FEUILLETON.
GELOUTERD,
Verbetering derpredikanls-tracteraenten.
ft
a
ft
f jj a
onze vorstelijke woning en waarop we danken
mogen voor de weldaad, door God aan ons
volk in de Prinses gegeven.
Koningstronen zyn omver geworpen, kronen
z\jn in 't slijk gevallen is het dan niet een
zeldzaam voorrecht, dat het oude Oranjehuis
staan bleef en dat ods volk meeleeft met
ons koninklijk gezin Hoe werd er in de
laatste dagen in veile gezinnen gesproken over
den geboortedag van onze Prinses en hoe wer
den enkele bizonderheden uit haar leven ver
teld Waarlijk, we hebben reden om dankbaar
te zjjn, dat God ons land tot dusver bewaard
heeft voor groote rampen en voor de plaats,
welke ons vorstelijk huis nog inneemt, te mid
den van ons volk Er is slechts een eenige
Dochter in het paleis en dit kan wel eens met
zorg vervullen, maar God heeft haar bewaard
en deed haar voorspoedig opgroeien. Wie weet,
wat ons zoovele eeuwen reeds geschonken is
in Oranje, zal niet nalaten den Gever van alle
goede gaven te erkennen voor zjjn vele zege-
Dingen.
De natuur is in overeenstemming met de
omstandigheden, waaronder we leven. De he
mel van het volkerenleven is nog altijd don
ker en somber en onverantwoordelijk zou het
zijn, wanneer we daarop niet letten. De revo
lutiegeest, welke in onderscheidene landen
hoogtij viert, woelt ook onophoudelijk op onze
eigen erve, zoodat de manneD, die in hoogheid
zitten veel wijsheid en een vaste hand noodig
hebben om ons volk te leiden op de wegen
van orde en gerechtigheid. Daarbij komt nog,
dat er nog altijd raadslagen gesmeed worden
tegen de grenzen en kusten van ons vaderland,
zoodat de dag nog niet aangebroken is, waar
op we tot elkander kunnen zeggen het gevaar
is geweken en de veiligheid is teruggekeerd.
Dit moet er toe leiden, dat we in onze bin
nenkamer gaan om den Wachter Israels te
smeeken, dat Hij zijn machtige bescherming
over ons Vorstenhuis en ons volk blyve uit
strekken, opdat g en binnsnlandsche noch
buitenlandsche vijand ons schade berokkene.
Juist in zulke dagen behoort de dankbaarheid
het vurigst te zijn, opdat zij den weg bane tot
het aanhoudend en vertrouwend gebed.
Bouma.
ZËiDim
Zilverpapier en capsules.
Wegens mijn vertrek naar Anna Jacoba-
polder moet ik afzien van het verzamelen van
zilverpapier en capsules. Verreweg bet meeste
toch ontviDg ik uit Middelburg en Walcheren
wanneer het nu eerst naar Anna Jacobapolder
werd opgezonden, zou de vrachtkosten een
groot deel van de opbrengst verslinden, 't Dacht
mij beter een adres in Middelburg te zoeken,
en ik heb tot mijn groote blijdschap Mej.
Littooij, Molstraat, Middelburg, bereid gevon
den voortaan de zendingen in ontvangst te
nemen.
De verzamelaars en verzamelaarsters willen
zeker van dit adres wel kennis nemen.
Hetgeen ik nog in huis had, heb ik te gelde
gemaakthet bracht f 18,28 op, dat ik af
droeg aan den penningmeester der Zeeuwsche
en Noord-Brabantsche Zending, den heer C. J.
Hondius, Vlasmarkt, Middelburg. Zij, die
halfjes voor de Zending verzamelen, of bijzon
dere giften hebben te offereü, kunnen ook by
den heer Hondius terecht.
AlleD, die mij gedurende mijn meer dan
tienjarig verblijf te Middelburg hun giften en
zendingen van zilverpapier en capsules toever
trouwden, zeg ik hartelijk dank. Ik was ook
op deze wijze in staat iets voor de Zending te
doeD, welke de volle liefde heeft van mijn
hart. Natuurlijk blijf ik bereid op elke wijze,
die mij mogelijk is, de Zending te dienen.
