FEUILLETON.
GELOUTERD,
Woensdag.
ziibi ur«.
School en Zending.
Officlëclc Berichten.
standers genieten van al die voorrechten niets.
Wordt een patroon of handelsman ziek of
invalide of kan hjj wegens de gebreken van
ouderdom zjjn zaak niet meer behartigen, hij
moet maar zien, dat hjj er komt. Ea aan de
andere zijde maken de groot-industrie en de
groot-handel het den middenstand lastig. Het
handwerk leidt in verschillende takken van
bedrijf een kwijnend leven, wijl de fabrikanten
alle voorwerpen levereD, zooals de menschen
ze graag hebben en de groothandel breDgt de
waren tot in de kleinste steden en dorpen toe.
Daarover nu kan men klaagliederen aanheffen
maar men vorderd er niets mee. Reeds lang
hebben velen gezieü, dat er iets gedaan moest
worden, maar men kan niet zoo gemakkelijk
ons volk voor iets nieuws warm maken. Dit
blijkt ook duidelijk uit de geschiedenis van
„Boaz." De vereenigiDg bestond en behartigde
haar taak. Maar velen die haar hadden moeten
steunen, hielden zich op een afstand. Thans
echter komt er meer werkiug en de tijdsom
standigheden makeD, dat het oog opengaat
voor de noodzakkelijkheid om zich aan te
sluiten, en dit is een gunstig verschijnsel.
Menigeen heeft gezegd laat de middenstand
verdwijnen indien hjj het niet houden kan.
Waartoe dient deze schakel nog in 't maat
schappelijk leven. De groothandel kan zonder
den winkelstand zijn waren rechtstreeks aan
allen levereD, zoodat we geen belang meer
hebben bij den kleinhandel. En dit is even
eens het geval met de nijverheid. Doch de
middenstand wil niet verdwijnen en heeft
besloten om zjjn plaats te bljjven innemen. En
waar een wil is, is een weg en we verblijden
er ons over. We vergeten Diet, wat we aan den
Daveren middenstand danken. De burgers
waren de eersten, die privelegiën van de over
heid wisten te verkrijgen en die veel bijge
dragen hebben tot de ontwikkeling van de
maatschappij. Nu nog vinden we daar vele
deugdeD, als energie en noeste vlijt, spaar
zaamheid en soberheid, godsdienstzin zedelijk
heid en het zou een groote schade aanrichten,
wanneer hij wegviel. Daarom verblijde het ons
dat deze stand begint met zich rekenschap te
geven van de eischeD, welke de tegenwoordige
maatschappij aan het leven stelt. Laat hjj bet
o®g ontsluiten voor de vele gevareD, welke
hem bedreigen en teveDS om te zien,opwolke
wijze hjj zich moet a inpassen aan onzen tijd.
De toestand is ernstig maar niet hopeloos en
door eenparig overleg en door eendrachtige
samenwerking kan er ook nu nog veel tot stand
komen.
Bij het vele goede, dat neutrale vereenigiügen
reeds hebben kunnen bereikeD, is het noodig,
dat de Christelijke vereenigiug „Boaz" verster
king ontvange, en dat zjj de vastheid biedt,
waarvan we in deze dagen vau groote verwar
ring driogend behoefte hebben Wie gelooft,
dat het koninkrijk der hemelen het zuurdeesem
is dat geheel 't deeg doortrekken moet, ver
staat, dat een dergelijke organisatie niet ge
mist kan worden.
Overbodig is het om met vele woord-n de
lezers van ons Blad op te w«kken om te stem
men op de candidaten, welke de antirevolu
tionaire partij gesteld heeft. Het kan welzijn,
dat de een of de ander aanmerking heeft op
sommige candidaten of op het rangnummer
dat zij hebbeü, toch mag het u niet verlokken
om op een andere ljjst uw stem uit te brengen.
