Boüma.
Nagedachtenis Ds. Sikkel.
ZENDING.
Zendingsdag op Walcheren.
Khbkhof
Generale Synode van de Gereformeerde
Kerken.
Zoo zq'd er tal van vragen, waarop een ant
woord te zoeken is, en eerst, wanneer duidelijk
omschreven is, welke taak de Overheid en
welke die der kerk is om daarca te kunnen
bepalen, welke de verhouding is, waarin zg tot
elkander moeten staan.
Dit is meen ik voldoende om e en uit te
laten komen, welk een taak aan die commissie
toebetrouwd is. Het is een arbeid, welke invloed
voor jaren op ons kerkelijk leven kan uitoefenen.
Daaruit blijkt ook, dat onze k-rken ni-t in
conservatisme haar heil zoeken, maar dat
zjj een open oog hebben voor de verschijnselen
van dezen tijd en voor de gevaren, welke ons
bedreigen en zij wenschen voort te trekken,
maar alleen in den van God aangewezen weg.
Die kerken staan in 't midden van 't leven en
behooren duidelijk te vertolken, wat God tot
het huidige geslacht te zeggen heeft. Zij mogen
zich niet vergenoegen met groote woorden,
met pakkende leuzen, maar zij moeten duide
lijk en klaar de boodschap overbrengen, welke
haar van Godswege is gegeven. Daaraan is
des te meer behoefte, nu de verwarring van
denkbeelden zoo groot is en de afval van 't ge
loof toeneemt. De tgden zijn zoo hoog ernstig
en de verleiding zoo menigvuldig. Laat ieder
dit verstaan, die Sion lief heeft. Wel moeten
?ij varen, die haar beminnen.
Ten huize von Prof. Ds. F. W. Grosheide te
Amsterdam heeft een voorloopige bespreking
plaats gehad van personen uit verschillende
levenskringen, ten einde te komen tot vorming
van een Comité om op een of andere wijze de
nagedachtenis van ds. Sikkel te eeren.
Waar wellicht in den lande meerdere per
sonen of corporaties met dezelfde gedachte
bezield zijn en het gewenscht is, versnippering
van kracht te voorkomen, waardoor wellicht
de belichaming van een centrale gedachte zon
worden verstoord, worden al degenen die de
bovenstaande idee toejuichen verzocht zich in
verbinding te stellen met hen die deze voor
loopige bespreking hielden.
Om dit doel te bereiken heeft prof. ds. F.
W. Grosheide zich bereid verklaard, de voor
loopige leidiDg op zich te nemen, terwijl de
vergadering den heer J. P. Thierry, Frederik
Hendrikplein 1 te 's-Gravenhage heeft verzocht
de schriftelijke bereidverklaringen tot mede
werking in ontvangst te nemen.
Men gelieve zich derhalve schriftelijk tot
laatstgenoemde te wenden.
Na bespreking in breeder kring, zullen na
dere mededeeliDgen worden verstrekt.
Velen hebben er reeds laDg naar uitgezien,
wanneer toch onze Zendingsdag eens zou ge
houden worden. Welnu, hun nieuwsgierigheid
kan bevredigd. Nu dp. Merkelgn in het vader
land is en bereid gevonden werd in onze Classis
te komen spreken, heeft de Commissie van
voorbereiding alles in het werk gesteld om die
saamkomst te doen slagen.
Als vergaderplaats werd gekozen het Schut
tershof te Middelburg.
Bizonder geschikt voor dit doel, want bg
mooi weder kunnen we nu in den tuin en bg
ongunstig weder moeten we in de zaal ver
gaderen.
Gaarne had de Commissie op een Woensdag
vergaderd, maar dan was het Schuttershof
niet beschikbaar.
Das zal het zgn op Donderdag 30 Septem
ber a.s. aanvang des middags te half twee ure.
Behalve ds. Merkelgn zullen ook nog spreken
dr. Brinkman van Vlissingen en ds. Faber van
Serooskerke.
We verwachten een groote schare van be
langstellenden.
