Verantweording van Liefdegaven.
INGEZONDEN STUKKEN.
BOEKAANKONDIGING
uiterlijk Donderdagavond
Gaat men den arbeid allerwege na dan blijkt
ook, dat da samenwerking in het zendingswerk
steeds beter wordt. Wanneer men vergeleken
gaat hetgeen de zendingsliehamen nu tezamen
doan met hetgeen zy vroeger tezamen deden,
dan staat men verstomd. Deze verandering
ten goede is een gave van God aan Zyn kerk,
om ze in staat te stellen de crisis, waarin men
geraakt is. te boven te komen. Alleen door
broederlijke samenwerking zal men aan den
walsenden nood het hoofd kunnen bied*n.
Temidden van de groote smarten, die 't zen
dingswerk wegens den oorlog treffen, staan
deze groote zaken vastGod en Zjjn eeuwig
Koninkrijk, de realiteit van waarheid en goed
heid, de gerechtigheid der wet en de eindelyke
triumf van het leven, broederschap als middel
en doel van menschnlyke verhoudingen, het
kruis als d« openbaring van het wezen Gods
en de maatstaf voor 's menschen leven, de op
standing als de belofte van den ondergang van
den dood en de oorsprong van onsterflijke hoop.
Zij, die gelooven in deze machtige krachten
moeten zich samen vereenigen in een steeds
dieper wordende en zich uitbreidende broeder
schap, om de machten der duisternis te weder-
staan en de gekeele wereld te vervullen met
do heerlijkheid, die van dun persoon van Jezus
Christus, op ieder die in Hem gelooft afstraalt.
Voor deze woorden zyu wy dankbaar. Wy
leiden er uit af, dat in het hart van de En-
gelsche zendiDgs-leidslieden geen haat woont
en dit geeft ocs moed, dat zy na den oorlog
de eersten zullen zyD, om de christelijke broe
derhand aan de Duitschers toe te reiken.
J. D. wlelenga.
atggg—geagg amaacamsam neggg
Kerk- eii Seh9olülenwft
TWEETAL
te Veere: R. Brouwer te Haamstede;
B. Meyer te Ivrseke
te Heinkenszand C. H. Elzenga te Woubrugge
P. Nomes te Fjjnaart.
BEROEPEN
te Herwynen J. B. Jansen te Zevenhuizen
te IJmuiden G. H. A. v. d. Vegt te Groningen
te Kruiningen A G. Wolf cand. te Velp
te Krimpen a.d. Lek Z. Hoek t« Zonnemaire
te Genemuiden R. J. Schoemaker te Heemse
te Vreeswyk W. van 't Sant te Voorthuizeu
te de Krim W. S eunenberg te Blokzijl;
te Deventer (A)J. OziDga ta Hasselt;
te Vrijhoeven c. a.G A. Wolf cand. te Velp
te Gameren: J. Tholen te Nunspeet;
te Oldehove J. Hoekstra te Vries
ta Den Ham J. H. A. Bosch te Andel
te Winsum: P. Bos te Delfzijl
te Dwingeloo: A. J. de Bo^r te Garrelsweer.
AANGENOMEN
naar Wons: R. v Reenen te Reitsum
naar Zwammerdam dr. D. J. v. Katwyk te
Pynacker.
Beroepbaar verklaard door de classe Am
sterdam de heer J. Ubels van Assen en de
heer K. Prins van Wormer, die zich eehttr pas
met één Juni beroepbaar stelt. Door de classe
Dokkum werd beroepbaar verklaard de heer
W. de Roos van Rinsumageest,
Afscheid van Beekbergen di. J. L. Jas
pers met Hebr. 13 8van Oosterend (Tex-1)
d?. J. C. Dagevos met 2 Cor. 13 13.
Oifidë«i« Berlchtvtt.
Hulpverleening aan de Gereformeerde kerk
van Serooskerke ingevolge Art. 21.
Huishoudelijke regeling classis Middelburg.
