N.C.V.
Parapluies
Leerling-Verpleegsters
SPAART GIJ?
JAC. DE RUITER,
EEN WIJSMAN
PERSOON
A. GEENSEN,
H. H SOMER, Dam
Verantwoording van Liefdegaven.
INGEZONDEN STUKKEN.
Het Hongerend Duitschland.
VEBEENIGINGSLEVEN.
Uw Familieberichten behooren in de
„ZEEUWSCHE KERKBOD E".
Zij komen dan onder de oogen van
duizenden lezers, die belang stellen
in elkanders lief en leed.
WILLEM BASSIE,
Spaart dan goed.
Spaart gij niet,
Begint dan met spoed.
Neemt Spaarbrieven van de N. C. V.
te '8 Gravenhage.
Spaarbrieren groot f600.-, f 300.-
en f 150.', Tolstorting in eens of in 10
jaar door jaarUjkscbs, halfjaarlUksche,
driemaandelijkscbe en maandeiijkscbe
Stortingen naar kenze.
Vraagt gratis prospectus en inlicb-
tingen bil den Inspecteur
Wijngaardstraat 196 Goes.
beeft eer) 5PA ARBRIEF
Zoo juist aangekomen een zen'
ding Dames- en Heerenparapluies,
ook voor den boerenstand, in
prijzen van f 3.75, f 3.90 en
f 4.25, alles in de bekende goede
kwaliteit bij
Noordstraat, Middelburg.
MIDDELBURG.
DAMES-, MANTEL- EN
COSTUUMSTOFFEN
Art. 18. De korte notulen worden vastgesteld.
Art. 19. Censuur naar art. 43.
Art. 20. Ds. Bouma eindigt de vergadering
met dankzegging.
Namens de Classis voornoemd,
F. J. van den Endk,
h. t. 2e Scriba.
Westkapelle, Febr. 1920.
Oostburg. De broeders en zusters te Aarden
burg die door den verren afstand niet des
Zondags de kerkelijke bijeenkomsten alhier
kunnen bijwoneD, vergaderden tot nu toe in
een lokaal, waar geregeld leesdienat werd ge
houden onder opzicht van br. A. Leijs, ouder
ling van de kerk alhier.
In den laatsten tijd openbaart zich meer en
meer de behoefte aan kerkelijk leven. Door den
kerkeraad is thans, na advies van de Classis
deze zaak met Aardenburg geregeld. De brs.
en zusters aldaar vergaderen nu als deel van
Oostburgs kerk. Daar er naast den ouderling
nu ook een diaken is verkregeD, dragen de
samenkomsten in het vervolg het karaktor van
Dienst des Woords waarin ook de sacramenten
bediend worden.
Geve de Heere, dat weldra de berk te Aarden
burg tot zelfstandige openbaring moge kome.
Zegene Hq de pogingen, die aangewend wor
den om te komen tot den bouw van een kerkje
en bewege Hij in onze provincie de harten om
de zaak van Gods Koninkrijk ook daar gelde
lijk te steunen.
Het adres is A. I. Catsman, Markt, Aarden
burg.
Namens den kerkeraad van Oostburg,
J. Boidin, Scriba.
KORT VERSLAG van de vergadering
van de Classis Zierikzee, gehouden teZie-
rikzee op Woensdag 4 Febr. 1920.
1. Ds. Bruinsma opent klokke 11 de verga
dering, laat zingen Ps. 138 1, leest 1 Cor. 13,
gaat voor in 't gebed.
2. Brs. de Waal en v. d. Wal zien de cre-
dentiebrieven na, 8 kerken zijn op 't oogenblik
tegenwoordig, waarvan Oosterland een instruc
tie heeft.
3. 't Mpderamen constitueert zich. Ds.
Bruinsma, praesesds. Hoek, assessor ds.
Baaij, scriba.
4. De notulen der vorige vergadering worden
door ds. Wielenga gelezen en goedgekeurd.
5 iDgekomen is:
1. een schrijven van ds. van Schelven inzake
ds. Ploos van Amstel, de classe continueert de
jaarlijksche bijdrage;
2 kennisgeving van classe Middelburg, in
zake de afzetting van ds. N.
