Oifioiësl* Berichten.
Verantwoording van Liefdegaven.
INGEZONDEN STUKKEN.
1858 - 24 October - 1918.
BOEKAANKONDIGING.
Naar wy vernemen is in de j.l. Donderdag
avond gehouden vergadering van het Bestuur der
Vereen, tot instandhouding van Chr. Scholen te
Kampen eervol ontslag verleend aan den heer
P. van Dijk, thans hoofd aan de Chr. School in
de Groenestraat aldaar, hem dankbetuigend voor
de vele diensten aan de Schoolvereeniging en
aan het Chr. Onderwijs te Kampen bewezen.
De heer van Dijk, die een zeer werkzaam man
is en tot groote tevredenheid van het Bestuur
zijne betrekking als hoofd der School waarnam,
studeerde de laatste jaren tevens in de Theologie
en hoopt eerstdaags zijn candidaatsexamen aan
de Theol. School te Kampen af te leggen.
CLASSIS THOLEN.
De Geref. Kerk van Anna Jacoba Polder
maakt, als roepende kerk, bekend, dat de ver
gadering der classis Tholen D.V. zal plaats
hebben op Woensdag 14 Nov. te HVs ure fe
Bergen op Zoom. Stukken voor 't agendum
te zenden aan den consulent Ds. v. d. Kooi te
Bergen op Zoom vóór 30 October.
Namens den Kerkeraad van
Anna Jacoba Polder.
P. Vogelaar, praeses.
J. van Strien, scriba
A. J. P. October '18
Zierikzee21 October. Gisteren morgen werd
d9. C. J. Wielenga in zijn dienstwerk ingeleid
door ZEerw's broeder ds. J. D. Wielenga van
Middelburg naar aanleiding van Ef. 2 2022
's Avonds verbond eerstgenoemde zich plechtig
aan zijn nieuwe gemeente en had tot tekst
gekozen 1 Cor. 3 2123. Namens kerkeraad
en gemeente werden ZEerw. door ouderling
Mulder en namens de classis door ds. Hoek
van Zonnemaire hartelijke woorden van welkom
toegesproken. Beide malen vulde een dichte
schare het kerkgebouw.
Het adres dezer kerk is voortaan ds. C. J.
Wielenga.
Oostkapelle. Zondag 20 October was het voor
de Gereformeerde kerk alhier een blijde dag.
Door den Consulent ds. G. de Jager van
Grijpskerke werd de candidaat dr. D. H. Th.
Vollenhoven tot zijn ambt en dienstwerk in
geleid en bevestigd naar aanleiding van de
woorden uit 1 Corinthe 4:1 en 2. In een
keurige rede Dienaar en Gemeente wijzend op
roeping en plicht.
Bij de handoplegging werd door de ge
meente den nieuwen leeraar staande toege
zongen het 2e en 3e vers van den 134sten
Psalm.
Des namiddags verbond onze leeraar zich
aan de gemeente met de woorden van Paulus
uit Philippansen 4 12. Aan het einde van den
dienst sprak ouderling A. de Kam, hem namens
kerkeraad en gemeente een hartelijk woord
toe. Daarop werd hij toegezongen het 9a vers
van den 119den Psalm.
Ds. G. de Jager voerde nog het woord
namens de classis en de heer S. K. Laansma
namens de militairen die zich in zijne liefde en
vertrouwen wilden aanbevelen.
Stelle de Heere dezen jeugdigen dienstknecht
tot rijken zegen voor ons, is de bede van kerke
raad en gemeente.
Namens den kerkeraad,
J. de Voogd, scriba.
KORTE NOTULEN der vergadering van
de Classis Goes op Donderdag 17
October 1918.
1. Borssele's consulent ds. Doekes opent de
vergaderinglaat ziügen Ps. 89 7leest Ps.
89 117 en gaat voor in gebed.
2. De brs. Donner en Geelhoed zien de
credentiebrieven na, waarbij alle kerken blijken
wettig te zijn vertegenwoordigd.