Tenslotte verantwoord ik nog een party Ij 0
zilverpapier van Betsy C. te Middelburg in
het verzon dene vond ik nog een busje met
f 4 07, en rolletje 105 halve centen en een
kwartje. J D. Wielenga.
II.
Voor we de cijfers geven, die ons gevoelen
staven, dat de tractementen niet in overweging
DOOB REIN OUD.
Het gezin van Barend, den vissclier.
VI.
Zie, Eeltje, ik zou je kunnen zeggen, waarom
ik voor Gerard vrees, maar je zijt verblinden
dus helpt redeneeriDg toch niet. Ik hoop echter,
dat je nog \oor het te laat is zult inzien wat
tot je welzijn dient en dan zal je me dank
baar zijn voor mijn raad.
Dat was de eerste en laatste maal dat Eeltje
door vader over h.ar engagement werd onder
houden. Want vader meende genoeg gezegd
te hebben en hield er niet van gedurig weer
op hetzelfde onderwerp terug te komen of
dwingend op te treden.
Die woorden van vader hadden Eeltje erg
zeer gedaan. Liefde, welwillendheid en goede
zorg had zij altijd van rader gehad. En nu
hem te weerstaan was een zwaar werkje, deed
pijn. Maar zij kon toch niet anders handelen.
Wat zij vader had geantwoord was haar diepge
wortelde overtuiging, was de waarheid. Eu
Gerard versterkte haar bij ieder bezoek in die
overtuiging Als zij bedroefd was over de wolk
van verdrietelijkheden die thans boven huu
huis hing, wist hij haar te vertroosten en moed
in te spreken. Nu eens gebruikte bij daarvoor
zijn met de steeds klimmende eischen des levens,
merken we vooraf op Ie dat we de alphate-
tisclie volgorde dor Kerken zullen nemen, 2e,
dat we ons eerst zullen bepalen tot de jaren
vóór den oorlog, 3e, dat we voorloopig vrije
pastorie en vrijdom van belasting buiten be
spreking laten en 4e, dat 't ons, by onze opmer
kingen over een en ander slechts te doen is,
om de goede zaak te dieDen en dat dus alle
gedachte, persoonlijke gevoeligheden te willen
prikkelen, verre behoort te blijven, gelijk dit
trouwens onder broeders betamölyk is.
Arn^muiden verhoogde 't tractement van
f1000,in 't geheel niet. Domburg verkeert
ia hetzelfde geval met haar f 900,Gryps-
kerke klom van f 900,in '91 tot f 1400,in
'14. Eveneens deed Koudekerkeze gaf in
'14, f 1400,St. Laurens behield haar lage
salaris van f900,Meliskerke verhoogde van
f900,tot f1400 in '14. Middelburg A beriep
in 1867 op f 100,41 jaar daarna was dit trac
tement verhoogd met f250,dus f1350 Ds
Wielenga werd in 1908 toegezegd f2200, wat
verminderd met f400,huishuur en f200,
belasting een tractement gaf van f 1600,
Middelburg B beriep in 1898 op f 1300,in
1914 was dit verhoogd tot f 1600,Middel
burg C kende van meetaf hooger tractement
toe. Dr. L. Wagenaar ontving f2600,'t
bedrag waarop ook ds. Netelenbos werd beroe
pen. Verminderd met woninghuur en belasting
is dit f1900,per jaar. Tot 1914 bleef't
tractement van Oostkapelle f 1000, eerst toen
werd 't verhoogd tot f 1100,—. Te Serooskerke
werd van 1866 tot plm. 1910, d. i. 44 jaar van
f 800 tot f 1000,gegeven. Eerst in zyn levens
avond werd de last der uitwendige zorgen ds.
