Godsdienstoefeningen
Kwestie-Netelenbos.
Offitiië®!® Berl«ht0n.
Verantwoording van Liefdegaven.
INGEZONDEN STUKKEN.
VEREENIGINGSLEVEN
Uw Familieberichten behooren in de
„ZEEUWSCHE KERKBOD E".
Zij komen dan onder de oogen van
duizenden lezers, die belang stellen
in elkanders lief en leed.
in de Gereformeerde Kerken in Zeeland
op ZONDAG 1Z SEPTEMBER 1920.
Classe Middelburg,
Classe Zierikzee.
Classe Tholen.
Classe Goes
Classi
A x
dienstigneid niet verkeerd. O men is zoo
religieus.
Maar het moet in het vage bleven. Geen
belijdenis, geen dogma, als het u belieft. Men
wil de wetenschap en vooral de cultuur be
houden. Geen afscheid nemen van de wereld.
Dat behoeft ook niet. Geen bekrompenheid
zal u redder. En het komt op het hart aan.
Al deze beweringen hebben waarlijk invloed
op sommige gereformeerden. Ook zjj vertellen
u dan dat wjj wel eens te veel beginselen
hebben gehad. Onze tjjd is bang voor begin
selen. D. w. z. voor dingen, die zoo zjjn, omdat
God gezegd heeft dat zjj zoo zijn. Onze tijd
is ook bang voor een vaste belijdenis, d. w. z.
voor waarheden, die waarheden zjjn alleen om
de simpele reden dat God ze in Zijn Woord
waarheden noemt. En|nu wordt gezegd, helaas
ook wel in onzen kring, soms zelfs op den
kansel de belijdenis is wel goed, maar wat
geeft het u of gij het met den mond belijdt
Het hart, daar komt het op aan. Ik vind zulk
spreken voor een gereformeerde verfoeilijk.
Die belijdenis, met het blosd der vaderen
bezegeld, zou dus alleen waarde krijgen door
onze volle aanvaarding. Zij zou niets geven
dan onder de voorwaarde dat ons hart er in
leeft. Het is wat fraais. Daar ligt de gewel
dige dwaling onder verscholen, dat de waarheid
eerst waarheid wordt als wij dio en voo-zoover
wij menschen die aanvaarden. Maar zoo is
het niet.
De waarheid der belijdenis, der gereformeerde
belijdenis, die het meest den vollen raad Gods
ons geeft, is een groote troost en een rijke
schat voor wie van harte gelooft en haar aan
vaardt. Zij is een verschrikkelijke zaak voor
den ongeloovige. Zjj is een nog veel ver
schrikkelijker zaak voor den man, die haar
met den mond belijdt maar met het hart er
verre van bleef.
Laat ons dat zeggen tot onze jongelieden,
die men bslgdenisschuw wil maken. Laat ons
tot hen zeggen, dat zjj door die waarheid ge
oordeeld zullen worden en dat het daarom
zaak ia haar goed te kennen.
Mij dunkt, dan komen wij juist aan een
anderen kant als waar de ethischen staan.
Daar is nog een eigenaardig betoog, dat van
ethische zijde gehoord wordt en soms indruk
maakt.
Men droomt daar nog altijd van een verzoe
ning van christendom en cultuur, zooals een
Chantepie dat wilde. ti
En dan wijst men op die stijve gerefor
meerden, die immers altijd de cultuur hebben
tegengestaan, maar later meegaan. Daar waren
menschen die, toen de spoortrein kwam, over
wogen of zjj wel mee mochten rijden. Zij
noemden het zonde. Daar waren er die de fiets
veroordeelden. Thans rijden zij als alle men
schen. Zoo ging het met de vliegmachinein
één woord die oude vromen zijn aan allen
vooruitgang vjjandig. En nu moeten wjj de
wereld met anderen blik aanzien. Niet zoo
bang wezen. Fliok meedoen. Niet meer dit
verbieden en dat verbieden. Gaat de wereld
maar in, als gij maar uw hart zuiver houdt.
Ik moet eerlijk zeggen de kracht van dit
betoog niet te vatten.
Er is een tijd geweest dat Nederland in de
cultuur, in wetenschap en handel, voor staat
en maatschappij vooraan stondde wereld een
paar eeuwen vooruit was. Dat kwam zeker
omdat onze vaderen een ethisch preekje gaarne
beluisterden Neen, Let kwam omdat zij ge
streden hadden voor de echte gereformeerde
belijdenis.
