Godsdienstoefeningen
Rijopruisen en Westfaleo.
UNIE-BLAADJE No. 54.
Afschuwelijk misverstand
fforb- «n fltaliMlnfeawi,
OffifliëcU Btrlthttn.
Verantwoording ran Liefdegaven.
Uw Familieberichten behooren in de
„ZEEUWSCHE KERKBOD E".
Zij komen dan onder de oogen van
duizenden lezers, die belang stellen
in elkanders lief en leed.
in de Gereformeerde Kerken in Zeeland
op ZONDAG 22 AUGD8TDS 1920.
Classe Middelburg,
MIDDELBURG
Bediening van den H. Doop iu de Gasthuiskerk.
Gasthuiskerk 9lA uur Gesloten
Classa Zierikzaa
Classe Tholen.
Classe Goes.
Classa Axal.
Het verslag van den geestelijken arbeid in
die Duitsche gewesten over het verloopeD jaar,
brengt aan de Geref kerken in Nederland het
volgende nieuws:
Deputaten der elasse Arnhem voor den arbeid
onder de Nederlanders in Rgn-Pruisen en
Westfalen, voldoende aan de hun opgegeven
opdracht, hebben de eer het volgende te rap
porteeren.
Het jaar 1919 waarover dit rapport loopt,
zette donker in. Immers na langdurig lijden
nam de Heere op een der eerste dagen van
Januari ds. W. B. Renkema tot zich. Reeds in
het vorig jaarverslag is een woord van dank
bare herinnering aan zijn nagedachtenis gewijd.
Toen eenmaal de slag, die lang dreigde, ge
vallen was, stonden Deputaten voor de ernstige
en mceielijke vraag: Wat nu?
Voor de nu herderlooze kerken te Duisburg
en Ruhrort droeg de classe aan Deputaten op,
te doen wat eens consulente is.
Maar wut zouden zij, in den aanvang des
jaars doen
De politieke omstandigheden waren nog zoo
geheel onzeker dat het niet raadzaam werd
geacht, hoewel Deputaten op zichzelf van de
noodzakelijkheid daartoe wel overtuigd waren,
om persoonlijk reeds aanstonds de broeders en
zusters in het Rijn-gebied te gaan bezoeken.
In de eerste helft van het jaar hebben Depu
taten er zich daarom toe bepaald door corres
pondentie met de broeders en zusters aldaar, de
gemeenschap te onderhouden.
Maar toen de toestand eenigermate verbeterde,
de afvaardiging uit Duitschland naar de classi-
cale vergadering hervat werd en de overschrij
ding der grens minder moeielijkheden met zich
meebracht, werd in het najaar begonnen vaca
turebeurten in Duisburg en Heiligenhaus te
vervullen.
Van de vereenigingen op ons terrein zijn nog
slechts eenige verspreide leden overgebleven,
met wie in Essen een samenspreking heeft
plaats gehad. Van de ontwikkeling der toe
standen in de toekomst zal afhangen of het
mogelijk zal blijken onder deze verstrooiden
nog arbeid te verrichten. Dat voor niet weinigen
gevaar dreigt, is duidelijk.
In Ruhrort is van de eens zoo liefelijk ople
vende gemeente slechts een zwakke schaduw
overig. Vroeger bezochten vele schippers hier
de samenkomsten der gemeente. De oorlog
deed dit ophouden. Eerst geleidelijk kan hierin
onder den zegen des Heeren weer verbeteriug
komen. Op versterking van het overblijfsel in
Ruhrort, zijn Deputaten dan ook ernstig bedacht.
In Duisburg kon op 27 Sept. weer voor het
eerst het H. Avondmaal worden bediend. Een
broeder deed openbare geloofsbelijdenis en een
vijftal kinderen werden gedoopt.
Ook in Heiligenhaus werd de gemeente
bewaard in den wervelstorm van oorlog en
revolutie.
Door de classe worden nu geregeld vaca
turebeurten toegestaan, die tot nog toe door de
Deputaten zelve zijn vervuld.
Van de wenschelijkheid dat een broeder zich
meer geregeld en ook in de week aan dezen
arbeid wijden kan, zijn Deputaten overtuigd.
Zg hebben thans in den Heer Boorsma, die
Ciassikaal gerechtigd is een stichtelijk woord te
spreken een broeder gevonden, die zich voor
dezen arbeid wil geven. (Op de classis-verga-
dering te Arnhem 1 Juli 1920 gehouden werd
deze broeder voor een jaar aangesteld.)
Waar wg dus staan voor een geleidelijke
uitbreiding van den hervatten arbeid, blijven
Deputaten krachtig aandringen op den steun
van al onze kerken door gebed en gaven
TOT EEN TEEKEN.