Zoolang we overtuigd zijn, dat ons program
van beginselen weergeeft, wat naar Schrift en
historie recht is, zijn we verplicht trouw te
zijn aan onze belijdenis. Altijd was bet noo
dig om als een man op te komen onder het
aloude vaandel, maar thans ia het nog meer
gewenscht. Later kunnen we spreken over wat
ons niet aaD staat en nagaan waL, er gedaan
moet worden, maar thans is het roeping elke
stem te geven aan hen, die op den bodem der
H Schrift staan en die de christelijke grond
slagen van ons volksleven willen behouden en
versterken. Boüma.
dook REINOUD.
Het gezin van Barend, den visscher.
III.
Zoo waren de jaren weggevloden. Zijn Lena
was op vijf en vijftig jarigen leeftijd overleden.
Eeltje was toen veertien jaar. Maar met zeld
zame kunde had zij de taak van moeder over
genomen. Ongetwijfeld was dat sterven voor
vader en de kinderen een treurige ston L Doch
het heerlijke uiteinde van moeder was tevens
een rijke troost geweest. Langzamerhand was
de geslagen wonde geheeld. Barend en zijn
kinderen treurden niet, als degenen die geen
hoop hebben. Meer nog dan vroeger was
Barend voor velen een leidsman en vriend, een
gids en raadgever, een uit duizend bij wier ge-
looven was beleveD, het zeggen doen, het be
loven volbrengen.
En thans meer dan zestig jaar had hjj de
goedertierenheid des Heeren ondervonden Hjj
kon terecht zeggenzulk een jeugd, zoo'n
sombere joDgeÜDgstjjd, somber omdat ik den
Heere niet kende en daarna een zoo'n g-lukkig
gezegend leven te ontvangen, hoe is 't mogelijk
Zou het niet te veel voor me zijn
Blijf ik gedurig alles van den Heere alleen
verwachten
Rjjk gezegend, was Barend de visscher, niet
(Slot).
Er moet noodzakelijk verband komen tus-
schen School en Zending, tusschen onderwijzers
en de andere miss. arbeiders.
Hoe dat verband moet zijn?
Daarover mogen alleD, die in Indië en in
Holland de zorg op zich genomen hebben voor
de Zending, bun gedachten wel eens laten
gaan. Misschien dat we dan spoedig een plan
vinden, dat ons allen bevredigt.
Ook in Indië maakt het op dit oogenblik
een punt van bespreking uit.
Een enkele gedachte wou ik daarover ten
beste geven.
Als er, door of namens of in verband met de
deputaten in Holland een commissie benoemd
werd voor de scholen in Indië, zou er wel lang
zamerhand meer eenheid en verband komen.
Wellicht is één commissie voor alle scholen
mogelijk. Ook in Indië wordt de gedachte ge
propageerd om alle scholen van onze zendings
terreinen hier door één bestuur te laten behee-
ren. Wat zeker veel voordeelen biedt.
De Holl. Commissie zou moeilijk degeheele
schoolzaak kunnen beheeren. De verre afstand
maakt bet noodzakelijk, dat veel hier afgedaan
wordt. Om voor 't vaststellen van begrooting,
schoolbouw, benoeming van personeel steeds
eerst de goedkeuring uit Holland te verwerven,
zou voor onze scholen een al te groote rem zijn.
De Holl commissie evenwel kon door het
uitzenden en benoemen van onderwijs in Hol
land, door het voeren van propaganda toch
reeds veel ten goede doen.
Bovendien zou het de vraagbaak en uitvoer
der kunnen zijn voor alle zaken, die onze scho
len in Holland hadden af te wikkeleo.
Die commissie zou b. v. op de keuze van 't
bestuur alhier eenige invloed moeten uitoefenen
door één of twee bestuursleden aan te wijzeD,
die namens ben zitting hadden in 't bestuur.
't Zij er nu één commissie in Holland en
één bestuur in Icdië is, 't zg veler terrein op
zichzelf staat, kan door één of meerdere com
missies de bloei der scholen zeer beverderd
worder.