Het fanfarekorps van Serooskerke zal de
liederen begeleiden.
De toegangsprijs is voor volwassenen bepaald
op 30 cents en voor kinderen tot 12 jaar op
20 cents.
Een opwekkend woord schrijven om te komen,
ware uilen naar Athene brengen. Ieder die
kan, maakt dat hg er is.
P.S. Programma's zgn van 23 September af
ook verkrijgbaar bg de boekhandelaars
Firma F. P. D'huy en J. J. Fanoy.
Gelegenheid tot het bergen van fietsen.
Zitting 7 Sept. 1920.
Dr. van Es deelt mede, dat de Commissie
van praeadvies, aan welke was teruggezonden
het rapport over het „leerboek," om nader te
overwegeD, of een zelfde boekje zou worden
gebruikt voor de school en voor de catechisatie,
dan wel twee verschillende, meent te moeten
blgven bg haar voorstel, om één boek voor beide
te geven. Over deze kwestie wordt het woord
gevoerd door Prof. Lindeboom, ds. de Gtus,
Prof. Kuyper, Dr. Dgk, Oud. van Dorp en den
rapporteur.
De volgende conclusien worden aangenomen
1. Als zijnde dit niet noodzakelijk en ook
ongewenscht, niet in te gaan op het verzoek
van den Raad der Gereformeerd* Kerk van
Amsterdam-Znid (Overtoom) om een Dieuw
catechetisch leerboek mede voor den kansel op
te stellenmaar
2. wel in overeenstemming met de voorstellen
van onderscheidene Particuliere Syaoden en
het verzoek van de Gereformeerde Scholen, in
„Gereformeerd Schoolverband" vereenigd, het
ontwerpen van een nieuw leerboek voor cate
chisatie en school ter hand te nemen
3e. daartoe een afzonderlijke commissie te
benoemen van drie personen, namelijk één
Hoogleeraar in de theologie, ééa Dienaar des
Woords en één deskundige op het gebied van
het onderwijs, die bij de opstelling van het
leerboek goede voeling zal houden met de te
benoemen commissie voor de nadere formu
leering van sommige stukken der belijdenis,
uiterlijk een half jaar vóór de volgende gewoöe
Generale Synode het concept van zulk oen leer
boek den kerken zal toezenden en
4. van dit besluit ook aan de Commissie van
Uitvoering van „Gereformeerd Schoolverband"
kennis te geven.
Ds. Renting breDgt rapport uit over de voor
stellen aaügaande de herzieniog der liturgische
geschriften, der liturgische gebeden en van het
huwelijksformulier. Aan de discussie nemen
deel Prof. Kuyper, ds. Breukelaar en de rappor
teur. De Synode besluit
Vijf deputaten te benoemen, aan wio wordt
opgedragen
le. de liturgische geschriften in hun geheel
te overzien en zoo noo lig een herziening voor
te bereiden
2 in het bijzonder bg dezen arbeid de aan
dacht te schenken aan een revisie van het huwe
lijksformulier en aan bet formulier van bevesti
ging der ouderliogen en diakenen, en
3. dienaangaande aan de eerstvolgende
Generale Synode rapport uit te brengen.
Dr. de Moor rapporteert over de voorstellen,
welke betrekking hebben op de voorziening van
den bundel „Eeoige Gezangen." Dit rapport
wordt besproken door Prof. Lindeboom, Prof.
Hoekstra, Dr. van Es en den rapporteur. Met
een kleine amendeering wordt aangenomen het
voorstel der Commissie en besluit de Generale
Synode te benoemen een vijftal Deputaten, die
behalve het overzien der liturgische geschriften
en gebeden en het ontwerpen van vragen voor
de Openbare Belijdenis, waartoe reeds besloten
werd (in zooverre met afwijking wat het laatste
betreft van het besluit dezer Syaode art. 85 der
Acta), ook den bundel „Eenige Gezangen"
zullen overzien en voorts trachten dien uit te
breiden met eenige andere berijmde of onbe
rijmde gedeelten der H. Schrift, welke het den
kerken vrg zal staan, nevens, de Psalmen in
den eeredienst te gebruiken.