Als onze vaderen indertijd bijv. allemaal lid
waren geweest van zooiets als de N. C. S. V.,
dan was er nimmer een krachtige republiek
der Yereenigde Nederlanden .ontstaan. Daar
kan men zeker van zijn.
Maar bovendien, hoe onwaar is ook de be
wering, dat echte orthodoxe vroomheid, die
zich stellig meer dan eens in wereldsche din
gen vergist, de oorzaak van vertraging in
eenig opzicht zou zijn geweest.
Neem de locomotief. Wie heeft het best de
beteekenis ervan gevoeld
Da Costa. Wie begreep er niets van? Een
Thiers bijv., de machtige Fransche minister,
die het ding goed vond voor een speelreisje
van Parijs naar St. Germain.
Het is een alfemeen menseheljjk verschijn
sel, dat ongeloof in allerlei uitvindingenen
dit ongeloof heeft met het vasthouden aan de
gereformeerde belijdenis niets te maken.
Als het onzen God belieft een godvreezend
man tot een uitvinder te maken, dan zal zulks
wel geschieden. En ik kan niet inzien dat
halfheid in de belijdenis een mensch meer ge
schikt maakt tot het doen van uitvindingen,
die de eultuur vooruit helpen.
Maar zegt men christenen zijn toch wel eens
bekrompen geweest en zij hebben met hun
vragen mag dit en mag dat, zich meer dan
eens van onschuldige zaken onthouden. Het
is waar. Maar wat zegt dat
Als een kind zich van iets onthoudt, omdat
het ten onrechte meent dat vader en moeder
het verboden hebben en vader en moeder ver
nemen dat later, zullen zij dan zeggen domme,
achterlijke jongen hoe kon je toch zoo dwaas
wezan
Neen zij zullen het kind in de armen sluiten
en God danken dat zij zoo'n gehoorzaam kind
kregen. Van dat onthouden is het niets
minder geworden.
Zoo hebben vele christenen wel eens in ts
groote stijfheid dingen afgekeurd, die zij later
inzagen niet verkeerd te zijn. Maar geestelijk
hebben zjj daaronder niet geleden. En de cul
tuur heeft er ook niet onder geleden.
Wie hebben zich verzet tegen de machine
Niet de vrome lieden, die nauw vasthielden
aan hun belijdenis, maar een breede arbeiders
bevolking die er gevaar in zag voor zichzelf.
Zulke stroomingen tegen de eene of andere
uitvinding hebben met het geloof heel weinig
te makea.
De mensch is van nature bekrompen en
daarom zijn er geloovige en ongeloovige be
krompen menschen. Maar de geloovige is het
best af, want zijn blik wordt telkens weer naar
ruimer horizon getrokken, wijl hij gericht
wordt naar de eeuwige dingen. Weet ge wat
m\j menigmaal frappeert in die menschen, die
zeggen dat het toch meer op het leven aan
komt dan op de belijdenis?
Men zou verwachten, dat zij deze uitspraak
deden op grond van hun meening, dat men
het met het leven nauwer nemen moet.
Maar juist het omgekeerde is het geval. Zij
willen de wereld iu. Zij zeggen nietdit mag
niet en dat mag niet. Neen zij vervallen in
een andere dan de christelijke vrijheid. En die
vrijheid is ook groot. Onmetelijk groot. Zoo
groot, dat een christen, die zijn eigen hart
kent, er bang voor zou kunnen worden, als hij
niet wist dat God hem bewaart.
Maar juist omdat de gereformeerde belijder
zoo vast staat in zjjn belijdenis van de christe
lijke vrijheid, daarom is hij zoo sterk in het
zich ontzeggen van vele diDgen.
Neem een eenvoudig voorbeeld. Gij zjjt vrij
in uw maatschappelijk leven omdat gij een
groot vermogen hebt. O, pas nu op Dit dringt
juist om des te nauwgezetter te leven. Gij
moogt met uw geld doen wat gij wilt. Juist,
maar daarom zijt gij zoo nauwgezet in het
besteden er van.
Als het goed met u is namelijk. Hoe meer
gij beseft de waarde van de christelijke vrij
heid, groot kleinood, des te nauwer wordt uw
leven, d.w.z. des te meer hebt gij ts vragen
naar den wille Gods, naar geestelijke vastig
heden in het leven. Des te meer hebt gij be
hoefte om gereformeerd te zjjn.
Met hartelijke groeten en heilbede.
Uw toegenegen Mabnix.
