Zondagen te kort.
Kerk- en School nieuws.
OfHcIëclc Berichten.
Verantwoording van Liefdegaven.
Kerkbouw Nagel ang
BOEKAANKONDIGING.
Een belangrijk werk over de Ethische richting.
VEREENIGINGSLEVEN.
letteren en wetenschaprechts- en staatswezen
z\jn altijd met de religie verbonden geweest en
kunnen er ook mee samengaan. Hoogstens kan
men de stelling verdedigeu, dat onze heden-
daagsche cultuur met het christendom in strijd
is. Maar dr. Bavinck betoogt in zjjn Stone
Lectures „Wijsbegeerte der Openbaring", dat
de bewering, dat de moderne cultuur met het
Christendom in strijd zou zijn, een zinledige,
een jjdele, een niets-zeggende froze iswant
de moderne cultuur is zoo ingewikkeld, dat
niemand met enkele woorden zeggen kan, wat
er onder verstaan moet worden. Hoogstens
kan het genoemde oordeel gehandhaafd worden
ten aanzien van de wijze waarop, en de richting
waarin de instellingen en verschijnselen van
huwelijk en huisgezin, staat en maatschappij
enz., in den tegenwoordigen tijd door sommigen
ontwikkeld en geleid worden.
Velen toch maken van de cultuur^gebruik,
of lievermisbruik, om het christelijk geloof
te bestrijden zij verwerpen het christendom
om zjjn zoogenaamde heteronomie en transcen
dentie „het is het supranatureele, dat inder
daad tusschen het christendom en vele moderne
cultuurvereerders in strijd is."
Het grootste gevaar voor de Zending dreigt
echter niet van deze zijde. Het is toch wel
duidelijk, dat, als de Zending het supranatureel
karakter van het Christendom losliet, zjj ook
ophield Zending te zijnmet de moderne
cultuur, die alleen 't zienlijke vereert en 't ge
loof aan een bovennatuurlijke macht kortweg
ridiculiseert, kan en zal de Zending nu niet
en nooit meedoen.
Er is echter een ander gevaarn.l. dat men
er toe komt een concessie te doenom de
mannen der wetenschap, tenminste der verge
lijkende godsdienstwetenschap, ter wille te zijn,
laat men de absoluutheid van het christendom
vallen dan leeraart men, dat het verschil tus
schen de christelijke en de heidensche (moham-
medaansche) religies niet in het wezen moet
worden gezfocht, maar in trap en mate schuilt.
Als de Zending echter niet komt met het dogma
tisch apriorisme, dat het Christendom de eenig
ware religie is, en elke andere godsdienst valscb,
heeft zij haar bestaansrecht prijsgegeven. Wij
mogen niet één vinger toegeven. Zelfs zouden
w\j de stelling kunnen verdedigen, dat hierin
het grootste gevaar voor de Zending dreigt,
n.l. dat men zich voegt naar de resultaten eener
wetenschap, die heden zus en morgen zoo leert.
De eenige vaste grondslag ligt in het onfeil
baar Woord van God, en met Luther zeggen
wii„Das Wort sie sollen lassen stehen,"
De Zending heeft er zich alzoo voor te wach
ten, om aan de moderne cultuur toe te geven,
dat het supranatureele wordt weggedoezeld
en evenzeer, om, z\j het met handhaving van
het supranatureel karakter van het Christendom,
deze religie toch in wezen gelijk te achten met
andere religies, die ook niet kunnen bestaan
zonder 't geloof aan een bovennatuurlijke macht.
Doch wij gaan nog een schrede verder en zeg
gen, dat de Zending zelfs moet laten uitkomen,
dat dat Evangelie, hetwelk zij brengt, verre,
zeer verre boven alle cultuur is verhevende
cultuur staat niet boven het Evangelie, om uit
te maken wat waarheid is of niet; juist't om
gekeerde is het gevalhet Evangelie geeft een
maatstaf tot beoordeeling van de cultuur.
