Godsdienstoefeningen
Zeeland.
Noord-Brabant en Limburg
UIT Dl P1B».
Onwaar en Onwaardig.
(Nog eenmaal: de qnaestie ds. Netelenbos).
Arbeid en loon.
Kerk- en ftshttlnftnwi.
OMelëcls Berichten.
Geref. Kerk Middelburg.
Verantwoording van Liefdegaven.
Gereformeerd Theologisch Tijdschrift.
Hebt gB het al gehoord
in de Gereformeerde Kerken in Zeeland
op ZONDAG 1 AUGUSTUS 1920.
Class® Middelburg,
Classe Zierikzee.
Classe Tholen.
Classe Goes.
Classe Axel.
Ds. L. Bouma, Middelburg
Ds. R. J. van der Veen, Goes
Oud. D. Mulder, Zierikzee
Oud. D. Scheele Azn Terneuzen
Secundi
Ds. G. Doekes,
Ds. G. F. Kerkhof,
Oud. J. Donner,
Oud. J. Verkerke,
Nieuwdorp
Souburg
Goes
Bergen op Zoom
Ds. W. Bosch, Almkerk
Ds. S- Doornbos, 's-Hertogenbosch
Oud. H. Both, Besoyeu
Oud. A. C. v. Drimmelen, Klundert
Secundi
Ds. H. de Bruh'n.
Ds. D. Sikkel,
Oud. A. Bax Gzn.,
Oud. F. Bulthuis,
Nieuwend\jk
Klundert
Zevenbergen
Venlo
Onderstaande stukje wordt overgenomen uit
de Bazuin van 23 Juli jl. G. F. K.
De Redactie van „de Nederlander" liet er
zich tot ons leed onlangs toe verlokken te
schrjjven „Ook al houdt men zich enkel aan de
mededeelingen van ds. N., die behoorlijk ge
documenteerd zijn, dan kan niemand ontkennen,
dat geheel deze procedure den toeleg bewijst,
om ds. N. schuldig te verklaren, zonder dat
hem behoorlijk en precies en voorgoed wordt
med-gedeeld waarop hij zich te verdedigen
heeftzonder behoorlijken waarborg, dat de
aangeklaagde zich voor zijne verdediging kan
voorbereidenzonder inachtneming van het
beginsel, dat de beklaagde het laatste woord
moet hebben, en dat den getuigen van beide
zijden gelijk recht van spreken moet worden
gegund".
De7e beschuldiging is onwaar en onwaardig.
Ik meen geenszins te kort te doen aan hetgeen
door den kerkeraad, de classe en de particuliere
Synode in deze zaak is gedaan, als ik opmerk,
dat ten slotte het rapport van de Commissie
van Advies (bestaande uit prof. Geesink, prof.
Hoekstra, ds. Landwehr en ondergeteekende)
tot de afzetting van ds. N. heeft geleid.
Welnu deze Commissie (die met ds. N. zelfs
niet sprak over zijn Advies in zake het grava
men van dr B.) heeft er ernstig en biddend
naar gestreefd, zoo mogelijk ds. N. voor de
Geref. Kerken te mogen behouden en heeft
dezen toeleg door woord en daad duidelijk aan
ds. N. getoond.
In elk geval wist ds. N, bij de op zijn ver
zoek gehouden tweede en derde conferentie met
de Commissie van Advies „precies' waarop hij
zich te verdedigen had.
Dientengevolge had ds. N. ook ruimschoots
den tijd zich voor zijne verdediging voor te
bereiden.
Eveneens schonk de kerkeraad van Middel
burg op z\jn verzoek aan ds. N. den tijd schrif
telijk zijne bedenkingen tegen de conclusie van
het rapport der Commissie van Advies in te
brengen, alvorens de kerkeraad zijne laatste
beslissing nam. Ja, aan die laatste beslissing
ging vooraf eene bespreking tusschen ds N.
eenerzijds en collega Hoekstra en ondergetee
kende anderzijds, die uren duurde en waarbij
de geheele kerkeraad tegenwoordig was-
Wat blijft er op deze wijze van de beschul
diging van „De Nederlander" over en mag
van een christelijk blad niet verwacht, dat ze
haar intrekt?
