31 October '17.
„De Ster in het Oosten."
Het vierde Eeuwfeest der Hervorming.
Kerk- en Ichoolnlenwi.
Offieiëela Berichten.
een vrijwel rechtzinnige prediking. Ook wonen
daar nog een aantal oud-Gereforroeerden en
een groep Christelijke Gereformeerden. De
jeugd wordt er onderwezen iu onderscheidene
Christelijke scholen, welke steeds meerdere
kinderen tot zich trekken. Er heerscht een
opgewekt godsdienstig leven en zelfs velen, die
in de politiek links staan, gaan nog onder een
orthodoxe prediking op. In zoover is er reden
tot erkentelijkheid en tevredenheid. Maar zoo
dra men nu meer nadert tot de grenzen, wordt
het anders. Dan gaat er van de protestanten
geen kracht meer uit. Misschien gaan zij nog
naar de kerk, omdat zy het eemaal zoo gewoon
zyn, maar dat is ook al. Zondags rusten zij
wel van hun dagelykschen arbeid, doch van
Zondags-heiliging is er byna geen spoor meer
te vinden. Zy zijn niet Roomsch, doch wat ze
wel zyD, valt moeilijk te zeggen. Zy leven
veelal volgens de leusLaat ons eten en drin
ken en vroolyfe zyn, want morgen sterven wy.
Er is een tyd geweest, waarin er ernstig ge
dacht werd aau evangelisatie onder deze van
alle godsdienst vervreemde lieden, en waarin
er een begin gemaakt werd met dezen moei
lijken arbeid, doch van lieverlede is er een
einde aan gekomen. Dit is zeker jammer, want
er zyn nog wel onder deze verwaarloosde be
volking, die hooren willen, wanneer het evan
gelie tot hen gebracht wordt. Zulk een om
geving levert een groot gevaar op voor de
kinderen uit de enkele gezinnen, welke daar
wonen en by wie de waarheid in eere is.
Overigens vindt men daar op elk dorp en
in elke stad de Roomsche kerk, die de kunst
verstaat zich by eiken toestand te kunnen aan
passen en die natuurlijk gaarne heel de bevol
king weer onder haar leiding- wil nemen.
Alle middelen waarover zy beschikt, wendt zy
dan ook aan om haar invloed te vermeerderen
en by name is zy er op uit om haar positie
in Axel en Terneuzen te versterken. I-der nu,
die haar gangen nagegaan heelt, en haar ar
beid kent, weet, dat het haar niet aan toe
wijding en ijver ontbreekt om het voorgestelde
doel te bereiken. Zy overhaast zich nooit,
want wat beteekent voor haar een eeuw en zij
laat byna los, wat zy eenmaal tot haar in
vloedsfeer gemaakt heeft. Met groote voor
zichtigheid bewandelt zy haar weg en iu alle
stilte verricht zy haar werk. Ofschoon het
zeer goed te begrijpen is, dat zy zich inspant
om wat in haar oog verloren is te herwinnen,
toch is het noodig, dat allen, die in het spoor
willen blyven door de Schrift gewezen het
oog open houden voor wat zy beoogt en dat
zy haar manmoedig tegenstaan. Niet door op
haar te schelden, maar door aan de waarheid
des evangelies een ruime plaats te geven in het
leven.. Al wat de doorwerking van het zuur-
deesem van het Koninkrijk der hemelen ver
hindert, moet weggeruimd worden iu 's Heeren
Naam en in Zyn kracht en de liefde tot God
en tot de naasten moet een steeds krachtige
drang zijn om de zorgeloosheid en het op
dringend bijgeloof te bekampen. Dit is de
séhóone en heerlijke maar tevens zeer moeilijke
roeping van allen, die in dat histor.sche land
zich seharen onder de Bander van den Koning,
.doer God over Sion gezalfd.