Jezus heeft door Zijn optreden duidelijk ge
leerd, dat de cultuur beneden het Evangelie
staat en de Zending alzoo iets absoluuts breDgt,
van eeuwige waardij. De Zending predikt, dat
desnoods alles moet worden losgelaten en prijs
gegeven als het ons zoude verhinderen in te
gaan in het Koninkrijk Gods. Landbouw,
nijverheid, handel, wetenschap, kunst, gezin,
staat, enz., die gansche cultuur moge op zich
zelf groote waarde hebbenmaar wanneer z\j
tegenover het Koninkrijk der hemelen in de
weegschaal gelegd wordt, heeft ze niets te be
duiden. „Wat baat het een mensch, zoo hij
de geheele wereld gewint en lijdt schade zijner
ziel
Hiermede is ook de vraag beantwoord, of de
Zending onder cultuurvolken mag optreden,
of alleen onder het animistische heidendom.
J. D. WlELENGA.
stige uitzondering zal maken."
„Nu, 'k geloof dat zij wel graag mee zou
doen, maar ik houd daar ook volstrekt niet
van, dat weet ze wel. Een paar weken geleden
had zij een paar glacé handschoenen gekocht,
en die wilde zij Zondags aantrekken. Toen ik
hierover mijn verwondering te kennen gaf,
zeide ze, dat ze die voor een prikje gekocht
had. „Dat doet er niets toe", heb ik toen ge
antwoord, „al hadt ge ze present gekregen, dan
past het je nog niet ze te dragen." Ik vroeg
toen of ik haar portemonnaie eens even zien
mocht en daar zat niets in dan drie centen.
„Wel Lena," zei ik toen, „nu schaam ik me
over je. Wou je nu beusch met glacé hand
schoenen aaü, een cent in 't zakje gooien. U
begrijpt, ze kreeg een kleur tot achter haar
ooren, en durfde geen ja te zeggen. Ik liep
weg zonder antwoord af fe wachten, om mjj
klaar te maken, zjj ging naar boven en toen
wij naar de kerk gingen, zag ik dat ze een
paar katoenen handschoenen had aangetrokken.
Ik ben toen natuurlijk niet meer op de zaak
terug gekomen
„Ik ben blij dat u zoo geheel in Volders'
geest gehandeld hebt, Mevrouw!14
„Ja, nu ik dat hoor, ben ik er ook blij °m 5
ik vertel dit ook volstrekt niet om over haar
te klagen, maar alleen maar om te laten uit
komen hoe gauw ze toch in de stad elkaar
alles na willen doen."
„Dat is zoo, en 'fc verkeerde wil er toch zoo
gauw in zóó is de mensch eenmaal van nature,
'k Ben blij dat u overigens goed over haar te
vreden zijt, dat zal mijn man ook genoegen doen"
UIT I>E PEE».
Ia zijn „Kroniek" in de Januari-aflevering
van het Gere form. Theol Tijdschrift neemt Ds.
Kuilman met groote instemming een stukje
over uit De Gereformeerde Kerk vau 30 Novem
ber 1.1. van de hand van Dr. Schokking.
Ook wij hebben dat met veel instemming
gelezen.
Met ernst en nadruk komt Dr. S. op tegen
de toenemende gewoonte in de Kerken, om nu
voor deze en dan voor die zaak een zoogenaamde
gebeds-Zondag af te zonderen. De predikant
moet dan een predikatie houden, waarin hij van
die zaken handelt en in het gebed der gemeente
moet dan die zaak hoofdzaak zijn.
Hij vreest, dat als dit zoo voortgaat er
welhaast Zondagen te kort zullen zjjn.
