FEUILLETON.
Gegevens, en nog wat.
Tereehtgebraeht,
Ken verhaal uit het volksleven onzer dagen
Kerk- en Schoolnlenws.
Ofticië«l« Berlohten.
Gereformeerde Kerk van Middelburg.
kunnen blfiven. Het is dan ook zeer de moeite
waard om zulk een vergadering te bezoeken.
Voor onze jongelingen inzonderheid is het een
feestdag.
Thans zal de samenkomst belaugrfik zyn.
Het ogendum ziet er uitlokkend uit. In de
eerste vergadering worden de huishoudelijke
zaken afgedaan. Doch zelfs deze is meestal in
teressant. De mannen, die in het bestuur zit
ten, hebben er slag van om zelfs wat dor op
zich zelf is te bezielen.
In de tweede samenkomst treedt professor
Noordtzfi van Utrecht op, de naam is onder
ons zeer bekend en de Zeeuwen zfin hem wel
gezind. We verwachten, dat z\jn rede zeer leer
zaam zal zijn. We raden dan ook allen die in
de gelegenheid zfiu, om hem te hooren, want
wat h\j geeft, is steeds uitnemend. Waarover
h\j het hebben zal Naar ik meen werd als
zijn onderwerp aangekondigdHet Probleem.
Nu dat prikkelt de nieuwsgierigheid. Voor
ieder is het een plobleem, over welk probleem
hij het hebben zal. Er zijn toch tegenwoordig
zoovele problemata, dat het niet gemakkelijk
is om te raden, welke van die alle bedoeld is.
We wagen het dan ook niet om een gissing
te maken, doch we twijfelen niet, of de pro
fessor zal het zeer duidelijk maken, en ant
woorden geven op alle vragen welke zouden
kunnen oprijzen. Bousia.
Na de verschijning van het Jaarboek" ten
dienste der Gereformeerde kerken in Nederland,
dat alle aanbeveling verdient, omdat het zoo
goed bewerkt is, heeft de Poortwachterzich
de moeite getroost ons eens enkele gegevens
te verzamelen welke wij hieronder laten volgen
Kerken met meer dan 1000 zielen en niet
meer dan één predikant. Wanneer wij instem
men met wat dr A. Kuyper Sr. meer dan een
maal schreef, n.l. dat men voor goede herder
lijke bearbeiding 8 a 9 honderd, hoogstens 1000
zielen moet toevertrouwen aan 1 predikant, dan
moeten wij in onderscheidene Gereformeerde
kerken predikanten-nood uonstateeren.
Er zijn van de 701 kerken niet minder dan
57, die op een zielental, dat de 1000 overschrijdt,
toch maar 1 predikant hebben.
Dat zijn de kerken van Groningen B (met
1519 zielen), Bedum A (1440), Stadskanaal
(1203), Wildervank (1115). Leens (1103), Mid-
delstum (1365), Uithuizen (1085), Franeker
(1260), Oenkerk (1021), Drachten (1550), Smilde
A (1050), Nieuw Dordrecht (1360), Meppel
(1489), Éuinerwold (1050), Almelo (1210), Nij-
verdal (1250) Dedemsvaart (1487), Hardenberg
(1588), Ommen (1050), Vroomshoop (1561),
Voorthufizen (1336), Ermelo (1125), Harderwijk
(1050), Nunspeet (1230), Baarn (1300), Bun
schoten A (2030), Bunschoten B (1292), Zeist
(1100), Helder (1700), Watergraafsmeer (1576),
Andfik (1120), Enkhuijzen (1301), Urk (2200),
's-Gravenzande (1142), Naaldwijk (1200), Sche-
veningen A (3000), Boskoop (1100), Leiderdorp
(1200), Rfinsburg (1900), Alphen (1363), Bode
graven (1159), Barendrecht (2000), Rfisoord
(1400), Zuidland (1168), Sliedrecht (1050),
Zwfindrecht (2500), Charlois (2200), Fejjenoord
(2071), Katendrecht (2400), Pernis (1200),
Vlaardingen B (1613), Axel (1370), Zaamslag
(1073), Middelburg C (1600), Nieuwendfik
(1530), Werkendam A (1200), Klundert (1648).