Opdat dit tot een teeken zij onder ulieden
wanneer uwe kinderen morgen vragen
zullen, zeggendewat zijn u deze
steenen Jos. 4 6
Wij zijn nu, naar wg hopen, met onze scholen
met den Bijbel aan 't einde van de woestijn-
reize, die wel ongeveer tweemaal veertig jaar
heeft geduurd. Wij staan gereed, Kanaao, het
land waarop wij met onze scholen recht hebben,
in te gaan. Onverwacht zijn wij door de Jordaan
gegaan en op den effen rechtsbodem gekomen.
Wat zullen wij doen? Rusten? Ons legeren
in de vlakke velden van Jericho, om daar te
blijven en het land te laten in de handen van
hen, die het verontreinigen Dat zij verre Nu
moeten wij aan het veroveren. Met de geestelke
wapenen, die de Heere ons in Zijn Woord
schenkt, moeten wij aan 't werk. Zelfs moeten
wij niet lang wachten, Geen getalm. De poli
tieke strijd is uit. De paedagogische vangt,
aan, zal wel langer dan 80 jaar duren, zal
meer krachtinspanning en zelfopoffering vragen
dan de schoolstrijd tot nu toe van onze vaders
en van ons heeft geëischt, en stelt ons en onze
kinderen voor een heilige taak.
De vervulling van die taak zal ons noch
onzen kinderen mogelijk zijn, indien wij ver
geten wat God in het verleden gedaan heeft en
de wegen verlaten, waarin onze ouders en
grootouders hebben gewandeld. De zaak van
de School met den Bijbel blijft de zaak des
Heeren, die wij nooit anders dan in Zijne kracht
kunnen verdedigen en bevorderen.
Te staan in des Heeren kracht, dat moeten
wij en onze kinderen leeren. Dat wil de eere
Gods. Daaraan herinnert ons het verleden. Dat
predikt ons de Uniecollecte.
De herinnering aan het verleden en aan Gods
daden in dat verleden heeft Gods volk altijd
noodig gehad. Bfj de instelling van het Pascha
had de Heere erop gerekend. „Het zal geschieden,
wanneer uwe kinderen tot u zullen zeggen
wat hebt gij daar voor een dienst Zoo zult gij
zeggen: dit is den Heere een paaschoffer, die
voor de huizen der kinderen Israels voorbij
ging in Egypte." Dat paaschlam zou de nieuws
gierigheid der kinderen opwekken, en de ouders
nopen tot verhaal van den dienst in en den
uittocht uit Egypte. Behalve sacrament van
het verbond Gods, was dat Pascha voor het
volk tot een teeken van de daden Gods.
Zoo was het ook na den doortocht door de
Jordaan. De steenen uit het midden der Jor-
daanbedding werden aan den rechteroever der
Jordaan opgericht tot een teeken, een monu
ment, dat sprak van de machtige daad Gods,
die Israël binnen Kanoau bracht.
Zouden wfj aan zoo'n teeken geen behoefte
hebben Zouden wij er niet reeds een hebben
Zouden wij het niet gaarne behouden, ja be
hoorlijk onderhouden
Tot een teeken is ons de Unie-collecte.
Als in Augustus of September de collectanten
bij u aan huis komen met de Unie Collecte,
dan zullen uwe kinderen vragen„waarvoor
dient toch die collecte wat is dat toch
En dan moet gij aan 't antwoorden. Dan zjjt
gij niet getrouw, als gij alleen zegt: dat is
voor de School met den Bijbel. Gij moet méér
gaan vertelleD. Gij moet dien kinderen vertellen
van vóór 70 en 30 jaar, hoe toen hun groot-en
overgrootouders zijn verongelijkt en hebben
moeten offeren en lgden om hun kinderen het
eenig goede onderwijs te doen genieten met
gebed en dankzegging, met gezang en lezing
van Gods Woord, door onderwijzers, die den
Heere Jezus liefhadden en dienden en die knap
waren om de kinderen goed te onderwijzen.
Van dien schoolstrijd gaat gij hun dan wat
vertellen, en hoe God in Zijne ontferming de
harten van de mensehen zóó veranderd heeft,
dat wij nu zooveel meer vrijheid hebben, even
veel als alle andere menschen in Nederland. Gjj
gaat dan uw kinderen zeggen, dat gij uit dank
baarheid aan uwen en hunnen God uw dank
offer in die collecte schenkt, en dat zij uit hun
spaarpot ook iets daarin geven moogt. Dan
gaat gij met de uwen zingen
God heeft bij ons wat groots verricht,
Hij zelf heeft onzen druk verlicht.