Wij hebben nu al zendingszondagen (want het
is niet genoeg, dat bijzonder op Pinksteren en
telkens in bet gebed der gemeente de belangen
van den zendingsarbeid gedacht worden, er moet
nu in het najaar nog een aparte zendiügszondag
zijn), en dan Jongelingsvereenigingzondag, Her
vormingsdag, Waterloodag, Koninginne en Prin-
cessepreeken, Zondagsschooldag, de Christelijke
Studentenvereniging, de Chr. Onderwijzersdag,
de Unie- of Oranjecollectezondagen de samen
komst der Synode, Middernachtzending, Joden-1
zending, enz., enz.
Indien wij nu, zegt Dr. Sde passie- en ad
ventstijd er aftrekken, dan bljjven er maar 30
gewone Zondagen over.
Hij zegt;
„Wat bedoelt men met zulke afzonderlijke
aanvragen
Rechtstreeks geestelijken invloed uit te oefenen
In 't begin.
Voor een poosje.
En als dan maar alleen bedoeld isinvloed
oefenen op wewsc/zew-geesten.
Wij krijgen soms den indruk, alsof dat mas
sale bidden en al die concentratie van geestes
stromingen op één dag (beter ware dan nog
op één uur) als een geestelijke kanonnade is
bedoeld.
Naar de nieuwere psychologie, die „gebeds-
verhooring" kent zonder een God, die hoort,
alleen door psychische uitwerkingen
of naar oud-methodistischen trant, dat God
wel naar velen en minder naar weinigen zou
hooren."
Hij vreest en terecht dat de gemeente
door al dat programma-gepreek geestelijk armer
zal worden en dat de „gewone prediking" er
door verarmen zal.
Dr. Schokking zegt er niets te veel van.
En het komt mij voor, dat aPdat vragen om
zulke gelegenheidspreeken, zulke opwekkings-
preeken en zulke speciale gebeden voor speciale
zaken, èn het voldoen daaraan, het bewijs is,
hoe het geestelijk leven der gemeente reeds
verarmd is.
En ik stem geheel in met wat Ds. Rullmann
aan het woord van Dr. S. toevoegt, n.l.
„Inderdaad loopen we in onzen lijd groot
gevaar, het zwaartepunt van ons geestelij kleven
te verleggen van het gewone naar het buiten
gewone, en de versterking van dat leven te
zoeken niet in een geloovig gebruik van de ge
nademiddelen, die den Heere aan zjjn kerk ge
geven heeft, maar in conferentiestemmingen
enkele dagen in 'tjaar, bijv. op de Nunspeet-
sche hei."
Juist. En als dan dat buitengewone weer
oud en gewoon is geworden, dan moet er weer
wat anders, een nieuwe geestelijke stimulaus
worden gezocht. Zoo is het mij ook vaak voor
gekomen, dat het bh' velen ik zeg niet allen
maar toch velen in al die opwekkingsrede
nen en gebedsuren eigentlijk meer om een stem
ming, een aandoening voor hen zelf te doen is,
dan om Gods aangezicht te zoeken.
Ik vind het ook bedenkelijk, dat al die drang
tot zulke opwekkingspredikingen met de daarbij
behoorende gebeden, meestal komen van den
kant der algemeen christelijke kringen, waarin
de etisehen de leiding hebben.
Kringen, waarin men met alle vaste en be-
lijnde belijdenis gebroken heeft en waarin daar
om allerlei geesten kunnen saamgaan en die
juist door hun onbelijndheid, door het zwevende
en onvaste zoo groote aantrekkelijkheid bezitten
„Zonder je nu weg te willen jagen," sprak
Mevrouw thans, „moet ik er u toch even aan
herinneren dat het nu tijd wordt om op te
stappen. Hier, klein diner, heb jy een paar
lekkere appels van me. Wat ziet ze er gezond
uit, vrouw Volders, ze heeft wangen als belle
fleuren."
Ja, ze is gelukkig altijd gezond en ze kan
goed eten," antwoordde Mina's moeder niet
zonder eenigen trots.
Mevrouw belde nu en Lena liet moeder en
dochter uit.
„Ben je niet blij dat je moeder er eens ge
weest is, Lena vroeg Mevrouw vriendelijk.