Alle deze 57 kerken zouden 2 predikanten
moeten hebben, evenals b.v. Harlingen, Kollum,
Steen wijk, Zwartsluis, Amersfoort, Vlaardin
gen A e.a. kerken, die op een zielental dat
schommelt tusschen 1000 en 2000 toch 2 pre
dikanten hebben.
Enkele die de 2000 overschrijden, als Bun
schoten A, Urk, Scheveningen A, Zwijndrecht,
Charlois, Feijenoord, Katendrecht zouden 3
predikanten kunnen hebben.
Kerken met meer dan 2000 zielen, en niet
meer dan 2 predikanten. Er zijn 17 kerken,
die op een zielental, dat 2000 te boven gaat
toch maar 2 predikanten hebben.
dooe
ANTHONIA MARGARETHA.
31)
't Was een brief van haar vader. Hij schreef
veel over het lijden van de lieve, kleine Mina
en van het geduld waarmee zfi de pijnen ver
dragen had. Voorts beschreef hij, hoe zij vaak
de handjes als tot gebed gevouwen had, en hoe
zij schier onhoorbaar de psalmversjes, die zij
uit haar hoofd kende, opgezegd had.
Verder klaagde haar vader er over, dat het
nu zoo stil en ledig in huis was, en dat zijn
vrouw bijna niet te troosten was. Daarbij gaf
hij den wensch te kennen, dat Lena nu, waar
haar moeder van haar eigen dochtertje beroofd
was, eens waarlijk een dochter voor haar zou
willen worden.
„Hé, vader heeft het nu altijd weer over 't
zelfde," zeide Lena met tegenzin.
Zfi las verderVolders gaf voorts zijn onge
noegen te kennen over haar weigering om te
huis te komen.
Bij het begin van Mina's ziek zijn, toen
Volders en zijn vrouw nog meenden dat het
een langdurige ziekte zou worden, hadden zij
namelijk aan Lena geschreven of zij over zou
willen komen om 's nachts ook eens bij haar
zusje te komen waken en haar een paar dagen
mee te helpen oppassen.
Maar Lena had kort en goed geantwoord,
dat, waar zij anders niet thuis mocht komen,
Zij maken een goed figuur bij-kerken als
Scheveningen A, Zwijndrecht e.a. die voor veel
meer dan 2000 zielen zelfs maar 1 predikant
hebben.
Doch ook zij komen te kort. Het zfin
Leeuwarden (3448), Hoogeveen (2500), En
schede (3200), Zwolle (3400), Apeldoorn (2221),
Arnhem (2600), Nfikerk (2700) Aalten (3000),
Amsterdam-Zuid (3500). Hilversum (2600),
Zaandam (2795). Delft (3600), Dordrecht (3125),
Delftshaven (4000), Kralingen (5000), Maassluis
B (3460), Schiedam (2700).
Alle deze kerken zouden 3 predikanten in-
plaats van 2 moeten hebben.
Voor sommige Leeuwarden, Enschede, Zwolle,
Amsterdam-Zuid, Delft, Dordrecht, Delfshaven
en Maassluis B zou 4 predikanten geen over
daad zfin.
En Kralingen (5000) is een arbeidsveld van 5.
Kerken van meer dan 3 tot 22 duizend
zielen en niet meer dan 3 tot 10 predikanten.
Drie predikanten hebben Leiden (3600 zielen),
Kampen (5000), Groningen A (5810).
Vier predikanten heeft Utrecht op 8000 zie
len, 5 predikanten Den Haag op 11600, 7 pre
dikanten Rotterdam op 18000, en 10 predikan
ten Amsterdam op 22000 zielen.
Leiden zou nog 1, Kampen nog 2, Gronin
gen A nog 3, Utrecht nog 4, Den Haag nog 7,
Rotterdam nog 11, Amsterdam nog 12 predi
kanten kunnen hebben boven het getal van nu.