Gedenkdag der Kerkhervorming. Ofschoon
de vreeselyke gebeurtenissen van deze dagen
nog altoos aller aandacht vrsgen, ofschoon de
toenemende druk ook in ons land vele harten
met zorg vervuld, ofschoon de gevaren ons
eigen volk nog dreigeD, toch mogen we niet
vergeten, wat God nu vierhonderd jaren gele
den aan Zyn Kerk heeft gedaan bij name ook
in ons vaderland. Allerwege maakt men zich
dan ook gereed om in 't openbaar gedachtenis
te houden van Luthers optreden, allereerst op
den laatsten dag van wijnmaand, waarop hy
zijn stellingen plaatste op de slotkapel van
Wittenberg, een daad, waardoor de strijd tegen
Rome'9 Kerk ontbrandde, en waardoor de
blyde boodschap van de vergeving der zonden
weer klonk over alle landen.
Op vele plaatsen zullen de Gereformeerde
Kerken op a.s. Woensdag dan ook een samen
komst beleggen, waarin de daden des fleeren
herdacht worden. Ook Middelburgs Kerken
doet daaraan mede. De Kerkeraad heeft
bealoteu om 's avonds de gemeente in de
Noorderkerk saam te roepen tot een dankston
de voor den zegen ons in de Reformatie ge
schonken. We vertrouwen, dat de leden dit op
prys zullen stellen en dat zy in grooten geta-
len zullen opgaan naar het bedehuis.
Zulk een samenkomst zou altijd op haar
plaats zyn, maar vooral in onze dagen, waarin
er zooveel gevaar is om te vergeten, wat God
ons heeft ge-chonken en dit zou niet anders
dan op schade uitloopen voor Christus Kerk
en voor ons zelf.
Laat ons toonen, dat we op prys steller, wat
mannen als Luther gezocht en maar voor zy
gestreden hebben en laten we het vertellen
aan onze kinderen Bouma.
n inmm-9 1
Onder dezen titel heeft ds. B. Wielengavan
Amsterdam een Tydrede in het licht gegeven
bij den heer Kok te Kampen, welke in het
vorige winterseizoen op verschillende plaatsen
gehouden werd voor eene Jongelingsvereeni-
giug of voor een comité voor winterlezingen.
Hy behandelt daarin een teeken des tyds,
waarop wy als Christenen moeten achtgeven.
Met de Ster in het Oosten bedoelt by eene
vereeniging, die weinige .jaren geleden in Indië
is gestic.b, met het doel contact te brengen
tusschen alle menschen, diegelooven dat binnen
kort een groot*wereldleeraar, een Dieuwe leider
der menschheid, verschijnen zal, en al het
redelijke te doen wat voor de komst van dien
wereldheiland den weg kan banen, op de wyze
als Johannes de Dooper eenmaal den weg voor
den Messias Jezus bereid beeft.
't Is eene vertakt;iug van de Boeddhistisch -
Theosofische beweging.
Ds. W. profeteertDe politieke oorlog zal
straks, niet uit gebrek aan vuur van haat,
maar uit gebrek aan brandstof uitgewoed zyn,
gelijk een brand, een koorts, een delirium
eindelijk uitgewoed is, maar dau zal eerst recht
in volle kracht uitbreken de strijd tusschen
het heidendom van het Oosten en het Chris
tendom van het Westen, en het ontwakend
Azië zal voor het stervend Europa een zware
partij zijn."
Het „licht" van Azië was Boeddhawiens leer
stelsel in korte trekken wordt weergegeven. De
propaganda voor deze leer in Europa wordt
geschetst. De boeddhist ziet den Christen aan
voor een barbaar, omdat hij haat en twist en
bloedvergiet. „De Ster van Indië straalt droom-
schoon in Westersche oogen, want bedenk, het
is niet alleen een aesthetiscb, maar ook een
moreel licht, dat zy uitschijnt." Zedelijk staat
de boeddhist in eigen oogen veel hooger dan
de ChristeD, die zich met alcohol bedwelmt en
dierenlijken opeet en in wapenhandel zich oefent
om anderen te dooden.
