„ZEEUWSCHE KERKBODE"
I
Firma Va» der Kl«i]n Co.
BIJVOEGSEL
't Soldaten Psalmboekje
TL -
I
I
I
I
SPECULAAS
VRIJDAG 26 NOVEMBER 1915.
Ruim voorzien in
De loml van 'I Zevende Gebod
Ds. G. WISSE.
PARAPLU1EMAGAZ1JN
„DE REGENBOOG"
A. GEENSEN.
MIDDELBURG
i
Ds G. WISSE.
I
UIT D£ PERS.
BOEKAANKONDIGING.
F. H. J. DAMEN.
is voor ieder het aangewezen adres
om daar voor
8T. NICOUAS'CADEAU
te koopen een DAMES- of HEEREN-
PARAPLUIE of WANDELSTOK.
W(j hebben een buitengewoon
groote keuze, en wordt bg aankoop
van Parapluie GRATIS den naam er
op geplaatst. Aanbevelend,
NOORDSTRAAT b.h. Postkantoor,
MIDDELBURG.
Beste middel tegen Hoesten
LAMGE DELFT H2
- - - -
DROGERIJEN
VERFWAREN
30, 40 en 50 cent per pond.
Heerlyk van smaak.
KORTE DELFT, MIDDELBURG.
Telef. 276.
Voor f 10,- Bons wordt 30 ct
terugbetaald.
BEHOORENDE BIJ DE
VAN
Oorzaken.
Welke mogen toch wel de oorzaken wezen
van zoo hopelooze verdeeldheid, als vooral in
het Zuiden van ons vaderland, vooral Z. Holl.
en Zeeland (sommige streken van dezeprovin-
eieën althans) gevonden wordt?
Men kan eenvoudig zeggen „de oorzaak is
de zonde." En werd dit algemeen gevoeld,
ge zoudt eens zien, hoe spoedig aan dien ellen-
digen toestand een einde kwam.
Dus eigenlek moeten we zeggen„Wat re
denen geven de menschen op Want zy zeggen
dat het zoo moet naar Gods Woord, volgens
hun waarachtige consciëntie overtuiging.
Dat zegt men, en 't ware te wenschen dat
het by allen zulk een wèl-doordachte zaak was,
een zaak aan overleg met den Heere, en van
ernstig en biddend onderzoek van zjjn woord
dat wij vreezen
Ware het zoo spoedig was de breuk geheeld.
En zoo komen we voor de droeve werke
lijkheid te staan, dat wèl met allerhande re
denen verdedigd als noodzakelijk en onver
mijdelijk, de kerkelijke verdeeldheid en scheu
ring vaak tamelijk onnadenkend wordt gevoed
of in 't leven geroepen. Om allerlei onheilige
redenen, al of niet uitgesproken of als billijk
en schriftuurlijk aangedrongen of verdedigd.
Welke redenen men dan aangeeft? We gaan
daar niet al te breed en te diep op in. Daar
over alleen zou een studie te maken wezen,
want het is nog lang weer niet hetzelfde, op
welke kerken of kerkjes gij het oog hebt. In
hun bezwaren tegen de Gereformeerde kerken
stemmen b.v. de Geref. gemeente en de oud-
Gereformeerden vrjjwel overeen.
Als daar zijn: „in de prediking te voórwer-
pelyk, alles gaat maar aan het avondmaal",
en dergelijke. De kwestie van het ambtsge
waad, het fietsen van Domine's êtc. kunnen
we wel als uit den tijd beschouwen.
'tKomt alles zoo wat uit op het: „voorwer-
pelijk of onderwerpeljjk." In de prediking, in
de bediening van de gemeente, in de bediening
van het Avondmaal zijn de gereformeerde ker
ken naar het oordeel van die broeders te voor-
werpelyjk.'
Maar dan nu onderling, wat hebben hier de
Gereformeerde gemeenten en die andere Gere
formeerde groepen tegen elkaar dat zoo strikt
en strak ook door de scheiding doorgaat
Wat voor kerkrechtelijke of schriftuurlijke
redenen geeft men aan Wij moeten verklaren
het niet te weten.