3. In het Moderamen nemen zitting als
Praeses ds. Meijer Assessor ds. Scheele en
Scriba ds. v. d. Veen.
4. Ds. Brouwer wordt een welkomstwoord
toegesproken en de blijdschap der classe uit
gesproken over het bedanken van ds. Doekes
voor Workum en ds. Meijer voor Waarder.
5. De notulen worden gelezen en goedge
keurd.
6. De aanvrage om hulp voor de Evange
lisatie in Noord-Brabant en Limburg wordt
den kerken ernstig op het hart gebonden.
7. Ds. van der Veen leest 't rapport der
kerkvisitatie, dat met dank en blijdschap wordt
aanvaard.
Br. Donner rapporteert over de predikants-
tractementen in de classis, waarvoor hij den
dank der classis ontvangt en naar aanleiding
waarvan enkele kerken worden opgewekt te
handelen.
Ds. Scheele brengt verslag uit over de in
trede van ds. Brouwer te Baarland.
8. Besprekiog Notulen Prov. Syn. Enkele
vragen worden gedaan en beantwoord. In
Januari moet gestort 2e collecte voor de
Hulpbeb. Studenten.
9. De aanslag voor Zendingsbijdragen voor
eene der kerken wordt verlaagd en in verband
daarmee die eener andere verhoogd.
10. Benoemingen.
Correspondent: ds. v. d. Veen.
Quaestords. A Scheele.
Approbatie: de kerken van Goes en Nieuw-
dorp.
Kerkvisitatie: D.D. v. d. Veen en Doekes,
sec. Meijer.
Deputaten ad Examina: D.D. Meijer en
Scheele.
Kas Em. Pred. enz.ds. Brouwer, sec. ds.
Scheele.
Zendingds. Doekes, sec. ds. v. d. Veen.
Vacaturebeurtends. v. d. Veen.
Theol. School: ds. Doekes»
Zending onder de Joden ds. Meijer.
Coll. Theol. Fac. der V. U. ds. v. d. Veen.
Hulpbeh. kerken ds. Scheele.
Hulpbeh. Stud.ds. Meijer.
Kas Hulpbeh. Idioten enz.br. A. Wisse.
BijdrageN. Brab. en Limburg A. Geelhoed.
11. Vacaturebeurten.
Wolphaartsdijk D.D. Meijer en Scheele.
's Gravenpolder: D.D. v. d. Veen, Brouwer,
Doekes.
Wemeldinge D.D. Meijer, Scheele, vd.VeeD.
Driewegen D.D. Brouwer, v.d.Veen, Scheele.
Borssele: D.D. Brouwer, Doekes, Meijer.
HeinkenszandD.D. Brouwer, Doekes.
12. Op verzoek van Wemeldinge zal voor-
loopig als consulent optreden ds. Scheele.
Voor eene der kerken wordt 't percentage
verminderd, wat verdeeld wordt over 3 der
andere kerken.
13. Rondvraag Art. 41 D. K. O. brengt
geen bijzonderheden.
14. Verschillende collecten zijn geind.
15. Roepende kerk is Driewegen. Datum
der vergadering D.V. 16 Januari 1919.
16. Korte Notulen worden gelezen en goed
gekeurd.
17. Nadat gezongen is Ps. 86 6, gaat de
Praeses voor in' dankzegging en gebed en
sluit de vergadering.
Op last der Classis Goes,
A. Scheele.
Kapelle-Biezelinge, Oct. 1918.
ZENDING.
In dank ontvangen voor de Zending op Java
uit Zaamslag een postwissel a f 99.70, zijnde
een gift van honderd gulden gecollecteerd in
de Geref Kerk aldaar, verminderd met de over-
zendkosten.
Kerkhof.
Gevonden in de Collecte: a. fl,uit dank
baarheid b. f ,50, c. f ,50, d. f 1,voor
de Unie-Collecte, waarvoor dank.
Diakenen der Geref. Kerk
te Middelburg.