Hij wyst op de brochure „Het Christelijk
barbarendom in Europa," waarmee de Ooster-
sche propagandisten in ons werelddeel Zending
dryven. En niet zonder vruchtDe verwach
ting van den wereldreehter moet de menschen
aansporen bereid te zyn by zyn komst. Het
thans levend geslacht is overtuigd, dat het dien
Leeraar-Rechter nog zien zal. Wat te zeggen
van dit interessante verschijnsel Voelt gij in
deze dingen den polsslag der nerveuse mensch
heid. die in onbewuste siddering op de nade
rende eeuwigheid wacht
We moeten die beweging niet overschatten,
maar ook niet onderschatten Een groot
religieus gevaar dreigt van de zyde dezer orde
niet. Maar we moeten haar ook niet met een
lachje van minachtend medelijden voorbijgaan.
Het is een teeken des tyds, welke spelt dat er
eene groote worsteling te wachten tfciat tus
schen het Oosten en het Westen. Achter deze
„Ster" zit ook een religieuse drijfkracht. Tegen
over haar theorie moet gesteld het geloof in
Christus' wederkomst.
Het lezen van deze in keur van taal gesti
leerde rede bevelen wy vooral jongeren met
warmte aan. De prys is f 0 cents.
In al onze Gereformeerde kerken zal ook in
deze dagen met dank aan God en aan Christus,
den Koning Zyner Kerk, herdacht worden de
geloofsdaad die Luther verrichtte op 31 Oc
tober 1517.
Ook al moge die' daad nog niet de beteekenis
gehad hebben, dat Luther formeel brak met de
Roomsche hiërarchie, toch wierp hij door het
aanplakken van zyn stellingen tegen den af
laathandel aan Wittenbergs Slotkapel de lont
in het kruit. Straks kon Luther niet meer teriig,
maar moest verder op het pad van reformatie,
waarop hy eenmaal de voeten gezet had.
Wat de Hervorming van Luther ons bracht,
mag met dankbaarheid aan onzen God. over
dacht worden. Dat was niet alleen dé ver
werping van de Roomsche hierarchic, maar
bovenal de goddelijke autoriteit der Heilige
Schriftwelke het gezag der geestelijkheid van
de Roomsche kerk op zy drong. Luthers
spreuk„Bas Wort sollen Sie stehen lassen'
vond alom weerklank onder het volk, sloeg in
in de conscientiën.
Zyn machtige arbeid is geweest door zyn
prediking de conscientiën der christenen weer
te binden aan Gods Woord alleen. Daarom
is Luther ook onze man, een Hervormer van
God ons gegeven.
Op dat fundament, door Luther gelegd,
heeft Calvyn later voortgebouwd, in stipte
gebondenheid aan de lynen der H. Schrift.
Luthers vasthouden aan de Heilige Schrift
bracht ook den waren vrede in de harten der
Christen menschen, want Luthers Evangelie
prediking bracht weer met klem op den voor
grond, dat. de zondaar alleen door het geloof
rechtvaardig voor God was.
Het algemeene priesterschap aller geloovigen
werd ook op grond van Gods Woord hersteld,
en de bestaande valsche scheidingslijn tusschen
Clerus en leeken uitgewischt.
Die beginselen der Hervorming hebben de
kerk van Christus voor nu vier eeuwen eene
schoone weeropleving geschonken, en dat niet
alleen op kerkelijk terrein, maar evenzeer op
het gebied van staat en maatschappij, kunst
en wetenschap. Daarom is de laatste dag van
Wijnmaand voor ons een dag van goede bood
schap, van heilige vreugde. De Heere heeft
onder ons groote dingen gedaan, dies zyn wy
verblijd. Kerkhof.
TWEETAL
te Ten PostJ H. Broek Roelofs te Schild wolde
C. W. de Vries te Kielwindeweer
te HeemstedeR. E. v. Arkel
J. C. Brussaard te Meppel.
BEROEPEN
te BloemendaalJ. C. Brussaard te Meppel
te Schiermonnikoog: dr. J. G. Ubbink
te Monnikendam
te Doetinchem J. Oosterweer te Geesteren
te de Krim J. Ozinga te Hasselt;
te Heylaard dr. D. Velsenaar te Suawoude
te Beetgum P. C. v. d. Vliet te Oosterend.
