ZENDING.
Een woord van dr. Mott.
Kerk- en SchoolnlenwB
Offieiëele Berichten.
BOEK A ANKONDIGIN G.
VEREENIGINGSLEVEN.
dienstige belangen der Protestantsclie militairen
op Walcheren en in Zeeuwsch-Vlaanderen bleef
actief te Hulst en te Nieuw-Namen.
Te Hulst en te Nieuw-Namen traden achter
eenvolgens op: Woensdag 5 Januari: ds. Js.
de Visser te Middelburg 12 Januari ds. G.
van Dis te Zaamslag19 Januarids. G. de
Jager te Wolfaartsdyk26 Januari: ds. L. de
Bruine te Zaamslag; Woensdag 2 Februari:
ds. de Voogd te 's Heer Arendskerke9 Fe
bruari: ds. B. A. Knoppers te Kapelle-Bieze-
linge16 Februari: ds. H. P. M. de Walle te
Zaamslag 23 Februarids. J. H. Lammertsma
te AxelWoensdag 1 Maartds. Steinz te Goes
8 Maartgeen dienst (overeengekomen regeling
misgeloopen)15 Maart: geen dienst (waar zat
de spreker 22 Maartdhr. L. Dek, gods
dienstonderwijzer te Sluiskil 29 Maartds.
G. van Dis te Zaamslag.
De kerkeraad van de Geref. kerk te Axel
bleef zorgen voor Zuiddorpe.
Te Zuiddorpe liepen de diensten als volgt
In de maand Januari: Zondag 2 Januari: ds.
J. H. Lammertsma9 Januarids. R. J. Aal-
berts 'te Baambrugge; 16 Januari: ds. J. H.
Lammertsma .23 Januarids. B. van Halsema
te Haastrecht30 Januarids. J. H. Lam
mertsma. Iu de maand Februari: Zondag 6
Februari: ds. J. H- Jonker te Voorburg; 13
Februari ds. J. H. Lammertsma 20 Februari
Leesdienst27 Februarids. F. Staal Pzn. te
Colynsplaat. In de maand MaartVrijdag 3
Maartds. J. H. Lammertsma, afscheidswoord
tot manschappen van het vertrekkende 3e Reg.,
3e Bat., 3e Comp.Zondag 5 Maartds. H.
P. M. de Walle te Zaamslag12 Maartds.
K. Schilder te Ambt Vollenhove; 19 Maart:
ds. J. H. Lammertsma26 Maartds. R. J.
van der Veen te Goes.
Uit dit lijstje blijkt, dat er volharding is in
het streven, om met onze Protestantsche mili
tairen aan de Zeeuwsche grenzen mede te leven,
en voor hen te arbeiden tot hun geestelijk en
eeuwig welzijn. Lammertsma.
Van de buitenlandsche Zendingsmannen is
naast den Duitscher dr. Joh. Warneck zeker
het meest de Amerikaan dr. John Mott bekend.
Van de Wereld-Zendings-Conferentie, in 1910
te Edinburg gehouden, was hij voorzitter, ter
wijl hij dat ook is van het zoogenaamde „Voort-
zettings-Comité". Hy is wel niet onder de
heidenen of mohammedanen als Zendeling werk
zaam geweest, maar toch geeft lay zyn leven in
dienst der Zendinghjj is n.l. algemeen secre
taris van de christelijke wereld-studenten-fede
ratie. In deze kwaliteit heeft hy onderscheidene
Zendingsterreinen afgereisd, en met vele Zen-
dings-arbeiders conference's gehouden.