Nog dit.
Ik sta in de stellige overtuiging, dat wan
neer ds. N. precies alles meedeelt aan ethische
Godgeleerden wat hij over zijn standpunt ten
opzichte van de H. S. heeft gezegd, deze Theo
logen zonder aarzelen zullen erkennen, dat de
Commissie van advies terecht constateerde af
wijking van de gereformeerde belijdenis.
Aan hen, voor wie „de waarheid is boven al",
verschaft de procedure in zake ds N. helder
licht mits zij nauwkeurig het standpunt van
ds. N. in zake de H. Schrift kennen en op de
hoogte zijn met de verschillende opvattingen
van de ingeving des Bijbels.
Als straks ds. N. voor de Generale Synode
letterlijk herhaalt zijn gevoelen in zake de
Heilige Schrift, dan zal heel de deskundige
theologische wereld erkennen, dat de Commis
sie van Advies juist oordeelde en dus ook de
kerkelijke vergaderingen, die zich bij het rap
port der Commissie aansloten.
Natuurlijk zal dan de Commissie van Advies
en aan de Synode niets liever zijn, dan her
roeping van zijn dwalend gevoelen.
En dit blijve een zaak des gebeds
Maar zonder herroeping staat voor de Com
missie vast, wat het oordeel der Generale
Synode zijn zal. Horna.
Er is een tijd geweest, dat de werkgevers
voor het minst mogelijke loon het meest moge
lijke werk gedaan zochten te krijgen. Deze
zwarte tijd ligt nog niet zoo heel ver achter
onzen rug. Het waren de dagen, toen gezongen
kon worden „het lied van het hemd". Op het
gebied van den arbeid bestonden toestanden,
die met recht God geklaagd en ten hemelschrei
end genoemd konden worden, zonder dat men
behoefde te vreezen zich aan overdrijving schul
dig te maken. Het loon der arbeiders is inder
daad opgeklommen tot den Heere Zebaoth,
omdat het verkort is geworden. Het zijn niet
de socialisten alleen, die daar een oog voor
hebben gehad, ook al hebben zij het luidst deze
dingen van de daken gepredikt, en de donkere
schildering dezer wantoestanden dienstbaar ge
maakt aan de propagandeeriDg hunner revolu
tionaire beginselen. Ook het christelijk geweten
heeft zijn stem er tegen verheven, al moet het
hierbij toegegeven worden, dat vele christenen
ongevoelig den maatschappelyken jammer heb
ben aanschouwd en de maatschappelijke
ongerechtigheid zonder consciëntiebezwaar
hebben helpen bestendigen. Dat was toen de
algemeene regelhet minst mogelijke loon voor
den meest mogelijken arbeid.
Die zwarte dagen zijn voorbij. De zonde is
getuchtigd en wordt nog getuchtigd. In de
wereldgeschiedenis is waar te nemen een wereld
gericht. De kruik gaat zoolaDg te water tot zij
berst. De arbeider is zijn loon waardig, zegt
de Schriften het is recht, dat ieder loon ont
vangt naar zijnen arbeid. Wat natuurlijk niet
beteekent, hoewel velen in onze dagen het alzoo
schijnen te verstaan, dat alle arbeid gelijkelijk
beloond moet worden. De kwaliteit en de kwan
titeit van den arbeid dient hier voorzeker wel
in rekening te worden gebracht. Dat een man,
die ten volle staat voor zijn werk, op gelijke
wijze bezoldigd moet worden als een ander, die
ternauwernood een halve kracht kan worden
geacht, getuigt niet van een gezonde opvatting
der dingen. Alle waar is naar zijn geld. Op
ieder gebied ook op dat van den arbeid Som
migen z\jn het dubbele waard, van wat zij
ontvangen en anderen de helft nog niet, van
wat zij verdienen. Doch dit niet uit het oog
verloren zijnde, moet het met de Schrift in de
hand worden gezegd, dat de arbeider zijn loon
waard iszulk een loon, dat hij met God en
met eere zichzelven en de zijnen kan onder
houden.