Dan kunt gij hun de namen noemen van
Minister Mackay, Minister Kuyper, Minister
De Visser, van De Savornin Lohman en Pier-
son en zoovelen meer. Gjj krijgt door die col
lecte als door een teeken zooveel heerlijke din
gen te vertellen, dat gij die Augustus-coliecte
niet gaarne missen zoudt. Uw geloof wordt er
door versterkt.
Al was zij maar een monument zonder meer,
zooals die steenen van Jozua, dan was zij reeds
al de moeite waard, die hare organisatie eischt,
Maar ook zakelijk beteekent zij veel en heeft
zfj terdege recht van bestaan.
Uw eigen school heeft mogelijk onder de
nieuwe wet niet zooveel noodig, hoewel dat
ook niet mee zal valleo, als gij de school haar
karakter van School met den Bijbel wilt doen
behouden. Uwe onderwijzers moeten niet alleen
w i 11 e d, maar ook kunnen Christelijk on
derwijs geven, waarvoor zij ook eigenlijk een
diploma moeten hebben. Dat is te krijgen.
En als ze 't hebben, moeten ze er voor beloond
worden. Maar die belooning moet gij als ouders
geven, en dat kunt gij doen door de Unie-
Collecte.
Uwe onderwijzers moeten opwassen en toe
nemen in de kennis van de Christelijke op
voedingsleer. Daartoe moeten zfj onderzoeken
en studeeren. Gij behoort er voor te zorgen,
dat aan uwe school een bibliotheek voor hen
verbonden wordt. Daarvoor kunt gij uwe Unie
collecte voor een deel gebruiken.
Bovendien is er zooveel, waaraan de Unie
collecte noodig besteed moet worden. Mag ik
het eens zóó zeggen: de Heere uw God zal
niet verlegen staan met uw dankoffers, al wa
ren ze nog zoo grootLaat de man, die in uwe
plaats de collecte organiseert, alles wat hij
niet aan eigen school besteedt, maar zenden
aan den penningmeester der Unie. De alge-
meene vergadering der Unie van het volgend
jaar zal dan wel beslisser, waarvoor dat geld
het best besteed wordt.
Allerlei roept. Een leerstoel voor Hooger
Onderwijs in de Paedagogiek moet er komen
die kost jaarlijks ettelijke duizenden. Daaraan
moet de Unie meewerken. Voor de opleiding
van onderwijzers zal wel flinke steun noodig
blijven. Roepstemmen als uit Suriname, zullen
wel niet zoo spoedig zwijgen. Waarlijk, de al-
gemeene vergadering houdt keus genoeg.
Tot een teeken waren die steenen van Jo sua
voor ieder die ze zag. Dat monument werd
niet hodekt. Laat zoo de Unie-collecte gerust
publ ek gehouden worden. Het danken voor de
verlr8gen ruimt) voor de Scholen met den
Bijbel is een vrije zaak. Evenzoo het brengen
van een dankoffer. Alleen vergete men niet, dat
er zijn, die danken en offeren willen, en van
wie gij dat niet verwacht hadt: ook die niet
danken en nog minder offeren, van wie gü het
toch wel hadt mogen verwachten.
Tot welke behoort gij „Offert Gode dank
en betaalt den Allerhoogste uwe geloften".
De heeren dr. J. G. Geelkerken en dr. J. C.
Brussaard hebben zich tot de synode gewend,
die 24 Aug. D. Y. te Leeuwarden samenkomt,
teneinde revisie te vragen van het afzettiDgs-
besluit, dat ds. Netelenbos getroffen heeft. In
hun adres stellen genoemde heeren het zoo voor,
dat er eigenlijk geen sprake kan zijn van af
gaan van art. 4 en 5 onzer belijdenis. Al
hebben zfj ook zelf ernstige bezwaren tegen
sommige uitdrukkingen, die de heer Netelendos
gebezigd heeft, toch is deze niet van de Gere
formeerde leer afgeweken, ook niet in zijne
geruchtmakende brochure „de grond van ons
geloof". Men heeft hem misverstaan. Men, d.
w z. de classis Middelburg, de synode van
Zeeland, de heeren professoren Geesink, Honig,
Hoekstra en ds. Landwehr. Daarbij is het af-
zettingsbesluit ook formeel niet in orde, zoodat
ds. Netelenbos wsl ernstige reden tot klachte
heeft en ds eer onzer Kerken in het gedrang
komt. Eén lichtpunt is er in deze verwarrende
constellatie. De heeren Geelkerken en Brussaard
behooren tot de weinigen, de 16 studenten
zonderen we uit, die het denken en streven
des heeren Netelenbos wel vatten en niet mis
verstaan. Misschien wel, doordat hun lidmaat
schap van da N. C. S. Y. hen geleerd heeft,
waarheid en dwaling scherp van elkander te
onderscheiden.