Dat een school twee jaren moet wachten op
personeel zal dan tot de onmogelijkheden be-
hooren.
Verder lijkt het me uitstekend toe, dat er,
evenals met de andere arbeiders op de ter
reinen 't geval is, geregeld vergaderingen wor-
deD ook met de onderwijzers.
Tot nu toe organiseerden de laatsten zich
zelf. Maar 't gevaar is niet denkbeeldig, dat
daardoor hun vereenigingen alleen de vak
belangen gaan behartigen. Wat nu wel zou
kunnen als er door andere vergaderingen een
tegenwicht werd gevormd. Bovendien brengen
de groote afstanden, do reis- en verblijfkosten
mee, dat de vergaderingen van onderwijzers
alleen plaatselijk op bezoek mogen rekenen.
Op de gezamenlijke vergaderingen zou ver
slag kunnen uitgebracht worden over den
arbeid der verschillende onderdeelen, wat het
medeleven in elkanders arbeid ten goede zou
komen.
Belangrijke voorstellen op schoolgebied zouden
daar kunnen worden belicht van alle zijden.
Vraagstukken, die nu aan de orde van den dag
zijn zooalshoe behandelen we 't vruchtbaarst
onze B G. (en andere vakken) op dat daardoor
de kristianiseering van 't volk 't best wordt
gediend
hoe houden we 't beste verband met onze
oud-leerlingen
wat kan de school doen voor de Zending
wat kunnen de onderwijzers zelve doen in
en buiten de school voor de Zending
Dit zijn vragen, die nu meermalen op de
afzonderlijke vergaderingen of conferenties
worden besproken, maar die in een vergadering
van alle arbeiders toch zeker het meest vrucht
baar zullen behandeld worden. En dit zijn
maar enkele vraagstukken uit de talloos vele.
Wanneer nu plaatselijk eerst die kwesties
behandeld werdeD, konden er (voor Midden-
Java b.v. te Djccja) in de vacant ie ééa of
tweemaal een groote conferentie gehouden
worden voor alle terreinen te zamen. Van die
meer dan rijk gezegend? Ziekte ging zijn
woning steeds voorbij. Hjj zelf was een
krachtige gestalte. Zjjn jongens waren sterke
mannen, Eeltje was een toonbeeld van gezond
heid, met frisschen blos op de kaken.
Vroeger, laDg geleden, had Barend soms de
vrees gekoesterd „Zouden mijn joDgens niet,
evenals ik in mijn jonge jaren, de wereldsche
vermaken najagen. En als zij eens in mili
tairen dienst moeten zouden ze niet teekenen
voor Indië? „Over die dingen had hij in 't
gebed geworsteld. Maar het een noch het
ander was gebeurd. Gijsbert en Jan blijveD,
des Zaterdags evengoed als op de andere dagen
der week bij de kreek
Zij hadden van jongsaf den zachteu geest van
hun moeder en hielden niet van drukte en
rumoer. Geen van beiden moestsn dienen en
bleven zoo voor veel kwaad en groot8 ver
leidingen bewaard. Ook hun leven ging kalm
en effen als de zacbt-rimpelende groote kreek.
Wanneer het bootje midden op het water dreef,
en vader met Gijsbert, de oudste zood, de netten
hadden uitgezet, mochte zij gaarne een lied
zïogen, inzonderheid het bekende
't Scheepke onder Jezus hoedp,
Met zijn kruisvlag hoog in top,
Neemt, als arke der verlossing,
Allen die in nood zijn op.
En sta de zee al hol en hoog,
En zweep de storm ons voort,
Wij hebben 's vaders Zoon aan boord,
En 't veilig strand voor oog.
verhandelde kwesties konden de Holl. com
missies uitvoerig verslag ontvaDgen, die zaken
zelve bespreken en hun oordeel weer naar
Indië zenden.
Met 't oog op de scholen is 't noodzakelijk
dit alleen in de vacanties te doen.
