadering
werd aan 't slot de. M. slaande toegezongen de
zegenbede uit psalm 134. Met dankzegging aan
God werd de saamkomst te 5 uur gesloten.
D-* collecten hrachten op in ronde cijfers
f 115 en f 144 is f 259.
Verkochte programma's ruim f 340. Door
deze ruime bate ia niet alleen het groote tekort
van den vorigen Zendingsdag f 118 gedekt,
maar blijft er ook nog een mooi batig saldo
over. Ook fioantieel is de bijeenkomst goed
geslaagd.
Op verzoek van enkele broeders nemen wij
onderstaand stukje uit de Bazuin van 24 Sept.
j 1. over. De schrijver van onze rubriek Kerk
nieuws maakte de lezers nieuwsgierig, wat dr
Honig geschreven had. Daar niet vele gemeente
leden lezers van de Bazuin zijn, voldoen we aan
dit verzoek Eén der broeders merkte ook op, dat
hg wel, al ware 't maar een enkelen toon van
waardeering verwacht had in het Rapport der
Generale Synode. Hij had dit slechts noode
gemist. Hem deed 't woord van dr. Honig daarom
bizonder goed en hij wenschte wel, dat het
onder de aandacht der Zseuwsche Kerken werd
gebracht.
Ziehier dan 't stukske van den Kamper Hoog
leeraar, die zelf in deze netelige kwestie zoo
nauw betrokken was
„De kerk te Middelburg, da classe Middel
burg en de kerken in Zeeland hebben aanspraak
op den diep gevoelden dank der kerken.
Gelgk zich verwachten liet, sprak de Generale
Synode uit, dat bij het eerste deel van het proces
uit kerkrechtelijk oogpunt onjuist was gehan
deld. Toch is deze vergissing bjj zulk een
moeiïgk en ingewikkeld geval wel verklaarbaar.
Hoe dit zg, deze fout mag ons niet doen voor
bijzien, wat we aan de kerken in Zeeland ver
schuldigd zgn.
Het gold bier een veelszins sympathiek
predikant.
Een dienaar des Woords met de gave der
welsprekendheid versierd.
Daarbij een leeraar, die ter goeder trouw
zijne bedenkelijke, afwijkende gevoelens kleedde
in een niet doorzichtig maar wel aantrekkelijk
gewaad.
En 'niettemin hebben de Zeeuwsche kerken
zich trouw voor ;de waarheid Gods in de bres
gesteld. Ze hebben de goedkeuring des Heeren
verkozen boven de eer der menschen. Ze hebben
zich niet uit sympathie voor den persoon tot
een zondig stilzwijgen laten verlokken, maar
haar ouden roem gehandhaafd.
Hoe smartelijk dit proces ook was en hoezeer
vooruit te berekenen viel, dat smaad over haar
zou worden uitgegoten, toch hebben ze riet
straffeloos geduld, de zwaïe zonde van onder
mijning van het gezag van Gods heilig Woord.
Worde daarom allerwege de Koning der
kerk gedankt, dat Hij de Zeeuwsche kerken
verwaardigde, zóó trouw hare roeping te ver
vullen.
Voor den zondaar zeiven blgve ons gebed
opgaan
Maar de zware zonde van ondermijning van
de autoriteit der Heilige Schrift sfa in al haar
somberen ernst, ter waarschuwing, ons helder
voor oogen
Kbbkiiüf.
ZENDING.
Ik zou willen aanraden om tot den bouw van
zoo'n hulphospitaal te Parakan te besluiten en
dat van Salaman te laten vallen. Silamari leek
eerst de aangewezen plaats, maar enkele jaren
van arbeid maken duidelijk dat Parakan verre
de voorkeur boven Salaman verdient, in Parakan
hebben we ingang, in Salaman niet, zoodat ik
zelfs den helper, die te Salaman arbeidde moest
verplaatsen naar een andere desabovendien
Parakan ligt aan de lijn, Salai an niet.
De dunrte van de bouwmaterialen is ook
een der oorzaken, dat ik haast niet ter sprake
durf te brengen het bouwen van een woning
De begrooting van het huis bedraagt f21.500,
toch zal het wel enkele jaren duren eer het
goedkooper zal gebouwd kunnen worden en
gedurende die enkele jaren zouden we dan
vreeselgk moeten sukkelen met een woning,
daar de woningnood, die over heel de wereld
heerecht ook in Magelang heel wat moeilijk
heden veroorzaakt. Wanneer er besloten zou
worden om voorloopig van 't bouwen of te
zien, dan zou toch voor het huren van een
woning ook een zeer hooge prijs bstaald moeten
worden, indien althans spoedig een woning zou
te krijgen zijn. Dat bovendien, indien niet
spoedig een woning te huren zou zgn, dit ge
sukkel ook aan den zendingsarbeid schade zou
doen, behoeft wel ni^t te worden gezegd.