Van dezen man, die kennis van de Zendings
zaken heeft èn door studie èn door aanschouwen,
meldt de Nederl. Zendingsbode van 17 Maart
1916 ons een woord, dat algemeene aandacht
verdient. Hij zou dan het volgende gezegd
hebben
„Toen ik van myn eerste reis om de wereld
terugkwam, legde ik den meesten nadruk op
eene groote vermeerdering van het aantal zen
delingen. By het einde van mijn tweede reis
naar de voornaamste zendingsvelden, pleitte ik
voor de noodzakelijkheid om het aantal inland-
sche hulpkrachten te vertiendubbelen. Maar in
het licht van myn laatste reizen, niet alleen
naar Azië maar ook naar Afrika en naar andere
Amerikaansche zendingsvelden, voel ik my ge
drongen, den nadruk niet langer op getallen te
leggen maar op de geestelijke gesteldheid van het
leven en het werk der arbeiders. Hoewel dui
zenden goed opgeleide zendelingen en tiendui
zenden inlandsche leiders en helpers noodig zijn
om aan de tegenwoordige behoefte te voldoen,
wordt ongetwijfeld in de eerste plaats vereischt
een veel grootere openbaring van geestelijke levens
kracht en macht.
By het zendingswerk moet men nooit uit het
oog verliezen, dat het geestelijke in het middel
punt moet staan. Het doel van de Christelijke
Zending is niet de uitbreiding van handel of
politieken invloed van Westersche Christenvol
ken, noch het verbreiden vanWestersche cultuur,
„geschiedde het niet, en ik heb het dus niet
„geleerd." „Gy moet het dan toch zien te
„leeren, Maarten, vraag het God maar!" zeide
Gerritje, „wy hebben nu alles gemeen en het
„gebed niet?"
Dit ging Maarten wel wat hoog en daarom
zweeg hy, en zyn vrouwtje zei na eenige oogen-
blikken„Wij zullen dan ieder voor ons zelf
.bidden." Zij vouwde de handen en bad,
Maarten ook, ten minste zoo scheen het. Er
werd niet meer over gesproken, en ofschoon
Maarten alles deed wat hy kon, om onder het
eten gezellig met zyn vrouwtje te praten, ge
voelde hy toch, dat er iets tusschen hen was,
wat in zonderheid Gerritje onaangenaam scheen
te zijn. Na het ontbijt nam hy den nieuwen
Bijbel, die Gerritje's vader den vorigen dag
hem had gegeven, en met een„zullen wy
„maar voren af beginnen?" waarop zij zeide:
„dat is goed, Maarten!" las hy het eerste
hoofdstuk uit den By bel. Wederom werden
daarna de handen gevouwen en gedankt. Maar
ten kustte zyn vrouwtje, en met de belofte:
zoo spoedig hy kon thuis te zullen komen,
verliet hy haar, om den hem opgelegden arbeid
te verrichten. Gerritje liet hem uit, staarde
hem na en ging daarna weder in huis. Zy zat
nog even te peinzen't was alsof zy nogmaals
bad, maar om zich heen ziende, stond zy op
en begon de tafel op te ruimen.
Wij zyn nu ook buiten laten wy samen daar
onder die pereboom gaan zitten. Het weer is
zoo mooi. Zeg, hoe vindt gy het daar? Het
ziet er aardig uit. Een mooi kabinet en een
flinke klok, ik vind
noch het ontzenuwen van het geloof, den cultus
en de handelingen van niet-Ckristen godsdiens
ten, zelfs niet het invoeren in niet-Christenlan-
den van de uitwendige vormen van het Wester
sche Christendom. Het alles overheerschende
doel is het brengen van Christus aan alle rnen-
schen, en wel op zoodanige wyze, dat onder
ieder volk het zuivere Christendom wortel vat
en inheemsch wordt. Door het brengen van den
levenden Christus aan levende menschen, kan het
volksleven van Zyn leven worden doortrokken.
Dit eigenlyke doel van het zendingswerk moet
niet worden verward met de verschillende zen
dingsmethoden,zooals het oprichten van hoogere-
of lagere scholen en ziekenhuizen, het tot stand
brengen en verspreiden van Christelijke ge
schriften* en allerlei vorm van maatschappelijk
werk. Bovendien moet het doel niet worden
verward met het gevolg van de Zending. Geen
onderneming of beweging heeft grooter maat
schappelijke en zedelijke resultaten gehad dan
de zendingsbeweging, maar dit zyn slechts bij
komende zaken en onvermijdelijke gevolgen
van het afgaan op het geestelijke doel. Het
werk van de Christelijke Zending is, goddelijke
levenskracht mee te deelen aan eene beschaving,
die in verval is geraakt of zich op een laag
standpunt bevindt. Zoodoende worden krachten
ontketend, waarvan niemand den invloed en
den omvang kan voorzien of berekenen.