Inplaats van 35 zouden deze kerken 75 predi
kanten moeten hebben.
De ongunstigste verhoudingen. De on
gunstigste verhouding vinden wfi te Scheve
ningen A 1 predikant op 3000 zielen.
Vervolgens komt Rotterdam 1 op 2571.
Daarna Zwfindrecht en Kralingen 1 op 2500.
Katendrecht 1 op 2400.
Den Haag 1 op 2320.
Charlois en Amsterdam 1 op 2200.
Fefienoord 1 op 2071.
Bunschoten A 1 op 2030.
Utrecht en Delfshaven 1 op 2000.
In verband met bovenstaande gegevens moe
ten wfi nog eene opmerking maken, welke o.i.
in ernstige overweging dient genomen te wor
den door kerken met meer dan 1 predikant,
waarvan er één die gemeente verlaatdoordien
hfi eene roeping naar elders meende te moeten
opvolgen. Een paar malen heeft zich in onze
provincie reeds het geval voor gedaan, dat in
zulke kerken de kerkeraad het besluit nam om
niet meer in de vacature te voorzien, maar
voor het vervolg de gemeente door slechts één
dienaar des Woords te laten bearbeiden. We
denken aan de kerken in het Overjordaansche
Zaamslag en Axel. Nu meenen wfi, dat in dat
verminderen van het aantal predikanten een
gevaar schuilt voor ons Gereformeerd kerkelfik
leven. Het is o.i. geen gunstig teeken, maar
een teeken van verslapping. Vooral in die
streek, waar genoemde kerken liggen, is veel
arbeid op het gebied van Evangelisatie te ver
richten. Onder de buitenstaanders zou nog
heel wat arbeid kunnen verricht worden, welke
in den loop der jaren ongetwfifeld ook aan
onze kerken ten goede zou komen. Wanneer
een dienaar des Woords eene groote gemeente
heeft te bearbeiden, zal hfi er niet aan kunnen
denken, ook buiten de grenzen zfiner gemeente
het zaad des Woords te gaan strooien. En
zoo wfi nu zaaien, zullen we ook in de toekomst
mogen maaien. Bovendien is de draagkracht
dier kerken niet van dien aard, dat zfi niet bfi
machte zouden zfin er meer dan één predikant
te onderhouden. We gelooven ook, dat der-
gelfike kerken het belang van Gods Koninkrfik
meer bevorderen door twee dan door één ar
beider te bezitten. Daar komt nog iets bfi.
Als eenmaal sommige kerken zulk een voor
beeld geven, ziet ge vaak het spreekwoord be
vestigd als één schaap over den dam is, vol
gen er wel meer. Gemakzucht werd aansteke-
lfik. We hopen daD ook, dat aan deze zfide
van de Jordaan* het Overjordaansche exempel
geen navolging zal vinden. Er waait een ge
rucht rond, dat Vtissingens kerk na het vertrek
zfi nu niet wilde, en daarmee uit. Dat haar
vader hier wel wat boos over zou zfin, had zfi
wel voorzien zfin toon van schrfiven was echter
meer bedroefd dan toornig.
„Wie kon nu ook weten, dat Mina zoo gauw
sterven zou," dacht Lena bfi zich zelf. „Als ik
dat geweten had zou ik 't misschien wel gedaan
hebben
„Wat duurt het van morgen toch lang met
Lena" dacht Mevrouw, terwfil zfi naar boven
ging om eens te zien of het werk haast nog
niet gedaan was.
„Wel heb ik van mfin leven, daar zit Lena
rustigjes op de punt van 't ledikant te mfime-
renzei Mevrouw onwillekeurig.
Lena schrok vreeselfik, toen ze zoo overvallen
werd, en frommelde haastig den brief in elkaar
en stak hem in den zak.
Zfi vreesde dat Mevrouw boos op haar zou
zfin, en greep daarom haastig de dekens en wilde
het bed op gaan maken.