AANGENOMEN
naar Sliedreeht: A. Schippers te Doesburg.
BEDANKT
voor Haarlem R E. van Arkel te Soest.
Op 31 October hoopt, ter herdenking de*
Kerkhervorming, te Deventer in de Evang
Luthersche Kerk op te treden ds. J. B. Nete
lenbos van Middelburg.
Door de kerkeraden der Protestantsche
kerken te Brielle zal een request worden ge
zonden aan den Gemeenteraad als een protest
tegen 't laatstgenomen besluit der Gascom-
missie om voor de kerken geen gas meer
beschikbaar te stellen.
Ds. H. Dijkstra te Smilde nam na byna
42-jarigen ambtsbediening, afscheid van zyn
gemeente met 2 Joh. 4hy denkt zich metter
woon te Delfshaven te vestigen.
Afscheid van Dronryp ds. H. Fokkens
met Hebr. 138.
Ds. G. Goris te Bergentheim herdacht zyn
40 jarigen ambtsbediening met Gal. 6 14.
Prof. dr. Sillevis Smitt droeg het rectoraat
aan de Vrije Universiteit over aan Prof dr.
Grosheide met een rede over Ambt en Per
soonlijkheid.
Dr. W. G. Harrenstein te N. Scharwoude
die het beroep aannam naar Medan (Sumatra,
Ned O. Indië) hoopt zoo mogelyk in Februari
t8 vertrekken.
Het nieuwe kerkgebouw te Buiksloot is
in gebruik genomen met een predikatie van
ds. B. van Schelven van Amsterdam over
Psalm 2910a.
De kerkeraad der Gereformeerde Kerk van
Middelburg herinnert aan de Commissie, die
iederen Woensdagavond van 8 tot 9 ure in de
Noorderkerk (Bogaardstraat) zitting houdt tot
het in ontvangst nemen van allerlei aanvragen
zooalsDoopsbediening, huwelijksbevestiging,
attestatie enz. Ook worden daar ingebracht de
attestatiën en doopattesten aan wie van andere
plaatsen komen. De scriba
C. Weeda.
Borsele24 Oct. 'i7. Zondagmorgen na de
dienst maakte onze geachte leeraar ds. E. J
van Voorst, de gemeente bekend eene roeping
te hebben ontvangen van de gemeente Waarder.
Kon het zyn dat we weer van hem moeten
hoorenik blijf hy U, is de hartelijke wensch
van den kerkeraad en gemeente.
P. Fraanje, scriba.
VERGADERING DER CLASSIS THOLEN.
De kerk van Krabbendyke roept de kerken
in de classis Tholen ter vergadering saam, op
Woensdag 14 Nov. a.s. te Bergen op Zoom, in
het Mil. Tehuis, aanvang IP/4 uur.
Stukken voor het agendum aan het adres van
den eerst ondergeteekende. De mee te nemen
Collecten zyn die voor deTheol. fac. en voor de
Kas voor hulpbeh. ellendigen.
Namens den Raad der Kerk voornoemd.
Ds. A. H. Nieboer, praeses.
C. P. Vogelaar, scriba.
Drieivegen. Zondagmiddag maakte onze ge
achte leeraar ds. van Voorst der gemeente
bekend eene roeping te hebben ontvangen van
de kerk te Waarde.
De Heere geve hem eene Gode welgevallige
keuze te doen, ter Zyner eere en der gemeente
tot welzyn.
Namens den kerkeraad der Geref'.
Kerk te Driewegen.
J. de Muijnck, Scriba.
VERGADERING Zendende Kerk met
deputaten. Woensdag 17 October
te Middelburg.
1. Opening met gebed door ds. Netelenbos,
die als praeses fungeert. In verband met de
moeilijke reisgelegenheden zyn, overeenkomstig
het besluit van de vergadering der deputaten,
alleen de praeses en de scriba der deputaten
aanwezig.