Gaarne zou ik dus zien, dat de broeders tot
den bouw eener woning konden besluiten.
Behalve de reeds behandelde arbeid moet
nog genoemd worden de arbeid onder de
Europeanen, die voor mij bestaat in het meestal
iederen Zondagavond voorgaan van de Hol-
laridsche Broeders en Zusters en in het houden
van een catechisatie. In dezen kring is de
wensch reeds aan u kenbaar gemaakt om tot
instelling der ambten te mogen overgaan.
Dit verzoek werd uwerzijds beantwoord met
het advies dat uw missionair dienaar enkele
broeders zou u tkiezen, die hem ia zijn amb
telijke bezigheden terzijde zouden staan. Dat
advies werd opgevolgd in dien zin, dat er door
de Geref Broeders vau Magelang eenige wer
den gekozeD, die met mij telkeDs zouden ver
gaderen en een soort krirgbestuur zouden
vormen. Toch blijft de wensch leven om tot
inst-lling der ambten te mogen overgaan en
de broeders in MugelaDg hoopten, dat ik deze
zaak opnieuw ter sprake zou brengeD, opdat
wanneer ik terug zou keeren aanstonds tot
instelling der ambten kon worden overgegaan.
M.i. is het noodig om aan den wensch der
broederen te voldoen temeer nu het aantal
manslidmaten sedert de indiening van het ver
zoek gestegen is en er weldra 17 a 18 belij
dende broeders zullen wonen. De ambtelijke
werkzaamheden breid-n zich uit, vooral het
huisbezoek gaat al meer van mijn tijd vergen,
terwijl bovendien aan de ontwikkeling van het
kerkelijk leven aldaar zal teD gcedo komen, als er
een georgapiseerdegemeentezalzgn; nu voelende
broeders zich als een aanhangsel van deZendng
te Magelang, waar niet teveel aan gedaan kan
worden, dat in elk opzicht stiefmoederlijk
bedeeld wordt, 't geen nu niet anders kau.
Ip elk opzicht zal het goed zgn, dat de open
baring der geloovigen de haar passende levens
vorm krijgt, door de instelling der ambten.
Ik wil nu do verschillende takken van den
arbeid nog eens nagaan om dan tegelijk te
beschrijven hoe m i. het best de arbeid zou
kunnen worden verricht. Dat het noodig is,
zich op dit punt te bezinnen, zal ieder duide
lijk zgD, die let op de zegen die God wou
scbenkeD, maar ook op de verhoogde actie der
Roomeche missie op Midden-Java, niet het
minst op MogelaDg.
In de eerste plaats is daar dan de hoofd
arbeid: de prediking van het Evangelie aan
den Javaan en Chinees. Mijn voornaamste
wensch is, dat de velerlei arbeid, die nu in
Magelang te verrichten valt zoo geregeld kon
worden, dat ik schier uitsluitend in den hoofd
dienst bezig kon zgn en dat er aan dien
hoofddienst nog enkele krachten konden ver
bonden wordaD. Ia mjju brieven schreef ik U
over de wenschelgkheid van een secretaris van
iemand, die al die bg werkzaamheden op zich
kon nemen en daar ook uitbreiding aan kon
geven, maar misschien zal dat een kostbare
geschiedenis worden wellicht zou het daarom
aanbeveling verdienen om een tweetal zusters
aan te stellen, die dan de administratieve en
controleerende arbeid konden overnemen en dit
kon daar mooi mee worden gecombineerd, die
in de middag en avonduren zich gaven voor
den arbeid onder de vrouw, onder de Javaan
sche en Chineesche meisjes en ook Indische
meisjes. Het zou een tweetal moeten zgn, daar
één zuster wellicht teveel moedelooze tgden zou
kennen om dezen arbeid vol te houdeü, terwgl
de werkkracht van ieder vermeerderd zou wor
den wanneer ze steeds met hun beiden naar
buiten konden werken.
Ook schreef ik over een autohaast durf ik
het onderwerp niet te noemen omdat het allicht
den schgn zou geven, alsof men naar te groote
dingen stond; echter Dr. Esser kreeg een auto
cadeau van de familie, overtuigd als zg waren
van den noodzakelijkheid om voor het afleggen
der afstanden van 8en auto gebruik te maken.
