UIT DE PEBi.
Hulppredikers.
Verantwoording ran Liefdegaven.
BOEKAANKONDIGING.
VEREENIGINGSLEVEN.
op Gods Woord gegrond. Ik wys u nu even
wel op nog een ander middel, namelijk op het
gezonde, Gereformeerde vereenigingsleven, waar
men door samensprekingen en wat dies meer
zij elkander sterkt voor en in den strijd der
geesten. Ik vestig uw aandacht op de Gerefor
meerde StudentenvereenigiDg, algeme n bekend
als de Sociëtas Studiosorium Refqrmatorum.
Zij heeft aan de verschillende Universiteiten
hare afdeeling. In mijn tijd werd de afdeeling
Utrecht opgericht en het was er mij goed. Nog
steeds heeft deswege S. S R. mijn hart. Gaarne
wek ik bij deze allen op om lid van S. S. R
te worden of te helpen bevorderen dat zonen,
broeders en vrienden tot de S. S. R. toetreden.
Beware de Heere er voor, dat de god dezer
eeuw de zinnen verblindt. Mocht vesleer de
vrede Gods uw zinnen bewaren. Zij dit in Gods
gunste met name ook door S. S. R. het geval.
Nadere inlichtingen en aanvragen voor lid
maatschapVoor E. Q. E. V. bij mej. D.
Bosdijk, Oosterhaven Z 26, Groningen.
Voor S. S. R
te Amsterdam bij: W. L. Wolff Fred. Hen
drikstraat 98; J. II. v. d. Bend, Sarphatipark
32;
te Leiden bijJ. Roorda, Hooigracht 36
F. M. Penning, Nanniestraat 42
te Utrecht bijP. C. M. v. d. Velde, Floris
Heermaelestr. 26bis J Oonk M. Jz. Grietstraat
4;
te Delft by J. Bergman, Delfgauwscheweg
69Joh. C. Stans, Nieuwelaan 48.
te Groningen bijJ. Berg, Joz. Israëlstraat
95a; F. B. Veldstra, Schoolholm no. 8;
te Rotterdam byO. v. d. Kam, Hollanderstr.
11; Den Haag: J. H. Allaart, Cl. de Vrie/.el,
149b en bijJ. Oonk M.Jz. ab-aetis II, Hoofd
straat 146, Apeldoorn.
Dr. D. J. van Katwijk, die onlangs ds. J.
W. Gunst verviüg als redacteur van de Ryn-
landsche Kerkbode, juicht in dit blad onzen
voorslag toe, om den candidaten, die nog niet
wenschen beroepen te worden, een classicaal
preekconsent te verleenen. In verband hiermede
brengt hij in herinnering, wat wijlen prof.
Biesterveld intertijd gezegd heeft over het
instituut van hulppredikers.
„Z.H.G. gevoelde zeer het nadeel van de
tegenwoordige wijze van opleiding van predi
kanten. Het leeren en studeeren staat bijna
uitsluitend op den voo grond en van eenige
practische vorming kan schier niets komen.
Toch is die ten hoogste wenschelijk, aangezien
de jonge predikant ineens het zware en ge
wichtige ambt in vollen omvang en in alle
voorkomende gevallan te bedienen heeft. Welnu,
dit ware te verbeteren, doordien men aan de
Kerkenorde de door den tijd gewenschte uit
breiding gaf, en er hulppredikers konden wor
den benoemd, die onder leiding van eenen
predikant in eene groote stad, of te plattelande
bjj éénen, die consulent is van een of meer
vacante kerken, zouden arbeiden.
Het wil ons nog steeds voorkomen, dat dit
denkbeeld alle aanbeveling verdient. Aan de
heeren van het Kerkrecht zy overgelaten, om
theoretisch den Kerkelijken staat dezer hulp
predikers te regelen. Maar practisch waren èn
de candidaten èn de kerken het beste gebaat.
De candidaten want zy konden zich onder
bekwame leiding practisch oefenen voor het
eerlang te aanvaarden ambt.
