ingezonden stukken.
"boekaankondiging.
JANTJE VISSER,
Mej. Jacoba Laernoes
Mej. J. Kamermans-Laernoes
•envoudig tot de kerken zegt: Ik wenich dit
vooralsnog niet te doen. Ik wil de vrge be
schikking behouden over mij zeiven.
Dit wil hij, in weerwil dat de kerk hem
voor den dienst bekwaam verklaartin weer
wil dat de kerk hem dringend noodig heeft
in den veelvuldige arbeid, die in haar midden
gesehieden moetin weerwil dat Zijn Zender
hem roept gewillig en offervaardig alle krachten
Hem te wgdcn al den tg'd dien Hg hem roept.
Staan toch tal van kerken niet gereed, onze
jonge mannen te roepen? En is dat niet een
roepen van 's Heeren wege
Neen, *egt de Candidaat tot den Heiligen
dienst ik wensch gebruik te maken van
mfjn ztlf beschikkingsrecht. Wacht, gg kerken,
ofschoon de nood U dringt, waeht totdat m$n
woord uitgaat tot U nu moogt Gg een poging
wagen 1
Wat dunkt de kerk, is dit goed Is dit
naar Gods Woord? Is dit naar de beteekenis
van het ambt Is dit in 't wezenlijk belang
der kerk, ofschoon men dat ongetwf feld meent.
En zal dit zelfbeschikkingsrecht in de toekomst
niet al meer eischen gaan stellen
Ook bij de Dienaren des Woords schijnt dit
in onze kerkelijke wereld zoo infaam leelijke,
wijl onware, woord al ingang te verkrijgen.
Hebben wg niet pas gelezen van een Dienaar
des Woords, die zich verbond voor drie jaar
een Gereformeerde kerk, zij bet ook in ons
Indie, te gaan dienen en dan naar den eisch
van het zelfbeschikkingsrecht te kunnen gaan,
waar hij wil, al zou het zfn naar China en
Japan? En wanneer nu straks mag blijken,
hoe deze dienaar in zijn jeugdige gemeente
en haar veel toewijding eischende omgeving
een arbeid verricht, die de Geref. kerk in
Indië uitermate ten goede komt, dan zal deze
dienaar toch zich beroepen kunnen op wat
zijn .zelfbeschikkingsrecht* hem deed be
palen, vóór hjj de roeping aan nam. En de
gemeente
Moet dit opkomend en allengs toenemend
kwaad niet worden weerstaan in ons midden
en ds gedachte altijd meer in de practgk ge
huldigd worden, dat niemand dan Koning
Jezus alleen bet souverein beschikkingsrecht
heeft over zgne dienaren Principiis Obsta
v. d. Linden.
Geref. Kerkbode van 's Gravenhage.
Kerk- cn ftckeohdtiwi.
TWEETAL
te WolfaartsdgkR. Brouwer te Haamstede
Job. Kwak te Culemborg.
te Tholen W. Weener te Vianen
A. Janssens te Langerak.
te Nieuw-VennepJ. A. de Vries te Zaandam
Y. van der Zee te Westergeest.
BEROEPEN
te Eestrum W. de Roos cand. te Rinsumageest
te Stadt aan 't HaringvlietG. Verrg te
Hellevoetsluis
te Wyckel en Balk (Fr.)W. de Reo?, cand.
te Riniumageest
te RottevalleU. Buwalda te Schouwerzijl
te Witmarsum: C. J. Goslinga te Molenaarsgraaf;
te WolfaartsdijkJob. Kwak te Culemborg
te Waarder: R. de Jager te Kamerik.
AANGENOMEN
naar Exmorra en AllingawierH. de LaDge
te Raard.
BEDANKT
voor Werkendam (A)E. J. Wientjes te
Barneveld
voor Hylaard (Fr.)J. G. Feenstra te Dirkshorn;
voor Vreeswijk W. van 't Sant te Voorthuizen
voor YmuidenG. K. A. van der Vegte
te Groningen
Ds. J. van Haeringen te Ho»k van Holland
is voornemens wegens voortdurende ongesteld
heid emeritaat aan te vragen.