Dr. van Andel kreeg van Zendingsvrienden een
auto ten geschenke, omdat zg van nabg ge
zien haddeD, hoe er getobd moest worden om
de desa's te bereiken. Dit dient zeker wel als
bewgs, hoe broeders, die van nabg zagen hoe
tgdroovend en lastig het reizen in de Zending
is, het gebruik van een auto noodzakelijk achten.
Als ik naar de desa ga om te controleeren, of
om samenkomsten te beleggen, ben ik meestal
aangewezen op een karrelje, waarin ik drie uur
heen en drie uur terug moet zitten om een
werk van 2 uur in die desa te vei richten.
Indien het niet anders kaD, welnu dan zal ik
de laatste zgn om op verandering aan te
dringen; maar iadien het fioantieel uitvoerbaar
was, om een auto aan te schaffen en te onder
houden, dan zou het zeker een heele besparing
van tgd en moeite geven en daardoor in slaat
stellen om meerderen arbeid te verrichten.
Voor de Colportagearbeid zou ik het ge
wenscht achten, dat er nog een drie a viertal
Kiosken werden opgerichtde meerdere ar beid,
die door het aanschaffen van goederen en de
controle ervan zou ontstaan, maakt het echter
noodzakelijk om op versterking van Europeesche
krachten bedacht te zgn.
In de derde plaats acht ik het gewenscht
dat aan het hoofd van het hulphospitaal een
Europeesche gediplomeerde verpleegster komt
te staan. Finantieel geeft dit niet vele moeilijk
heden daar voor haar overtocht en voor haar
salaris goede subsidie wordt verleend m.i. moet
aan het hoofd van zoo'n hospitaal een Euro
peesche verpleegster staun, daar er maar weinig
Javanen in staat zgn om zoo'n verantwoordelijke
post te bekleeden de diefstallen die aan som
mige hulphospitalen voorkomen van medicijnen^
kleediog enz. maken het goedkoope hoofd toch
nog weer duur en veroorzaken veel moeite, ook
met het oog op de geest, die in zoo'n hospitaal
moet heerschen, is een Europeesche zuster het
meest gewenscht.
Mjjn wenschen komen dus hierop neer
I Toe te staan, dat ik in Zeeland, Noord-
Brabant en Limburg een f5000,tracht te
verzamelen door collecten op zendingsdagen, en
telkens wanneer ik ergens in deze provinciën
voor de zendiog optreedt.
2. Te besluiten tot den bouw van een hulp
hospitaal te Parakan en aan het hoofd daarvan
te plaatsen een Europeesche gediplomeerde
verpleegster.
3. Twee zusters aan te stellen voor den arbeid
onder de vrouwen, die tevens den missionairen
dienaar zullen bijstaan in zgn administratieve
en controleerende bezigheden.
4. Te besluiten tot den aankoop van een
auto in dienst der zending.
5. In te willigen bg de classis aan te vragen
het verzoek van de Europeesche kring te
Magelang, om tot instelling der ambten over
te gaan.
6. Het bedrag toe te staan voor den bouw
eener woniog te MagelaDg.
Ik ben me bewust veel te vrageD, maar ik
doe het gedrongen door den gevoelden nood
het is nu de tgd van werken we hebben ingaDg
alles op Java is in gisting en beroeringer
wordt gedacht, gestreefd, gezochtde slaappe
riode is voorbij. Laten we daarom onder biddend
opzien tot den koning der kerk, doen wat we
kunnen om door allerlei middelen het zaad des
Woords onder het Javaansche volk uit te
strooien. Laat ons zaaien in zegeningen, we
zullen dan ook in zegeningen maaien.
7. De voorzitter dankt hem voor het verslag
en voor het werk op het zendiDgsterrein dat
van trouwe toewijding, van energie en initiatief
getuigt. We krijgen gedung den indruk, dut ds.
Merkelgn de rechte man op de rechte plaats is.
8. Op een desbetreffende vraag antwoordt de
zeudeliDjr, dat er tusschen de zending en het
armenhuis generlei officieele relatie bestaat.
Alleen kau gezegd worden, dat het een kerkelijk
zen dings veld is
9. Na de pauze neemt ds Bouma de leiding
der vergadering op zich.
10- Goedgekeurd wordt, dat ds. Merkelgn
f 5000,tracht te verzamelen voor den Evan-
gelisatiearbeid en eveneens geld voor een auto.
II Het verlofstractement bedraagt van het
gewone tractement, maar met het oog op de
duurte wordt een zoodanige gratificatie toege
kend, dat het inkomen even groot is als op Java.