Kerkbouw Magelang.
Ontvangen van ds. A. H. Nieboer f 5,
gevonden in de Collecte Geref. kerk te Krab-
bendyke.
C. J. Hondius,
Penningm,
In dank ontvangen voor de Zending op
Magelang van de Zendings-commissie te Zaam
slag f 7,50.
S. Groenevei.d, Cl. dep.
{Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Zondag 20 dezer werd in allen eenvoud her
dacht het 50-jarig bestaan der Zondagsschool
te Bergen op Zoom. Bij die gelegenheid was
de Gereformeerde kerk aldaar, overvol bezet
door leerlingen, oud-leerlingen, ouders en be
langstellenden, benevens ook door vele militai
ren thans in garnizoen alhier.
Mej. D. Scheffelaar, (Presidente) op nde de
vergadering met te laten zingen van Ps. 72 :9.
Daarna trad op om een openingswoord te
spreken ouderling Verkerke, (doordat ds. v. d.
Kooi afwezig was, omdat Z.Eirw. een klasse
beurt had te vervullen). Voor 't openingswoord
uit te spreken ging deze broeder voor in 't
gebed om den Heere lof en dank toe te bren
gen voor de groote weldaad aan deze Zondags
school bewezen. Na 't uitspreken van 't gebed
heette hjj al de aanwezigen hartelijk welkom
en wenschte het Bestuur, Onderwijzers, On
derwijzeressen en gemeente geluk met dezen
gedenkwaardigen dag, in 't bizonder richtte
h\j nog een zeer ernstig woord tot den Nestor
van het Bestuur n.l. de heer J. de Nü, wien3
levenslamp ook reeds aan :t verdonkeren is en
wenschte dien broeder toe, die steeds nog met
voorbeeldigen ijver de school dient, met al zijn
krachten en gaven hem door God geschonden,
dat hij eenmaal ook zal mogen hoorenwel
gij goede en getrouwe dienstknecht over weinig
zijt gij getrouw geweest, over veel zal ik u
zetten, ga in de vreugde uws Heeren. Zicht
baar was deze broeder getroffen door de
woorden hem toegesproken.
Ook richtte hij pog een woord op bevatte
lijke wijze tot de kinderen, n.l steeds gehoor
zaam te zijn en goed te luisteren naar 't geen
hem geleerd wordt om zoodoende het werk
van hen, die de kinderen onderwijzen gemak
kelijk te maken.
Daarna trad op de Presidente, zij legde ons
duidelijk uit het bestaan der Zondagsschool,
daarna dat Mej. Abbink de plaatselijke Zon
dagsschool begon met zes leerlingen, langzamer
hand is deze, Gode zij dank, vermeerderd in
ledental, zoodat thans de Zondagsschool uit
ongeveer 100 leerlingen bestaat, verdeeld in drie
klassen, le klas wordt onderwezen door Mej.
üe Vos met helpster Mej. C. Bakker, 2e klas
door dhr. PI. Sako met helpster Mej. Verkerke
en 3e klas door de Presidente en helpster Mej.
C. Taal. Verschillende mede-oprichters wer
den herdacht o.a. de heeren Rubzaan en Free
man en Mej. Taal, reed3 allen door den dood
ons ontvallen.
Eindelijk trad op Mej M. de Vos, welke
tot onderwerp harer bespreking had „Laat
de kinderkens tot mij komen en verhinderd
hen niet want dezulken is het Koninkrijk der
hemelen". Op zeer rijke en schoone bevatte
lijke wijze verklaarde deze spreekster (zooals
zij steeds gewoon is te doen) dit gezegde van
den Heere Jezus. Voor afwisseling werden
verschillende toepasselijke liederen gezongen.
Tot slat werd een danklied aangeheven op de
wijze van Ps. 89, waarna ouderling N. D.
Scheffelaar met dankzegging eindigde.
Bergen op Zoom, 21-10-'18.