3. kennisgeving van classe Franeker, ter be
antwoording van een vraag deze classe gesteld,
met 't oog op dr. J. de Jong. De afgevaar
digden van Noord-Beveland nemen zitting.
6. Rapporten
1. Rapport van de kerkvisitatie gehouden in
de kerken van Oosterland, Bruinisse en Nieuw-
kerk uitgebracht door ds. Bruinsma.
2. Ds. Staal rapporteert inzake zending.
3. ds. C. J. Wielenga brengt rapport uit
met 't op de Evangelisatie-arbeid.
Men pauseert.
7. Boeken van de deputaten nr. Art. 11 en
Art. 13 D. K. O. en van den deputaat van de
zending en van den classicalen quaestor wor
den nagezien en in orde bevonden.
8. Instructie van Oosterland om hulp inzake
beroeping komt ter tafel en wordt behandeld.
9. Bjj rondvraag naar art. 41 komt emeri-
taatsaonvrage van ds. Baaij ter sprake, terwijl
2 vragen door Zonnemaire gesteld, worden
beantwoord.
10. Inplaats van ds. Bruinsma wordt br. J.
van der Wal deputaat naar Art. 13, terwijl
ds. Tollenaar tot secundns visitator wordt aan
gewezen.
11. Vacaturebeurten worden geregeld.
12. De assessor spreekt namens de classis
een kort woord van afscheid tot ds. Bruinsma,
wat deze beantwoordt.
13. Sluiting van de vergadering door den
praeses, die in dankzegging voorgaat, nadat
Ps. 67 1 is gezongen.
Op last van de classe,
Z. Hoek, h. t. assessor.
Met hartelijken dank voor Bartimëus ont
vangen fl6,18V2 uit het busjs v. d. Jongeheer
J. A. Zuid weg, te Ierseke f 16,18 V* uit het
busje v. d. Jongeheer A. J. Koppe, te Ierseke.
De Hoofd-correspondente,
J. J. Donnee, te Goes.
Met vriendelijken dank ontvangen door be
middeling van jÖej. S. J. Sinke, te Ierseke een
doos zilverpapier, theelood en capsules, verza
meld door de kinderen der Chr. School aldaar,
en van de kinderen der Chr. Voorbereidings
school een doosje zilverpapier en capsules.
Mhj. C. Littooij.
Molstraat Middelburg.
Vlissingen. Tot groote blijdschap van den
Kerkeraad, wordt medegedeeld dat door wijlen
zuster J. A. Guillaume—Plugge gelegateerd is
voor de kerk en hare diaconie, ieder duizend
gulden en voor den Zendingsarbeid uit Zeeland,
onder Heidenen en Mohammedanen Vijf honderd
gulden.
Ook wordt onder hartelijke dankzegging aan
den gever of geefster, melding gemaakt dat j 1.
Zondag in de collecte gevonden is een bedrag
van f 10.met bijschriftvoor de Kerk.
G. J. Fbos, Scriba.
{Builen verantwoordelijkheid der Redactie.
Mijnheer de Redacteur 1
Ter wederlegging van de bewering, in onzen
tijd vaak gehoord, als zouden de Geref. Kerken
in Nederland gevaor loopen te versteenen, be
roept ds. L. Bouma zich in het laatste nummer
der Zeeuweche Kerkbode op eene uiting van
wijlen ds. J. van Andel te Leeuwarden, kort
na zijne komst aldaar (1879).
Men moet in het algemeen uitingen eerstens
beoordeelen naar den persoon, die ze deed en
ten tweede naaT haar datum. Vergun mjj dus
in het kort op deze twee te wijzen.
Het minste gevaar voor kerkelijke verstee
ning loopen personen met een ruim hart, zoo
als dit zich gevormd heeft door opvoeding van
ruimvoelende ouders, door onderricht van on
bevangen leermeesters, door het leven in een
tijd, waarin de behoefte naar de geestelijke
gemeenschap ook met broeders buiten den
eigen, engeren kring gevoeld wordt.