Prof. Bouwman breDgt rapport uit over het
gravamen van Dr. C. M. Buizer, te Harderwjjk
met betrekking artikel 2780 der Ned. Ge
loofsbelijdenis. Nadat over het rapport en de
conclusiëa het woord is gevoerd door Prof.
Ridderbos, Prof. Hoekstra, Prof. Kuyper en den
Praeses, besluit de Synode uit te spreken
le. dnt het gravamen van Dr. Buizer tegen
art. 2730 van de Belijdenis in eigenlijken zin
niet een gravamen te noemen is, wgl het niet
gericht is tegen de genoemde artikelen als zoo
danig, maar tegen een uitlegging en opvatting
van deze artikelen, en uitgaat van een uitlegging,
waarmede de Synode niet instemt
2. dat de Synode op de verdere beschouwing
van Dr. Buizer in deze zaak thans niet iügaat,
omdat z|j eene Commissie heeft benoemd met
het mandaat om eene nadere formuleeriDg en
uitwerking van de drie artikelen des geloofs
over de H. Schrift, over de Kerk en over de
verhouding van Kerk en overheid, in overweging
en in studie te nemen
3e. dat van dit besluit kennis gegeven worde
aan Dr. Buizer, aan de Part. Syn. van Zeeland,
en aan de classis en de kerk van Middelburg.
Ds. Verhoef brengt rapport uit over een
voorstel van de Part. Sya. van Groningen
betrf ffande afsnijding van doopleden, die zich in
belijdenis en wandel als orgeloovige en godde-
looze menschen aanstellen.
De conclusien van dit rapport worden na
korte gedachtenwisseliDg aanvaard.
De Synode spreekt uit
a. dat er van tucht over doopleden „in corre
latie met de tucht over belijdende leden" geen
sprake kan zgn, wgl de doopleden, die ondanks
de rijpheid huns levens niet tot belijdenis des
geloofs komeD, geene gewettigde positie in
Christus kerk hebben, en dus deze ongewettigde
positie ook niet mag geregeld worden
b. dat er van excommunicatie van doopleden
niet kan worden gesproker, maar wel de ker-
keraad kan verklaren, dat doopleden, „die in
belijdenis en wandel zich als ongeloovige en
goddelooze menschen" zich hebben onttrokken
aan de Geref. Kerk
c. dat het in sommige gevallen wenschelgk
kan zgn, dat de kerkeraad, aleer hg dit con
stateert en de desbetreff-mde verklaring aan de
gemeente bekend maakt, eerst het advies der
classis vraagt, hoewel dit vragen van advies in
geen enkel geval als verplichtend kan worden
geacht
d. dat de formuleeriDg van zulk een ver
klaring aan de prudentie van iederen kerkeraad
wordt overgelaten
e. van deze conclasies wordt aan de Part.
Syaode van GrooiDgen schriftelijk mededeeling
gefaan.
Vervolgens rapporteert ds>. Verhoef over een
voorstel van de Classis Hallum betreffende
„attesten aan doopleden."
De Syaode beslait
a. de Classsis Hullum te verwijzen naar het
besluit der Synode van Middelburg in 1896
(of acta art. 54) en het besluit der Syaode van
Den Haag in 1914 (of acta art. 26);
b. Nogmaals bij de Kerkeraden er op aan te
dringen er voor te zorgeü, dat aan de betrokken
Kerkeradeü, waarheen doopleden verhuizen,
bsricht van deze verhuizing geschiede
c. aan de classis Hallum van dit besluit
schriftelijk mededeeliDg te doen.
Nog rapporteert ds. Verhoef over een voorstel
van de Part. Syaode van Groningen, strek
kende om in behandeling te nemen een rappoit
in zake kerkelijk toezicht op Christelijke scholen,
reeds uitgebracht aan de Generale Synode van
's Gravenhage. Bedoeld rapport is gedrukt en
aan de leden der Synode rondgedeeld.