De kerken want zoo werd hulp geboden
op punten, waar zy het meest noodig was, en
kon er orde en regelmaat gebracht worden in
de hulpverleening door predicatie en cateche
tisch onderwijs. Ook dit laatste is een punt
van belang. Gunstige liggiDg aan een spoorlijn
(om maar iets te noemen) is toch soms oor
zaak, dat sommige vacante kerken uitstekende
hulpverleening hebben, terwijl andere, die min
gunstig gelegen zijn, veel moeite hebben, om
eenige voorziening te krijgen. Zoo zoude ook
hier eene moeilijkheid in onze Kerkelijke wereld
ondervangen zijn. En voor onze candidaten
had zij deze goede zijde, dat zij meer op ééne
plaats de gewenschte practische vorming kon
zonder hem een afscheidskus te geven. Zij gaan
immers hun eigen gang Maar dat zy zelfs
het huis verlaat, zonder Charles te kussen, die
den slaap des onschuldigen slaapt in zyn warm
bedjedat is erg.
Hij zal er straks even heengaan naar zjjn
jongen 1
Door de bossehen van het Gooi, van De Bilt
en Zeist had hy toen gedwaald met Heléue
Swarth, leerares van een meisjesschool in het
Gooi. Een hartstochtelijke liefde had hy voor
haar opgevat, die nog niet was afgekoeld. Ily
mocht haar zelfstandigheid wel, waarom behoeft
de vrouw ook minder te zijn dan de man Hy
vroeg dat met haar. Sterk was zij geëmai ci-
peerd Dat juist trok hem aan. En dan zy
was een wees. Heel vroeg had zy haar ouders
verloren, haar godvruchtige ouders. Een tante
had haar verder opgevoed, in de Christelijke
leer, spotte zij tegen Herman van Lankeren.
Maar zulk Christendom als die tante er op
nahield, kon haar niet bekoren. Zy was de
zelfgenoegzaamheid in eigen persoon. Yan de
rest deugde niet veel. Yan iedereen ongeveer
sprak zy kwaad. Yan de meeste dominée's had
tante een afkeer. Zy preekten naar haar zin
niet diep genoeg, 't Moet immers met den
zondaar de diepte in Boetpredikatiën moest
zy hooren, anders deugde het niet. Een ver
heerlijkte Christus, gestorven voor zondaren,
was voor haar maar byzaak. Dat was de jeugd-
omgeving van Heléne Swarth. Tintelend, spot
tend, een weinig cynisch, had zy dit alles aan
Herman verteld in vertrouwelijke oogenblikken
den krygen, wat natuurlijk degelijker is dan
wat zy nu opdoen, heden hier, morgen daar.
En waar dit werk hen natuurlijk niet gehesl
en al in beslag zou nemen, zouden zy voor
studie en voor vorming in ruimer kring (ver
gaderingen, conferenties) genoegzamen tyd nog
overhouden.
Zoo zoude o.i. deze „uit de practyk voort
gekomen onregelmatigheid" op eene voor ker
ken en candidaten goede wyze te regelen zyn".
Een enkele opmerking worde onzerzijds
hieraan toegevoegd.
Wy zijn het met dr. van Katwijk eens, wat
de wenscheljjkheid betreft, aan candidaten de
gelegenheid te geveD, zich als hulpprediker,
onder leiding van een ervaren predikant, voor
te bereiden voor den ambtelijken dierst Wijzi
ging van de Kerkorde is hiervoor echter niet
noodig. Yan onze tegenwoordige dienaren des
Woords zyn enkelen reeds hulhprediker ge
weest. Ds. J. F Colenbrander en ds. B. J.
Esser, beide thans in de missie werkzaam, en
na hen de heeren A. C. Hey en M. Uyfcenhoudt,
hebben het voorrecht gehad, als candidaten
onder leiding van wijlen ds. J. van Andel te
Gorinchem een tydlang te mogen arbeiden,
terwijl, naar we meenen, dr. C. Koppenaal liet
eerste jaar na zijn candidaatsexamen de vicaris
was van ds. J. C. Brussaard te Meppel.