De 24e October is voor de Geref. Kerk te
Middelburg een herinneringsdag in het Ker
kelijk leven. Op dien datum werd het Kerk
gebouw in de St. Pieterstraat in gebruik ge
nomen en ds. v. d. Oever, door zijn vader ds.
C. v. d. Oever, te Middelburg bevestigd bij
de Geref. Gemeente onder 't Kruis.
Vanaf dien datum werd altijd gerekend de
stichting dier gemeente, omdat de eigenlijke
stichtingsdatum in het duister ligt. De Geref.
Gemeente onder 't Kruis te Middelburg werd
reeds gesticht in den loop van het jaar 1857,
want reeds in '57 werd ds. Hoester van Vlis-
singen te Middelburg beroepen.
Vóór de ingebruikname van het Kerkgebouw
in de St. Pieterstraat hield deze gemeente hare
samenkomsten in een pakhuis aan de Nieuwe
Haven.
De stichting dezer gemeente was reeds voor
bereid door ds. Holster. Deze kwam geregeld
een avond in de week in bedoeld pakhuis pree-
ken. Het was dan altoos meer dan vol. Even
eens was dit ook het geval als er 's Zondags
een predikant was. Dit gebeurde echter niet
geregeld, maar slechts zelden. Toch wenschte
men geregelde prediking. Vandaar dat men in
'57 reeds ds. Holster beriep. De gemeente te
Vlissingen was wel niet groot, maar toch
grooter dan te Middelburg, waar ze slechts
uit enkele huisgezinnen bestond. Men kon dan
ook, toen men ds. Holster beriep, hem geen
tractement beloven, maar zoo werd hem
geschreven „hy moest het maar met God
wagen." Doch «Is. Holster bedankte.
Intusschen zat men toch niet stil. Verschil
lende Kruis-Dominees kwamen óf in de week,
óf een enkele maal 's Zondags in 't pakhuis
preeken.
Behalve G. v. d. Oever, herinner ik me nog
de namen van de VriesWedemeijer en Passchier.
In den winter van '57'58 preekte op een
Zondag ds. H. v. d Oevervan Oud-Vosmeer.
Tengevolge van ingevallen vorst, kon deze 's
Maandags niet vertrekken. Hy preekte toen in
die week nog twee of drie avonden en bezocht
enkele huisgezinnen. Weldra werd deze beroe
pen. Maar tot groote teleurstelling der ge
meente bedankte hy. Een tweede beroep volgde,
doch ook nu bedankte hy weer.
In dien tyd kwam zyn vader, C. v. d. Oever,
te Middelburg preeken. Men sprak met hun
over de teleurstelling, ondervonden, door dat
bedanken.
Doch de oude heer antwoordde: „Samuël
werd driemaal geroepen. En als nu ook een
derde beroep op myn zoon wordt uitgebracht, zal
hy dat zeker aannemen." Daarop volgde toen
een derde beroep, en dit werd ook door hem
aangenomen, en gelyk we boven schreven
24 Oct. '58 werd hy door zyn vader beves
tigd, en werd deze datum als stichtingsdatum
der gemeente beschouwd.
't Waren slechts enkelen, die als leden' by
de gemeente behoordenmaar er waren vele
zoogenaamde bijloopersDeze voegden zich
echter na de komst van van den Oever spoedig
ook by de gemeente. Byna geen Zondag ging
er voorby ot er werd bekend gemaakt dat één
of meer zich by de gemeente wenschten aan te
sluiten. Dat ging zoo ruim een jaar, doch toen
hield dit op. 't Ging op den duur met ds. v. d.
Oever niet. Hy was te heerschzuchtig. Doch
ook de personen, die by de gemeente gekomen
waren, hadden voor 't meerendeel niet het
min9t kerkelyk begrip. Dientengevolge gingen
velen weer terug en onttrokken zich aan de
gemeente.
Het Kerkgebouw dat in '59 vergroot was,
was in '60 al „te groot."