De zwarte dagen van het minste loon voor
het meest mogelijke werk zijn voorbijgegaan.
De geweldige wereldberoering heeft er een eind
aan gemaakt.
Maar nu dreigt er een ander en niet minder
ontzettend en verderfelijk gevaar. Het gevaar, dat
men voor het meest mogelijke loon den minst
mogelijken arbeid zou willen verrichten. De
loonen stijgen, en dat is op zichzelf zoo vreese-
lijk niet, al vraagt men zich wel eens af, waar
de grens zal blijken te zijn, want aan alle elas
ticiteit is een einde maar het onrustbarende is
de algemeene klacht over de toenemende ver
mindering van arbeidsprestatie, over de ljjntrek-
kerij bij den arbeid.
De Schrift zegtde arbeider is zjjn loon waar
dig. Maar dit mes snijdt van twee kanten. De
arbeid moet naar waarde worden beloond, en bij
de bepaling van dat loon moet gevraagd worden,
naar hetgeen recht en goed is voor God. Doch
de arbeid moet dan ook waarlijk arbeid zijn
noeste vlijt, inspanning van alle kracht, aanwen
ding van alle talenten od vermogens; energieke
arbeid van hoofd en hand.
Al wat uwe hand vindt om te doen, zegt de
Schrift, doet dat met uwe macht. Het is een god-
delooze regel: het minst mogelijke loon voor
den meest mogelijken arbeid. Het heeft zich ge
wroken. Maar het is een niet minder goddelooze
regelhet meest mogelijke loon voor den minst
mogelijken arbeid. Ook dit zal zich wreken.
De arbeider is zijn loon waardig.
Maar de weegschaal moet dan ook in het effen.
Arbeid in de eene en loon in de andere schaal.
Niet veel arbeid tegen weinig loon, ook niet veel
loon tegen weinig arbeid. De schalen moeten
gelijk zijn. Dat is recht voor God.
Laten onze christelijke arbeiders dit niet ver
geten Laten zij een voorbeeld geven. Goed loon,
maar ook goed werk. Ik hoorde laatst van een
karwei, waar het met de lijntrekkerij verschrik
kelijk toeging. Slechts één werkman deed er
niet aan mee en die één was een christen. Zoo
behoort het. Gij z$t het zout der aarde. Dit is
beter, dan wanneer gezegd wordtchristelijk of
niet-christelijk, het is allemaal gelijk Laten bij
de inzinking van den arbeidslust, welke een van
de bedenkelijkste en gevaarlijkste verschijnselen
is in onzen doodeljjk kranken tijd, de belijders
van den Christus Gods nooit vergeten het woord
des Heilands„Werkt, zoolang het dag is!"
Jezus heeft niet, gelijk lasterend gezegd is,
de luiheid gepredikt. Maar Hij heeft gezegd
„Mijn Vader werkt tot nu toe en Ik werk
ookIa Zijn voetstappen wandelend, zult gij
zegen zien rusten op uw loon maar anders
zal de vloek het verteren.
Laman.
DRIETAL
te Oude Pekela R. Haitsma te Gaast en Praam
S. O. Los te Leerdam
H. P. M. G. de Walle te Zaamslag.
TWEETAL
te De BildtC. A. v. Nood te Lopik
G. v. d. Zanden te Renkum.
BEROEPEN
te UreterpJ. Tonkens te Langeslag
te Utrecht: dr. H. Kaajan te Rotterdam;
te Zalk, St. Pancras en Heer-Hugowaard
J. G. Fernhout cand. te Amsterdam
te Hardenberg J. v. d. Meulen te Schoonoord
te KrommenieG. Kruijswjjk cand. te Amers
foort
te HuizumF. W. H. Bramer te Hoogeveen
te Woudsend J. S. Post te Echten
te HeegJ. Waterink te Zutfen.