„'k Had heel wat liever gehad dat vader in
haar plaats gekomen waszei Lena.
„Hoe zoo? Houdt je niet van je tweede
moeder 't Ljjkt mjj zoo'n goed, zacht mensch."
Ja dat is ze ook wel. Maar wie houdt er
nu van z'n tweede moeder Ik heb ten minste
liever in 't geheel geen moeder dan een stief
moeder
„Nu, je redeneert er raar over; 'k zou wel
willen dat je een beetje meer eerbied toonde
tegenover de „vrouw van je vader," zooals je
baar belieft te noemen. Vindt je zelf den toon
dien je aanslaat christelijk
„Dat weet ik niet," antwoordde Lena on
willig „maar ik moet naar de keuken, anders
kookt de melk over".
(Wordt vervolgd).
voor jonge menschéh en voor de massa der
christelijkgezinde en religieuse menschen, die
och zoo weinig kennis van Gods Woord bezitten,
en die op grond van wat ze in krant en bro
chure en vergadering en conferentie en cursus
hebben opgedaan, alles afdoen meteenik geloof,
ik denk, ik meen, ik ben overtuigd, enz.
En men heeft dan een zekere passie opgevat
voor de zending, of voor evangelisatie, of voor
drankbestrijding, of voor ziekenverpleging, of
voor de redding van verwaarloosde, of voor wat
anders, en dat is dan voor hen ,het
En nu moet ook de kerk helpen, om propa
ganda te maken voor dat ,het".
Eigenlijk moest de kerk dat „het" zelf doen.
En 'tis wel treurig, ja een bewijs van haar
onaandoenlijkheid, dat zy het niet doet.
Niet waar?
En dan moest de kerk het doeu, zóóals die
vereeniging of dat gezelschap „het" doet. Na
tuurlijk.
Want de kerk met haar vaste en klare be
lijdenis, die heel haar leven, al haar woord en
werk beheerscht en leidt, de kerk, die niet voor
zich laat trompetten en haar stem niet verheft
op de straten, zij is niet naar den smaak van
velen van die menschen.
Vrij, zonder bindende band, ongecontroleerd,
zóó wil men leven en arbeiden.
En onder geestelijk toezicht der kerk, dat
wel allerminst.
Ik voor mij, zie dan onder meer bok in dien
draüg, om de prediking en het gebed nu voor
dit en dan voor dat doel te laten dienen, een
poging, misschien in vele gevallen onbewust
en opzettelijk, om de geïnstitueerde kerken
zelfs op haar eigen terrein de wet voor te schrij
ven en af te dringen van haar plaats en arbeid,
en aan die ongecontroleerde vereenigingen en
gezelschappen en kringen van onvaste of zonder
belijdenis de leiding der geesten en van den
christelijken arbeid in handen te geven.
Dit kan dan te gemakkeliiker, omdat men
het onderscheid tusschen de geïnstitueerde kerk
en de gemeente, benevens de bepaalde taak der
eerste niet kent of er niet mee rekent.
Gelukkig zjjn de Gereformeerde kerken nog
een stevige „sta in den weg" voor dat streven.
Nog.
Maar voor hoe lang nog
Die ontbindende en verslappende geest van
dat algemeen christelijke, dat onbelijnde en vage,
driDgt ook in haar door.
Dat zich vergezelschappen en samengaan ook
in allerlei arbeid met hen die niet van gerefor
meerde belijdenis zijn en zich niet door gerefor
meerde beginselen laten leiden, neemt toe. Het
gaat mooi staan. Men maakt daarvan een be
wijs van onbekrompenheid, ruimhartigheid,ruim
zijn van blik en van opvatting en al dat moois
meer.
Inderdaad is het meestal een bewijs van heel
wat anders.
Het getal is vooral in de groote steden toe
nemend van hen, die geen tijd hebben om
meer dan eenmaal in de week „tot de gemeente
Gods te komen", geen tijd voor de kerkelijke
bidstonden, geen tijd voor de catechisatie.