Ook zien we niet in, dat op deze wyze het
bezwaar, waarop we meermalen wezen, zou
zyn te ondervangen Niet het hulpprediker
schap, maar het classicaal preekconsent dient
in de Kerkorde te worden vastgelsgd. Bjj de
tegenwoordige regeling kan niemand als hulp
prediker optreden, of hy moet eerst beroepbaar
gesteld zyn en aan de kerken verzocht
hebben, hem niet te beroepen. Alleen een
classicaal preekconsent zal, ook voor onze a.s.
hulppredikers, deze „uit de practyk voortge
komen onregelmatigheid" wegnemen Hierbij
moet niet worden vergeten, dat van onze can
didaten nimmer geëischt zal kunnen worden,
alvorens de gemeente in te gaan, eerst een
zekeren tyd als hulpprediker dienst te hebben
gedaan. Want deze dienst kan niet worden
verricht tenzy die gevraagd wordt De Synode
kan nooit den grooteren stads- of dorpskerken
de verplichting opleggen, een hulpprediker aan
te stellen.
Dan zou de vrijheid der plaatselijke kerken
in 't. gedrang komen. Onze kerkelijke verga
deringen kunnen niet verder gaan dan de
wenschelijkheid uitspreken, dat meer dan tot
nu aan candidaten degelegenlu idgegeven worde,
hulppredikersdiensten te bewijzen. Maar al
doen zy dit, dan zal deze gelegenheid altoos
nog zoo beperkt blyven. Niet alle candidaten
zullen er van kunnen prcfiteeren. De meesten
zullen de begeerde practische oefening moeten
verkrijgen op dezelfde manier als die tot nu
toe gezocht wordt.
Intusschen zyn wy dr. van K. daukbaar,
deze zaak ter sprake te hebben gebracht. Zy
is de aandacht onzer candidaten én onzer kerken
ten volle waard. En dat er iets gedaan moet
worden om aan de gerezen moeilijkheden te
ontkomen, wordt langzamerhand algemeen ge
voeld. Lindeboom
TWEETAL
te Wolfaartsdyk F. Staal te Colynsplaat
A. Yoogel te Puttershoek
te Enschedé: B. v. d. Werff te Dokktim
R. K. M. Hu mmelen te Heeren veen
te Pernis P. H. de Jonge te Keerde
S. O. Los te Leerdam.
BEROEPEN
te Burum en te Vreeswyk W. Faber te
Schipluiden
te BIya en O. en N. Bildtdyk J. S. Schaafsma
te Opeinde-Nyega
te Knype H. Veldkamp, cand. te Groningen
te Andel (N.-Br.)L. van Urk, cand. te Urk
te Schiermonnikoog: M. P. Pel te Kommerzyl
te Waarder: P. C. de Bruyn te Edam
te Zwolle: H. A. Munnik te Barendrecht
te Pernis: P. H de Jonge te Heerde
te FynaartW. J. J. Kelders, cand. te Hoorn
te Onderdendam C. J. H. van Diemen te
Nieuw Leuzen
te Oosterend op TexelT. L. Kroes te Coevorden
te Kampen W. W. Meynen te Dordrecht
te HollandscheveldA. v. d. Yegt te Ureterp.
te Borsele-Driewegen ds. H. Brouwer te
Westerbork.
AANGENOMEN
naar SchoonhovenJ. W. Esselink te Alteveer.
BEDANKT
voor HaamstedeF. Tollenaar te
Brouwershaven
voor OudewaterJ. W. Esselink te Alteveer.
Drente vooruitEr worden pogingen aan
gewend te Zwarteneer te komen tot stichting
eener Geref. kerk. Er zal een gebouw worden
gezet voor het houden der godsdienstoefeningen.
Te Emmer-Compascuum wordt een nieuw
kerkgebouw en een nieuwe pastorie gezet. De
kosten zullen pl.m. f30 000 bedrogen.