Ds. W. H. Oosten. De N. Haagsche Ct.
weet omtrent ds. W. H. Oosten, die ernstig
ongesteld is, mee te deelen, dat hg aanvan
kelijk zeer aan slapeloosheid leed. In de laatste
dagen wezen de verschijnselen er op, dat zijn
zenuwgestel zeer overspannen is. IJlende
koortsen verteren de krachten.
De Geref. kerk te Nieuwerbrug a.d. Rjjn
werd door een onbekende verblijd met een
gift van f 900 voor een nieuw orgel en f 500
voor de kerk.
Afscheid. Zondag 31 Maart nam ds. D. Prins
afscheid van de Geref. kerk te Oudega (Sm.)
Z.Eerw. bad tot tekst 3 Joh. 2. Woorden
van hartel$ke waardeering werden tot hem
gerieht vanwege de kerkeraad en door afge
vaardigden van genabuurde kerken.
Woensdagavond nam ds. W. H. Gispen Jr.
afscheid van de kerk te Zwolle. De scheidende
leeraar hield naar aanleiding van 2 Cor. 13
een ernstig en hartelijk vertroostende predi
king. Ds. Veder was de tolk der gemeente,
toen hü den scheidenden leeraar dankte voor
alles wat hg in en voor de gemeente heeft
verricht. De ontroerde gemeente zong da. Gis
pen den bekenden zegenwensch toe uit Ps 134.
Afscheid en iatrede. Het afscheid van ds.
E. J. van Voorst, van de Geref. Kerk van
Driewegen en Borssele is bepaald op Zundag
21 April en de bevestiging en intrede te Nu-
mansdorp en Klaaswaal respectievelijk op
Zondag 5 en Dinsdag 9 Mei (Hemelvaartsdag).
Als bovesUger hoopt op te treden ds. S. Ver-
lare, van Westmaas.
Herdenking. Zondag 7 April a.s. hoopt
de Geref. Kerk te Breda te gedenken hare uit
breiding 25 jaar geleden. Ds. II. Hummelen
zal des voormiddags en ds. J. H. Donner des
avonds bij die gelegenheid voor haar optreden.
Afscheid. J.l. Maandag heeft ds. S. T.
Goslinga afscheid genomen als herderen leeraar
van de Geref. Kerk te Schiedam, na een dienst
tijd van 42 jaren, waarvan 26 te Schiedam-
Hg sprak naar aanleiding van 1 Cor. 1558-
Verschillende toespraken werden g-ewisseld.
Na het uitspreken der zegenbede zong de
gemeeDt8 haren geliefden leeraar toe Ps. 1214.
Het ruime kerkgebouw was tot den nobgevuld.
Oifielëele Berichten.
De classis Zierikzee zal D.V. vergaderen op
Woensdag 1 Mei. Punten voor 't agendum
s. v. p. vóór 24 April in te zenden aan den
kerkeraad der roepende kerk.
Namen denzelve,
D. Mulder, fd Voorzitter.
J. Bienefeet, fd. Scriba.
Middelburg. Woensdag 10 en Vrijdag 12
April a.s. des avonds van 79 uur houdt de
Plaatscommissie zitting in de Consistorie der
Noorderkerk, tot het in ontvangst nemen der
plaatsgelden der Noorderkerk.
Driewegen. Op Zondag 21 April a.s. hoopt
onze geachte leeraar de WelEerw. heer ds. E.
J. van Voorst in den namiddagdienst zijn
afscheidsrede te houden en respectievelijk op
Zondag 5 en 9 Mei Hemelvaartsdag zijn intrede
te doen in de kerken van Numansdorp en
Klaaswaal.
Namens den Kerkeraad der Geref.