't Zal bij die broeders onderling wel wezen
als b\j hun gemeenschappelijke houding tegen
over de Gereformeerde kerken veel onberede
neerd en blind kerkisme; het meerendeel van
de leden volslagen onbekwaam om ook maar
schijnbaar geldige redenen aan te voeren. Daar
zijn helaas maar zooveel menschen (ook in de
Gereformeerde kerken) die „kerkje spelen",
dus die in het kerkelijk leven niet den Heere,
niet de kerk, maar zichzelf bedoelen. En er
komen persoonlijke gevoeligheden, geestelijke
of ongeestelijke opvattingen enz. enz. te pas.
En 't wordt„mijn kerk" in plaats van 's Hee-
ren kerk; waar „ik" den toon aangeef, waar
het „naar mijn zin" gaat of gaan moet.
Zoo beredeneert men het niet, maar in wer
kelijkheid is het zooen er zijn waarlijk men
schen van Gereformeerde belijdenis en die ver
schillende kerken of kerkjes, die elkander scheef
aanzien, smadelijk en hatelijk van elkander
spreken, en wat het kerkelijke aangaat elkan
der bestrijden en er een onheilige concurren
tie voeren.
Wie er iets van gevoelt, welk een heilige
roeping er is tot eenheid, welk een schade en
schande uit die verdeeldheid voortvloeit, heeft
daarvan smart, 't Is een veeg teeken, wanneer
men daarvan niets gevoelt.
Wjj geven den moed nog niet op. Er moet
toenadering worden gezocht. En laat er, al
kan het op kerkelijk gebied niet aanstonds ten
volle doorwerken, toch een zoeken en erkennen
wezen van elkander als broeders van één huis
op de andere terreinen van het Koninkrijk
Gods.
Een bizondere plaats nemen nog weer in de
Christelijke Gereformeerden.
Zij trachten kerkrechtelijk aan te toonen en
wat de belijdenis der waarheid aangaat te
handhaven, dat zij verplicht zjjn om den band
met de Gereformeerde kerken te verbreken, en
zich apart kerkelijk in te richten.
De vraag heeft reden van bestaan of en in
hoeverre de leden door die oorzaken worden
gedreven of er zelfs ook maar begrip van heb
ben, maar officeel wordt dan toch door de
woordvoeders der Christelijke Gereformeerde
kerk verdedigd op kerkrechtelijke en leerstel
lige gronden.
Vooral de leer moet dienst doen. Dat is
gewoonlijk wel niet het begin, de wording van
een Chr. Geref. gemeente. Het begin gaat
nog al eens zoo. Er zijn, om welke reden dan
ook, eenige malcontenten. Deze steken de
hoofden bij elkander. Roepen te hulp een Chr.
Geref. predikant, die dan gewoonlijk na eenige
malen prediken een paar ouderlingen en dia
kenen doet verkiezen en er is een Chr. Ge
ref. kerk. Een der broeders malcontenten (on
tevredenen) zijn content (tevreden), want ze
hebben nu hun eigen kerkje en z\jn vermoede
lijk zelf leden van den kerkeraad.
Maar door den Chr. Geref. predikant wordt
nu de vlag hoog verheven boven die jeugdige
kerk. Zij ij vert voor de zuivere leer. Zij trekt
op onder de banier der waarheid.
De Gereformeerde kerken zijn afgedwaald
wat de leer aangaat. Trouwens, zoo zeggen
ze, er zijn er zeer velen in de Geref. kerken,
die bezwaard zjjn over de leer. En men noemt
punten als verbondsleer, veronderstelde weder
geboorte eeuwige rechtvaardigmaking etc.
En men weet niet of verzwijgt dat door de
Synode van Utrecht (1905) omtrent de leer-
geschillen uitspraak is gedaan op een wijze,
die alle Gereformeerden bevredigde, waardoor
den Christelijk Gereformeerde broederen alle
recht van spreken werd ontnomen.
(Geref. Kerkbode) K. J. Kapteijn.