Stuitende onbillijkheid. De Classe Harder
wijk zond een adres naar de Tweede Kamer,
met verzoek het wetsontwerp van minister de
Vries af te wyzen, waarbij aan de Herv. pre
dikanten, rabynen enz. f 100.duurtetoeslag
wordt gegeven. Ook ons is het onverklaarbaar,
dat een minister, lid der Geref. kerk, zulk een
stuitende onbillijkheid durft voorstellen. Wy
spreken zelfs de hoop uit, dat andere classes
dit adres zullen steunen, of dat anders de Ker
keraden zullen protesteeren.
Aan de Leden van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal.
HoogEd Gestr. Heeren
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen
de classis Harderwijk van de Gereformeerde
Kerken, in vergadering te Nunspeet byeen op
Donderdag 26 Juni 1919, dat zij zich genoopt
ziet by de Tweede Kamer der Staten-Generaal
een ernstig protest in te dienen tegen het inge
diende wetsontwerp tot wijziging en verhooging
van Hoofdstuk B der Staatsbegrooting voor
1919, waarby vastgesteld wordt, inlassching
van een nieuw artikel 112c: by slag voor't jaar
1919 op traktementen van predikanten, R K.
Geestelijkken, Opperrabynen tot f 345.000 om
dat zy hierin een stuitende onbillijkheid ziet
tegenover die kerkengroepen welker leden wel
door verhoogde belasting mede voor dien by-
slag zouden moeten betalen, maar welker
predikanten dien bijslag niet zouden ontvangen.
Om welke reden adressante U HoogEd.
Gestr. dringend verzoekt, hoezeer zy ook waar
deert de goede bedoelingen, die tot het indienen
van genoemd wetsontwerp hebben geleid, dit
wetsontwerp niet aan te nemen.
Met verschuldigden eerbied,
de Classis voornoemd,
(w.g) J. BrinkmaD, praeses.
C. S. Boss, scriba.
J. W. v. d. Bosch, assessor.
Nunspeet, 26 Juni 1919.
Het orgel voor de Malakka Kapel te
's Gravenhage. Naar van officieele zyde wordt
medegedeeld is de vervaardiging van het pijp
orgel voor bovengenoemde Kapel opgedragen
aan de firma A. S. J. Dekker te Goes.
net orgel zal worden gebouwd naar ontwerp
van deze firma, eenigszins gewijzigd door den
architect, den heer A. Mondt Jr.
Berichten.
Consistorie Hofplclnkerk.
De catechisaties beginnen D.Y. Maandag en
Dinsdag 15 en 16 September op de gewone
Ds. Bouna.
uren.
De classis Zierikzee zal D. V. vergaderen op
Woensdag 24 September Punten voor 't agen
dum s. v. p vóór 17 September in te zonden.
Namens de roepende Kerk
C. J. Wielenga, Praeses.
D. Mulder, Scriba.
Dat had het goede in haar gedood. Dat kon de
Christelijke school, die zy bezocht, niet goed
maken. Later verflauwde alles. Haar verdere
studiën legde zy af op een neutrale school,
waar het weimge goede, dat er nng was mis
schien, totaal werd verstikt. Zy „haalde" haar
verschillende acten, omdat zy iemand was met
een onverzettelyken wil, met een onzegbare
geestkracht en met een sterke mate van zelf
standigheid, drie factoren in den dagelykschen
strijd schier onmisbaar. Als God er dan Zyn
zegen maar op geeft. Maar Hy was toen door
Heléne Swarth reeds uitgeschakeld. God, nu
ja, Hy bestond, of liever er bestond een Hooge
Macht, welko die dan ook was ('t verstandigste
was maar om van Geest of iets dergelijks te
spreken), maar daarom moest men Hnm toch
niet overal by halen. Dat kon je nu wel eens
doen als je in de kerk de gewyde tonen hoorde
van het orgel en als de predikant een toespraak
(alsjeblieft geen preek, want preeken vond ze
vreeselyk) hield. Maar in den rompslomp van
het dagelyksch leven ging je toch niet spreken
van God! Je hebt van die menschen, die halen
God overal by. Ze zeggen, dat Hy zich overal
mee bemoeit. En dan beroepen ze zich op den
Bfjbel, waar staat, dat de haren onzes hoofds
allen geteld zfin en dat geen musehje valt zonder
den wil van den Hemelschen Vader. Maar dat
is immers beeldspraak. Dat dient ter versiering.