De Generale Synode besluit het rapport van
Prof. Dr. H. H. Kuyper over een in 1914 te
den Haag ingekomen voorstel der Part. Synode
van Groningen, handelende over de art. 21,41,
44 en 53 K O. rakende het verband tusschen
kerk en school nu in behandeling te nemen.
Aangezien niemand het woord over dit rap
port verlangt of hoofdelijke stemming over de
conclusie verlangt, wordt deze door de Synode
aanvaard Deze conclusie strekt om, met waar
deering van de goede bedoeling dier Part. Sy
node, niet in te gaan op haar voorstel dat de
Generale Synode verklare, dat de bepalingen
der K. O. in de genoemde artikelen niet meer
beantwoorden aan den eisch der omstandigheden
en de grondgedachten welke daarbij moeten
geldeD, niet voldoende vaststaan, en daarom
een commissie benoeme ter fioe van advies over
deze zaak.
Prof. Grosheide breDgt rapport uit over een
schrgven van Br. W. de Kwant c.s. te Gouda,
inzake het lidmaatschap van het N. V. V.
Overeenkomstig het voorstel van het rapport
besluit de Synode uit te spreken
le. dat het niet tot de taak der kerk behoort
een uitgewerkt systeem te geven, dat het maat
schappelijk leven zou moeten volgen, doch dat
de kerk hier slechts de zedelijke beginselen
heeft te prediken, die duidelijk door het Woord
Gods worden geleerd
2. dat voor een lid eener Geref. kerk geen
plaats is in een organisatie die zich stelt op
den grondslag van den klassenstrijd.
3e. dat de kerkeraden de roeping hebben om
inzonderheid bij huisbezoek en catechisatie de
leden der kerk te vermanen zich te voegen bg
organisaties die staan op Christelgken grond
slag, tenzy dan dat er bijzondere redenen zgn,
waardoor zulk een aansluiting onmogelijk of
niet wenschelgk zou zijn.
Zitting 8 en 9 September.
Ds. Koopmans brengt praeadvies uit over het
rapport van Deputaten voor de correspondentie
met de Buitenlansche kerken. Dit uitvoerig
rapport besluit met een 12-tal conclusies.
Prof. Lindeboom breDgt namens de Com
missie van prae-advies rapport uit over het
rapport van Deputaten voor correspontie met
de Hooge Overheid.
Ouderliüg de Bruin brengt nader advies uit
over een der conclusies naar aanleiding van
het rapport van Deputaten voor hulpbehoeven
de kerken betreffende de pensioeneering van
Ds. Houtzagers.
De Synode besluit, dat met handhaving van
de verplichtingen blijkens de acta der Gen.
Syn. 1892 tegenover de kerk van Kootwijk erf
haar dienaar Ds. H. aangegaan, en met in
trekking van het desbetreffend besluit de G.
S van Rotterdam 1917 de pensiosneering van
den Em.-Pred. Ds. H. voortaan langs den ge
wonen weg van Art. Xlli K.O. geschieden zal.
Ds. Klaarhamer brengt prae-advies uit over
de rapporten kerkvisitatie op Java en Soemba.
Bg de bespreking wjjst dr. Offringa op de
roeping der kerken, om toch bg de joDge men
schen er op aan te dringen, zich bewust te
wezen van hunne roeping voor de Zending. Er
is groot tekort aan krachten, vooral in de
medische zending.
Eveneens brengt ds. Klaarhamer rapport uit
over het verzoek van den Zendingsstudie-raad
om fiaantieelen steun. De Synode besluit
a. aan te benoemen Deputaten voor de Zen
ding mandaat te geven, om indien hun dit
noodig en wenschelgk blijkt uit de Generale
Kas weder eenigen fioantieelen steun te ver
strekken aan den Zendingsstudie-raaden
b. deze bijdragen niet hooger te stellen dan
f150 per jaar.