de Jager verlicht door verhooging tot f 1200,
By Kerk B ontvingen ds Wolf en ds- Ruys
hetzelfde bedrag. Souburg (O. en Wver
zorgde haar dienaar door een tractement van
f 1200,in 1901, van f1650,— in '14. Veere
stond vau 18831903 op f900,later klom
dit tot f 1000,straks tot f1200,- By Vlis-
singens Kerk varieerde gedurende 47 jaar van
'860—1907 het tractement van f lOl'O,tot
f 1100,De vereeniging van A en B bracht
het op f 1550 in '14 Te Vrouwepolder bleef
de bezoldiging f 1000,evenals Westkapt 11e
O. i. z. blykt hieruit voldoende, dat de trac
tementen onzer Dienaren des Woords niet op
behoorlijk peil zyn gehouden. Waren ze dit
ook maar eenigszins, de nood in de pastoriën
zou in deze oorloggaren niet zoo hoog gestegen
zyn de voorstellen, waarmede we thans tot u
moeten komen, zouden van minder ingrijpenden
aard zyn en meer geleidelijk hadden de Kerken
kunnen komen tot zulk een verhooging, die
verband hield met de veranderde levensom
standigheden.
Nu doet zich echter de vraag voor welke
maatstaf moet worden aangelegd ter berekening
van een behoorlijk tractement De classis Baren-
drecbfc besloot dat het tractement van den
dien-iar des Woords bij een groote Kerk
behoorde te zyn f 2500,bij een kleine f 2000,
by beide echter vermeerderd met vrye pas-
torip, vrydom van belasting en f75,duurte-
toeslug voor ieder kind. De classe Dordrecht
bepaalde, dat het tractement van de predi
kanten 25 pCt. behoorde te staan boven bet
salaris van het hoofd der plaatselijke Chr.
School.
Onze commissie bevredigde r och het een
noch het ander. Zij beslootTen eerste zooveel
mogelijk te moeten uitgaan van den stand der
tractementen in 1914 voorts daarbij als cor
rectief te gebruiken het door onze classis inder
tijd vastgestelde minimum van f 1300,verder
bij het gecorrigeerde (verbeterde) tractement in
1914 80 pCt. te voegen en eindelijk te zien in
hoeverre de Kerken door hare verhoogiDgen,
na 1914, aan den gestelden eiscb voldeden, of
nog te kort kwamen.
Nu bleven beneden 't minimum van f 1300,
Arnemuiden (f 1000,f 300,d. i. dus 30%
Domburg
St. Laurens
Oostkapelle
Serooskerke
Veere
Vrouwep.
(f 900,—) f dOO-
if 900,—) f dOO-
if 1100,—f 200
(f1200,—) f lOO-
if 1200,—) f 100
(f 1000,-) f 300-
plm. 44
44
18
30
2'2i
Van dit gezamenlijke pr< centage is het gemid
delde 26 pCt Oorspronkelijk was onze gedachte,
allerlei liefdesemoties, dan weer zijn toekomst-
muz'ek. Hy meende dat alles oprecht, maar
kende de zwakheid van zyn karakter niet. En
die zwakheid was zelf te willen zorgen, meenen
God niet noodig te hebben, het niet kennen van
een gebedsleven, dat de ware harte stemming
geeft. Hij was een kind van de wereld, tevreden
met de wereld, niet denkend over de schrikke-
lykheid der zond', niet verlangend naar een
hemel, Al zijn braafheid en godsdienstzin was
enkel formaliteit, iets dat een net cachet aan
ziin leven gaf.
Ia het eerst probeerde Eeltje gesprekken
over de geestelijke diDgen met hem te voeren,
maar dat vlotte niet. Zij sprak over zakeD, die
by eigenlijk in 't geheel niet begreep, waar
door hy alleen gemaakte antwoorden kon geven.
Langzamerhand verflauwden deze samen-
sprekingen en werd Eebje al weer afge
trokken van het gebeds- en geloofsleven, dat
zy tot hiertoe had gekend. Aan de innige ge
sprekken van vader met de broederB nam zy
zelden meer deel, veel van wat vroeger teeder
en nauwgezet met alle aandacht werd betracht
werd nu blooten vorm, zonder pit, zonder levens
sterkte te geveü.
Eu dat kon ook niet anders. Haar grootste
verlangen was het samenzijn met Gerard, die
haar niet opheffen kon uit de beslommeringen
over geld en goed en aardsche dingen, integen
deel die haar daarin neertrok. En dat deed
aan haar zieleleven afbreuk, maakte haar
materialistisch.