Niet omzien meer
Indien, o Heer, al wat ik hier heb moeten lijden
mjj henendreef naar U, wat klaag en kerm
[ik dan
Indien het mij gewerd tot koninklijk verblijden,
pluk ik dan niet gestaag de zoete vrucht er van
Dies wil ik voortaan mij in wat ik heb ver
heugen,
niet omzien meer, slechts opzien tot Uw aan
gezicht,
en drinken eeuwig heil by U met volle teugen,
en wandelen met U in eeuwig hemellicht.
Nellie.
(Overgenomen uit, „Bloesem en Vrucht" Sept.
1915)
Boekjes voor Zondagscholen.
J. M. Bredée's boekhandel- en uitgevers
maatschappij te Rotterdam biedt een Catalogus
aan, waarin de vele uitgaven aangekondigd
worden. Wie lust heeft om eens te weten, wat
deze maatschappij al leveren kan, schaffe zich
deze lange lijst aan en hy zal er allicht in
vinden, wat van zijn gading is.
Ons werden toegezonden
„Geen plaats voor het Kindeken", door P.
Huët„Het Kerstfeest onder het Kruis",
door F. Bungener, bewerkt door J. P.
Hasebroek; Annie en Lize", door Catha-
rina „De twee Zusters", door Herman
„De geschiedenis van den armen Hans",
door Elise Gerder„Klein maar Dapper",
door J. Bressen„Frits van den Dominé",
door E. Haté„Onder het beste Dak",
door A. Vollmar; „Een ferme Jongen",
door Herman; „Onder goed geleide", door
Herman; „De Landweerman van Veelust",
door P. A. Sparenburg Jr.„Naar den
Hemel", door Herman „Het verwaarloosde
Meisje", door Johanna Breevoort; „Onder
de leiding Gods", door P. C. Mondriaan
Sr.„De Kroon des Levens", door P. J.
Kloppers; „Een Jobszegen", door Herman
Johanna Breevoort, „Door zijn hond Ge
red" „Kwaad met goed vergolden", door
B. Goslinga„In den Levensstrijd", door
Zeelandia.
Al deze boekjes zien er kenrig uit en noodi-
gen tot lezen uit. De plaatjes zijn goed uitge
voerd en zijn een lust voor 't kinderoog. De
inhoud valt ook in den smaak ener zijn er bij,
die bizonder juist den kindertoon getroffen
hebben.
Zeelandia gaf ook nu weer voortreffelijk werk.
De Landweerman van Veelust verdient in veler
kinderhand te komen. Het Kerstfeest onder 't
Kruis blijft nieuw. De Kroon des levens kan
ook meedoen. Johanna Breevoort en Herman
hebben hun sporen verdiend. Doch waartoe
meer op te noemen Alle zijn zeer geschikt
voor de kinderen, die ze met genoegen zullen
lezen. Wij gaan niet achteruit met de lectuur,
welke voor onze kinderen bestemd zijn.
We wenschen dan ook dat deze werkjes een
goed onthaal vinden.
De Ziekentroost, welke een onderwijzing
is in het geloof en den weg der zalig
heid om gewillig te sterven. Uitgave
v»n E. J. Bosch Jbzn Nijverdal.
Het is een goed denkbeeld geweest om „De
Ziekentroost", welke we achter in onze kerk
boeken vinden, afzonderlijk uit te geven, vooral
zooals het thans geschied is. Het papier is goed
en de letters zijn groot. Al is het niet al te
licht in een ziekenvertrek en al zijn de oogen
verzwakt, toch zal iemand nog gemakkelijk
kunnen lezen, wat hier voorgehouden wordt.
Hier staat ook al in, wat een middel kan zijn
in 's Heeren hand om een kranke eenswillend
te maken met zijn lot en hem te troosten bij
zijn naderend einde.
En als het niet meer aangaat om veel tot
iemand te zeggen, dan kan het duidelijk uit
spreken van een der woorden uit de H. Schrift,
welke achter in staan, nog lafenis brengen.