Doch Mevrouw Meddens had ééne gave, die
misschien wat al te veel gemist wordt, zfi kon
namelfik spoedig vergeven en vergeten. Wel
verre van daar, dat zfi nu de onaangename
historie van het gebroken glas eens wreken
wilde en Lena duchtig zou gaan beknorren
over haar niets-doen, viel het haar integendeel
op hoe bleek en oververmoeid bet meisje er uit
zag, en dit maakte haar medelfidend hart week.
„Lena, kind, wat scheelt er aan, ben je niet
wel
Deze ééne vriendelfike vraag was voldoende
om de lang ingehouden tranen den vrfien loop
te laten. Snikkend verborg Lena 't gelaat in
ïaar beide handen, zonder te antwoorden.
„Kom, kom, wat beteekenen die tranen in
die anders zoo heldere oogen? Je denkt toch
niet meer aan dat gebroken glas Dat is allang
weer vergeten, hoor 1"
van ds. Pol, op soortgelfike vereenvoudiging
zou willen zinnen. We kunnen het niet ge
looven. De broeders in Vlissingen hebben al
toos warm gevoeld voor het kerkelfik leven en
voor de belangen van Gods Koninkrfik. Ze
arbeiden met inspanning van alle krachten op
elk gebied. Zouden ze dan op kerkelfik terrein
tot verslapping kunnen overgaan? We laten
het ons nog niet wfismaken. Veeleer dunkt
ons, dat zfi op uitbreiding ook van hun ker
kelfik erf bedacht zullen zfin, en met nuchteren
blik op de werkelfikheid, zullen zeggen „Wfi
kunnen het niet met één Dienaar des Woords
af! Wfi mogen het ook niet doen!"
Zoo vaak gaf Vlissingen een andere gemeenten
een beschamend voorbeeld.
We hopen, dat dit ook nu het geval mag
wezen.
Het valt wel gemakkelijker één predikant
te onderhouden dan twee. Zeker Én in deze
moeielfike tfiden moet men ook op finantieel
gebied bezuinigen Ook waarMaar moet
dan de kerk, moet dan de geestelijke arbeid, moet
dan Gods Koninkrfik er het eerst onder lfiden
Dat zal een gemeente, waarin het opstan
dingsleven werkt, nimmer kunnen dulden
Op zelfopoffering en inspanning van geloofs-
en geesteskrachten rust op den duur in ruime
mate Gods zegen.
Op slapheid en traagheid, 'op gemakzucht
en egoïsme nooit. Kerkhof.
TWEETAL
te Delfshaven: R. Hamming te Groningen;
E. J. Wientjes te Barneveld.
te RfisoordS. Idema te Workum
J. H. Jonker te Voorburg,
te Stellendam e.a.J. J. Berends te Maasland
T. Sap te Gouda.
BEROEPEN
te Duurswoude N. D. v. Leeuwen te Murmer-
woude
te Bunschoten (B)J. C. Aalders te Beetgum
te Sellingen J. D. Speelman te Stroobos
te GrfipskerkeC. A. v. Nood te Lopik
te Landsmeer: C. J. Goslinga te Molenaarsgraaf;
te OldeboornO. v. Mourik te Kooten
te TholenE. J. v. Voorst te Driewegen e.a.
te Eindhoven: Dr. H. Jansen te Witmarsum
te Rfisoord: J. H. Jonker te Voorburg.
AANGENOMEN
naar Bodegraven Joh. Dam te Baarland.
BEDANKT
voor ExmorraW. Schepel te De Wilp
voor Hindeloopen e.a.M. Post te Gees
voor SchoonoordR. J. Aalberts te Baambrugge;
voor Koudekerke J. H. Jonker te Voorburg
voor N. LoosdrechtR. Sybrandy te Zegwaart
voor N. Weerdinge: T. L. Krols te Coevorden
voor Scharendfike E. J. v. Voorst te Drie
wegen e.a.
Het Studiefonds aan de Vrfie Univ. ont
ving van een onbekende f 1000.
De Geref. kerk te Bedum (A) ontving
in de gewone collecte f 100 voor de kerk,
f 100 voor de armen en f 100 voor de Chr.
school.