TWEETAL
te Idskenhuizen R. Haitsma te Gaast
A. S. Schaafsma te Grijpskerk
te Stadskanaal W. Bouman te Leiden
H. de Bruin te Nieuwendijk
te Glanerburg C. Diemer te Silvolde
N. WoldiEga te Mildan
te HeegS. Groeneveld te Terneuzen
G. M. van Rennes te 's Gravendeel
te MeliskerkeW. H. Bouwman te Nederhorst
den Berg
B. Meijer te Ierseke.
BEROEPEN
te Metslawier en Niawier c.a.E. Beukema te
Dragster-Compagnie
te Vrijhoeve, Grevelduin-Capelle en Sprang
A. G. Wolff te Loenen-Vreeland
te Koog-Zaandijk: J. S. Post te Echten (Fr.);
te Kruiningen en HollumJ. D. Boerkool
cand. te Haarlem
te EnumatilJ. Koppe te Franeker
te Idskenhuizen R. Haitsma te Gaast
te ScheveniDgen (3e pred. plaats)J. Waterink
te Zutphen.
te Heeg G. M. van Rennes te 's-Gravendeel
te Oostburg: A. G. Wolff te Loenen-Vreeland.
AANGENOMEN
naar Ermelo B. v. Halsema te Hsllum(Fr.);
naar Assen (vac.-Gispen)T. Gerber te Oenkerk;
naar Wapenvelde: H. van der Zanden te
Harmeien
BEDANKT
voor Koudekerk aan den Rijn: N. G. Kersies
te Wezep (Geld.)
voor DelftD. B. Hagenbeek te Vlaardiügen
voor ZuidlarenJ. Y. Tiemersma te Tzum-
marum.
Ds. J. E. Vonkenberg. Door de classis
Dordrecht der Geref. Kerken is het verzoek
behandeld van Ds. J. E. Vonkenberg te. Zwjjn-
drecht om hem wegens zijn benoeming tot
directeur van den Nederl. Bond van Jonge-
liDgsvereenigiogen op Geref. grondslag, naar
art. 13 emeritaat te verleenen.
De depp. der Part. Synode gaven het advies
af te wachten wat de ophanden zijnde Gen.
Synode in deze materie zal besluiten.
Daarna verlaten zjj de vergadering.
Overeenkomstig het uitgebrachte advies
wordt gehandeld Alzoo besloot de verg. gezien
de verklaring der Geref. Kerk van Zwjjndrecbt,
dat zij Ds. Vonkenberg wegens vermelde be
noeming op de meest eervolle wijze van zjjn
verbintenis aan die kerk heeft ontslagen, harer
zijds eveneens Ds. Vonkenberg op de meest
eervolle wjjze van zjjn dienst in de cl. Dor
drecht te ontslaan, om op de eerstvolgende
gewone verg. in Sept. e.k. te beslissen of dit
ontslag den vorm van emeritaat zal hebben.
De Generale Synode der Geref. Kerken te
Leeuwarden heeft, in haar eergister gehouden
vergadering, de afzetting van ds. J. B. Nete
lenbos te Middelburg met algemeene stemmen
gehandhaafd.
Ds. Netelenbos was in deze vergadering tegen
woordig en werd binnengeleid. Prof Aalders
las het kerkrechtelijk deel, Dr. Djjk het dogma
tische deel van het uitgebreide rapport der
Commissie van prae-advies.
Nadat ds. Netelenb;s de gelegenheid kreeg om
het woord te voeren, werden de volgende con-
clusien genomen
De Synode uitspraak doende in zake het
bezwaarschrift van br. J. B. Netelenbos te
Middelburg.
I. erkent de .juistheid van het eerste deel
van zjjn bezwaar, en
verklaart de door de Classis Middelburg d.d.
9 Juli 1919 op hem toegepaste suspendeering
onrechtmatig
a. wjjl deze suspendeering ten onrecbJ0 alfl
een automatische intreding werd aangeduid l
b. wjjl destjjds, schoon eenigen twjjfel aan"
gaande sommige gevoelens van br. Netelenbos
was gerezen, nochtans niet duidelijk was go-
blekeD, dat deze met de drie Formulieren van
Eenigheid strijdig behoorden te worden geacht.
II. ontkent daarentegen de gegrondheid
van het tweede deel van zjjn bezwaar, en ver
klaart mitsdien de op hem door den Kerke-
raad van Middelburg, bjj besluit van 8 October
1919 toegepaste en de door de Classis Middel
burg bjj besluit van 19 November 1919 uitge
sproken en door de Part. Synode van 2 en 3
Juli 1920 bevestigde afzetting wettig en recht
matig.
a. daar door Kerkeraad en Classis, geheel
in overeenstemming met de art. 79 en 80
K. O. is gehandeld
b. wjjl Oüjuist is de meening van br. Nete
lenbos, als zou de schorsing en afzetting niet
op denzelfden grondslag zjjn geschied
c. wjjl deze grond, de afwijking van br.