We verheugen ons over deze uitgave, en we
wenschen dat zij in elke ziekenkamer kome om
het steeds bij de hand te hebben.
Uw licht komt Een zevental Advents- en
Kerstpredikatiën, door ds K. J. Kap
teijn, Geref. Predikant te Giesendam.
Uitgave van E. J. Bosch Jbzn., Nij
verdal.
Een lijvig boek, goedverzorgd, zooals we het
van dezen uitgever gewoon zjjn
En nu de inhoud. Bovenstaande titel zegt
het duidelijk. Het zijn zeven preeken, welke op
den juisten tijd verschijnen.
De eerste handelt over Jesaja 25 69.
De tweede Jesaja 32 14.
De derde Jesaja 60 13.
De vierde Jesaja 66 12.
De vijfde Lucas 2 7.
De zesde Lucas 2 812.
De zevende Lucas 2 1314.
Het zijn dus stoffen, welke passen op de
Zondagen, welke aan de Kerstdagen voorafgaan
en op het feest der geboorte van den Heiland.
Het zijn preeken, die uit den text opkomen
en een juiste verklaring van het Schriftwoord
geven, terwijl de aanwending van de waarheid
op het leven niet ontbreekt. Zij houden reke
ning met den tyd, waarin we leven en we
kunnen zonder eenig bezwaar verklaren, dat zij
door en door degelijk zijn. Men merkt bij het
lezen, dat het dezen predikant niet aan gedach
ten ontbreekt en hij weet ze goed uit te werken
ook. Hij maakt geen jacht op effect, maar hij
ontwikkelt met vaste hand, wat hü in 't begin
belooft.
We achten het een voorrecht, dat er zulke
preeken uitgegeven kunnen worden, want daar
uit blijkt, dat er nog tal van menschen zijn,
die zulke lectuur begeeren.
Als ze een tweeden druk beleven, zou het
dan geen overweging verdienen om er een op
gave van de behandelde stoffen bij te voegen
en ook bij elke preek te laten afdrukken de
passende psalmverzen.
Dit laatste merk ik op terwille van de ouder
lingen, die deze preeken willen voorlezen in de
gemeentelijke samenkomsten, want ik stel me
voor, dat dit wel gebeuren zal en ik hoop het
ook van harte, want daartoe zijn zij heel ge
schikt. Menigeen, die wat vlug leest klaagt er
over, dat de nieuwe preeken zoo kort zijn, doch
dit is met deze niet het geval. Zij zijn niet te
lang, maar toch ook niet zoo kort, dat een
ouderling behoeft te schrikken, dat hij reeds
aan 't eind is.
En wie ze voorleest in een vergadering, is
verantwoord, omdat zij inderdaad goed geeste
lijk voedsel aanbieden. Bouma.
Gereformeerd Theologisch Tijdschrift
Afl. 7, November 1915. Heusden. A.
Gezellle Meerburg.
Deze aflevering biedt een uitvoerig verslag
van de predikanten-conferen'ie in Sept. jl. in
Utrecht gehouden. Het beslaat niet minder
dan 36 bladzijden. Daarna levert ds. Rullmann
voor het eerst in dit tijdschrift een Kroniek,
die blijk geeft van 's mans belezenheid en vaar
digheid in het citeeren. Voorts worden nog een
drietal boeken besproken door dr. G. Keizer.
Stemmen des TQds. Vijfde jaargang.
Afl. 1 Nov. 1915. Utrecht. G. J. A. Runs.
Professor Anema vangt een artikelenreeks
aan over Augustinus' Rechts- en Staatsleer.
Deze afl. biedt alleen de „in'eiding*die aan
toont dat kennisname van Augustinus' leer
over het recht en den staat van gewicht is om
dat zij een beheerschenden invloed heeft ge
oefend in de volgende eeuwen. Een fijn stukje
historiebeschrijving levert de bekende L.