In 't laatst van '60 kreeg ds. v. d. Oever een
beroep naar Embden in Oost-Friesland. Dit
beroep nam hy aan, doch daarna wilde hy er
ook weer voor bedanken. Er werd nu door
enkele zyner vrienden - doch hy had er slechts
weinig meer, een beweging op touw gezet
om te bewerken dat hy beide gemeenteD,
Middelburg en Embden, dienen zou. Dit zou
dan zoo geschieden, dat hy om beurt drie
maanden te Middelburg en drie maanden te
Embden zou preeken. Sommigen waren dwaas
genoeg op de daartoe circuleerende lyst, die
door ds. v. d. Oever zelf was opgemaakt, te
teekenen. Doch gelukkig verzette een kleine
meerderheid zich daar tegen. Eu alzoo is het
geschied dat ds. v. d. Oever op Zondag 25
Augustus 1861 afscheid preekte. Zoo lang
mogelijk had hy dit uitgesteld.
In dien tusschentyd had men ook weer niet
stil gezeten, maar was ds. Keulemans van
Zwartsluis beroepen. Deze bedankte echter
omdat hy daar nog maar enkele maanden was
geweest. Maar toen een tweede beroep op hem
werd uitgebracht, nam hy dat aan.
Slechts twee weken was de gemeente vacant
geweest, want reeds op Zondag op 15 Sept. '61
werd door ds. C. v. d. Oever ds. Keulemans
bevestigd met den tekst Openb. 3 8b, terwijl
ds. Keulemans intree preekte met den tekst
2 Cor. 5: 19-20.
De gemeente, die in den laatsten tyd van
v. d. Oevers verblijf te Middelburg hard
achteruit gegaan was, kwam er nu weer bovenop.
Ook nu weer kwamen er gedurig nieuwe leden
by. Opmerkelijk is echter, dat vele familiën
ook uit dien tyd zich weer teruggetrokken
hebben en geheel onkerkelijk ryk zyn geworden.
Wy herinneren ons nog goed dien 24e Oct.
'58, en ook nog de menschen uit dien tyd.
Doch voor zoover wy kunnen nagaan zyn er
thans geen tien meer van overgebleven die nog
tot de Geref. Kerk behooren.
Een groot deel dit spreekt vanzelf is
overleden. Anderen hebben metterwoon Mid
delburg verlaten. Maar verreweg het grootste
deel der familiën uit dien tyd ia afgeweken.
Ds. Keulemans heeft niettegenstaande dit
alles met rijken zegen te Middelburg gearbeid
van Sept. '61 tot Nov. '89.
Van Sept. '61 tot het jaar '64 of '65 als
predikant by de Geref. Gemeente onder 't
Kruis. Toen echter scheidde hy zich met de
gemeente van ds. v. d. Oevers en de Kruisge
meente af, en voegde hy zich by de Geref.
Kerk in Nederland. Dit duurde tot 1869, toen
die Geref. Kerk zich vereenigde met de Afgescb.
Geref. Gemeenten.
In de zeventiger jaren werd een poging
gewaagd om te komen tot ineensmelting met
de vroegere Afgescheidenen, of, om in de
volkstaal van dien tyd te spreken tusschen
„de St. Pieterstraat en den Langedelft."
Doch deze poging, waaraan ondergeteekende
een werkzaam aandeel had, mislukte.
Tengevolge van de actie van '86 kwam er
te Middelburg nog een derde Geref. Kerk by.
Men kreeg tengevolge daarvan in '92 te Mid
delburg de Kerken A. B. en C. Thans is reeds
ruim anderhalf jaar de Geref. te Middelburg
één en ongedeeld.
Mijnheer de Redacteur! Verleen my s. v. p.
als Oud-Middelburger, gastvrijheid en plaats
deze herinnering in 't No van de Zeeuwsche
Kerkbode van 25 Oct.
By voorbaat myn dank.
Stemme deze herinnering de Geref. Kerk te
Middelburg tot ootmoedigeu dank, en verleen
de Koning der Kerk daar Zyn ryke gaven en
milde zegen,
Uw. Br. in Chr.