24 Maart ds. Wielenga.
31 Maart ds. Run ia.
7 April ds. Kerkhof.
De deputaat ad hoe,
K. Veen.
Meliskerke, 20 Maart 1918.
De Zendingsdag der Classis Goes zal D.V.
gahouden worden op den 2on Pinksterdag
Tyd van aanvang en sprekers zullen nog
nader worden geannonceerd. Dit voorloopire
bericht strekke reeds tot opwekking. D.V.
Pinkstermaandag naar Goes om aangevuurd
te worden tot den Zendingsarbeid.
Middelburg De plaatsencommissie houdt
Dinsdag 26 Maart a.s., des avonds van 89
uur zittiDg in de Consistorie der Noorderkerk
(boven).
Zy noodigen allen, die in de Gasthuis-,
Noorder- of Hofpleinkerk een plaats wenschen
tot een bezoek op deze zittiDgavond uit.
Namens voorn. Commissie,
J W. dsn Hollandse.
Geref. Kerk van Middelburg.
Namens den Kerkeraad wordt hierbij mede
gedeeld dat ter verkiezing van 4ouderliugen
de volgende alphabetische dubbeltallen zyn
opgemaakt
1. A. Punt, N. Vliss. weg, en P. Ton, Seisweg
2. C. P. Pouwer, Singelstr. en C. Smderse,
Karelsgang
3. J. Hage, Noordstr. en C. Louwerse Az.,
Seisweg
4. Joz. de Buck, Seisplein, en B. Lahr,
Bellinkstraat
en ter verkiezing van 3 Diakenen
1. W. P. do Jong, Gravenstr en J. Lavooy,
Gortstraat
2. J. W. Kögeler, HeereDstr. en I de Ridder,
Noordstraat
3. W. Dirksen, Loskade en N. Steenblok,
Klein Vlaanderen
en dat de Jaarvergadering va» de lidmaten
D.V. zal gehouden worden op Donderdag 28
Maart n.s. des avonds half 8 in de Gasthuiskerk,
waar o.a. de stemming zal plaats hebben voor
bovengenoemde verkiezing.
De scriba v. d. Kerkeraad
Middelburg, 21—31918. C. Weeda.
In dank ontvangen van F. H. 200 halve
centen, verzameld voor de ZendiDg.
Mej. Kerkhof.
Zending Magelang.
Met vriendelyken dank vermeld ik de ont
vangst van een pak zilverpapier, verzameld
door de kinderen van de Christ. School te
Haamstede, hoofd de heer G. Kramer, benevens
f 3,uit het Zendirgshusje der kinderen.
J. D. Wielenga
MiddelburgMet hartelyken dank ontvangen
voor de Vrouwen Vereen. Bid en Werk van
N. N. 2 gulden.
Mej. S. v. d. KuipPotappel,
Penningmeesteresse.
Vlissingen. Mes hartelyken dank ontvangen
van N. N. f7,50 voor de kerk en f2,50 voor
de diaconie. Dat zulks opwekke tot navolging.
Do Scriba,
G. J. Fros.
{Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
Waarschuwing aan ouders
In het laatste nummer der Z.-K. kwam een
bekendmaking voor, dat er weder gelegenheid
is uw kinderen aan te melden als leerling der
Chr. Kweekschool te Middelburg dus hen te
doen ople den tot onderwyzer(es). Ik voel me
geroepen alle ouders daarvoor te waarschuwen,
daar de vooruitzichten by het onderwijs zeer,
zeer gering zyn
Weten ze wel dat er op 't oogenblik een 500
onderw. te veol zyn Eu zoo de opleiding op
dezelfde wyze blyl't voortgaan, zal dat teveel
over 4 jaar (al-i dus uw kind, dat gy thans
naar Kweek- of Normaalschool zendt, klaar is)
ongeveer 1000 bedragen. D.w.z. duizend jonge
menschen zonder vaste betrekking
Ouders! bedenkt dat uw kind ook onder die
duizend kan behooren, en eenige jaren zonder
verdiensten zal moeten rondloopen. Er zyn
thans tal van onderwyzers(essen) die 3 of 4 jaar
geleden slaagden en nog steeds geen vaste
betrekking konden „verovert."