2 De notulen der vorige vergadering van
het comité worden goedgekeurd
3. Naar aanleiding van de notulen deelt
ds. Wielenga mee, dat de goedkeuring van
den grondaankoop voor kerk en pastorie te
Magelang is overgeseind en dat voor de ver
menigvuldiging der inkomende brieven een
hectograaf' is aangekocht. Alleen de belang
rijke brieven zullen ook aan de see.-depu<aten
worden gezonden.
4. De cl. 's Hertogenbosch zond bericht,
dat nevens ds. Pontier van Heerlen als primus
tot sec.-dep. is benoemd ds. de Vries van
Tilburg.
5. Komt in behandeling de brief van ds.
Merkelyn, gedateerd 14 Dec. 1916. Met blijd
schap hoort de vergadering, dat de arbeid op
het zendiDgsterrein niet ongezegend voortgaat.
Het toetreden van een tweetal Indo-Europeanen
is moedgevend. De goede gang van het on
derwijs stemt evenzeer tot dank Iu Salaman
is een krantenverspreider aangesteld. Inzake
eventueelen aankoop van ameublement (avond-
maalstel enz.) waarvoor de missionaris toe
stemming vraagt, zal hem nadere inlichting
worden gevraagd. Tevens zal, ter uitvoering
van een vroeger genomen besluit, den missio
naris alsnog gevraagd worden, hoe hy, by
eventueele instelling der diensteD, zich de ver
houding denkt van de Europeesche gemeente
tot de zendende kerk en de zending.
6. Voorts kwam een schrijven van ds Mer
kelyn in, gedateerd "23 Mei '17, geschreven uit
Wonosobo, waar hy wegens een keelontsteking
zich oefende in het spreken naar de methode
van Aafke Kuypers. Te Djamblangan werden
vier volwassenen gedoopt. Prawira Soeginda
blykt een deugdelijke helper te zyn. Op een
tiental posten wordt geregeld koempoellan
gehouden te Magelang, te Glagahomba (weinig
groei), te Setjang (plm. 10 hoorders), Nejowet
(gegroeid uit Setjang, 8—12 hoorders) te Grabag
(weinig vooruitgang), te Djoerang (hoofdza
kelijk het gezin van Kasandoeryat), te Salaman
(waar 4 priaji's onderwys begeerden), te Djam
blangan (gezegende toename), te Pantjassan
(sterke groei) en te Karanglo. Elders komen
de helpers zoo ééns in de maand We hebben
vooral te bidden om ontwikkelde en geschikte
helpers. Mevr. Merkelyn geeft naai- en zang
les aan prisji-meisjes. De zendeling heefteen
multiplieator gekocht, om vele brieven te kun
nen zenden aan de Javanen, met wie hy in
aanraking wenscht te komen. Voor den boe
kenverkoop hoopt hy een verplaatsbare kiosk
te krijgen. Goede tijdingen dus.
7. In de rekening is een post ad f 125,
verhooging. onzer subsidie voor de krant we
gens de duurte van het papier (over 5 maanden).
Besloten wordt, dit voor kennisgeving aan te
nemen. Omtrent een paar andere punten, die
ons in de beide genoemde brieven niet duide
lijk zyn, zal eenige opheldering worden ver
zocht.
8. Ten slotte werden wy verrast met een
schrijven, gedateerd 17 Juni, met een platten
grond van de stad Magelang, een kaart van
Magelang en omstreken, en eene teekeniDg en
begrooting van de te bouwen kerk en pastorie.
Van de kaarten hopen we een dankbaar ge
bruik te maken. De begrooting zal aan het
oordeel van een deskundige worden onder
worpen, en levert dit geen bezwaar op, dan
wordt de bouw dienovereenkomstig toegestaan.
In het geheel is noodig f 25141 voor de kerk
f 10141, voor de pastorie f 11000, voor den
grond f 4000. Met inbegrip van de som, die
aan giften inkwam, kan uit de Zendingskas
f 5000,genomen worden. Getracht zal wor
den, het ontbrekend bedrag byeen te brengen
in aandeelen van f 500, 250 en 100. Aflossing
f 1200 per jaar.