Wat de vaderlijke vermaning echter uitge
werkt had was, dat zy aan huwen toch niet
deze 26 pCt. te voegen bij het tractement van
elk der Kerken die reeds in '14 boven het
minimum van f 1300,stond. We gevoelden,
dat door vaststelling van 't minimum uitge
sproken was: de tractementen zyn te laag by
onze Kerken, maar we beseften evenzeer dat dit
wel in de eerste plaats der Kerken gold, die
die er aanmerkelijk bleven maar toch ook
evengoed do Kerken die er boven gingen.
Immers nu hierbij de fiaancieel zwakkere Ker
ken het tractement, dat beneden 't minimum
ging, opvoerde tot de hoogte van 't minimum
moest men, consequent doorgaande, ook by de
financieel sterkere Kerken er evenver boven
gaan.
Nu deed zich echter de moeielykheid voor,
dat voegden we de 26 pCt by het tractement,
de last voor sommige Kerken niet alleen te
zwaar, maar ook onbillijk zou zyD, daar de
Kerken, die haar roeping getrouw 't tractement
reeds in '14 eenigszins op peil brachten, zwaar
der zouden worden gedrukt dan de Kerken die
dit niet deden.
Namen we 't minimum tot basis, door daarop
de 26 pCt. te leggen, dan bleef 't tractement
voor de groote Kerken te laag, terwijl alle
Kerken, die in '14 boven dit minimum gingen,
over één kam geschoren en dus een gelijk
tractement zouden hebbeD.
Het scheen ons daarom billy k, zooveel
mogelijk te blijven bij 't tractement in'14 uit
betaald en daarbij het minimum als correctief
te bezigen Wy deden dit op de volgende wyze
Grypskerke, Koudekerke en Meliskerke hadden
in '14 een tractement van f 1400,d. i. plm.
8 pCt. boven bet minimum. Oostkapelle kan
bierby gevoegd.
Met de vereeniging der Kerken A, B en C
te Middelburg werd 't tractement der predi
kanten aldaar f2600,gereduceerd door wo-
ninghuur en belasting tot f 1900,d. i. cf
wat ia '14 werd uitbetaald een to name van
26 pC Serooskerke beriep na '14 spoedig op
f1500,— en kende zichzelf reeds op haar trac
fc-imeDt 25 pCt. toe. Soiaburg (O. en W.) met
haar f1650,in '14 ging nog aanme-kelyk
bovea de genoemde 26 pCfc. uif. Viissingen met
haar f1900,in '14, vermin ierd met f400,
woninghuur plm. f1500,moet gebracht op
f1800,dus met 20 pCt. vermeerderd.
Nemen we nu de 20 pCt. verhooging, waartoe
de Februarivergadericg by het vaststellen van
het weduwenpensioen voor Mevr. W. besloot
by wat we als uitkomst van een eenigszins
behoorlijk tractement in 1914 verkregen dan
diene het volgende
0
co
<M
«+-1
P
a!
t>
a
"0
ca
j-
O
Oi
0
-4-3
a
0
-4-3
O
O
OO
cn
3
'ft
0"
O
CO
rH
«4-1
P
P
y
bc
'3
a
3
P
-0
P
a
00000000
co lo 10 co lo iq
cm cm cmcmcmcocmcm
OOOO
r-
o) co (n co
cm cm co cm
R R R R R R R
R R n R R' R
R R R R
R R R R
R R R
R R R
R R R R
SSgggSgg °goo
O O O
O O O 0 O
CO V1
1 H 1
O O O O O
O O O O O
xO
T-(,-<r-HrH'-<rH,_j_( r-( ±i
O O O O
xO O O O
co co 00 go
bo
r*4
<1 Q
CO s
JS a _o
r*4
ft S >H l.