Maar wel tijd voor cursussen en conferenties
en samenkomsten voor alles en allerlei.
En nog weigeren wel de meeste Gerefor
meerde Kerken gevolg te geven aan die ver
zoeken voor allerlei gebeds- en opwekkings
zondagen, maar toch begint men er het oor
naar te neigen.
Laten de Gereformeerde Kerken waken en
nuchter zijn en toezien, dat zij zichzelve blvjven.
Dat zij trouw blijven aan haar belijdenis. Ook
in het oefenen van opzicht en tucht.
Want zóó alléén zullen zij tot een zegen kun
nen zijn.
Utreclitsche Kerkbode.) Klaarhamer.
TWEETAL
te 's Graveland R. J. Aalberts te Baambrugge
M. M. Horjus te O. Loosdrecht.
te MidwoldaJ. H. Broek Roelofs te Schild-
wolde
M. Post te Gees,
te Zuilichem J. Sybrandy te Stiens
E. Zwiers te Woudsend.
BEROEPEN
te R\jsoordJ. L. Schouten te Arnhem
té MidwoldaJ. H. Broek Roelofs te Scliild-
wolde
te Loppersum A. J. de Boer te Garrelsweer
te Werkendam (A)J. S. Langen te Gouda;
te WaarderJ. Dam te Baarland
te Ridderkerk en O. en N. BildtzylJ. G. Feen-
stra te Dirkshorn
te HijlaardJ. v. Henten te Wijckel en Balk
te Koudekerke: J. van Loo te Mijdrecht.
BEDANKT
voor EdeR. E. van Arltel te Soest
voor Bolnes en N. WeerdingeJ. D. Heersink
te Nieuweroord.
Ds. W. J. Thjjssen, em. pred. van de Ger.
kerk te Siddeburen, is na een jarenlange onge
steldheid overleden in den ouderdom van bijna
82 jaren.
Naar wij vernemen heeft de Kerkeraad
der Geref. kerk te Middelburg A, besloten
voorloopig geen avonddiensten te houden
wegens den steenkolennood, en tevens ter be
sparing van gaslicht.
Ds. Eskes te Genemuiden heeft emeritaat
aangevraagd.
Namens de Geref. Zendingvereeniging te
Coevorden werd Donderdagavond het Evan
gelisatielokaal „Bethel" te Steenwijksmeer" in
gebruik genomends. Kroes van Coevorden
sprak een woord naar aanleiding van Mattb.
25 14.
Aan de Vrije Univ. slaagde voor het cand.
ex. theol. de heer A. Pos van Zaandam.
Intree te Klundert ds. D. Sikkel, over
gekomen van Leidschendam, met Luc. 2 34
en 35, na bevestigd te zijn door ds. J. C. Sikkel
van Amsterdam met Jes. 40 11.
Afscheid van Appelscha, wegens vertrek
naar Zutfen, ds. J. Waterink met Fil. 2 14—16.
De nieuwe hulpkerk te Leeuwarden is ia
gebruik genomen na een predikatie van ds. J.
D. v. d. Munnik over Ps. 84 2 en 5.
CLASSE MIDDELBURG.
De classicale vergadering zal, wegens den
steenkolennood, in de consistorie van de Ga9t-
huiskerk worden gehouden. De afgevaardigden
behoeven niet hun broodkaart mede te nemen.
Ds. WlELENGA.
AGENDUM voor de Classic. Verg. te
Zierikzee op 21 Februari.
Voorzitter ds. A. Taal.
1. Opening.
2. Onderzoek credentie-brieven.
3. Aanwijzing Moderamen.
4 Vaststellen der notulen.
5. Rapporten.
6. Ingekomen stukken.
7. Instruction.
8. Onderzoek naar Art. 41 D. K. O.
9. Regeling vacatuur-dienst.
10. Lezing korte notulen.
11. Omvraag.
12. Sluiting.
Namens de roepende Kerk,
J. Sybesma, Praeses.
D. Mulder, Scriba.
P. S. Op deze vergadering moet ook het quo
tum voor de provincie worden gestort.