Voor een enkele vergadering van één avond
zouden de scholen twee dagen gesloten moeten
worden wegeDS de verre afstanden 4 uur per
spoor heet in Indië nog dichtbij.
Door 't houden van inspecties, zooals dat
ook gebeurt bij 't Geref. onderwijs in Holland,
waarbij voor Indië de rapporteurs bestaan uit
een predikant of een dokter en een onderwijzer,
en welke rapporten èa in Indië èn in Holland
konden worden behandeld, zouden allerlei
vraagstukken voor den dag komen en zouden
we allen veel winste kunnen doen.
Wellicht clat zoo een verband gelegd zou
kunnen worden tusschen School en Zsnding,
tusschen de arbeiders onderling, en meeleven
in elkanders arbeid.
En dan zou de school 't meest dienstbaar
zijn voor de uitbreiding van 't Koninkrijk Gods.
't Gevaar is niet denkbeeldig, dat we anders
scholen krijgen los van de ZendiDg.
Alles ondergeschikt aan de groote taak
Kristaniseering van deze gewesten.
Allen gehoorzaam aan 't gebod van onzen
Heiland: Predikt 't Evangelie. Onderwijst alle
volkeren P. Lok.
en &clfieoLalenws.
TWEETAL
te Gorinchem A. M. Boeijinga te Zaandijk
R. K. M. Hummelen te Heereveen
te Raard C. v. Mourik te Kooten
K. Winkelman te Twijzel
te Oudewater: G. W. Akkerhuis te Sleeuwijk
M. Gravendijk te Brielle;
te Wolfaartsdjjk N. G. Kerssies te Wezep;
A. P. Lanting te Krommenie.
BEROEPEN
te N. Loosdrecbt: E. Vonk te IJselstein
te Velseroord: G. J. Wissink te Vorden
te Oudewater: G. W. Akkerhuis te Sleeuwijk.
AANGENOMEN
naar IJmuiden N. Buffinga te Oosthem
naar Genderen J. v. d. Sluis te Varseveld
naar Heiokenszand P. v. Dijk cand. te Kampen.
BEDANKT
voor Naarden H. H. Schoemaker te Zwartsluis
voor Herwijnen J. A. Verhoog te Reeuwijk
voor Kampen S. Datema te Haarlem
voor Waarder, Genemuiden, Bruinisse en
Wolfaartsdijk P. v. Dijk cand. te Kampen
voor Bergum N. Buffinga te Oosthem.
Dr. Veltenaar zond aan „De Heraut" het
volgende schrijven: „Naar aanleiding van uw
welwillende critiek zij het mij vergund bet
volgende ter uwer kennisse te brengeü.
Vooreerst spreek ik er mijn leedwezen over
uit, dat ik door mijn minder voorzichtige wijze,
waarop ik mij over verschillende critische
quaesties h^b uitgelaten, zooals op bladz. 20
en 21 van mijn brochure, den indruk heb ge
wekt, alsof ik daarin mijn eigen gevoelen heb
willen geven, wat niet het geval is, en ver
klaar gaarne, dat ik geen grond heb te onder
stellen, dat de meeste Gereformeerde theologen
alzoo denken, als ik hen heb voorgesteld.
Ten tweede wensch ik terug te nemen, wat
ik op bladz. 22 en 23 heb gezegd over het
Scheppingsverhaal in Gen. 1, toen ik Gen. 1
meer karakteriseerde als gedicht dan als his
torisch.
Terwijl ik in de derde plaats verklaar van
gacscher harte heel de H. Schrift als Gods
Woord te erkennen in dien ziü, zooals de
Geref. kerken dit blijkens hun belijdenisschrif
ten doen.