Ds. C. J. v. Binsbergen te Loosduinen
herdacht zfin 25-jarig ambtsjubileum met Rom.
11 13b.
Men stelt pogingen in het werk, om te
Harderwfik een nieuwe Geref. kerk te bouwen
reeds teekenden de leden in voor een bedrag
van f 7000.
Aan de Theol. School, slaagde voor het
cand. ex. Ie ged. de heer H. Drost van De
demsvaart.
De vfifde algemeene Predikanten-verga
dering zal gehouden worden op 18 en 19 April
a.s. In de openbare godsdienstoefening zullen
spreken ds. A. J. A. Vermeer van 's Graven-
Met zachten drang verwfiderde Mevrouw Lena's
handen van haar gelaat, en beurde toen haar
hoofd bfi haar kin omhoog, en zei terwfil zfi
haar recht in de oogen keek
„Kfik mfi eens aan, en biecht nu eens eerlfik
op. Dacht je soms dat ik nog boos op je was
„Ach, neen, Mevrouw, dat juist niet, maar
ik gevoel me zóó ellendig, ik kan haast niet
meer voortik ben zoo akelig, 't is of ik ziek
zal worden."
„En heb je dat al lang gehad Waarom heb
je dat dan niet eens eerder verteld? 'k Zou
voor geen geld willen dat je ongesteld werd
Ga in ieder geval maar eens bfi dat bed van
daan, en laat ik dat maar eens gauw op maken."
Lena liet zich op een stoel neervallen en
snikte eens heerlfik uit.
„O, ik ben al wel veertien dagen zoo naar
ik weet niet wat ik scheel, maar 'k geloof vast
dat ik ziek zal worden."
„Maar kind, waarom heb je dat dan tocb
niet eens eerder gezegd
„Ik was bang dat u me dan naar huis zou
sturen, en en
„Nu, wat en
„Ik mag eigenlfik niet tehuis komen, en ik
wil ook niet naar huis
Het hooge woord was er uit, en Mevrouw
sloeg de schrik om 't hart.
Als het nu maar niet te laat is om je nog
naar huis te sturen," klaagde zfi „wie weet
wat ons nu nog boven 't hoofd zal hangen
't Bed was opgemaakt, en de waschtafel in
orde gebracht.
„Blfif hier nu maar een poosje zitten," zei
Mevrouw, „dan zal ik beneden nog weieenen
ander gaan doen. 't Zal met jou van morgen
toch niet veel uithalen."
Zoo bleef Lena dien morgen, met een groote
wollen doek om, boven zitten beven en bibberen
hage en ds. A. W. v. Wfik van Zwolleop de
algemeene vergadering zal door ds. J. B. Ne
telenbos van Middelburg een rede worden ge
houden over „Jezus Christus, het hoofd der
Gemeente* en door ds Boenders van Utrecht
over „De kracht vanhetRoomsch-Katholicisme*.
De „Deputaten voor correspondentie met
de Hoogere Overheid" deelen mede, dat op de
lfist der kerken geplaatst is onder no. 914 de
Geref. kerk te Middelburg, prov. Zeeland,
classis Middelburg, en dat op die lfist als in
eengesmolten zfin geschrapt onder no. 627,
628 en 629 de Geref. kerken A, B, C te Mid
delburg.
Intree te St. Pancras e.a. ds. S. G. de
Graaf, met Rom. 1 16, na bevestigd te zfin
door ds. J. v. Mantgem van Hfiken, met Rom.
10 15.
Eiken Woensdag houdt eene Commissie in
de consistorie Noorder kerk Bogardstraat,
's avonds van 8 tot 9 uur, zitting tot het in
ontvangst nemen van attestatiën, huwelfiks- en
doopsaanvragen enz.
C. Weeda, Scriba.
Dam F 162.
Westkapélle.27 Maart 1917. Zondag, na af
loop van den morgendienst maakte onze geachte
leeraar ds. v. d. Ende aan de gemeente bekend
dat Z.Eerw. geen vrfimoedigheid heeft gehad
de roeping naar Numansdorp op te volgen.