En nu, ds. van Andel heeft al die voorrech
ten genoten, Zijn vader, J. H. van Andel, lee-
rend ouderling der Chr. Afgesch. gemeente te
's Bosch, stichter der tweede Chr. School onder
een bizondere commissie in ons Vaderland, was
een onbekrompen christen. In „Van Strijd en
Zegen", Gedenkboek van het Chr, onderwijs,
pag. 70, leest men „De hartelijkste verstand
houding heerschte in dezen donkeren tijd (1846)
tusschen de broeders die tot verschillende ker
ken behoorden, tusschen de Directie der Nij-
meegsche School (Ned. Herv. en Waalsehe) en
die der Bossche (Chr. Afgesch.)*
In het huis zijner vroeg weduwe geworden
moeder ontmoetten Afgescheidenen en Réveil
mannen elkander. Zijn leermeester later zijn
schoonvader was Prof. A. Brummelkamp,
de man door Allard Pierson als een der trouwe
bezoekers op vergaderingen van het Reveil ge-
teekend. Een verblijf aan de Universiteit te
Bom, waar J. P. Lange doceerde, verruimde
zijn blik.
Geen wonder dat zijne opvattingen sommi
gen te ruim waren. Na beëindiging zijner
stadiën bleek dit al ras, toen de classis Alk
maar hem een en andermaal weigerde tot het
predikambt toe te laten, omdat men hem ver
dacht van Remonstrantsche gevoelens. Lang
heeft hij onder die verdenking geleden, ook
nog in den tijd, toen ds. Bouma hem sprak en
hij bij de vervulling van twee plaatsen als
docent aan de Theol. School te Kampen ge
passeerd werd. Eerst later verdween die twjjfel
van de rechtzinnigheid zijner gevoelens.
Wellicht heeft ds. Bouma, die hem blijkbaar
toen reeds van nabij kende, wel eens vernomen,
hoe hü op een Zondagmiddag te Leeuwarden
in de Galileeërkerk preekte en den H. Doop
bediende, voor zijn zieken Herv. collega, ds.
Vethake, die hem dit des morgens per brief
kaart verzocht Zijn kerkeraad, door hem vooraf
gepolst, had geen bezwaar gemaakt, ja zelfs
eenige leden van den kerkeraad waren hem
's middags gaan hooren.
Dezelfde ruim denkende man is ds. van
Andel tot zijn dood toe gebleven in zijn omgang
en samenwerken met collega's en leden van
andero kerken. Een beroep op het getuigenis
van ds. Gunniüg, den beroepen Herv. predikant
van Serooskerke zou hier niet vruchteloos
blyken.
Voorwaar, eeD man als ds. J. van Andel
aljjd geweest is, loopt geen gevaar voor ker
kelijke versteening.
Doch zou hij, als hij nu leofde, in het jaar
1920, het getuigenis herhalen dat hij omstreeks
40 jaar vroeger tegenover ds. Bouma aflegde
Zijn de Geref. Kerken van nu dezelfde als
de Chr. Ger. Kerk van 1880 Loopen zjj even
min als de laatste het ge ?aar van versteening
Zeker, het verouderde art. 36 i9 verdwenen uit
onze Belijdenis. Maar aan de overige artikelen
hecht men zich met te meer houvast, al zijn
er bij die even verouderd zijn. Men vraagt thans
aan een predikant of bjj de Dordtsche leer
regels aanneemt woord voor woord en letter
voor leiterHet geslacht van ruimvoelende
mannen, als ds. Gispen Sr., ds. J. van Andel
e.a. begint uit te sterven. De invloed van kwee-
kelingen der V. U. is grooter gebleken dan die
der oude Afgescheidenen. De kerkbodes doen
alle denzelfden klank hooren. Verneemt men
een afwijkender toon, direct is men er bij dien
als „ongereformeerd" te bestempelen. Hadden
vroeger de meer subjectieve en de meer objec
tieve opvatting van den grond van ons geloof
beiden hun plaatpje in de zon in onze Kerken,
thans wordt alleen ^de laatste geduld. Zou ds.
van Andel thans zijn uiting van 1880 zonder
eenig voorbehoud herhalen vraag ik nogmaals.
Ik betwijfel het zeer.