Ik behoef er zeker niet aan toe te voegeD,
dat het mg leed doet door mijn onvoorzichtig-
tigheid ergernis te hebben gegeven, daar het
mijn bedoeling niet is gewtest het gezag der
H. Schrift te verzwakken".
Op de gewone conferentie, ook dit jaar
weer door de N(ed) C(br). S(tud). V(er). te
houden zal geen enkel Geref. professor of pre
dikant optreden, volgens het program, de vorige
Zonne, bied dat scbeepji uw glansen,
Koeltjes, stuurt het zacht vooruit,
Golven, steunt gebed en psalmzaog
Met uw zilv'ren maatgeluid.
Arme zondaar, zie de kruisvlag,
Wapp'rend langs den oceaan 1
Kom tot Jezus! wie Hem volgen,
Kan geen noodstorm doen vergaan.
Dies klinkt als psalm tot God omhoog
Ons vroolijk dankaccoord
„Wij hebben 's Vaders zoon aan boord
En 't veilig strand voor oog
De noodstorm lange jaren was bij om
en laDgs de kreek gegierd maar Barend, de
visscher, was altijd gespaard. Het leek wel of
de levensstorm hem en zijn gezin steeds spaarde,
of hier slechts vroeg* en spade regeD, zonne
schijn en zuchte wiud heerschten.
NeeD, toch niet, Barend zou op zijn ouden
dag nog ondervinden dat veel wederwaardig-
heen des Christens lot zijn de broeders zouden
ervaren, dat de droefheid op ongedachte wijze
komen kan en Eeltje, zij zou lijden zij zou
gelouterd worden
II. Van liefde en strijd.
Het is October. De herfst scheukt eiken dag
prachtig weer, zooals September October zoo
heerlijk schoone dagen geven kunnen. Als de
herfst in 't land is, is 't ook de tjjd van de
jacht. Dan zien we d*n jager door de aard
appel- en bietenvelden stappeD, dan hooren we
week gepubliceerddaarover kunnen wij oug
niet anders dan verheugen.
Wegens voortdurende ongesteldheid heeft
ds. J. Kok te Bedum zijn emeritaat aange
vraagd ds. Kok is 62 jaar oud en werd in 1880
predikant.
„De Heraut" vraagt om nadere inlichting
en verklaring van het besluit van den kerke-
raad van Amsterdam tot verwerping van een
voorstel inzake herziening van de confessie, de
Liturgie en de Kerkenorde, want afgewacht
dient te worder, welke gronden de kerkeraad
tot dit besluit bewogen hebbeD. De kerkeraad
van Amsterdam zou, naar 't oordeel van de
Heraut, toonen al zeer weinig den diepen ernst
van dit vraagstuk te verstaaD, wanneer hij
meende, dat onze Confessie, Liturgie en Kerke
raad volsterkt geen aanvulling of herziening
behoeven.
Aan den kerkeraad van Amsterdam is door
gecommiteerden voor de Zending geadviseerd
zoo spoedig mogelijk tot de beroeping van een
derden dienaar voor de Zending over te gaan
nu arbeiden te Djocja en Solo ds. Zwaan en dr.
H. v. Andel.
De Kleine Geref. Kerk te Witmarsum
(Friesl). verhoogde het traktement van haar
predikant, groot f 1600,met een toeslag van
60 pCt. van zijn inkomen, d. i. alzoo met een
bedrag van f 960.
KORTE NOTULEN van de vergadering
der Classis Zierikzee gehouden 26
Maart 1919.
1. Ds. C. J. Wielenga opent als voorzitter
der roepende kerk van Zierikzee de vergadering
met gebed nadat gezongen is Ps. 66 4 en
gelezen Johannes 15 110.
2. Al de kerken zijn wettig vertegenwoordigd,
Ds. F. Staal van Coljjnsplaat is door ongesteld
heid verhinderd, in zjjne plaats zijn 2 Ouder
lingen afgevaardigd.
3. In het moderamen nemen zitting Ds C.
J. Wielenga, Praeses. Ds. Z. Hoek, Scriba. Ds.
F. Bruinsma, Assessor.
4. De deputaten der Pror. Synode Ds. L.
Bouma, Ds. R. v. d. Veen en Ds. A. v. d.