BEDANKT
voor OudegaR. Middelveld te Hoogkerk
voor Oppenhuizen G. Ploos v. Amstel te
El burg
voor MeedenK. Prins te Balk.
Wijkverdeeling.
I. De wijken A, B, G, H en I Langedelft tot
Markt, St. Janstraat, Zusterstraat en Nieuwe
Haven de ouderlingen J. J. Fanoy en W. A.
de Rjjcke Sr.
II. De wijken I Markt, Gravenstraat, Gort-
straat, Vlissingschestraat en Hoogstraat, K
Zuidzijde Langeviele en wat hiervan ten zuiden
ligt ais Geere, Gortstraat, Vlissingschestraat,
Beenhouwerssingel, P Vlissingsch Wagenplein
en Teerpakhuizen, Q vanaf de Winterstraat
tot zuidzijde van de Zandstraat de ouderlingen
J. Janse Jz. en L. Janse.
III. De wijken P Maisbaai tot en met de
Stationstraat, U en V Oude Vlissingeche weg
(westzijde) en nog enkele gezinnen op Nieuw
en St. Joosland, de ouderlingen L. Joosse en
B. Lahr.
W. A. de Rijcke Sb., waarn. Voorz.
J. J. Fanoy, Secretaris.
Gevonden in de collecte f 5,voor de
Diaconie onder letter V.
Hiervoor dank.
Diakenen der Geref. Kerk
te Middelburg.
BOEKAANKONDIGING.
21e jaargang. Afl. 2 Juni 1920. Oranje-
Nassau drukkerij, Baarn.
Een aflevering met zeer interessante artikelen.
Allereerst een van ds. J. Waterink van Zut
fen over „Nederlandsche trekken in het karakter
der „reformierten Gemeinden" over onze Oos
telijke grenzen". Daarna het slot van K Schil-
der's artikel over den „Ondergang van den
Antichrist", waarin allereerst de vraag onder
oogen wordt gezien of bij Christus' wederkomst
ook de ongeloovigen in een punt des tijds ver
anderd zullen worden, en daarna besproken
het afzonderlijke gericht dat gaan zal over den
persoon van den Antichristterwijl het gevoelen
verdedigd wordt, dat met den val van den An
tichrist ook onmiddellijk „de waanzin van het
feest der geculmineerde zonde" zal gebroken
zijn. Ten derde levert dr. H. W. van der Vaart
Smit een lezenswaardig artikel over de Rec
torale Ovatie van prof. Visscher in Utrecht,
waarin hij constateert diens afwijken van de
Gereformeerde lijn. Voor hem is Visscher
tenzij .hij deze oratie herroept voortaan
niet meer „de banierdrager eener Gereformeerde
wereldbeschouwing aan de Utrechtsche Uni
versiteit". Eigenaardig is de conclusie, waartoe
dr. v. d. V. Smit opeens komt
„Ja, de eisch, dat de opleiding van de
aanstaande dienaren des Woords, om der
wille der waarborgen aan die opleiding te
stellen, staan moet onder meer rechtstreeksche
zeggenschap der kerk, ontvangt bij dergelijke
wetenschappelijde verwordingen van princi-
piën, aanmerkelijken steun",
eene conclusie, die ons evenwel nog wel wat
te machtig is. Beter zijn we 't met hem eens,
als hij zegt: „De Vrije Universiteit vindt
grond voor haar bestaan", maar o.i. ligt de
diepere oorzaak van zulke afwijkingen in het
aanvaarden eener philosophie, die niet gebaseerd
is op de beginselen der H. Schrift. En dat
gevaar dreigt tegenwoordig overal, ook bjj
philosofen die een philosoof als prof. Visscher
teljjfgaan cn weerstaan» We moeten niet de
philosofische lijn op. Een philosofie, die rekent
met Gods Woord, is uitnemend maar verreweg
de meeste philosofischie systemen en redenee
ringen gaan buiten de beginselen der Schrift om.