Ds. Breukelaar leest het advies der commissie
over het rapport van de Deputaten tot de ver
zorging van de verstrooide Gereformeerden in
onze Oost-Indische bezittingen. De Syaode be
sluit
le. de Deputaten voor de geestelijke bear
beiding van de verstrooide Gereformeerden in
Ned. Indië te déchargeeren voor al hun beheer
2e. aan de te benoemen Deputaten ad hoe
op te dragen de kerken, die nalatig zgn in het
zenden van eene collecte of bijdrage namens
de Generale Syaode hiertoe met nadruk op te
wekken.
Eveneens leest ds. Breukelaar het advies over
de bestemming van een gift, indertijd gegeven
voor een post op de buitenbezittingen. De Sy
node besluit
De gelden, die zijn ingekomen voor de ves
tiging van een nieuwen post op de Buitenbe
zitting worden bestemd voor den arbeid op
Soemba in dezer voege dat
a. f2300 zal worden afgedragen aan de
Deputaten voor de Zending op Soemba voor het
tekort dier zending
b. en het resteerende zal gebruikt worden
ten behoeve van de oprichting der Opleidings
school op Soemba.
Ten slotte leest ds. Breukelaar het advies
over het fiaantieel verslag der Zendings-Depu-
tateD. De Syaode besluit:
le. dankbare waardeering uit te spreken
voor al den arbeid, door wijlen den heer L G.
Weisz tal van jaren geheel belangeloos ten
dienste van de ZendiDg verricht
2e de Deputaten voor de ZendiDg onder de
Heidenen en Mohammedanen te dechargeeren
voor hun arbeid naar Art. 18, al 2 der Zen
dingsorde
3e. aan de Heeren de Bruijü, Weisz en F.
D. Theijze dank te betuigen voor den arbeid
door hen als quaestoren verricht
4e. eveneens dank te zeggen aan de Heeren
H. v. d Grampel, H. D. v. Megenbolt en R.
C. v. Vulpen voor het nazien van de administratie
der Generale kas
5e. nogmaals al de kerken ernstig op te
wekken zich te houden aan de bepalingen, dat
van alle inkomsten van de Zending zonder
eenige uitzondering 107o moet worden gestort
in de Generale kas der zending
6e. aan de te benoemen deputaten voor de
zending op te drogen in de plaats van le, 2e
en 3e quaestor thans slechts een le en 2e
quaestor te benoemen en deze te instrueeren
7e. ter uitvoering van Art. 18 al. 2 der Zen
dingsorde aan de te benoemen Deputaten voor
de Zending dezelfde instructie voor het beheer
der Generale kas te verstrakken als de vorige
Synode aan hare Deputaten gaf (zie Acta Sy
node 1902, Art. 130)
8a. aan de te benoemen Deputaten voor de
Zending last te geven, van de voor een „een
nieuwen post op de Buitenbezittingen" inge
komen gelden f 2300.af te dragen voor de
Zending op Soemba en het resteerende van die
gelden te gebruiken voor de oprichting der
Opleidingsschool op Soemba
9e. de te benoemen Deputaten voor de Zen
ding te machtigen desnoodig in de komende
drie jaren drie maal een extra collecte van de
kerken te vragen ten behoeve van de Generale
kas
10a. aan de te benoemen deputaten voor de
zending in navolging der vorige Generale Sy
node, machtiging te verLenen om in geval van
besliste noodzakelijkheid ter voorkoming van
stagnatie in den gang der zaken kasgeld op te
nemen voor rekening van de gezamenlijke kerken
tot een maximum van f 15000.
Prof. Honig brengt het eindrapport uit aan
gaande de zaken der ZendiDg.
Ds. Koopmans rapporteert omtrent een ver
zoek van Prof. Dr. G. Antal om een aanbeveling
voor een collecte ten bate der Hongaarsche
Gereformeerde kerk. In verband met het reeds
genomen besluit tot aanbeveling van de opwek
king tot fiaaneieelen steun door Prof. Seve-
stgen, stelt de commissie voor om het verzoek
van Prof. ds. G. Antal om steun voor de Hon
gaarsche kerken voor kennisgeving aan te
nemen.
De Syoode besluit dienovereenkomstig.