12. Den zendeling gehoord, wordt met intrek
king van het besluit inzake Galaman, de oprich
ting van een hospitaal te Parakan toegestaan.
Ook wordt besloten, dat de uitvoering is het
bouwplan der pastorie over te gaan. De beide
sommen, daarvoor noodig (f15000 en f21500)
zullen, voorzoover niet door extra-giften gedekt,
bijeengebracht worden door leeningen a 5%.
Aflossing respectievelijk f 500 en 1 1000 per jaar.
13 De rekening van den penningmeester sluit
met een tekort van minstens f 10.000. Aan de
kerken zal een extra-collecte gevraagd wordeD,
vóór Nieuwjaar te houden, om dit tekort zoo
mogelijk te dekken.
14. Verzoeken om spreekbeurten en predik
beurten aan ds. Merkelgn dienen te worden
gericht aan ds. Doekes, die met den missionaris
dienaangaande overlegt.
15. Ingekomen is een schrijven van ds
Netelenbos te Poerworedjo, den consulent van
Magelang, houdende financieel verslag van de
maanden April-Juni. Hem zal f750 per maand
worden toegezonden. Aan Utrecht zal alsnog
goedkeuring van zijn consulentschap worden
gevraagd.
16. Aan een commissie, bestaande uit D'
Kerkhof, De Brugn, Goris en Doekes, alsmede
br. De Rgke en Hondius, wordt opgedragen,
de bovengenoemde leeningen voor te bereiden.
17. Andere, minder spoedeischende zaken,
zullen op een volgende vergadering worden
behandeld.
18 De praeses sluit de vergadering. Een
der broederen gaat in dankzegging voor.
Namens de vergadering,
Nieuwdorp. G. Doekes.
UIT DE PEBS.
In de dagbladpers wordt herhaaldelijk ge
wezen op royaliteiten, die zich thans vele ar
beiders veroorloven Daarbij is soms veel over
drijving en wordt meermalen ten onrechte ge
generaliseerd. Maar dat zeer velen op te royalen
voet leven, staat vast. Jongens van 16, 17 jaar,
die hoogstens een of twee kwartjes „zakgeld"
dienden te ontvangen, slaan per week meer
dan een rijksdaalder stuk. Dezer dagen hoorden
wg nog van een jongen, die f24 verdiende en
de helft daarvan voor zich zelf behield, niet
om het geld naar de spaarbank te brengen,
maar om er met zgn kameraden goeden sier
van te maken. En de moeder vond het nog wel
zeer te prijzen, dat de jongen f 12 wilde af
geven in ruil voor kost en kleeding
Maar het kwaad schuilt waarlijk niet alleen
ia arbeiderskringenZelfs niet in de eerste
plaats daar 1 Er wordt door anderen een slecht
voorbeeld gegeven.
Dezer dagen werd te Arnhem gehouden het
Congres van den Nederl. Aannemersbond. Men
staat in het bouwbedrijf voor een ernstige crisis.
Maar bg de congressisten was alle ernst zoek.
In Musis Sacrum is op den eersten congresdag
een diner gegeven, waarbij de wgn en de cham
pagne over de tafels dreef. Den volgenden
avond ging het er op Sonsbeek al even royaal
naar toe Vele „heeren" waren niet „normaal"
en bleven tot laat in den nacht de rust in
Arnhems stille wgken verstoren.
In hooge mate ergerlijk Vermoedelijk dacht
menigeen bg een aanbesteding zetten wg, dank
zg onze organis .tie, er maar een bedrag boven
op, dan halen wg de kosten van de congresdagen
er wel weer uit 1
Proctgken als wg thans signaleeren, komen
in onze dagen herhaaldelijk voor. Niet alleen
de „kroegen" maar ook de deflige café's zitten
vol. Het lijkt wel, alsof er geen nood in de
wereld is.
Maar die nood is er wèl.
Laat toch ons Christenvolk op geenerlei wijze
mee doen aan de opvoering van het leven in
de richting van steeds meer weelde en genot.
Zg er arbeidzaamheid en spaarzaamheid. Het
is een gemeenschapsplicht, om zich zooveel
mogelijk te beperken.
Alleen in dien weg is er weer geleidelijke
verheffing mogelijk.
Verheffing vooral voor de sociaal lagere
groepen van het volk.
(Patrimonium).