Literair is dat mooi uitgedrukt Maar je moet
dat niet zoo letterlijk opvatten. Hy is veel te
verheven, om zich met zulke kleinigheden te
bemoeien.
(Wordt vervolgd).
Brouwershaven1 September 1919. Tot onze
blijdschap mochten wy gisteren uit den mond
van onzen beminden Leeraar den WelEerw.
lieer ds. F. Tollenaar vernemen dat hy met
volle vrijmoedigheid voor de roeping naar de
Gereformeerde Kerk te Haamstede had bedankt.
Met dank aan den Heere onzen God, die in
Zijnen gunst ten gosde van ons, nietswaardigeD,
dacht, met onzen Leeraar in het hart te geven
om te doen wat by deed, is het onze bede,
dat het Z Eerw. mag gegeven worden zyn niet
ongezegenden arbeid in 's Heeren Wijngaard
te dezer plaatse nog geruimon tyd met blij
moedigheid te verrichten en dat die arbeid
gewaardeerd en cp hoogen prijs gesteld worde.
Dat de teleurgestelde kerk spoedig den man
Zyns Raads zal mogen vinden, is daarby onze
wensch en bede.
Namens den Kerkeraad,
J. Nieuwdobt, Scriba.
IIaamst.de. Bedankt voor het beroep naar
Haamstede ds. F.Tollenaar van Brouwershaven.
Namens den Kerkeraad,
J. O. Vis, Scriba.
Tweetal te Borssele-Driewegen ds. H. Brou
wer te Westerbork en ds. M. B. Parlevliot te
Euter.
Namens den Kerkeraad,
P. Fraanje, Scriba
Voor hen, die een plaats in de Noorder-
Gastbuis- of Ilofpleinkerk wenschen, houdt de
Plaatscommissie zitting op Dinsdag 9 Sept. a.s
des avonds van 89 uur.
De Commissie voornoemd,
C. v. d. Kleijn.
J. de Kam.
J. W. den Hollander.
MiddelburgGevonden in de collecte voor de
ierk een in couvert gestoken bankbiljet van
f40,en f6 50 met de aanwijzing „vrijwillig
plaatsengeld."
Hiervoor zegt vriendelijk dank de boekhouder
D. Sietsema.
ZENDING.
Door bemiddeling van Mej. S. van N.N. in
dank ontvangen 250 halve centen.
Mej. C. Littooij.
Middelburg, Molstraat F 88.
Met hartelyken dank ontvangen voor Barti-
meus uit de busjes: van de Jongeheeren A.
Koppe te Ierseke f I6.O8V2 Jan Zuidweg te
Ierseke f 16.08Vï2 Dingeman Oggel te Axel
f370; van de Jongejnffr. G. M. van Tatenhove
te Axel f 1.50 van Mej. v. d. Wiele te Axel
f 1.45 kiuderen ds. Thielen te Axel f'0.80 Chr.
Meisjesver. „Het Mosterzaadje" te Axel f 2.52Vi.
De Hoofdcorr. voor Zeeland,
J. J. Donner, Goes.
CLASSIS KLUNDERT.
Zending onder Heidenen en mohammedanen.
Sedert de vorige opgaaf ontvangenvan de
ZendiDgscommissie te Fynaart f50. En Pink
stercollecte van de Geref. Kerken
Dinteloord f 45,44.
Fynaart - 16,36.
Moerdyk - 28,13.
Raamsdonk - 28,32V9.
L. G. Goris, Dep.
Zevenbergen, 22 Aug. '19.