Ds. Ferwerda schrijft een korte „Kroniek"
omdat de vacantie lokt en komt daarom nog
eens terug op zijn vorig onderwerp: Gerefor
meerd internationalisme, waarbij hij den zeer
verstandigen raad geeft om maar eeDs uit
„scharrelen" te gaan bij de Calvinistische na
buren. Voorts wijst hij op het verschijnsel, dat
„de jongeren" niet alleen bij ons, maar ook in
de ongeloovigekringen breken met de „ouderen",
waaruit hij concludeert tot het bestaan van
een probleem de gezinskwestie. Met een heen
wijzing naar de belangrijke agenda der a s.
Generale Synode besluit bij.
Met de recensie van een Duitsch philosophisch
handboek van dr. Th. SimoD, door prof. Hoek
stra, wordt deze aflevering geëindigd.
We lazen 't geheel met belangstelling en
genoegen.
Een geluk is 't, dat ons Tijdschrift nog niet
begraven behoefde te worden
Steunt 't, broeders, opdat zijn bestaan ver
zekerd blijveKerkhof.
INGEZONDEN STUKKEN.
{Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
Tijdens de kermis houdt de Geref. Jonge-
ling8vereeniging haar Anti-Kermisavonden 1
Van 2—7 Aug. eiken avond om 8 uur (pre
cies in het Militair Tehuis (bovenzaal).
Hebben alle Kerkbodelezers reeds hun besluit
genomen? Hebben alle Gereformeerde jonge
lingen reeds hun plannen gemaakt Waar gaat
gij naar toe Naar de markt Ach doet me
een genoegen. Lees dan nog eens de Kerkbode
van vorige week. Daar kont gij 2 stukken lezen
over het gevaar der kermis.
De kermis is een gevaar
Kom daarom naar ons. lederen avond een
referaat. Bovendien is er een groote voorraad
van voordrachten en samenspraken. Ook muziek
en zang.
Het zal er ongetwijfeld hoogst gezellig zijn.
Rooster van 27 Aug.
2. „De eere Gods in de historie gehandhaafd,"
door I. de Wolff.
3. „Een held in volle wapenrusting" door
A. F. de Jong.
4. „De ondergang der eerste wereld" door
G. de Wolff.
5 „Psalmen in den nacht" door P. de Jonge
6. „De joDgeliDg en de wereld" door H.
Meerman. „Vriend! gij hier?" door F. A. de
Jong.
7. „In strijd met Gods Woord" door J. J.
Schuman.
Namens de regelingscommissie,
dh Wolf.
N. B. Zondag 1 en 8 Augustus houdt de J. V.
geen vergadering.
MIDDELBURG
Bedieniug van den H. Doop in de Hofpleinkerk.
Gasthuihkkbk 9lA uur Cand. Wessels
van Goes
2 uur Gesloten
Hofplein kurk 9tyi uur Gesloten
2 uur ds. W. Faber
van Serooskerke.
Woensdag 4 Aug. 10Vs uur ds. G. H. Toebes
Huwelijksbevestiging.
Noordbrkbrk 9*A uur ds. W. Faber
6 uur Cand. Wessels
VLISSINGEN.
Middelkerk 9ty» en 5*A uur ds. A. P. Lanting
van Wolfaartsdgk.
Arnbmuidbn 9Vi en 2 uur ds. J. Runia
Domburg 9 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Gapingi 9lA en 2 uur ds. H. R. Nieborg
van Heerjansdam.
Grijpskbrkb 9 en 2 uur ds. P. J. Baafj
Em. pred. te Kamperland.
Koudbkireb 9 uur Lezen eener Leerr.