Kerk te Driewegen.
J de Mwjnck, Scriba
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Geachte Redactie.
Herhaaldelijk, M. d. R. heb Ik de laatste
dagen de ervaring opgedaaD, dat men het in
gezonden stuk, voorkomende in het voorlaatste
nummer der Z K. Waarschuwing aan Ouders*
van een Chr. Onderwijzer te Middelburg, als
door m\j geschreven dacht.
Nu zou me dat tamelijk koud latei?, ware
het niet, dat in het laatste nummer een artikel
verschenen was van de hand van dhr Geschiere,
waarin bedoelde onderwijzer m.i. geheel ten
onrechte aan de kaak wordt gesteld als een
„ongeloofstheoriën-verkondiger", waaraan een
Christenouder zjjn kind maar liefst niet moet
toevertrouwen.
Mijn doel M de R was alleen, de enkelen,
die bg oppervlakkige leziDg mogelyk accoord
gingen met dit „onbarmhartig" oordeel, mede
te deelen, dat de onderteekening „Een Chr.
Onderwijzer, Middelburg" niet identiek is met
mijn naam.
Ik weet zelf niet, wie de schrijver van ge
noemde waarschuwing is.
Uw dw.
F. de Hüllu,
Chr. Onderwijzer.
Middelburg, 3-4-'18.
Geachte Redactie.
't Komt all van Godt.
(Anno 1637)
Deze allezins treffende waarheid vond ik
onlangs vermeld op een der gevels van een
korenpakhuis in de aloude stad Zierikzee, en
welker beteekenis in onze hedendaagsche om
standigheden zeer duidelijk aan het licht treedt.
Eu al heeft bovenvermeld opschrift, naar ik
vermoed, in de eerste plaats betrekking op de
voortbrengselen van landbouw-nyverheid en
handel, toch verlieze men hierbij nimmer uit
het oog, dat de tegenspoeden en rampen des
levens ook hierin ten volle zijn inbegrepen. Ook
da Catechismus leert ons in Zondag 10 dat „cdle
dingen niet bij geval, maar uit Zyne Vaderlijke
hand ons toekomen, en wg in alles, dat ons nog
toekomen kaD, een goed toevoorzicht hebben op
onzen Getrouwen God en Vader."
Komt al van God," ja zeker, ook de ramp
dia onze familie trof op 15 Februari j.l. waarbij
o.a. ook is omgekomen onze geliefde broedn-
Lieven, alsmede zgn zoontje Cornelis. Ook dat
gelooven we met ons gausche hart, alhoewel
van nature ons vleeechelyk bedenken zich er
tegen verzet, doch als de Heere ons met Zijne
vertroostingen komt te ondersteunen, dan
stemmen we ook volmondig toe, wat Israels
heilige zanger ons doet hooren
„Komt allen, ziet Gods wjjze wegen
„Wat ia Zijn werking hoog geducht,
„Hetzij Hg 't menschdom met Zyn zegen
„Bezoekt, of met Zgn strenge tuchV.
Zg er dan bg ons in dezen, ook een aanbid
den van de wegen des Heeren.
Terecht schreef dan ook onze oud-leeraar ds.
Boegenga naar aanleiding van dit zeer droevige
verlies „Dat het geval ook ons aangreep en
„tot diepe droefheid stemde, behoef ik ulieden
„niet te melden, en de Heere deed ook hieriu
„eene nfgesnedene zaak, en de kerk heeft in
„hem (Lieven) niet alleen een getrou w en mee
slevend lid, maar ook een bidder verloren, en
„hierin beklaag ik de kerk, want zulke steun-
„pilaren zga zoo noodig en zoo zeldzaam1'.