Ik deDk dat hij als man des vredee maar
liever zou zwijgen. Hij zou, wat hij gewoonlijk
deed, als hij zich van zijne theologische studiën
eens wilde ontspannen, zich verdiepen in zijn
fraaie verzameling steenen, kwartsen en kristal
len en bij de beschouwing van zijn twaalftal
edelsteenen uit Openbaring 21 met een gevoel
van heimwee denken aan het nieuwe Jeruzalem,
op welks gouden straten de gemeente van
Christus zich eenmaal zal verdringen als ééne
kudde onder éénen Herder.
Ik meende aan de door mij zoozeer vereerde
nagedachtenis van mijn oom en pleegvader
onrecht te doen, als ik dit stukje in de pen
had gehouden,
Met dank voor de plaatsing.
Uw abonné,
L. van Andel.
Middelburg, 16 Februari 1902.
Naschrift.
Met genoegen plaatsen we bovenstaand stuk.
Dankbaar zijn we voor de inlichtingen, welke
ons den door velen hooggeaehten ds. van Andel
nog nader doen kennen.
De beschuldiging van versteening, thans ver
nomen, deed me onwillekeurig denken aan wat
vroeger gezegd werd en het was me enkel te
doen om uit laten komen, dat zij niet nieuw
is. Hoe ds. van Andel, indien hij nu nog leefde,
oordeelen zou, daaraan heb ik me niet gewaagd,
omdat men dienaangaande wel een meening
kan hebben, doch zonder dat men haar met
bewijzen kan staven.
Het was den geachten inzender blijkbaar niet
te doen om te bestrijden, wat ik schreef, en
daarom wil ik niet ingaaD, op wat er na de ge
geven inlichtingen nog volgt. Nalaten echter
mag ik niet even op te merken, dat Mr. van
Andel uitspreekter zijn enkele artikelen van
onze belijdenis verouderd, maar bij zegt niet,
welke en evenmin toont hij aan, op welke
gronden dit zijn oordeel rust. Wijl dit meer
malen 'gezegd wordt, wijzen we hierop.
Eveneens i3 dit het geval met wat er verder
volgt. Het schijnt wel, alsof het in sommige
kringen gewoonte wordt, de opinie vau dezen
of genen als een axioma te beschouwen, waar
aan niet getwijfeld kan en mag worden. Wan
neer men meent, dat er misstanden zijn, dan
doet men wel ze duidelijk aan te wijzen en
tevens de gronden te noemen, welke ook an
deren daarvan overtuigen kunnen.
Mocht Mr. van Andel lust gevoelen om
hiertoe over te gaan, we willen hem gaarne
de gelegenheid aanbieden om het in ons blad
te doen en ik beloof bij voorbaat, dat ik alles
nauwkeurig overwegen wil.
Boüma.
Met vriendelijken dank voor de arme Duitsche
kinderen ontving ik deze week van M. en X.
f5,-; K. te M. f5,-; N. N. f 1,B teN.
fl,kinderen school Gravenstraat opbrengst
theelood f 6,45 N. N. f 5,—N. te M. f 1,—
W. te Z. f2.50; P. D. te V. fl.—G. V. te
M. f 1.-; MejM. J. W. O. te A. f5,-; J.
v. d. V. te Y. f2,— Mevr. v. D—H. te G.
f5,— verzameld door Mej. d. H. teM. f8,—
Ook verklaarden eenige menschen zich bereid
een Duitseli kind op te nemen.
Nogmaals mijn dank voor de vele giften.
Er is zooveel noodig. De kwestie is dat het
reisgeld, heen en terug, voor een Duitsch kind
meer dan 500 Mark kost. Vele kinderen die
zich reeds verheugden te komen, mochten niet
meer toen de ouders vernamen, dat het zooveel
kostte. Ze waren onmachtig dit te doen. Toen
is geschreven de kinderen toch te zenden, en
dat van hieruit dan wel geld zou worden ge
zonden. De reis in Hollandsch geld kost onge
veer f 15,voor een kind. De brieven die men
ontvangt, als de ouders dat bedrag krijgen
toegezonden, zijn aangrijpend. Ze worstelen
met de taal om hun dankbaarheid uit te
drukken. De nood is zoo angstwekkend groot.