Ouderling v. d. Berg dankte namens den
kerkeraad en de gemeente ds. v. d, Ende
voor zfin genomen besluit met den hartelfiken
wensch, dat de Heere zfin zegen aan het ge
nomen besluit moge schenken. De gemeente
zong haar geliefden leeraar toe Ps. 20:1. Het
is de bede van ons allen, dat Z.Eerw. nog lang
onder Gods zegen zfin arbeid onder ons moge
voortzetten bovenal tot eere des Heeren en tot
uitbreiding van Zfin kerk alhier.
Namens den kerkeraad,
J. WISSE, Scriba.
Scharendyke, April 1917. Onze gemeente
werd Zondag teleurgesteld door de mededee-
ling, dat ds. E. J. v. Voorst van Borsele-Drie-
wegen voor de roeping naar,hier meende te
moeten bedanken. De Heere geve ons in dit
besluit te doen berusten, en Hfi schenke ons
spoedig den man Zfins raads, opdat de ledige
plaats weer vervuld mocht worden.
Namens den kerkeraad,
B. K. Hasher, Scriba.
CLASSIS MIDDELBURG.
De Classis Middelburg vergadert D.V. den
8en Mei, 's morgens half tien.
Wat voor het agendum bestemd is, worde
ingezonden vóór den 19en April aan het adres
van den scriba.
Namens de Roepende kerk van
Arnemuiden,
J. Rünia, Praeses.
C. Jobse, Scriba.
Arnemuiden, 5 April '17.
Baarland. Zondag 1 April j.l. maakte aan
het einde der morgen-Godsdienstoefening onze
geliefde herder en leeraar aan de gemeente
bekend dat hfi na dagen van strfid gemeend
had de roeping van de Geref. kerk van Bode
graven te moeten aannemen.
De Heere zegene dit besluit en stelle zfinen
dienstknecht straks ook tot een rfiken zegen
in zfine nieuwe gemeente. Met weemoed in
't hart staan wij onzen leeraar af, te meer daar
zfin arbeid in onze gemeente van korten duur
was, en er een voortreffelfike verhouding tus
schen hem en de gemeente bestaat Doch wfi
hopen als kerkeraad en gemeente in den weg
des Heeren te berusten.
Namens den kerkeraad,
H. Schout, Scriba.
als een juffershondje.
Mevrouw spoedde zich intusschen naar be
neden en deed al wat hare hand vond om te
doen.
„Dat is een vreemde geschiedenis met die
meid," dacht ze. „'k Wil er op 't oogenblik
niet verder op ingaan, en haar familiegeheimen
gaan uithooren, maar een ding is zeker, dat
hare verhouding met haar ouders niet goed
schfint. En toch krfigt ze altfid brieven van
huis, en komen ze haar opzoeken, maar verder
lfikt het wel, of ze hier op een verbannings
oord is
Toen Mfinheer van 't kantoor kwam vertelde
zfin vrouw hem dadelfik dat Lena ongesteld
was, en vroeg zfi of hfi niet eens naar boven
wilde gaan en zien wat hfi van haar dacht.
„Kom, meid," zei Mfinheer bovengekomen
vroolfik, „hoe heb ik het nu met je, je moet
niet ziek worden hoorLaat je pols eens voelen
ik heb er wel een beetje verstand van."
Hfi haalde zfin horloge uit den zak, en
tuurde er onafgebroken eenige minuten lang
op, terwfil hfi de hand aan de pols hield, die
dit voelde hfi wel, sneller klopte dan goed
was.
„'t Zal best met je schikken, hoorzei hfi
met een poging om opgewekt te blfiven, „'k
zou maar eens kalmpjes naar beneden gaan,
je boterham staat in de keuken op je te
wachten, en een kopje troost zal je ook geen
kwaad doen."
Lena lachte eens als een boer die kiespien
heeft, en strompelde niet zonder moeite de
trappen af.
Haar boterham liet zfi echter onaangeroerd
staan zoo ook de koffie, 't Was haar onmogelfik
iets te gebruiken.
(Wordt vervolgd).