Verder rapporteert ds. Koopmans over het
rapport van Deputaten tot de geestelijke ver
zorging onzer militairen, alsmede over een
missive van ds. T. J. Hagen ter zake van deze
verzorging.
De Commissie doet de volgende voorstellen,
welke na wijziging aldus door de Synode worden
aanvaard
le. Den Deputaten worde dank gezegd voor
hun veelvuldigen arbeid in het belang onzer
militairen gedurende den mobilisatietijd.
2e. De Synode spreke haar dankbare waar
deering uit aan die kerken, die zoo herhaaldelijk
hare predikanten hebben afgestaan voor den
predikdienst en voorts ook gesteund hebben
met stoffelijke bijdragen.
3e. De Synode wekke de kerken in garni
zoensplaatsen op, om toe te zien dat de mili
tairen van Geref huize geen gebruik maken
(genoodzaakt of vrijwillig) van de geestelijke
verzorging van legerpredikanten, die niet zgn
van ods geloof.
4e. De Synode benoeme een vijftal Deputaten
ter bevordering van den geestelijken arbeid
onder de militairen met opdracht
a. om de kerken te vertegenwoordigen bij de
legerautoriteiten en bjj de Hooge Overheid,
betreffende de geestelijke belangen onzer mili
tairen
b. om eveneens in overleg met de garnizoens
kerken en de predikanten aldaar, de volgende
Synode te dienen van inlichtingen en advies
betreffende het instituut van legerpredikanten
en de houdiüg tegenover dat instituut aan te
nemen en van een en ander een halfjaar van
tevoren mededeeling te doen aan de kerken
c. de gelden, die nog in kas zijn te beheeren
5e. De Syaode stelle de missive van ds.
Hagen, gewezen veldprediker, in handen der
te benoemen Deputaten, om met wat hg voor
stelt winste te doen.
Ds. M. Megering brengt rapport uit omtrent
een voorstel van de classis 's Hertogenboscb,
beoogende een weg aan te wijzen, waardoor het
den kerken mogelgk wordt gemaakt Dienaren
des Woords te onderhouden of te beroepen,
zonder dat het kindertal een bezwaar behoeft
te z|jo.
De Syaode vereenigt zich met de volgende
voorgestelde conclusiëa
De Generale Synode, ofschoon erkennende
a dat het eisch der H. Schrift en van de
Kerkenordening is, dat bij de vaststelling der
traktementen van de Dienaren des Woords
rekening wordt gehouden met de grootte van
het gezin des Dienaarsalsmede,
b. dat de tegenwoordige tijdsomstandigheden
den kerken tot nauwgezette beleving van dezen
eisch tegenover hare Dienaren moeten nopen
en,
c. dat, waar de behoeften van het gezin eens
Dienaars, uit oorzake van het kindertal, waar
mede hij van God gezegend is, een meerder
inkomen vereischen, dan de plaatselijke kerk
bg machte is te geven, de kerkeraad zich moet
schuldig weteD, in den aangewezen kerkeljjken
weg de noodige hulp te zoeken
besluit evenwel
op het voorstel van de classis 's-Hertogen-
bosch „om een weg aan te wijzen, waardoor
het den kerbea mogelijk wordt gemaakt, Die
naren des Woords te onderhouden of te be
roepen, zonder dat het kindertal een bezwaar
behoeft te zijn," niet in te gaan.
Oudl. Feitsma rapporteert over het rapport
van de archiefbewarende kerk.
Ds. H. Megering rapporteert over een voorstel
van de Part. Syaode van Noord-Holland, bedoe
lende weder contact te zoeken met de groepen
van Gereformeerde belijdenis, die onder andere
kerkformatie leven. Da conclusie, die door de
Syaode wordt overgenomen, luidt
Da Generale Syaode.
in aanmerking nemende haar besluit in zake
„uitbouw" vau de Belijdenis, en het mandaat
der Deputaten hiervoor aangewezen, bepaal
delijk wat betreft de voorgenomen correspon
dentie te dezer zake met Geref. kerkengroepen
binnen ons vaderland