En verder: „We mogen niet twijfelen of hij
„is de heerlijkheid ingegaan, want van het
genadéleven heeft bjj getuigd als by ons be
kocht, en uit de armoede van zgn hart of uit
„de roerselen van het zielsleven tot ons sprak
„en onder 'c zuchten Gods goedertierenheden
„wist te erkennen. Hg is betrekkelijk nog
„jong afgelost oin het eeuwige feest der over-
„winning te vieren, en voor altijd met den
„Heere te wezen. Indien hg kon, hg zou ons
„toepen „de strik is gebroken en ik ben ont-
„komen". Nu, geliefden, de Heere geve u maar
„veel te ondervinden Zyne ondersteunende
„genade, en met uwe zonden aan Zyn'genade-
„troon mogt weenen om eenmaal (met hem)
„te mogen juichen in de overwinning des Lams".
Gode bevolen,
G. van Bklzen,
Rgksv. Brig. tit.
Brouwershaven, 30 Maait 1918.
Algerneene Ondersteuningskas van tEff^ltka,,
Geachte Redacteur.
Mag ondergeteekende weer zoo vrg zgn, om
evenals andere jaren een kort verslag van den
toestand onzer Kas te geven?
Bg voorbaat zeg ik er U dank voor.
Ik kan dan niet beter doen, dan het verslag
weergeven, dat op de jongst gehouden Alge-
meene Vergadering is voorgelez n door onzen
Secretaris, het Hoofd onzer Stichting, de heer
van Holten en dat ongeveer van den volgenden
inhoud was.
Er werd op gewezen, dat ons boekjaar altgd
liep van 1 Mei tot 30 April. Hierin is nu ver
andering gekomen 't zal nu voortaan loopen
van 1 Jan. 31 Dec. Dit verslag loopt dus
maar over acht maanden en in dien tyd ont
vingen we aan Giften f 465,575
Busjes - 355,32
Contributie - 104,50'
Samen f 925,395
en we gaven uit
aan Subsidie f 676,25
Diversen - 33,425
Corresp.kosten - 5,25
Iunen kwitant. - 6,15
Samen f 721,07*
een restant dus van f 204,32
De meerdere ontvangsten nu zgn meer schijn
dan wezen, want van Jan.-Mei moet nog heel
wat betaald worden.
We hebben nu een cn twintig ondersteunden
tot een bedrag van twaalf honderd zzvenlig
gulden. Nog nooit hadden we er zóó ree), en
gaven derhalve nooit zooveel uit. 't Vorig jaar
ontvingen we f 1207,81 en we moeten nu al
f 63 meer uitgeven.
Dordt en Maassluis spannen woer de kroon
daar toch brachten de busjes op in Dordt
f 87,71 en in Maassluis f 79,835. Hartelijk
dark aan allen die ons steundeD, vooral ook
aan onze jeugdige vrienden en vriendinnetjes
in Maassluis.
De collecte is de Chr. Geref. Kerk te Dordrecht
bracht niet minder op dan f 40,90.
Waren er toch maar meer Kerkeraden, die
dit goede voorbeeld volgden.
Ook onze lyst van contribuanten is veel te
klein. We hebben slechts 70 contribuanten,
tot ten gezamenlgk bedrag vau f 108.Zal
die lgst 't volgend jaar grooler zgn We
hopen het van barte.
Sedert we bovenstaande verantwoording op
de Algerneene Vergadering deden op 14 Maart,
gaven we weer bijna twee hondeid gidden uit,
en stonden we voor d« keus, een verpleegde
waarvoor de arme ouders niets kunnen be
talen, en de diaconie die tot hiertoe steunde,
doch dit niet langor doen kan, dit kind te
verwydereu, of geheel voor onze rekening te
nemen. We deden het laatste.
Met zulke feiten is toch zeker elke aanbe
veling onzer Kas overbodig.
We hopen dat onze Broeders on Zusters
hier nota van zullen nemen en de Kerkeraden
ons niet vergeten.
De penningmeester van de A. O. K.
G. VETTEN, Singel 117.
Dordrecht, Maart 1918.
Menigerlei Genade. Wekelijksche Leer
redenen. No 33 - 46. Kampen. J. H. Kok.