P. Koster.
Valthermond, Oct. 1918.
De leer der wet en der genade verklaard
door Johannes Bunyan, Leeraar te
Bedford. In 't Nederlandsch vertaald
door Jan Roef. Uitgave van Buurman
en dé Kler te Leiden.
Algemeen is bekend, dat BuDyan de schrij
ver van „dat Christens reis naar de eeuwig
heid is, maar velen weten niet, dat hy ook
nog andere werken geschreven heeft. Misschien
hebben ze ook nog gehoord van „Christinne-
reis en van den heiligen oorlog, maar gelezen
hebben zy deze boeken niet.
Het eerstgenoemde boek is dan ook zoo
voortreffelijk van vorm en inhoud, dat het on
willekeurig de andere eenigermate in de scha
duw stelt. Wie het in handen kreeg en begon
te lezen, las voort tot het einde toe, ook al
begreep hy niet alles, want het boeide ham
van 't begin tot het einde.
Toch zou het jammer zyn, dat het werk,
't welk thans opnieuw uitgegeven werd, onge
lezen bleef. We hebben het onder onze oogen
gehad en nagegaan en we moeten zeggen, dat
BuDyan een zeldzaam inzicht in „Wet en Ge
nade" heeft gehad en er een duidelijke ver
klaring van aflegt.
Voor allen, die helderheid begeeren en naar
zekerheid staan, is het een goed werk, want
het legt het fundament bloot, waarop we ge
rust bouwen kunnen. Juist dooi dien het ons
laat zien, dat we van de wet niets te wachten
hebbeD, noopt het ons het oog te wenden naar
die ryke en overvloedige genade, welke in
Christus Jezus gegeven werd. By het vele
goede, dat we nog hebben en dagelyks genieten
ontbreekt het velen aan helder geloofsbewust
zijn, dat ons roemen doet in het heil des Hee
ren. Menige ziel geljjkt aan een mistig land
schap, waarin het licht der zon niet doorge
drongen is en waaraan het toe te schrijven is,
dat de dingen des Geestes niet enderscheiden
worden. Men leeft by aandoeningen, gewaar
wordingen en ontroeringen zonder by machte
te zyn om ze op de juiste wjjze te waardeeran.
Een werk als dat van BuDyan I an onderden
zegen des Heeren dienstbaar zyn om ons van
alle halfslachtigheid te genezen.
Men houde by de lezing er rekening mede,
dat de schrijver niet genoegzaam uit laat ko
men de wyze, waarop God het verbond der
genade in de historie heeft geopenbaard. Dit
is een leemte, welke tot voorzichtigheid maant.
Bouua.
Oude Paden. Weekblad voor de ver
breiding der Gereformeerde beginse
len ten dienste van Kerk en Volk.
Ouder Redactie van Ds. J. J. Knap te
GroniDgen. No 158, 159.
Dit goed geredigeerde weekblad ving met
October zyn vierden jaargang aan. Het geeft
elke week eene meditatie en een artikelenreeks
over Teekenen der Toekomst, van ds. Knap.
Belangrijke zaken uit het leven van Kerk en
School, soms ook van de politiek worden erin
besproken, meestal zelfs principieel toegelicht.
De kerkelijke berichten geven 't nieuws zoo
wei van de Herv. Kerk als uit de Geref. Kerker?.
Boekenrecensies worden ook door Ds. Knap
geschreven, terwyl een feuilleton van Idsardi,
die reeds het vorige jaar begonnen werd, nog
altoos wordt voortgezet, 't Is weer een ver
haal uit het Friesche volksleven, onder den
titel„Jonker van Stenenburgh". Dit week
blad gaat uit van onze beginselen en beweegt
zich in de goede richting, geeft welverzorgde
artikelen en sticht zyn lezers en lezeressen
metterdaad.
De abonnementsprijs is ook al ten gevolge
van de papierduurte verhoogd op vier gulden
per jaar.
Kebkhof.