Een moeder schreef„Die Teurung wird
immer grosser und die Lebensmittel immer
knapper, es ist zum Verzweifeln diese grosse
Not, die fiber uns gekommen ist. Unsre tag-
lichen Gebete sind, dass der Vater im Himmel
Holland reichlich segnen möchte."
Een ander schrijft mij dat er zoovele kin
deren sterven. In Berlijn alleen in één jaar
200.000 kinderen.
Dat nog velen zich gedrongen mogen ge
voelen mjj iets te zenden voor hen, die daar
vertwijfelen en in wanhoop ter neer zitten. De
zegenende ziel zal vet gemaakt worden.
J. Olthoff.
Middelburg, 19 Febr. '20,
Spanjaardstraat E 71.
De Geref. Jong. Vereen. „Herman Faukeel"
vergadert eiken Zondagavond te kwart over
aGht in de consistorie der Gasthuiskerk, Mid
delburg.
Rooster van a.s. Zondag
Voor de pauze Art. 10 der Geloofsbelijdenis
door F. Veldwijk.
Na de pauze: Vrn onderwerp door I. de
Wolff.
F. Veldwijk, Voorzitter.
A. Gkbrvlikt, Secretaris.
Wij vestigen de aandacht op de in dit num
mer voorkomende advertentie van de afd. Vlis
singen en Middelburg der Nat. Chr. Geheel-
onth. Vereeniging en wekken tot bezoek op.
Heden overleed na een zwaar,
doch kortstondig lijden, onzen ge
liefden jongsten Zoon, Broeder,
Behuwdbroeder en Verloofde
in den jeugdigen leeftijd van 21
jaar en 9 maanden.
Zwaar valt ons dit verlies, doch
dat wij mogen gelooven dat zijn
heeDgaan vrede was, is ons tot troost.
Zijn diepbedroefde Ouders, Broe
ders, Zustere en Verloofde.
Uit aller naam,
W. BASSIE.
Middelburg, 19 Febr. 1920.
Voor de vele bewijzen van deelneming
ondervonden tijdens het overlijden van
onze geliefde Moeder, Behuwd- en Groot
moeder
MARIA PIETERNELLA GRIJSPEERE
Wed. Abraham v. d. Welle,
betuigen wij onzen hartelijken dank.
Uit aller naam,
J. J. ARNOLDI,
L. ARNOLDIv. d. Welle
v Middelburg, Febr. 1920.
VAN DE
TOUSSAINTKADE 2.,DEN HAAG
VPAACT PROSPECTUS
Voor de zeer vele blijken van deel
neming, ontvangen bij het overlijden onzer
zeer geliefde Moeder, Behuwd-, Groot
moeder, Zuster en B huwdzuster, betuigen
ondergeteekenden hunnen welgemetnden
dank.
Namens de Familie,
G. M. BIJ DE VAATE.
Zierikzee.
Gezocht een solied
G. G. kunnende borg stellen, om zoowel
plaatselijk als voor een gedeelte van het
land te colporteeren met „DE GEESTE
LIJKE MENSCH".
Inlichtingen geeft de Uitgever J. van
der Wal, Bruinisse,
De Stichting „WOLFHEZE" bij
Oosterbeek (G.) vraagt wegens verkorting
van den arbeidstijd eenige
van 1830 jaar. Salaris f 250.tot
f600.per jaar, intern, met vrije boven-
kleeding en vacantiegeld.
Sollicitanten moeten instemmen met
doel en grondslag der Vereen, tot Chr.
Verzorg, van Krankz. Inlichtingen bij
den GENEESHEER DIRECTEUR.
De nieuwste Kookkachels, die tevens
als kamerverwarming dienen a f4,75 per
stuk, ook in KLEIN WARENHUIS,
voorradig.
Korte Noordstraat, Middelburg.
Heerenkleeding naar maat.
Ontvangen nieuwe Stoffen.
Groote collectie
tegen zeer lage prijzen.
Aan huis te ontbieden.
Ontvangen pracht-sorteering Sponsen
vanaf 18 centHandvegers 54 centZeem
lappen vanaf 95 centreuzen-Bezems
vanaf 55 cent in KLEIN WARENHUIS,
Korte Noordstraat, Middelburg.