Ouders! Verzint dus eer ge begintZet de
toekomst van uw kind niet op het spel, d or
het gedachteloos te geven ter opleiding voor
onderwyzer of onderwijzeres!
Een Chr. Onderwyzer.
Middelburg, 27 Febr. 1918.
We hebben dit stuk niet willen woigereD,
omdat hier iemand aan 't woord is, die het
christelijk onderwys dient en overtuigd is, dat
hy deze waa-schuwing behoort te geven. Het
komt ons echter voor, dat- er een enkel woord
aan toe gevoegd moet worden Ik herinner me
nog, dat we wel eens tyden hebben gehad,
waarin iemand met zyn acte nergens een
plaats kon vinden. Dat was in de jaren van
1885 ongeveer. In het dorp, waar ik toen was,
liepen twee jongeling-n rond, die nergens een
positie konden bemachtigen. En het waren geen
minderwaardige, maar begaafde jonge mannen.
Wat een moeite heeft het me gekost om voor een
van hen een school te vinden, waar hij voor kost
en inwoning zfjn arbeid verrichtte. Later heeft
hy zyn weg wel gevonden eerst by het onder
wys en later als predikant in de Hervormde
Kerk. En de andere, wiens ouders het heel
goed konden doen, heeft eerst eenige maanden
zonder eenig salaris een school gediend en is
later zelf leeraar aan een inrichting voor
hooger onderwys geworden.
Ik deel dit enkel mede om eens te laten zien,
hoe het in dien tyd was terwyl ik nog wel
weet, dat we in Terneuzen een onderwyzer
vroegen, en *r niemand zich aanmeldde. We kre
gen t«n langen leste iemand, die beweerde, dat hy
uit beginsel de openbare school verlaten
had maar van wien we niet veel goeds beleefd
hebben. Daarom laat het niet al te veel wegen
dat er op dii oogenblik te veel zyn.
Daarby mag ook nog wal in aanmerking
genomen worden, dat de gunstige bepalingen,
welke de rogeering thans weder gemaakt
heelt inzake het christelyk onderwys, zeker
zullen medewerken, dat op eenige plaatsen,
waar tot dusver nog geen christelijke school
was, er eene verrijzen zal Op deze wyze komen
er meerdere plaatsen beschikbaar, en daardoor
zal het getal van hen, die nu nog geen vaste
betrekking vonden, afnemen.
We oordeelen, datdeze beide aanteekeningen
aan de waarschuwing toegevoegd moeten
worden. Bouma.
L. S.!
De Centrale Commissie vauwegeden School
raad voor de Scholen met den Bijbel belast
met de leiding der collecten voor hulpbehoe
vende en nieuw te stichten scholen, brengt door
dezen ter kennis van alle belangstellende
vrienden van het Christelyk Onderwys in
Zeeland dat uit die provincie geen aanvrage om
steun is gekomen.
Andere provincies zyn echter bovenmate
bezwaard en beschikken bovendien over niet
al te groote kracht. Na behoorlijk onderzoek
meende de Centrale Commissie aan de besturen
van de te bouwen scholen te Yenlo, Glaner-
brug, Lemsterveld en Schoonoord vrijheid te
moeten geven om in de verschillende plaatsen
der provincie Zeeland te mogen collecteeren.
Voor deze collecten zyn alleen geldig de
boekjes door de Centrale Commissie verstrekt
en onderteekend, terwyl de Controle zoo scherp
mogelyk zal zyn. Deze collecten worden dan
ook ten zeerste aanbevolen.
De Commissie voornoemd
Prof. De. H. Bouwman.
Ds J. Gipsen.
Th. Pluyteb.
Asssd, 16 Maart 1918.