Het geestelijke doel mag het beheerschende
worden genoemd, want het moet bepalen, wat
men zich voorstelt te bereiken en welke middelen
men er toe aanwendt, het gebruik zoowel van
het geld als van den tyd, en de geestelijke
krachten, die aangenomen worden. De grootste,
beste en meest blijvende resultaten zyn ver
kregen, waar dit doel goed in het oog gehou
den en met volharding nagestreefd is.
Menige droevige bladzyde van de ervaring op
zendingsgebied zou niet geschreven zyn, indien
dit geestelijke doel altijd tot zyn recht was
gekomen in de praktijk van het zendingsleven.
Daarom is het goed, dat wy by al ons denken
en handelen worden beheerscht door de ge
dachte, dat alleen de levende Christus het leven
kan brengen aan een stervende wereld."
By 't lezen van deze beschouwing moet men
in het oog houden, dat dr. Mott vooral spreekt
met het oog op de Zending door Engeland en
Amerika, welke niet altyd zich vry gehouden
heeft van politieke en andere bedoelingen.
J. D. Wielenga.
TWEETAL
te GrypskerkeW. E. van Duin te Bolnes
R. Haitsma te Hindeloopen
te Arnhem W. H. Gispen te Zwolle
C. W. E. Ploos van Amstel te Delft,
te Brielle dr. W. G. Harrenstein te N. Schar-
woude
S. Verlare te Kommerzijl
te Rotterdam (vac. wijlen H. H. Veder):
J. L. Schouten te Arnhem
G. Wielenga te Zwolle;
te WatergraafsmeerR. E v. Arkel te Soest
J. C. Brussaard teMeppel.
BEROEPEN
te Arnhem W. H. Gispen te Zwolle
te Assen J. Gispen te Alphen a.d. Ryu
te WestmaasB. v. Halsema te Haastrecht
te Cubaard W. Weener te Vianen.
AANGENOMEN
naar ZwartsluisH. H. Schoemaker te Wezep.
BEDANKT
voor Emmer-CompascuumJ. v. Henten te
Wyckel c. a.
voor IdskenhuizenD. v. Djjk te Knype
voor HoogvlietW. T. v. Dam te Willemstad
voor Hendrik-Ido-AmbachtB. A. Knoppers te
v Kapelle-Biezeliüge.
Ds. J. N. Lindeboom te Zutphen heeft
met ingang van 1 Juni a. s. eervol emeritaat
verkregen. 23 April herdenkt hy zyn 40-jarig
ambtsjubileum.
Ja, maar dat bedoel ik niet. Hoe vindt gy
die menschen Nu zij schijnt op zyn minst
een zeer ernstig vrouwtje te zyn. Wilt of durft
gy niet recht met uw gedachten voor den dag
komen? Laat ik u dan met dit paartje nader
bekend maken. Het schijnbaar door en door
gezonde vrouwtje was juist 20 jaar. Zy was
de dochter van Godvreezende ouders, en had,
na het sterven van haar vader, een stiefvader
gekregen die catechiseermeester was, en een
groote mate van kennis en godsvrucht bezat,
zoodat zy met haar zuster eene echt Christelijke
opvoeding had ontvangen, welke goede vruchten
afwierp. Zy was gewoon dagelijks ernstige
en hartelijke gebeden te hooren. Zy had ook
zelf bidden geleerd; bad zelfs veel, en meende
in haar eenvoudigheid, dat ieder, evenals zy,
de nooden des volks zag en er biddend meê
werkzaam was.