Netelenbos van de art. 4 en 5 onzer Geloofsbe
lijdenis, door de Synode volkomen juist is be
vonden, br. Netelenbos gehoord.
constateert dat deze leert hetgeen in het
rapport uitvoerig is vermeld.
III. Besluit van de uitspraak mededeeling
te doen aan br. J. B. Netelenbos te Middelburg,
Kerkeraad en Classis Middelburg, alsmede aan
de Particuliere Synode van Zeeland.
Dit besluit werd door de Synode met al-
gemeene stemmen genomen.
Vervolgens werd besloten de adressen uit
Middelburg over deze zaak voor kenuisgeving
aan te nemen, en op wat in een ander adres
opgemerkt is over het wachtgeld, aan br. Ne
telenbos door den Kerkeraad toegestaan, geen
uitspraak te doen, aangezien br. Netelenbos
zelf zich in dezen Diet op de Synode heefc be
roepen.
Hierna werd de appellant Netelenbos door
den Synode-Voorzitter zeer ernstig toegesproken
en daarna ter Synode uitgeleid.
CLASSIS ZIERIKZEE.
De vergadering der Classis Zierikzee zal ge
houden worden op Woensdag 29 September.
Stukken voor het agendum in te zenden vóór
22 September D. Mulder, Correspondent.
Middelburg9 September 1920. Naar aan
leiding van een wensch op de laatstgehouden
gemeentevergadering uitgesproken, om aan
ouden van dagen en kranken, die de Gods
dienstoefeningen niet kunnen bijwonen, lectuur
te verschaffen, heeft de kerkeraad besloten voor
dat doel een Bibliotheek op te richten. Er
zjjn reeds ongeveer 100 nummers aanwezig.
De kerkeraad noodigt die broeders en zusters
in de gemeente, die daarvoor boeken ter be
schikking hebben, vriendelijk uit, deze voor
dit doel af te staan en bjj de Commissie voor
attestatiën enz. te doen bezorgen.
Aan onze ouden van dagen en kranken
deslen we mede, dat van de aanwezige boeken
reeds gebruik kan worden gemaakt.
De Commissie voor ontvangst en uitgave der
boeken zit eiken Woensdagavond van 8 tot 9
uur in het bovenkamertje der Noorderkerk.
Gevonden in de collecte f 5,voor de diaconie
lett. V. Met vriendeljjken dank.
Diakenen der Geref. Kerk
te Middelburg.
ZENDING.
Met vriendeljjken dank ontvangen van Keetje
Cevaal 100 halve centen; van de kinderen der
Chr. school Gravenstraat een doos zilverpapier
van Annie van Lujjk 421 halve centen van
Magdalena Christiaanse een zakje zilverpapier
en 50 cent en van Klaas, Louw en Piet Jon-
gepier, Serooskerke, 100 halve centen.
M«j. C. Littooij,
Molstraat F 90, Middelburg.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
Mjjnheer de Redacteur!
Beleefd verzoek ik U eenige plaatsruimte
voor het volgende, waarvoor bjj voorbaat mjjn
dank.
In een ingezonden stuk van mjjn hand, voor
komende in Uw blad van 30 Juli '20 werd
door mjj besproken de wjjze waarop ik meende
dat de in de bijeenkomsten van ds. Netelenbos
ingezamelde gelden door de diaconie indertijd
werden geweigerd.
Uit een daarop gevolgde bespreking is mjj
evenwel gebleken, dat de door mjj gegeven
voorstelling van zaken op een misverstand be
rust, weshalve ik den lezers van Uw blad
verzoek mjjn eerste schrijven als ongedaan te
willen beschouwen.
Hoogachtend,
J. Corbé.
Middelburg, 8 September 1920.
De Geref. Jong. Vereen. Herman Faukeel"
vergadert eiken Zondagavond te kwart over
acht in de consistorie der Gasthuiskerk, Mid
delburg.
Rooster van as. Zoadag:
Voor de pauze„Opwekking van Lazarus"
Joh. 11 door vr. Plansoen.
Na de pauze„Gesch. v.h. Calvinisme"
Calvjjn door vr. P. van Dijk.
C. de Bbuijn, Voorzitter.
i. de Wolff, Secretaris.
MIDDELBURG
Bediening van den H. Doop in de Gasthuiskerk.
Collecte Hulpbeb. Kerken.