2 uur Cand. I. K. Wessels
St. Laubbn8 9la en 2 uur ds. G. H. Toebes
Voorber. H. Av.
Mbliskbrkb 9 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Oostkapelli 9 en 2 uur ds Dalhuijzen
Em. pred.
Skrooskbrkb 9 en 2 uur Lezen eener Leerr.?
Souburg 9Vi en 2 uur G. F. Kerkhof
Bed. H. Av. en Dankz.
Vbbrb 9lA en 2 uur Lezen eener Leerr.
Vrouwbnpoldbr 9*A en 2 uur ds. F. W. J. Wolf
Bed. H. Av. en Dankz.
WisTKAFBi.Li 9lA en 2 uur ds F. J. v. d. Ende
Brouwershaven 10 en 3 uur ds. F. Tollenaar
Bruinissb 91/i en 2 uur Lezen eener Leerr.
Cclijnsplaat 10 en 6 uur ds. F. Staal
2Vs uur Lezen eener Leerr.
Gbirsdije 9 en 2 uur Lezen eener Leerr.
Haamstbdb 10lA en 3 uur ds. W. Goedhuis
Kamperland 10, 3 en 7 uur Lezen eener Leerr.
Nieuwirkirk 9lA, 2 en 6 uur Lez. eener Leerr.
Oostebland 9lA, 2 en 6 uur Lez. eener Leerr.
Scharbndijkb 9lA en 2 uur ds. Douma
van 's Gravenhage.
Wissbkbbkb 9lA en 2 uur Lezen eener Leerr.
Zierikzee 10 en 6 uur ds. C. J. Wielenga
Zonnbmaibb 9Vi en 2 uur ds. Z. Hoek
AnnaJacobaPoldbr 10y, en3uur Lez. eener Leerr.
Bbrgbn op Zoom 9*A en 5lA uur ds. A. H. v.d. Kooi
Kbabbbndijkb 10 en 3 uur ds. A. H. Nieboer
Poortvliet 9lA, 2 en 6 uur Lezen eener Leerr.
Rilland-Bath 9 en DA uur dhr. B. W. de Graaf
Tholen 10 en 2*A uur ds. C. Staal
Bed. H. Av.
Oud-V08MBIR ÖXA en 2 uur Lezen eener Leerr.
Baarland 10 en 2Vt uur ds. R. Brouwer
Driewegen ÏO1^ en 3 uur Lezen eener Leerr.
Kapellb-Bibzelingb 9lA en 2 uur ds. A. Scheele
Borsblb 10 en 3 uur Lezen eener Leerr.
Gobs 9lA en 6 uur ds. J. G. Mijnen
van Baarn.
's Gravbnpoldbr 9Vi en 2 uur Lezen eener Leerr
Hbinkbnszanb 9Vi en 2 uur ds. P. van Djjk
[brsbkb 9xA en 5Va uur ds. B. Meijer
2 uur Lezen eener Leerr.
Wbmbldingb 10lA en 3 uur Lez. eener Leerr.
Kbuiningbn 91/» en 2 uür Lezen eener Leerr.
Nieuwdorp 10 en 21/» uur ds G. Doekes
Woi.phaartsdijk 9lA en 2"ur ds. Tibben
Em. pred. te Haarlem.
Voorber. H. Av.
Axel 9 en 2 uur ds. A Thielen
Hoek 9*A en 2 uur ds H. v. d. Wal
Oostbubg 10 uur Lezen eener Leerr.
2Vj uur ds. Goris
OesTBUEG (dienst Aardbnbubg)
10 uur Lezen eener Leerr.
6Vs uur ds. Goris
Schoondijke 10 uur ds. J. R. Goris
3 uur Lezen eeDer Leerr.
Terneuzen 9tA en 2Vs uur Prof.dr.H.Bouwman
van Kampen.
Zaamslao 9tA en 2xh uur ds. R. Koolstra
van Hoek van Holland.