E. in „Christoph Bernard van Galen", waarin
zij die oude tijden met hun karakters voor ons
leven doet. Een actueel onderwerp behandelt
de heer J. R. Snoeck Henkemans in „Sociale
Maatregelen in Oorlogsnood", en zijn opstel
lijkt ons een knap stuk werk, zeer geschikt ter
bespreking in onze antirev. Kiesvereenigingen
in den a.s. wintertijd. Daarna volgt eene phi-
losophische studie van dr. B. Wielenga over
het Militairisme van Nietzsche, met wien vele
Duitschers dweepen. Het eene artikel is al be
langrijker en mooier geschreven dan het andere.
De bekende litterarische ds. Thomson heeft het
„Over Guido Gezelle", die ons den bekenden
Vlaamschen dichter laat zien en hooren op een
andere manier dan we tot nog toe van andere
schrijvers gewoon zijn. Juist daarom een aan
trekkelijk artikel! L. C. Diehl biedt twee mooie
verzen. Baarbé behandelt in de Buitenlandsche
Kroniek historisch tot op heden „het lot van
Polen", dat nooit verloren gaat. „De Leestafel"
geeft eenige boekbesprekingen. Het is een volle
aflevering, die ge niet terzijde legt dan na heel
wat wetenswaardigs te hebben meegekregen
en ook aesthetiscli genot te hebben gesmaakt.
De vijfde jaargang vangt prachtig aan. Het is
een zeer geschikt proefnummer om lezers te
winnen, die van iets moois en goeds houden.
Ons maandschrift voor christendom en cultuur
wint op die manier veld in onze intellectueele
kringen. Kerkhof.
Naar wij vernemen zal er van de hand
van dr. J. C. de Moor te 's Gravenhage, bfl den
uitgever J. H. Kok te Kampen weder een nieuw
werk van de pers komen.
Het is een bundel Leerredenen voor al de
Christelijke Feest en Gedenkdagen, is getiteld
„Genade voor Genade", en bevat niet minder
dan 22 complete Leerredenen, voor Advent,
Kerstmis, Oudejaar, Nieuwjaar, de Lijdens
weken, Paschen, Hemelvaart en Pinksteren.
Het boek is zoo goed als gereed en zal met
enkele dagen het licht zien.
Adv«rt®ntfië».
werd dezer dagen 't kleine Psalm
boekje genoemd dat ik uitgeef,
't Is dan ook bij uitstek geschikt
voor onze soldaten, omdat 't zoo
klein is als 'n lncifersdoosje en
dus zeer weinig bergplaats vraagt,
't Bevat Psalmen, Catechismus,
Kort Begrip en Formulieren en
kost 30 ets., met portefeuille
sluiting 40 ets. Verkrijgbaar na
ontvangst van postwissel bij den
Uitgever E J. BOSCH Jbzn. te
Nijverdal en verder alom.
Eerste soort prima kwaliteit Gele of
Groene Zeep per 5 ons 14 cent, Glycerine
Zeep 16 cent de 5 ons, Stijfsel 12, Grove
Soda 5 cent de 5 ons.
TIMMERMANS, Noordstraat.
Aanbevelend,
i
Verschenen bij den uitgever E. J.
BOSCH Jbzn. te Nijverdal en alom
verkrijgbaar
door
DERDE DRUK.
Ingen. fl,50. Geb. f 1,90.
Ëwerk dat door geheel onze I
elyke jongelingschap dient I
n te worden.
is het voortdurend gebruik van ROGGE
BLOEM des morgens vóór het ontbijt.
Deze Roggebloem is en wordt onder
zocht door het scheikundig bureau alhier
en is volkomen zuiver beionden.
Verkrijgbaar Magazijn „Groenen Draak",
hoek Langeviele te Middelburg. Pakjes
van 5 ons a 13 cent en bfl de verdere
W ederver koopt^s.
EM'GROS EWAIL
Zoo juist verscheen bij den uit-
I gever E. J. BOSCH Jbzn. te Nij
verdal
i
Een practicale verhandeling over
het godvruchtig avond maal vieren
door
TWEEDE DRUK
Ingen. f 1,40. Geb. f 1,90.
Een kostelijk boek, dat gelezen
moet worden door allen die tot het
H. Avondmaal zijn toegelaten.