Gasthuiskerk 91/j uur ds. J. H. Telkamp
2 uur ds A. C. Heg
van Koudekerke.
Hofplkinkkrk 91/i uur ds. A. C. Heg
Voorber. H. Av.
6 uur ds. P. J. Baag
Em. pred. vau Kamperland.
Noordhbkbbk 9% uur ds. P. J. Baag
6 uur ds. J. H. Telkamp
VLISSINGEN.
Middki.kkrk 9% en 5% uur ds. J. Brinkman
Arnbmuidbn 9l/i en 2 uur ds. J. Runia
Domburg 9 uur Lezen eeuer Leerr.
2 uur dsJF. J. v. d. Ende
Gamngb 9% uur Lezen eener Leerr.
2 uur Geen dienst
6Vs uur ds. G. de Jager.
Guijpskbrkb 9 en 2 uur ds. G. de Jager
Koudbkbrkb 9 en 2 uur ds. L. Bouma
van Middelburg.
St. Laürbns 9% en 2 uur ds. F. W. J. Wolf
Mbliskbrki 9 en 2 uur ds. F. W. H. Bramer
van Hoogeveen.
Oostkapbllb 9 en 2 uur ds. Lauwere
van Brussel.
Sbbooskbbkb 9 en 2 uur ds. W. Faber
Souburg 9tyf en 2 uur ds. G. F. Kerkhof
Vbbbi 9% en 2 uur Lezen eener Leerr.
Vrouwbnpoldbb 9% en 2 uur Lez. eener Leerr.
Wbstkapblli 9% uur Üs. F. J. v. d. Ende
2 uur Lezen eener Leerr.
Brouwibshavbn 10 en 3 uur ds. F. Tollenaar
Bbuinissi 9% en 2 uur Lezen eener Leerr.
C I.IJN8PLAAT 10 en G uur ds. F. Staal
2% uur Lezen eener Leerr.
Ghbsdijk 9 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Haamstbdb 10en 3 uur ds. W. Goedhugs
Kampbbland 10, 3 en 7 uur Lezen eener Leerr.
Niiuwibkibk 9%, 2 en G uur Lez. eener Leerr.
Oostbblind 9%, 2 en 6 uur Lez. eener Leerr.
Sohabindïjkb 9% en 2 uur Lezen eener Leerr.
Wissbkbbkb9% en 2 uur Lezen eener Leerr.
Zibrikzbb 10 en 6 uur ds. C. J. Wielenga
Zonnbmairb 9% en 2 uur ds. Z. Hoek
AnnaJacobaPoldbr 10% en3uur ds.J.D.Wielenga
Bbrgbn op Zoom 9% en 5% uur ds. A. H. v.d. Kooi
Kbabbbndijkb 10 en 3 uur ds. A. H. Nieboer
PooRTTLirr 9%, 2 en 6 uur Lezen eener Leerr.
Billand-Bath 9 en 1% uur dhr. B. W. de Graaf
Tholim 10 en 2% uur ds. A. Bolwgn
Oud-Vosmibb 9% en 2 uur ds. C. Staal
Baarland 10 en 2% uur Lezen eener Leerr.
Dbibwbgbn 10% 6n 3 uur Lezen eeuer Laerr.
Kapitxi-Bibzilingi 10% en 3 uur ds. A. Scheele
Borsblb 10 en 3 uur ds. R. Brouwer
Bed. H. Doop.
Gobs 9% en 6 uur da. R. J. v. d. Veen
's Gbatbnpoldbb 9% en 2 uur Lez. eener Leerr.
Hbinkbnszand 9% en 2 uur ds. P. van Djjk
Ibbsbkb 9% en 5% uur ds. B. Mejjer
2 uur Lezen eener Leerr.
Wbmbldingb 10% en 3 uur Lezen eener Leerr.
Kruiningbn 9% en 2 uur Lezen eener Leerr.
Nibuwdorp 10 en 2% our ds. G. Doekes
Wolphaabtsdijk 9% en 2% uur ds. A.P. Lanting
A.xbl 9 en 2 uur ds. A. Thielen
Hobi 9% en 2 unr ds H. v. d. Wal
OosTBUBo 10 en 2% uur Lezen eener Leerr.
Oostbubg (dienst Aabdbnbubg)
9% en 6% uur Lezen eener Leerr.
SonooNDiJKB 10 en 3 uur ds. Hopman
van Helmond.
Tbrnbuzbn 9% en 2% uur ds. S. Groeneveld
Zaamslag 9% en 2% uur ds. H P M.G.deWalle