Sciioolhnlp voor Zeeland en Noord-Brabant.
Sinds de laatste verantwoording ontvangen:
Legaat van wijlen br. L. de Jager te Kapelle
f 500; gift van N N, te N. f2,50; gift van br.
J. J. de K. te Gr. f10,gift van br. Joh.
de F. te Z. f 25,collecte Geref. kerk Brou
wershaven f42,36; gift van br. A. V. te V.
f 5 giften door middel van ds. Scheele f 30.
Dat is weer heel wat, wy zyn dan ook har
telijk dankbaar voor al deze giften, maar men
vergete niet, dat dit al het ontvangene is in
ruim 4 maandenbovendien mogen wy van
het legaat van br. de Jager slechts de rente
gebruiken.
De nieuwe cursus vangt straks aan. Voor
dit jaar zeiden we meer dan f 1000 toe aan
jongelingen, die studeeren voor predikant.
Waar moet dat vandaan komen? Wy heb
ben het in 't geloof gewaagd zooveel toe te
zeggen en hopen, dat wy niet beschaamd zul
len worden
Met alle vrijmoedigheid doe ik een beroep
op uwe offervaardigheid, omdat het zulk een
noodige en nuttige zaak betreft. Verblijdt ons
door vele ruime bijdragen.
Bjj voorbaat myn vriendelykeri dank.
G. de Jager,
Penningmeester.
Grypskerke, 3 Sept. 1919.
Gereformeerd Theologisch Tijdschrift.
Afl. 3 en 4. Juli en Aug. 1919. Druk
kerij Oranje Nassau, Baarn.
Ioplaats vun een dun vacantie-nummer, ont
vangen de lezers nu een flink nummer voor
twee maanden. De aflevering wordt geopend
door prof. Greydanus met een artikel over de
„rationes (redenen) voor den duur van onzes
Heilands ambtsbediening op aarde", waaruit de
predikanten stof voor predikatiën kunnen ont-
leenen. Dr. H. W. Smitt vervolgt zyn artikel
„iets over metaphysica der moderne theologiën
in Nederland", waarvan vooral het laatste ge
deelte over het „nieuwe modernisme" zeer
belangrijk is. Zijn hooggespannen verwachtin
gen omtrent de toekomstige koers dier rechts-
modernen deelen we nu juist niet. Als geen
ohj etieve grondslag gevonden wordt, is de
opbouw niet van laDgen duur.
Van blz. 114127 volgen verschillende resen-
siëa, die vooral theologen met belangstelling
zullen volgen.
0.;s Theol. Tydschrift houdt zich kranig.
Een paar opmerkingen, in 't belang van de
uitgave.
Ten eerste wordt noode gemist de kroniek.
Die geeft een aantrekkelijkheid aan de afleve
ring ook voor niet-theologen. En grypt niet
menigeen daarnaar het eerst?
Wat de „Stemmen voor Waarheid en Vrede"
zoo smakelyk maakt, is juist Bronsvelds Kro
niek. Rullmann en Ferwerda ieder op hunne
manier boeiden de lezers. Laat in 't vervolg de
Kroniek nooit ontbreken.
Ten tweede: kunnen de recensies niet met
kleiner letter gedrukt, zoodat ze minder ruimte
in beslag nemen? 't Zyn geen hoofdartikelen,
ook al zyn ze belangrijk.
De lezing van dit uitnemende tydschrift wordt
ieder met warmte aanbevolen. Het hoort alvast
in elke portefeuille thuis. Kerkhof.
De Geref. Jong Vereen. „Herman Faukeel"
vergadert eiken Zondagavond te kwart over
acht in de c msistorie der Gasthuiskerk, Mid
delburg.
Rooster van a s. Zondag
Voor de pauze Exodus 5 1527 door Goote.
Na pauze: 5e Zendingssch ets door P. de
Jonge.
Namens het Bestuur,
F. Veldwijk, Voorzitter.
A. Geervliet, Secretaris.