Wanneer in latere tijden de geschiedenis on
zer dagen in „woord en beeld" nog eens het
licht zal zien, zou het niet ongepast zijn, be
halve 'n kiekje van de 16 Amsterdamsche stu
denten, ook in den tekst op te nemen het wel
gelijkend portret van ds. Netelenbos, geflan
keerd door het conterfeitsel van z|jne paranym-
phen Geelkerken en Brussaard, die hem zoo
goed begrepen en daarom kloekmoedig verde
digd hebben. (Frieech Kerkblad
DRIETAL
te Ermelo B. v. Halsema te Hallum
R. K. M. Hummelen te Heerenveen
D. Pol te Boskoop.
TWEETAL
te Overschie: A. B. W. M. Kok te Velzen
H. Z. de Mildt te Spgkenisse
te Zuidlaren J. Y. Tiemersma te Tzummarum
F. Wiersma te Oosterbierum.
BEROEPEN
te Koudekerk a.d. Rfjn N. G. Kerssies te
Wezep
te Westbroek G. Krugswgk cand. te
Amersfoort
te Zuidwolde (Dr.)J. D. Boerkool cand. te
Haarlem
te FijnaartG. Krugswgk cand. te Amersfoort
te Wapenveld (Geld): H. v. d. Zanden te
Harmeien
te Breukelen J. A. Tazelaar te Haarlemmer
meer (Oostzijde)
te Tienhoven (U)J. G. Fernhout, prop. te
Arasterdam
te Coevorden M. Ufjtenhoudt te Emlicheim
te Delft (vac. Ploos van Amstel)D. B Hage-
beek te Vlaardingen
AANGENOMEN
naar Utrecht: Dr. H. Kaajan te Rot'erdam;
naar GiesendaraS. O. Los te Leerdam.
BEDANKT
voor WoudsendJ. S. Post te Echten
voor Koog-Zaandijk N. Buffinga te IJmuiden
voor Ureterp: J. Tonkens te Lutjegast.
Afscheid van Metslawier ds. D. v. d. Meu-
len met Hebr. 13 20 21 van Niezijl ds. K.
Bakker met Openb. 2 10b van Uithuizen ds
D. v. D|jk met Jes. 54 1113.
Ds. J. Veenstra te St. Anna Parochie her
dacht zijn 25-jarig ambtsjubileum met Ps.
71 17—18. W.
Voor hen, die in de Noorder-, Hofplein- of
Gasthuiskerk een plaats wenschen, houdt de
Plaatsencommissie a.s. Dinsdag 24 Aug., des
avonds van 89 uur zitting in de consistorie
der Noorderkerk.
De voorn. Commissie,
J. W. den Hollander.
C v. d. Klbijn.
W. v. d. Kleijn.
Meliskerke, 7 Aug. Heden ontvingen wij van
onzen beroepen Herder en Leeraar den WelEer w.
heer ds. A G. Wolf, te Loenen-Vreeland be
richt, dat h|j geen vrijmoedigheid heeft kunnen
vinden om onze roeping op te volgen.
W|j z|jn teleurgesteld. Wijze de Koning der
kerk, die weet wat w|j van noode hebben, ver
der den weg, opdat w|j, kon 't zijn binnenkort,
den man Zijns raads mogen vinden.
Namens den Kerkeraad,
C. Polderman, Scriba.
ZENDING.
Met vriendelijken dank ontvangen van J. de
Ridder 100 halve centen.
Mbj. C. Littooij.
Molstraat F 90, Middelburg.
OntvaDgen collecten van de Gereformeerde
Kerken in de elasse Middelburg voor de Theol.
Faculteit aan de Yr|je Universiteit te Amster
dam.
Arnemuiden f 24,20 Domburg f 15,45 Ga-
pinge f 5,92 Grgpsfeerke f 30,20 Koudekerke
f 21,56Vs St. Laurens f7,13; Meliskerke nog
niet ontvangen Middelburg f55,96lA Oost-
kapelle f 17,31XA Serooekerke f 28,16 Son-
burg (Oost en West) f 18,58 Veere f 12,90;
Vlissingen f 55,03Vs Vrouwepolder f 7,72
Westkapeile f4,16Vs-
De Correspondent voor de classicale
collecten,
A. Pont
Middelburg, 19 Aug. 1920.