Nu merkte zy echter dat haar man, die vier
jaar ouder was dan zy, in een huisgezin was
groot geworden, waar wel uiterlijk de Waarheid
werd beleden, maar waarvan de Goddelyke
kracht niet werd gekend, en daarom in zyn
jeugd slechts een formulier-gebedje had geleerd.
Gevolg hiervan was, dat hy weinig wist van
God en Zyn dienst, van de Bjjbehche- en van
de Vaderlandsche geschiedenis. Dat smartte
haar en daarom kwam het zoo recht ernstig
uit haar hart: „Wij hebben nu alles gemeen
en het gebed nietHier zien wy reeds, en
het vervolg van ons verhaal zal het nog klaarder
aantoonen, hoe groot een weldaad het is, God
vreezende ouders te mogen bezitten, die voor
en met ons bidden en ons opvoeden in de leer
en vermaning des Heeren. Het werpt een lie
felijke vrucht af voor dit leven en dikwijls
behaagt het den Heere er uit genade een eeuwi
gen zegen op te schenken. Mogen alle kinderen,
die dit voorrecht hebben of hadden, het recht
waardeeren! (Wordt vervolgd.)
Door wijlen mej. de wed. M. DaaneVilé
te Souburg is gelegateerd o. a. aan de Geref.
kerk en de School met den By bel elk f 200,—
De particuliere Synode van Utrecht zal
D. V. Woensdag 14 Juni te Zeist worden ge-
>uden.
Intree te Den Haag ds. J. Douma, over
gekomen van W atergraafsmeer, met Ef. 1 22
en 23.
Dr. A. Kuyper Jr. hield een rede over
Ps. 50 2 by gelegenheid van het iu gebruik
nemen der nieuwe kerk aan de Westzeedyk
te Rotterdam.
Ds. P. A. Veenlmizen te Almelo heeft
wegens gezondheidsredenen emeritaat aange
vraagd.
Een citaat uit „Nieuwe brieven aan een
vriend te Jerusalem"
We lazen dezer dagen ook van een dominee
die in zyne gemeente eene afdeeling van de
vereeniging tot verrijking van het Kerkgezang
had opgericht. Dat is met andere woorden tot
invoering van gezangen in onze kerken. Zulk
een vereeniging kan, dunkt me, niet anders dan
verdeeldheid in onze kerken wekken of vermeer
deren. Men heeft het wel eens over onkerkelijke
vereenigingen, en acht die alle uit den booze.
Maar deze vereeniging mag wel onder dubbel
kerkelijk toezicht staan, zoowel van de plaatse
lijke kerk als van de kerken in 't algemeen.
Ik kan het streven van deze broeders en zus
ters niet begrijpen. Het is alsof ze opzettelijk
eene „nieuwe kwestie" in onze kerken willen
inbrengen, terwyl we de oude kwestie's nog
niet opgelost hebben. Bovendien biedt de Her
vormde Kerk met haar gezangen-kwestie ons
waarlijk geen uitlokkend vooruitzicht met haar
predikanten, die of nimmer een gezang of één
als tusschenzang of byna niets dan gezangen
opgeven.
De conferentie van Diakenen in de Herv.
kerk zal D. V. 3 Mei gehouden wordende
volgende onderwerpen zullen besproken worden:
1. Welke wegen moet de diaconie inslaan
om „goede middelen" voor haar werk te ver
krijgen
2. Welke eischen stelt de verpleging van
ouden van dagen
Uit Amsterdam wordt aan de Ned. ge
meld, dat in een gisteren aldaar gehouden
vergadering vanwege het Ned. Bijbelgenoot
schap met vertegenwoordigers van onderschei
dene Zendingscorporaties aan beslissing waren
onderworpen de volgende voorstellen
1. in de plaats van Dr. C. W. Th. Baron
van Boetzelaer van Dubbeldam, die einde 1917
als zoodanig zal aftreden, niet ingang van 1
Januari 1918 te benoemen tot zendings-consul
den heer D. Crommelin, zendeling te Modjo
Warno
2. tot secretaris aan het zendingsconsulaat
te benoemen, en uit te zenden nog dezen zomer,
den heer P. Kuilman, proponent te Prinsenhage.