Het Bestuur der Vrouwenvereeniging „Bid
en Werk" maakt hare leden bekend, dat de
eerstvolgende vergadering zal gehouden worden
D. V. Dinsdag 13 Februari, ten huize van Mej.
Stoel, Koorkerkhof.
Middelburg A. In dank ontvangen het Zen-
diogsbusje van A. d. V., inhoudende f 5.03Ys.
Namens de Zendingscommissie,
S. Verlare, Penningm.
Vlissingen Febr. Gevonden in de collecte
f 10.met bijschrift„voor de kerk, dank
offer voor genoten zegeningen". Bovendien ge
vonden fl,voor den kerkbouw te Magelang.
Aan den milden gevers onzen harteljjken dank.
Namens den kerkeraad,
A. Roos.
Met vriendelijken dank ontvangen van de
Geref. Meisjesver. „üorcas" f2,50; vanmej.de
Wed. J. P. M. geb. M. te Middelburg f2,50:
van Pietje B. te Middelburg 400 halve centen,
en gevonden in de kerkcollecte te Oost-Kapelle
f 1,—. Hoe noodig de kerkbouw is blijkt bij
vernieuwing uit een brief van onzen Zendeling
in dit nummer der Kerkbode opgenomen.
J. D. WlELENGA.
Naar wij vernemen zal over eenige maanden
bij de Drukkerij Libertas te Rotterdam een
hoogst belangrijk werk verschijnen over de
ethische richting.
Dat dit een feit van belang is, zal ieder toe
stemmen, die de theologische ontwikkeling in
ons land met aandacht volgt. Tot dusver zag
nog geen boek het licht, dat de ethische richting
volledig beschrijft. Wel weet men dat, vooral
in Nederland, de ethische opvattingen door velen
worden gehuldigd wel weet men vaag, wat de
ethischen gelooven van Openbaring, Verkiezing,
Wedergeboorte, Sacramenten, enz, maar de be
ginselen der ethischen, getoetst aan de uitspraken
van hun voorgangers Prof. Gunning, Prof.
Chantepie de la Saussaye en anderen, werden
tot dusver niet bijeenvergaard en tot een ge
heel verzameld.
Aan dit belangrijke werk heeft Ds. J. van
der Sluis te Varseveld zijn beste krachten ge
durende enkele jaren gegeven. Op een zeer
geschikt oogenblik, nu elk meelevende op
theologisch en kerkelijk gebied terecht vraagt
wat moet toch eigenlijk verstaan worden onder
de ethische richting zal de vrucht van jarenlang
onderzoek het licht zien. Nog te geschikter
is het tijdstip, nu de modus vivendi-vraag in
de Ned Hervormde Kerk opnieuw de roeping
doet verstaan, om de geesten te beproeven.
Prof. Dr. H. Bavinck te Amsterdam heeft
zich bereid verklaard eene voorrede voor het
werk te schrijven.
Het boek zal ongeveer 400 pagina's van
royaal formaat worden. Dus, zoowel wat in
houd als- formaat betreft, een standaardwerk.
In 25 hoofdstukken verdeelt de schrijver zijn
stof. Voor velen zal dit omvangrijke werk
straks als vraagbaak kunnen dienen.
BONDSRING MIDDELBURG.
Gewone Vergadering 15 Febr. a. s. 7Vs uur,
Mil. Tehuis, Nieuwstraat.
1. Materialistische Stroomingen Schets, door
de Zeeuwsche afd. uitgegeven door de Veree
niging van Middelburg.
2. Vrij Maatsch. Ond. „De z. g. nieuwe
richting in het strafrecht", door Koudekerke.
Iu de pauze inning der contributies a 10 ct.
per lid.
J. M. Roseboom, Ringsecr.