9. De broeders DD. Kerkhof en Doekes
zullen de boeken van den penningmeester na
zien. Overeenkomstig het verzoek der Parti
culiere Synode van Zeeland zal de rekening
voortaan classicaal worden ingedeeld.
10. LeziDg van de punten voor het pers
verslag.
11. De praeses sluit de vergadering. Ds.
Doekes gaat op verzoek in dankgebed voor.
Namens de vergadering,
G. Doekes.
KORT VERSLAG van de vergadering der
Classis Goes 18 Oct. '17 te Goe9.
1. Namens de roepende kerk van Wetnel-
dinge opent ds. Meyer, als consulent, de ver
gadering met gebed, nadat gezongen is Ps.
119 83 en geledea Ps. 87.
2. De lastbrieven worden nagazien en in orde
bevonden.
Aan een diaken wordt keurstem verleend.
De waarnemende praeses wenscht de kerken van
Wolfaartsdyk en BorsseleDriewegen geluk
met het bedanken van hunne dienaren, respect,
naar Nieuw Weerdinge en naar Willemstad,
voorts den wensch uitsprekende, dat ds. van
Voorts vrymoedigheid mag ontvaugen, om ook
voor Waarder te bedanken.
3. ModeramenDs. van der Veen, praeses,
ds. Doekes, scriba en ds. van Voorst, Assessor.
4. De notulen der vorige vergadering worden
voorgelezen en vastgesteld.
5 Ingekomen stukken
a. Een sehryven van de partic. Synode van
de Geref. kerken in N.-Brabant en Limburg
om steun voor den arbeid der Evangelisatie.
De kerken worden opgewekt hieraan te voldoan.
b. Een sehryven van de classis H. Met diep
leedwezen wordt hiervan kennis genomen.
c. Een verzoek vau een broeder uit R'dain,
om de kerken dezer classis op uitnoodiging te
mogen dienen met het spreken van een stich
telijk woord.
De classis oordeelt, hieraan niet te moeten
voldoen.
d. Een sehryven van de Deputaten voor de
Zending onder de Joden. De classis spreekt de
wenschelykheid uit, eenmaal 'sjaars voor dit
doel een collecte te houden. Storting Januari-
cla8sis.
6. De stukken inzake de aanneming van het
beroep van ds Scheele naar Kapelle-Biezelinge
worden onderzocht en in orde bevonden.
7. De „Handelingen" der Particuliere Synode
worden besproken. Besloten wordt de aandacht
der e.k. Synode te vestigen op art. 17 middelste
gedeelte, laatste lid en uit te spreken, dat de
classe zich daarmede niet kan vereen igen als
h. i. historisch onjuist.
Besloten wordt ten aanzien van dit boekjaar,
tweemalen te collecteeren voor hulpbeh. ker
ken, n.l eens voor de kerken buiten de classe
(storting April-classe) en eens voor de kerken
in de classe (Oct. classe).
8. Benoemingen. De Deputaten van thans
worden alle gecontinueerd. Adres voor collecten
Jodenzendingds. B. Meyer, Ierseke.
9 Vacaturebeurten
's Gravenpolder D.D. Meyer, van der Veen,
van Voorst, Doekes.
WemeldiogeD.D. van Voorst, Doekes, de
Jager, Meyer.
Kruiningen Ds. de Jager.
Heinkenszand D.D. Meyer, van der Veen.
BaarlandD.D. van der Veen, Scheele.
10. De quota worden gestort en de collecten
geïnd voor de Theol. Fac. der Vrye Univ. en
voor hulpbeh. kerken.
11. De Zendingsdeputaat doet verblijdende
mededeelingen van zegen op het werk der
Zending. Op 11 stations in en om Magelang
wordt 's Zondags gepredikt. Ook het aantal
leerlingen op de scholen neemt gestadig toe.
De begrooting voor kerk- en pastoriobouw be
draagt f 25.141. Hiervoor is f 5000 iu kas,
terwyl Deputaten het ontbrekende hopen te
vinden door middel van aandeelen van f 500,
van f 250 en van f 100 a 4 Op de mede
werking hiertoe van Zendingscommissies en