Geschiedenis der Kerk in haar grond
trekken geschetst door R. Sohm. 3e
druk; prys iDg. f 1,80, geb. f'2,25.
Aau den titel beantwoordt de inhoud ten
volle. Nat.uurlyk kan in ruim 250 bladz- niet
meer dan een breed overzicht der Kerkgeschie
denis worden gegeven. Het gevaar dreigt bfj
zulk een schets, dat het een dor geraamte
wordt, maar Sohm heeft deze klip weten te
ontwyken. Met meesterhand trekt hy de hoofd
lynen en legt de beginselen bloothy doet
ons zien waarom het gaat, en hoe de Kerk
inderdaad 't middelpunt vormt. Terwyl andere
handboeken meer feitenmateriaal leveren, is
Sohm's boekje uitnemend geschikt den gang
in de geschiedenis te ontdekken en te volgen.
Daarom kan het met vrucht gebruikt worden
o.n. door onze jongelingsvereenigingwn.
Geheel bevredigt dit boekje ons niet; een
hoofdbezwaar is, dat bet veel te weinig van
do Kerkgeschiedenis vau Nederland geeft men
zal uit Sohm onmogelijk de beteekenis onzer
Gouden eeuw leeren kennen over onze ker
kelijke beroeringen in het begin der 19e eeuw
wordt geheel gezwegen. Bovendien wordt in
den tyd der Reformatie eenzijdig den nadruk
gelegd op Luhercn het Luthersch kerkbegrip
van Calvyn maakt hy zich met enkele regelen
af; het opschrift van 38 zou dan ook juis
ter zyn als 't luidde „Luthersche Kerkinrich
ting". Ook achten wy de tegenstelling tus-
scben Lutherschen en Gereformeerden niet
altyd juist aangegeven, b.v. op bl. 177 en 187
tegen bl 119 en bl. 220 tegen bl. 221. Hieruit
volgt dus, dat men voor 't leeren kennen der
Kerkgeschiedenis aan Sohm niet genoeg heeft,
doch men moet het nemen, zooals dit boekje
zich aandient: „De Geschiedenis in haar grond-
trekken"Dat de heer Callenbach een derde
druk op de pers legde, bewijst ook de bruik
baarheid van dit werk Gelijk vanzelf spreekt,
is de uitgave keurig.
Gekocht met zfln bloed, door P. J Klop
pers. 2e druk, 12V3 cent.
Kleine helden, door Aletta Hoog, 2o druk,
prys 20 cont.
Deze twee zeer keurig uitgegeven lieve
boekjes zyn, als men er minstens 25 tegelijk
vnn neemt, voor den halven prys verkrijgbaar
Indien men op onze Zondagsscholen met
Paschen uitdeelingen wil houden, zyn deze
boekjes aan te bevelen. De uitgever Callenbach
doet in deze bade uitgaven zyn duvies eer
aan „Goet, Friscb, Claer".
Catalogus van Zondagsschool-uitgaven.
G. F. Callenbach, Nykerk.
Deze catalogus is op aanvraag gratis ver
krijgbaar tot eind October van dit jaar is
deze catalogus geldig. Onze Zondngsschool-
bosturen met name zullen er winst mee
kunnen doen.
J. D. Wielenga.
Een Dorpsdominee Roman uit het Neder-
Saksische Boerenleven, door Nathanaêl
Jüngkr. Vertaling van Jacqueline PI. v.
d. Wa-ls. Uitgave van D. A. Daamkn,
Den Haag.