CS O TS -T-
"O
a a o
3 5 8 fc o o k»
£1
QC
-9 R
s .1 o
os ■- •-
In hoeverre de Kerken door verhoogingen
na 1914 aan dezen eisch voldeden, of rog te
kort kwamen, doet het volgende zien
dorst denken Het leek haar zoo vreeslijk om
tegen den wil van vader dezen beslissenden stap
te doen, dat zy er voor terugdeiusde. Gerard
had reeds een en andermaal aangedrongen op
trouwen daar hy nu reeds commies derde klasse
ter secretarie was en zeker nog in rang op
klimmen zou, maar Eeltje had nog altijd ge
weigerd. „Ze was nog zoo jong," zeizedaD,of
wel„maar vader kan ik toch niet met Gys-
bert en Jan samen laten zorgen". De ware
reden de vrees voor den wil van vader, hield
zy voor Gerard verborgen. Het zou hem te
veel verdriet doen.
Zoo waren er vijf jaar verloopen. Het ware,
het mooie was het in hun liefdesbetrekking niet
geworden. Gerards vad-»r was over hun enga
gement best tevreden, vond ook goed als Gerard
trouwen wilde. Ja, hy was bly dat zyn zoon
het oog op zoo'n net meisje had laten vallen,
Hy kon niemand liever tot schoondochter
hebben. Maar de tegenstand van Barend was
de ban die boven hun liefde hing. Want als
Barend meende, dat het voor Gerard en Eeltje
beter was, niet met elkaar om te gaan, dan
zou het wel zoo zyn. Zoo dachten en zeiden
de meesten dorpelingen het en keurden het
engagement af. Dat was ook al niet plezierig
voor de gelieven.
Toch hielden zy vol. Zy waren vast besloten
dat niemand of niets hen zou kunnen scheiden.
Ea moesten zy dan langer verloofd zyn dan de
meesten, eens zou de dag wel aanbreken, dat
zy door den echt voor gosd aan elkaar werden
verbonden.
Gerard had gewerkt voor twee. Het diploma
o
xO
M
-w
O
h*
co
CM
«4-1
O
-4-3
O
O
O
00
O
03
-3
O
XO
CM
O O
O O
cm
CO xO
CM CM
O O
O O
co 00
XO -rJC
co
O
O
0
0
0
<M
CM
CM
CM
0
O
r—H
XO
XO
rH
C3
i>-
R
R
R
«4—1
R
R
R
R
R
bf.
R
R
R
R
R
a
K
R
O
O
O
O
O
CM
-1-
CM
3
CM
O
x.O
co
xO
XO
<M
<M
SM
CM
CM
R
R
R
t>
-w
O
R
R
R
R
O
R
V^l
-43
a
R
R
R
CS
3
0
R
-H
<M
O
O
O
O
O
O
O
O
CM
■-
O
t--
CO
O
O
-«tf
CO
r—H
O
CM
rH
r—1
CM
CO
rH
CO
R
R
R
«4H
«4—1
CD
P
R
R
R
R
en
-o
O-
as
-4-3
R
0
0
0
T-H
CO
rH
rH
H
co
s
R
R
R
«4-1
0
d
R
OOOO
N H O «f
D- XQ
R O R
r«
R R
O -u R
p o 0 O
r- -<7' pl -H
C^> O-l Ss co
<n co g3 01
3 2 3
pooooopjoo
O00OO0O00
xO
'i' Tf C3 'C O
O O
XO o
co xo
O O
O O
CM O
3
'3
a
3
be Is
ft - <T>
m
y s ^4 a ®'-q
«Ij -ö
ft1® w.sa
O ïft? 5 O!
X-OI-XHO-®1^
Ongetwijfeld is in deze laatste opgave veel
wat tot blydschap stemt; maar ook omgekeerd
veel wat met droefheid vervult Sommige
Kerken gaven door verhooging van tractement
blyk van haar roeping iets te verstaanby
andere daarentegen scheen dit besef nog niet
ten volle ontwaakt.
De nalatigen op te wekken behoort niet tot
ons thans gegeven opdracht. De noodige gege
vens verzamelen tot juiste beoordeeling van't
vraagstuk der tractementsverbetering houdt
onze lastgeving in
We merken in verband daarmede slechts dit,
en dat hier, op, dat we by een enkele Kerk den
indruk outviogen, dat de tractements-verhoo
ging eigenlijk geen zaak van de bemoeizucht
der classis, en mits dien ook niet van onze
deputaten was.