Boven andere preekenseries blijft deze uit
munten zoowel wat gehalte als wyze van uit
gave betreft. Bg No 33 vergat de schrgver den
tekst te laten afdrukken. Ds. vtn Schelven
leverde een erstige Oud'jaarsayond predicatie
over Psalm 90 lb en begon ditmaal in af
wijking van zgn stelregel met een kapitalen
letter. Voor hem een kapitale foutDr. de
Moor leverde eene schoone voorbereidingspredi-
catie over Joh. 4:16 „Jezus zeide tot haar :ga
heen, roep uwen maD, en kom hier." Waarlijk
geen gewone tekst voor zulk eene gelegenheid.
No 4ö verscheen in rouwgewaad wegens het
overigden van één der beide Redacteuren dezer
serie, p of. Sillevis Smitt. Dr. WieleDga schreef
daarbij een voortreffelijk „In Memoriam" en
de uitgever bezorgde den lezers een welgelijkend
portret van den ontslapen hoogleeraar.
Straks voleindt d*ze serie haar zevenden jaar
gang.
Worde het heengaan van Dr. S S. geen oor
zaak om dezen zegenverspreidenden arbeid te
staken
De Macedon ër. Afl. 4. April 1918 (Gro
ningen, Venema)
„Een Moorsche predikant" van ds. H. Dijk
stra vertelt aan de h*nd van een boek van
Prof. Eekhof te Leiden de lotgevallen van ds.
J E. J. Capitein 17171747, die als „moortje"
in ons land kwam, tot predikant werd opge
leid en later toog naar de kust van Nieuw-
Guinea, waar hij ijverig werkte, op een ne
gerinnetje verliefd werd, maar er niet mede
trouwen mocht van d-> classis Amsterdam.
Soemba's historie wordt door ds. D. K.
Wielenga voortgezet.
Onder de Beelden uit Dijkstra's Camera
komt ditmaal ook voer een uitvoerige brief
van ds. Merkelyn over de vruchten van den
christelgken godsdienst onder de Javanen.
Kerkhof.
Ratlis Ouwelijk door Hblzna Chbistal-
ler, vertaling van Jacqueline v. d.
Waals. Uitgave van D. A. Daamkn,
den Haag.
Ruth is een predikantsdochter, die op jeug
digen leeftijd door haar schoonheid en aanga-
boren gratie de aandacht van een kunstschilder
trekt. Deze vraagt haar hand. Haar vader is
er tegen, omdat de jonge man zeer verre
afstaat van den godsdienst, wolk in hooge
©ere is in zgn geziu en omdat de luchthar
tigheid van hom, die voor de kunst leeft, hem
zorg inboezemt voor zgn dochter. Evenwel
bewilligt hij er aanvankelijk in op voorwaarde,
dat ook de ouders van den jongen man h«t
goed vinden en wanneer hg eerst na ééa jaar
terugkomt. Aan beide voorwaarden wordt
voldaan en als de bepaalde termgn verstreken
is, wordt Ruth de vrouw van den sohilder.
Het huwelijk is in de eerste jaren vol van
zonneschijn en geluk, totdat Lotte, een begaafd
meisje, dat zich op de kunst van sehilderen
toelegt, daar ia huis komt, en doxe de harts
tocht in Nico wakker roept. Wat er nu volgt,
kan men wel gissen. Ruth verlaat met hare
beid© kinderen en de dienstbode de echtelgka
woningen zoekt een toevlucht onder het ouder
lijke dak.