Al dadelijk bespeurt men, dat de schrijver
van het oord, waarheen dit boek ons verplaatst,
houdt en do sympathie daarvoor stelt hem in
staat het zoo te beschrijven, dat het ook voor
ons aantrekkelijk wordt. Ily leert ons ce bop-
ren kennen, die er het land bebouwen, en die
weinig zeggen, maar toch interessant zyn. In
die omgeving staat eeu domit.é, van wien een
pas gepromoveerd doctor in de medicyneD, dio
hier geboren en opgevoed was, getuigt: Met
zyu liefde en hart hoort hy in dozen tijd thuis,
maar met zyn geloof en zyn verstand in een
vroegere. We leeren hem vervolgens kennen
als een man, die li*fde heeft tot zyn ambt en
zeer getrouw is in 't vervullen van zyn plich
ton, die tot ontspanning en verfrisschiDg van
zyn geest in zyn vrye uren zich gaarne
verdiept in de boeken van de meest begaafde
schrijvers, die humoristisch is aangelegd en dio
met zeldzanien tact met de leden zyn er ge
meente weet om te gaan. Zyn menschen-kennis
is groot en zyn invloed van verstrwkkenden
aard Uit eigen ondervinding weet hy, wat
het evangelie voor den mensch waard is en
daarom heeft zyn vaste overtuiging een wel
dadige uitwerking. Hy kan z.eer streng zyn,
maar deze gestrengheid wordt getemperd door
een warm gemoedsleven.
Naast hem staat eene vrouw, die in een
pastorie behoort en hem op haar eigenaardige
wyze tot steun en hulp verstrekt. S echts ééue
dochter is in hun woning opgegroeid, maar
die zeer begaafd aan het gezinsleven aantrek
kelijkheid weet te geven. Zoo verstaan we, dat
een man levende in zulk een omgeving en te
midden van een eenvoudige heide-bevolkirg
friscb kan blyven. Bewonderenswaardig is de
manier, waarop hy weet om te gaan met zyn
hulpprediker, een bescheiden jonge man, die
met d*n hoogsten lof zyn examen heeft gedaan
en die in 't ambt van een evangeliedienaar
zyn ideaal ziet, met de notabelen van de dor
pen in den omtrek, ja met allen, die in aan
raking met, hem komen.
Hy heeft aan den eenigen zoon van een boer
den «eg getff^nd, waarlangs by zich den
doctorstitel verwierf, en dio daarna in zyn ge
boorteplaats zich vestigt al* arts. Deze jonge
man heeft zooals velen aan do academie zyu
door de voorgeslachten hom overgeleverd geloof
verloren en dit is voor zyn ouders een oorzaak
van bittere smart. Natuurlyk leed hieronder
ook de predikant, dio zooveel moeite had ge
daan om zyn ouders te bewegen om hem te
laten studeeren en niet minder diens eenige
dochter, die wist, dat de jonge doctor haar
liefhad en zy hem eveneens. Telkens komt uit,
wat ieder hunner bezwaart en dit wordt be
schreven op een wyze, welke de aandacht steeds
gespannen houdt Hoe beslist by in zyn on
geloof is, blykt uit deze woorden „Wy zouden
ten slotte zal ik zeggen atoomsgewyze
de afhankelijkheid van de zoogenaamde ziel
kunnen aantoonen, van de zoogenaamde ziel
en van den geest van zeer bepaalde, precies
gelokaliseerde hersenfuncties en hersensub-
ötanti'.s. Zyn deze ziek, dan treden zeer be
paalde pbysieke ziekteeyraptonen als h*t gevolg
daarvan opgenezen ze, dan verdwjjnen die
verschijnselen. De physiologische psychologie
vermag ulle verschijnselen van het bewnstzyn
tot hersenprocessen terug te breugen alle zon
der uitsondering. Reeds lang heeft ze een zoo
danige afhankelijkheid van de bewustzijnstoe
standen van de functies der herseneD, ja, van
bepaalde gedachten daarvan aangetoond dat ze
allen zelfstandige, onderlinge samenhaDg ver
liezen. Eu waar blyft dan plaats over voorde
ziel". Langzamerhand drong echter het bewust
zijn tot hem door, dat er nog andere realitei
ten waren, welke hy niet verklaren kon on die
er toch inderdaad waren. De dominé zag daarin
het bewys, dat de goede Herder ook dit afge
dwaalde schaap weer tot de kuddo terug bren
gen zou en zyn vader komt in zyn storvens-
ure tot het inzicht, dat God het goede werk
in zyn zoon heeft begonnen.