Afscheid van Aarlanderveen, wegens ver
trek naar Serooskerke (W.), ds. P. Warmen-
hoven, met 2 Thess. 3 16.
Arnemuiden, 7 April 1916. De Diaconie der
Geref. kerk te Arnemuiden, aangewezen als
roepende Diaconie, bericht aan de Diaconiën,
dat zy D. V. op 24 Mei a. s. de Diaconale Con
ferentie in de Classis Middelburg hoopt samen
te roepen. Punten voor het Agenda worden
ingewacht tot 29 April a. s. by ondergeteekende.
Namens de Diaconie der Geref.
kerk voornoemd,
C. JOBSE.
Heinkenszand. Tot blijdschap van kerkeraad
en gemeente mochten wy Zondag 1.1. van onzen
geliefden Herder en Leeraar vernemen, dat hy
vry moedigheid had ontvangen voor de roeping
van de Geref. kerk te Gramsbergen (Overysel),
te bedanken.
Namens den kerkeraad,
L. van Vessicm, Scriba.
Serooskerke, 8 April 1916. De kerkeraad der
Geref. kerk van Serooskerke (W.) noodigt van
de zusterkerken in deze Classe afgevaardigden
uit, tot de bijwoning der intreerede van den
WelEerw. Zeergel. Heer ds. P. Warmenhove,
welke zal plaats hebben op Zondag 16 April
a. s. in de namiddag godsdienstoefening.
Gelieve vóór Donderdag 13 April kennis te
geven aan den Scriba br. Js. Goedbloed.
De Kerkeraad.
ALGEMEENE VERGADERING der Ver
eeniging „De Kerkelijke Kas" op Don
derdag 13 April, 's avonds 8 uur.
Agenda:
Opening.
Notulen.
Jaarverslag.
Verslag Commissie van Controle.
Voorstel omtrent overschrijving van de goederen
der „Kerkelijke Kas" op de kerk en Sta
tutenwijziging.
Begrooting 1916'17.
Benoeming Commissie van Controle.
Rondvraag.
Sluiting. De Secretaris,
F. de Hullu.
Verantwoording ran UrfjUgavsi.
Middelburg C. Iu vriendelyken dank ontvangen
van mej. N. 1 gulden. Zusterkring.
Tholen. De j. 1. Zondag gehouden collecte
voor kerken, getroffen door den watersnood,
bedroeg f 19,42.
Namens den kerkeraad,
J. Poüwer, Scriba.
BARTIMEUS.
In dank ontvangen van Geertrui E. Rouw
te Zaamslag f 6, door haar met een busje
voor bovengenoemde .vereeniging ingezameld.
De Penningmeester,
J. Diensk.
Markt, Maassluis.
Vlissinqen. Onder dankbetuiging verantwoord
ik f 1.87Vj aan opgespaarde halve centen, my
ter hand gesteld door Mej. de B, voor de
Zeeuwsche Zending.
A. A. van Schelven.
Vlissingen. Met dank aan de(n) milde(n)
gever (geefster) gevonden in de collecte van
Zondag 2 April een bedrag van f 5.—, bestemd
voor de kerk.
Namens den Kerkeraad,
A. Roos, Scriba.
Ontvangen in de collecte van 1.1. Zondag f 1,—
met bijschrift „voor onze weezen" en f 1,met
byschrift „twee kwartjes voor de school te
Schiermonnikoog en twee kwartjes voor de
Zending". Diakenen kerk C zeggen hiervoor
dank.
A. J. Dbewks. Wij en ons Hais. Voor
ons over onze kinderen. Over
ons voor onze kinderen,
's Gravenhage. H. J. Spruyt. 1916.
Prys gebonden in solieden baud f 1,25.