2 uur ds. W. Faber
Hovpi.kinkkrk 9lA uur dhr. A. Punt
2 uur Gesloten
Noorderkerk 9lA uur ds W. Faber
Bevestiging van ds J. H. Telkamp.
6 uur ds. J. H. Telkamp
Intrede.
VLISSINGEN.
Middklkkrk 9*A en 5lA uur ds. J. Brinkman
Abnbmuidbn 9lA en 2 uur ds. J. Runia
Wegens schilderen der kerk in de Chr. School.
Domburg 9 uur ds. F. J. v. d. Ende
2 uur Lezen eener Leerr.
Gahngb 9lA en 2 uur ds G. de Jager
Grijprkbrkb 9 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Koudekerke 9 en 2 uur ds- A. C. Heg
St. Laurens 9lA en 2 uur ds. G. H. Toebes;
Meliskerke 9 en 2 uur ds. K. Teen
van O. en N. Bildtdgk.
Voorber. H. Av.
Oostkapbi.lb 9 uur ds. F. W. J. Wolf
2 uur Lezen eener Leerr.
Serooskbrkb 9 en 2 uur dhr. Weasels
ber. pred. te Veere.
Souburg 9Vt en 2 uur ds. Bolinan
Veere {BA en 2 uur Lezen eener Leerr.
Vrouwenpolder 9lA uur Lezen eener Leerr.
2 uur ds. F. W. J. Wolf
Wbhtkapeixb 9lA uur Lezeu eener Leerr.
2 uur ds F. J. v. d. Eude
Brouwershaven 10 en 3 uur ds. F. Tollenaar
Bruinissb 9l/a en 2 uur Lezeu eener Leerr.
Ccujnspi.aat 10 en 6 uur ds. F. Staal
2Vs uur Lezen eener Leerr.
Gebrsdijk 9 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Haamstede 0lA en 3 uur ds- W. Goedhugs
Kamperland 10, 3 en 7 uur Lezen eener Leerr.
Nibuwbbkbbk 9%, 2 en 6 uur ds. Eskes
Em. pred. te Leiden.
Oostbrland 9lA, 2 en 6 uur Lez. eener Leerr.
ScHABENDiJKE 9l/i en 2 uur ds. Douma
van 's Graveuhage.
Wissbkirke 91/i en 2 uur Lezen eener Leerr.
Zibkikzbb 10 eu 6 uur da. C. J. Wielenga
ZONNEMaire 9% 6D 2 UUT ds. Z. Hoek
AnnaJacobaPoldbr 10lA euBuur ds.J.D.Wielenga
Bergen op Zoom 9lA en 5*A uur ds. A. H. v.d. Kooi
Krabbbndijkb 10 en 3 uur ds. A. H. Nieboer
Poortvliet 9*A, 2 en 6 uur Lezen eener Leerr.
Rilland-B atb 9 en PA uur dhr. B. W. de Graaf
Tholen 10 en 2lA uur Lezen eener Leerr.
Oud-Vosmeer 9lA en 2 uur ds. C. Staal
Baarland 10 en 2lA uur Lezen eener Leerr.
Dbibwbgbn 10lA en 3 uur Lezen eener Leerr.
Kapellb-Biezblingb 9lA eo 2 uur ds. A. Scheele
Borsilb 10 en 3 uur ds. G- Doekes
n.m. Bed. H. Doop.
Gobs 9lA en 6 uur ds. R J. v. d. Veen
'a Gravenpolder 9lA en 2 uur ds. R. Brouwer
Hbinkbnszand 9lA en 2 uur ds. P. van Dgk
Ibrsekb 9Vs en 5Vs uur ds. B. Mejjer
2 uur Lezen eener Leerr.
Wbmeldingb 10lA en 3 uur Lez. eener Leerr.
Kruiningbn 9lA en 2 uur Lezen eener Leerr.
Nibuwdorp 10 en 2*A uur Lezen eener Leerr.
Wot.phaartsdijk 9lA 6d21A uur Lez.eeuer Leerr.
Axel 9 en 2 uur
Hoek 9lA en 2 uur
Oostburg 10 en 2Vi uur
ds. A Thieleu
ds H. v. d. Wal
Lezen eener Leerr.
Voorber. II. Av.
OeSTBUBG (dienst Aardenburg)
10 en 2Va uur Lezen eener Leerr.
Voorber. H. Av.
Sohoohdijib 10 eu 3 uur ds. J. R. Goris
Tbrnbuxbn 9lA en 2Ya uur ds. S. Gróeneveld
/aanslag 9lA eu 2lA uur ds. H P M.G.deWaile