We hebben dit boek met zeldzaam genoegen
gelez-n en wenschen het in veler haaden, juist
omdat het ons de menschen leert zien zooals
ze zyn.
Zonder dat we liet zeggen, zal elk wel be
grijpen, dat we hier in een Duitsche omge
ving verkeeren, waarin opvattingen over het
avondmaal, over het gebed voor dooden, over
den sabbath gehuldigd wordeü, welke de onze
niet zyn.
Ook speet het ons, dat er enkele bastaard
vloeken als heerejé in voorkomen, welke het
werk ontsieren. Wel gelooven we, dat de lie
den, die hier sprekende in gevoerd worden,
zich zoo uitlaten, maar dat mag niet als ver
ontschuldiging gelden.
Eiudelyk moeten we nog zeggen, dat de
correctie wel wat te wenschen overlaat op
bladz. 158: we laten den zorg; op bladz. 275:
op do plaats van den misdaad op bladz 280
weiken aanspraak, om niet meerdere te noemen.
Overigens is het inderdaad een interressant
werk, dat aanspraak heeft op onze erkente
lijkheid.
M. v. O. Gods Leiding. Uitgever M. ten
Have, Amsterdam.
Dit werk heeft als Feuilleton in De Standaard
gestaan en is daardoor aan vele lezers van de
Kerkbode bekend. Aan de voorzijde staat
,M. v. O. brengt den lezer op een Noord-
Dnitsch adelyk landgoed en laat hem kennis
maken met de leden van het gezin. Hy teekent
de karakters bewonderenswaardig natuurlyk.
De goedig brommende knappe heer van Hel-
bart, zyne vrou eene altyd het beste wil
lende doch altyd falende en daardoor
zich velf kwellende vrouw, hunne kinderen,
de kalme Walter Hans de Blaaskaak de
driftige Annie de trotsche Ruth en Willy
het „enfant terrible". Verder de sympathieke,
jonge, godsd enstige gouvernante, die haar be
trekking moet verlaten, emdat ze de liefde der
kinderen wint, om plaats te maken voor de
welbewuste, oudere gouvernante en ten slotte
als een der beste figuren de voortreffelijke
met gezonde, natuurlijke opvoeding begaafde
kinderjuffrouw Lotb. Het zyn alle fijn g«-
te«rkonde karakters sprankelend van levenslust".
Nu dat is zoo, Elk karakter is met zorg
aangewogen en komt telkens weer duidelyk
uit. Welk eeu treurigen invloed de jaloersch-
httid uitoefent in zulk een gezin wordt zeer
helder aangetoond en we gevoelen medelijden
met den man en de kinderen, die zulk een rro«w
en moeder hebben, maar ook met haar, die
aan zulk een karaktergebrek ljjdt. Welk een
lyden heeft z$ daardoor aan al de leden des
huizes toegebracht, welk een schade aan do
opvoeding der kinderen, en w#lk een bitter
verwyt aan zich zelve. Teveos komt in dit boek
ook uit, welk een zegen er uitgaat van 't evan
gelie, als het met het geloof gemengd is en we
gevoelen f-ympatbie met di* jonge gouvernante,
die in heel haar optreden de reuk van Chris
tus verspreidt.
We kunnen dan ook aan ieder voorspellen,
die dit boek leest, dat hy het nuttige en aan
gename lectuur zal vindeD.
Aan den uitgever een woord van dank voor
den helderen druk.
Bouma.
CORRESPONDENTIE.
In verband met de minder goede postver
binding, moet dit blad vroeger werden af
gedrukt. Opgaven van predikbeurten moeten
daarom
in ons brzit zQn. IIII Correspondenten wor
den vriendelijk verzocht hiervan goede nota
te nemen.
De Administratie.