Kinderen opvoeden is een moeilijk werk. Daar
over een boek te lezen, geschreven door iemand,
die de kinderen kent en liefheeft en uitgaat van
het goede beginsel, dat on/.e kinderen moeten
opgevoed in de vreeze des Heeren, is zeer aan
bevelenswaardig. We kunnen met volle vrij
moedigheid zeggen, dat niemand dit boek on
tevreden zal terzijde leggen. Onderscheidene
dezer pittige stukjes trokken de aandacht, toen
zy geplaatst werden in het weekblad van ds.
Sikkel, Hollandia. In aangenamen toon en
vlotten stijl geschreven, bieden deze artikeltjes
nuttige wenkenmet zekere handigheid legt
deze paedagoog wonden in de opvoeding bloot
en weet er terstond een pleister ter genezing
op te leggen. Zoo'n boekske kan goede vrucht
afwerpen. Vinde het veel lezers en lezeressen.
Ook de laatsten verstandige moeders zullen
er haar winst mee doen.
Stemmen des Tijds. Maandschrift voor
Christendom en Cultuur. Vyfcte jaar
gang. All. 6. April 1916.
Utrecht. G. J. A. Ruys.
Het eerste artikel: „de voorgestelde Belas
tinghervorming" is van prof. Diepenhorst en
bewijst opnieuw hoe deze professor over taaie
onderwerpen artikelen kan schrijven, die.ge met
pleizier van a tot z doorleest. De groote attractie
van deze aflevering schuilt wel in het artikel
van den heer II. Colyn over den Volkerenkryg
(IV). Uittreksels ervan komen in allerlei dag
bladen heel ons vaderland onder de oogen.
Vooral het slotgedeelte werpt licht op de moei
lijke omstandigheden waarin ons land verkeert.
Een letterkundig opstel van den heer A. Wa
penaar leidt ons in „ten tyde der Sentimenta
liteit", van den grooten Feith. Pool eindigt zijn
reisbeschrijving „Dwars door Centraal-Afrika",
avontuurlijk genoeg om de lezers bezig te hou
den. Willem de Mérode verrijkte dit nummer
met een welgeslaagden tijdzang„Toon ons
Uw aangezicht". Ten slotte de Leestafel met
recensies van deskundigen, o a. van Colyn ovér
oorlogsgeschriften. Totaalindruk een pracht-
afieveringKkbkiiof.
„Een Schat in Aarden Vaten".
Naar we vernemen van den uitgever E. J.
Bosch Jbzn. te Nyverdal zal het werk „Een
Schat in aarden Vaten" De „Afscheiding"
in levensbeschrijvingen geschetst op zoo uit
nemende wyze begonnen door nu wylen den
heer J. A. Wormser, worden voortgezet door
den bekenden kerkhistoricus ds. J. C. Rullmann
van Utrecht. De familie Wormser heeft aan
ds. Rullmaun de vrye beschikking gegeven over
de verschillende bescheiden en bronnen die den
overledene ten dienste stonden.
D.V. Donderdag 13 April a. s. vergaderiug
der Ring „Middelburg" om 7Vs uur in het
Militair Tehuis te Middelburg.
Onderwerpen
Voor de pauze 2e deel der Leiddraad, Zeeuw
sche afd.
Na de pauze: Letterkundig Onderw. „Da
Costa en zyn drama de Perzen".
Beide door de vereeniging van Middelburg
Herman Faukeel.
Bezoekt allen de laatste vergadering dezer
wintercampagne.
De Ring-Secr.
L. M. Helder.
IIET AGENDUM voor de Jaarvergadering
van het Zeeuwsche Jongelingsverbond,
Prov. Afdeeling van den Nederl. Bond
van Jongel. Vereen, op Geref. grond
slag, te houden D. V. op 2en Paasch-
dag 24 April 1916, in de Gerefor
meerde Kerk te Goes, zal volgende
week worden bpgenomen.
CORRESPONDENTIE.
ERRATUM.
Iti het stukje van den heer Colder, vorige
week opgenomen, staat abusievelijk „kerkelijke
artikelen" inplaats van „kostelijke artikelen"'