Koqij zjjn tegenwoordig om de Classis van
advies te dienen in een moeilijke zaak in een
der kerken gerezen.
5. De notulen der vorige vergadering wor
den gelezen en goedgekeurd.
6. De kerken van Zonnemaire en Scharen-
djjke doen mededeeling van de werkzaamheden
in zake «ie tractementen van hunne dienaren.
Te Scharendgke is de zaak in orde, Zonnemaire
wordt aangespoord om de zaak te bespoedigen.
7. Ingekomen stukken Een dankbetuiging
van Ds. W. Raman, voor de gelukwensch op
Z. Eerw. 90sten verjaardag van de Classis
ontvangen.
b. Een dankbetuiging van Ds.Ploos van Amstel
voor de toegezegde verhooging van uitkeering
aan Z. Eerw. Tevens een schrjjjven van Dr. B.
van SchelveD, waarin Z Eerw. mede de Classis
dankt voor de weldaad aan Ds. P. van A.
bewezen.
8 De zaak Nieuwerkerk wordt in den breede
besproken. Na het advies van de broeders depu-
tbten te hebben gehoord wordt het volgende
voorstel aangenomen. De Classis benoemt een
Commissie om de zaak van Nieuwerkerk bij
vernieuwing te onderzoeken, om ep de volgende
vergadering der Classis tot een formeel voor
stel te komen.
9. De scriba en assessor moeten de ver
gadering verlaten vanwege de reisgelegenheid
en verzoeken Ds. P. J. Baai) voor de verdere
notuleering der zaken te zorgen.
10. Ds. C. J. Wielenga rapporteert in zake
den toestand der kerk te Oosterland. Besloten
wordt het bestaan dier kerk te handhaven.
b. Haar met Classisbeurten te dienen.
11 Het onderzoek naar Art. 41 D. K. O.
levert niets bizonder op,
12. Als Commissie voor de zaak der kerk
van N. worden benoemd Ds. F. Bruinsma en
Ds. C J. Wielenga met den ouderling Br. D.
Mulder, Ds. F. Staal als Secundus.
gedurig schieten, dat vaak een eind maakt
aan het dartele leven van den vlaggen haas of
de patrijs treft in haar vlucht. Op het dorp,
waartoe de kreek behoort, is het thans onge
woon druk. Gister kwamen zes rijtuigen het
dorp binnenrollen, het bewijs dat Jonkheer van
Meerhuizen hier zijner jaarljjksche jachttocbten
zal houden. In de dorpsherberg stapt alles uit
en af, daar worden de honden verzorgd, daar
de patroontasschen zorgvuldig opgeborgen, de
geweren nog eens extra gepoetst en het gezel
schap het beste voorgezet wat keuken en kelder
oplevert. De oude van Balen de eigenaar der
herberg drentelt met korte pasjes af en aaD,
en van louter zenuwachtigheid druipt het zweet
tappelings van zjjn gelaat Gerard is deze dageu
de vertrouwde dienaar van Jonkheer van Meer
huizen straks mag hij mee ter jacht, mee
schieten en met den jachtopziener Dirksen
leiding geven.
Weken lang heeft hjj reeds naar dezen tijd
verlangd. Als hjj op de secretarie over allerlei
duffe en muffe stukken gebogen zat en uren
lang eentonig, geestdoodend werk verrichtte,
dan dwaalden zjjn gedachten af naar kreek en
omgeving naar het jachtveld waar eend en
fazant, snip en patrijs, haas en konijn wordt
verschalkt. O, de gedachte aan die genotvolle
dagen van met de geladen tweeloop onder den
arm door het veld te mogen dwalen, deed hem
het nare van zijn taak vergeteD.
Bovendien dit jaar is er meer dan gewone
aantrekkingskracht voor de jachL Als de
heeren er zijn is het de gewoonte, waarvan
nooit wordt afgeweken, om bij Barend, de