Welnu, tegenover dit indepedentisme onder
ons sta ons protest met 'verwyzing voor wat
onze Gener. Synodes de laatste jaren aangaande
deze zaak besloten, en met herinnering, dat
hetzelfde zeggenschap, dat de Generalo Synode
heeft over de Particuliere, ook do Classe heeft
over den Kerkeraad, Art. 36 D. K.
Wat nu aangaat vry gebruik van pastorie
en vrydom van belastingen komt bet, ons billijk
voor, dat, boven het genoemde bedrag als trac
tement, beide worden toegestaan.
Resumeerende komt onze commissie tot de
volgende conclusies, die zy der vergadering ter
welwillende beoordeeling aanbood:
le. B ihoorlyke verzorging van de dienaren des
Woords is eisch van Gods Woord, wordt voor
gesteld en gevorderd door Kerkenordening en
Belydenis, ja, is een zoo dure roeipng der Ker
ken, dat ze zich hieraan niet kuriuen onttrekken
dan ten koite van kwyning van haar geestelijk
leven, inboeting van haar welstand, ontmoe
diging harer dienaren, bezoedeling van hare
eere tegenover de wereld en ontzenuwing hart r
kracht in 't getuigen tegen sociale ongerech
tigheid op elk gebied des levens.
2e. By de vaststelling van het tractement
worde rekening gehouden met de kosten van
opleiding voor den dienaar des WooTds, met
zyn levenspositie, die hy inneemt, met de ver
plichting, die hy heeft zjjn kinderen te doen
onderwyzeD, in één woord met den stand, dien
hy heeft op te houden.
3e. Zal de behoorlijke verzorging der dienaren
des Woords kunnen geschieden, dan is het
noodig, dat in verband met de verhoogde eischen
de3 levens 80 pCt. worde gelegd op het trak
tement genoten vóór den oorlog en reeds toen
in overeenstemming gebracht met het vastge
stelde minimum. Deze 80 pCt. worde voorts
niet bedoeld als vervalbare deurtetoeslag.
4e. Daar de tractementen der dienaren des
Woords nog nimmer door de Kerken op afdoende
bevredigende wyze geregeld zijn en dit onge
twijfeld samenhangt met de zonde, die de Kerk
in deze be deeling nog aankleeft, worde meer
voor gemeente-adminstratie en de akte staats
inrichting M. O. had hy gebaa'd Nu moest
hij al gaan examen staathuishoudkunde en
statisstiek doen. En als hy ook die akte
had, dan zou ten spyt van alle bezwaren het
huwelyk doorgaan. Dan bestonden er geen
redenen meer om langer te wachten, dan zou
hy een loopbaan krygen, zoo schitterend als
men zich maar indenken kon.
_1 ie examentijd brak aaD. Midden in den
winter moest hy naar Den Haag om er de
proeve van bekwaamheid af te leggen. Ook nu
was het geluk hem dienstig want hy slaagde.
Nauwelijks was het nieuwjaar geweest of by
werd tot commies tweede klas bevorderd en
zeker zou by nog meer promotie maken. Nu
was de tyd dan om aan het het huwelijk, aan
eigen woning en gezin te denken.
Als Gerard en Eeltje samen waren en plan
nen voor de toekomst maakten, dan spraken
zy altyd van hun huwelyk als van de goede
haven, die zy dan binnen zouden varen. En
achter die haven Daar lag het toekomst land
der beloften, bet ryk van de liefde, het geluk,
het gebied waar het voor elkaar leven in har-'
monie en passie de voornaamste levensmomen
ten zyn.
De goede haven ach. Eeltje zag het nu niet
in, dat de goede haven slechts bereikt wordt
door het scheepje, dat onder Jezus hoede staat
dat Zyn kruisvlag hoog in top voert. De onder
vinding, de droeve, harde realiteit van het leven
zou haar de ware wijsheid schenken, zou haar
leereD, dat de goede haven slechts daar is,
waar we over dood en graf naar het hemelsche
r-i
3
-Q
- -ÏÏ b,*
QJ
Jj* .9
o n r-
O GO GQ J>
P4
O
u