BEROEPEN
te Leksmond E. J. van Voorst te
Numansdorp-Klaaswaal
te Nieuwerkerk-Oosterland H. N. Basoski te
Moerdijk
te Vorden C. A van Nood te Lopik;
te Fijnuart, te Reeuwgk-Sluipwgk en te Ouder
kerk a.d. Ysel: H. Moolhugzen cand te
Rotterdam
te Meeden D. Drenth te Leimuiden
te NiezglO. Boersma te Koudum
te Tienhoven A. Boekenoogen te Apeldoorn
te Zalk J. Dekker te Ambt Vollenhoven (A)
BEDANKT
voor Fgnaart: E. J. van Voorst te
Numansdorp-Klaaswaal
voor Varsseveld S de Vries te Eist
voor Meliskerke: B Meijer te Ierseke
voor Stadskanaal: W. Bouwman te Leiden;
voor PoortvlietDr. S. O. Los te 's Gravenhaga
voor Krommenie J. H. Jonker te Voorburg.
AANGENOMEN
naar Heeg C. M van Rennes te Gravendeel
naar Gastelterngeveen J. S. Schaafsma te
Opeinde Ngega
Ds. J C Brussaard, van Bloemendaal,
bevestigde den cand. Dr. Th. Ruys met Ex.
4 20b (En Mozes nam den staf Gods in zgn
hand. Op het kantje van motto die daarna
intree deed in de kerk van Lisse met Ef.
6 11a, 18 en 19.
Te Veenhuizen is de Ger. kerk geïnsti
tueerd do consulent, ds. G. Kerssies van
Stnilde sprak over 1 Cor. 3 16 en 17b.
Prof. Honig opende als pro-rector de
lessen aan de Theol. School met een toespraak
over „De oefeningen in de godsvrucht".
W.
Ierseke, 4 October 1920. Gistervoormiddag
maakte onze geachte leeraar ds. B. Meijer der
gemeente bekend, na veel strijd te hebben kun
nen bedanken voor Meliskerke. Ouderling
Steketee was zeer zeker de tolk van kerkeraad
en gemeente, toen hg aan 't eind van den dienst
de blijdschap van dit voor ons zoo ongedachte
voorrecht te kennen gaf, met de bede, dat God
zgn hooge goedkeuring hierop moge geven. De
gemeente zong den leeraar de zegenbede uit
Ps. 134 toe.
Waar intusschen ook Puttershoek riep, daar
zg onze wensch en bede, dat Z.Eerw. kan het
zgn opnieuw ons mag meedeelen bg ons te
blgven. Namens den Kerkeraad,
P. Büstraan, Scriba.
De plaatsencommissie der Geref. Kerk te
Middelburg deelt mede aan ben die zitplaat
sen hebben in de Hofpleinkerk, dat voortaan
over de plaatsen gelden per half jaarmet
Januari en Juli zal worden beschikt, dus niet
meer om de drie maandeD, zulks ter vereen
voudiging der administratie.
Meliskerke3 October 1920. Hedenmorgen werd
aan 't begin van den Dienst des Woords, bg
monde van br. Wisse, de gemeente bekend ge
maakt, dat de WelEerw. Heer ds. B. Meijer van
Ierseke, na ernstig en biddend overleg voor de
door onze gemeente uitgebrachte roeping moest
bedanken.
Sions Koning, die alleen weet wat goed voor
ons is, wgze ons verderden weg. zoodat, op Zgn
tgd, ook dit deel zijner erve verblijd worde met
den man Zgns Raads.
Namens den Kerkeraad
C. Polderman, Scriba.
KORT VERSLAG van de vergadering
der Classis Middelburg op 6 Oct. 1920.
Art. 1. Namens de roepende kerk van St.
Laurens opent ouderling Vreke de vergadering,
laat zingen Ps 19 1, leest Ps. 19 en gaat
voor in 't gebed.
Art. 2. De credentiebrieven worden nage
zien door ds. de Jager en ouderling Houterman,
die vervolgens berichten dat zg in orde waren
en dat alle kerken wettig vertegenwoordigd
zgn.
Art. 3. In het Moderamen nemen naar
toerbeurt zitting ds. Faber als praeses, ds.
v. d. Ende als assessor en als scriba's ds.
Brinkman en ds. Bouma.
Art. 4. De praeses heet ds. Vollenhoven,
die enkele maanden in 't buitenland vertoefde,
hartelijk welkom, spreekt zgn blijdschap uit,
dat ds. Telkamp gekomen is naar Middelburg
en betuigt zgn leedwezen, dat Meliskerke dit
maal teleurgesteld werd.
Art. 5. De stukken van den beroepen pre
dikant van Veere waren ter tafel en nadat de
duifr van bet examen was vastgesteld, werd