Ruth heeft haar godsdienst verloren en nu zjj
don man mist, dien ze liefhad en voorwienja
in wien ig leefde, is zg diep ongelukkig. Door
haar schoonmoeder daartoe geldelijk in staat
gesteld, zoekt ze herstel voor haar geschokt
zenuwleven in een stil bergdorp, waar zg onder
de leiding van den predikant, wiens vrouw in
een krankzinnigengesticht verpleegd wordt,
weer komt tot het verzaakte geloof. In haar
ontwaakt tevens een vuaig verlangen naar haar
man en eindelijk krijgt zij een telegram, dat
haar dringend uitaoodigt te komen, wgl
haar man ernstig ziek is. Dadelgk aanvaardt
zg de reis, bij welke gelegenheid ons blijkt
welke gevoelens de domino koestert jegens
haar. Zij komt nog in tyds en vindt haar man
in een ziekenhui-1, waar hg een operatie heeft
ondergaan. Hoewel hij uiterst zwak en aan den
rand van 't graf is, herstelt hij eu dit heeft hg
naar 't oordeel van den dokter te danken aan
Ruths tegenwoordigheid on onbaatzuchtige
liefde. Tenslotte keeren zg geheel verzoend naar
hun eigen woning terug, waar hen een zonnige
toekomst wacht.
Uit dit korte ovorzioht zal ieder wel be
grepen, dat er spannende oogonblikken in dit
boek voorkomeD, welke met talent zjfn besohre-
ven. Wie nu enkel een boek leest vooronder-
houdende en boeiende lectuur, kan tevreden
zgn. Dit werk houdt den lezer vast ten einde
toe. Maar wi© meer verlangt en het oude
evangelie waardeert, schudt menigmaal het
hoofd. We hooren hier theorieën verkondigen,
welke de zonde van echtbreuk verschoonen,
zonder dat ie iu haar misdadig karakter ten
toon gesteld worden. We worden onthaald op
een verheerlijking van da liefde, waarbij de
liefde van d© vrouw tot den man vereenzelvigd
wordt met de liefde, waarover de Apostel
Pftulus een lofzang aangeheven heeft. We
krijgen hier een beschrijving van de vleesohe-
lyke lusteD, welk eerder 't bedorven hart streelt
dan kastijdt. We vinden hier een eere aan
Rome's kerk gegeven, welke ons niet verdiend
voorkomt. We vinden hier een Christendom,
dat meer aan dat van velen onzer dagen dan
aan dat der evangelisten en der Apostelen
herinnert. Genoeg om te doen zien, dat we
dit boek niet onvoorwaardelijk kunnen aan
bevelen.
Papier cn druk zgn goed. Bouma.
Eoudagsruit.
Voor a. s. Zondag is de volgende
apotheek opengesteld
Te MIDDELBURGdie van den heer
L K. van der Harst.
Te VLISSINGENdie van den Heer
C. G Baert.
A <1 v *r tii tf ën.
Na een zeer smartelijk lijden ia
te Groningen onze lieve Zuster en
Schoonzuster
Echtgen. van dhr. J. v. Arkel,
in Christus ontslapen, in den ouder
dom van 27 jaar, nalatende drie
zeer jeugdige kindertjes.
G. WIELENGA-Visshr.
Ds. J. D. WIELENGA.
Middelburg, 30 Maart 1918.
Heden overleed na een smartelijk
lijden, zicht en kalm, rngne innig
geliefde Echtgenoote en der kin
deren zorgdragende Moeder,
in den ouderdom van ruim 48 jaren.
Dat wg niet treuren, als zij die
geen hope hebben, lenigt onze
diepe smart.
Mede namens de kinderen,
Th. KAMERMANS Sr.
Vlissingen, 31 Maart 1918.
Algerneene kennisgeving.
Heden overleed tot onze diepe
droefheid onze geliefde Zuster,
Behuwdzuster en Tante
in den ouderdom van ruim 48 jaren.
Haar liefhebbende Broeders
en Zusters.
P. G. LAERNOES Jzn.
S. M. LAERNOES-
Nieuwenhuijzen
en Kinderen.
Soerabaj a.
A. C. LAERNOES.
E. M. LAERNOESLodder
en Kinderen.
M. LAERNOES Jd.
VlissiDgen, 31 Maart 1918
