komst ook niet beletten zicli meer te ontwik
kelen en steeds goede vruchten te dragen. De
linancieele toestand baart ook geen bizondere
zorg, zoodat er overvloedig stof is om Gods
goedheid over haar te pryzen.
Over de Vrye Universiteit op Gereformeerden
grondslag wordt in de laatste dagen druk ge
sproken en geschreven. We weten allen, wat
daarvan de reden is. Zy is nu ruim dertig
jaar oud en werd opgericht met het doel om
de wetenschap op te bouwen op Geref. grond
slag. Het was een grootsche gedachte, welke haar
het aanzyn schonk en het was een zeer ver
heven doel, waarop zy het oog had. Onder
de Gereformeerden werd er blijdschap gevoeld,
dat zulk een machtig denkbeeld kon oprijzen
en dat er een begin gemaakt werd om het te
verwezenlijken. Zy begrepen, dat indien het
mogelyk bleek te zyn, er nog een toekomst
was voor de doorwerking van de Geref. begin
selen in ons volksleven. De jongeren, die de
eerste jaren niet mede beleefd hebben, kunnen
zich haast geen voorstelling vormen van het
enthousiasme, dat mannen als Kuyper en Rut
gers wisten te wekken in verschillende deelen
van ons land en daaruit is ook te verklaren
den moed, waarmede zy die haar oprichting on
dernamen bezield waren. Het is toch ontegen
zeggelijk een daad van beteekenis geweest om
in een klein land als het onze, waar bovenal
zoo vele geleerden en aanzienlijken waren, die
over een dergelijke onderneming minachtend
de schouders ophaalden, zoo iets tot stand te
brengen. Maar zy kwam er en zy begon haar
arbeid. Wanneer we terugzien op haar afge-
legden weg, zal men moeten zeggenhet is
goed gegaan. Er zyn ook in haar geschiedenis
drroeve bladzijden, waarop bittere teleurstel
lingen vermeld staan, maar tot dusver bleef zy
grijpen naar het ideaal, dat haar wenkte. Doch
zy is nog lang niet, waar zy wezen moet en
wie nu wat haastig uitgevallen is, zal licht
zeggen het gaat veel te langzaam; we komen
er op deze wyze nooit, doch we mogen niet
vergeten, dat dit een werk voor geslachten is.
Er is weer nieuwe ijver ontwaakt en overal
werden 'Commissies gevormd, welke beproeven
zullen den financieelen toestand te verbeteren en
er bestaat gegronde verwachting, dat deze
pogingen wel slagen zullen. Er is echter iets
anders, dat zorg baart. De Theol. Faculteit
heeft reeds heel wat tot stand gebracht, al
moet er nog veel verricht worden. Een man
als Prof. Woltzer heeft zyn tyd ook niet onge
bruikt gelaten en de zoon tracht in 't spoor
van zijn geleerden vader te wandelen. De
litherarische Faculteit neemt reeds een zeer
eervolle plaats in, al is het waar, dat zy aan
versterking behoefte blijft houden. Te veel
wordt er nu nog van de mannen gevraagd, die
haar lasten moeten dragen. Maar de juridische
Faculteit kan nog niet goed op het verhaal
komen. Zy heeft trouw gearbeid, daar gaat
niets van af, maar met haar reuzen-taak schiet het
niet zoo hard op. We zeggen dit niet als een
verwyt, want eenigermate begrijpen we, voor
welk een enormen en gewichtigen arbeid zy
staat. Dan komt er nog bij, dat zy, waar er
zoo groot gebrek aan bekwame mannen is die
zich voor het gemeene-best willen of kunnen
geven, ook nog zooveel ander werk heeft. Dit
mag wel nopen tot groote waardeering, doch
de vraag, waarop het aankomt is deie of zy
in de juiste richting vooruitgaat. We gelooven
het nog wel, maar de laatste dagen zyn niet
gunstig in dit opzicht geweest. Wy die buiten
de gerezen moeilijkheden staan, krygen slechts
een indruk en we geven dien weer zonder meer.
Er is een begin van een medische Faculteit,
welke hope biedt, maar het is nog maar een
begin. Hoeveel is er derhalve nog te doen,
voor we zeggen kunnenwe zyn er.
Geld is er derhalve nocdig, maar wat meer
zegt mannen met zeldzame ja buitengewone
gaven moeten - er ook in de toekomst zyn, zal
bereikt worden, wat als wensch in het hart
leeft. En zulke mannen kan God alleen door
Zyn Geest verwekken. Daarom moet het gebed
vermenigvuldigd worden. Het gaat hiermede
om de toekomst van ons volk. Er hangt men-
schelykerwyze gesproken zooveel van af, hoe
het gaan zal met de ontwikkeling van de Vrye
Universiteit.
De Heere geve over al den arbeid aan de
School en aan de Universiteit Zyn rijken zegen.
Bouma.
ZENDIXG,
Magelang, 17 Mei '15.
Amice. (Slot.)
Wanneer we nu, geleid door verschillende
berichten over iemand, die in een desa woont,
die persoon gaan bezoeken, dan komt de vraag
waarover moet ik nu met' dien man spreken,
zoo, dat hy iets gevoelt van de beteekenis der
heilboodschap, die wy hem mogen brengen.
En dan is voor my het antwoord op deze vraag
spreek den eersten keer in een koempoellan, of
met den afzonderlijken Javaan, als regel over
de macht van Jezus Christus over de booze
geesten.
Op de vraag tochwat wordt door den
Javaan als ellende gevoeld, is het antwoord
de macht van de booze geesten. De vreese-
lykste verhalen gaan over de macht van die
geesten rondvoor die geesten vreezen ze, die
geesten trachten ze gunstig te stemmen of te
misleiden.
Die booze geesten achtervolgen den mensch
en laten hem zelfs in het graf niet met rust.
Ontwikkelde Javanen lachen om die booze
geesten in gezelschap van de Europeanen, maar
in 't geheim brengen ze offeranden om ze weer
gunstig te stemmen.
Nu kunt ge tot die menschen spreken over
den Christus, die van zonde en schuld bevrijdt,
over den Christu9, die ons van den leugen ver
lost en het waarachtige pad ons wijst, over de
liefde van den Christus tot het verlorene, en
de Javaan zal luisteren in meerdere of mindere
matemaar zyn aandacht wordt gespannen
als ge over booze geesten gaat handelen, en'
over den Christus die ons uit Satans macht
verlost. Die booze geesten vormen het middel
punt van zyn overwegingen, en dat Christus de
verlosser is wordt hem het duidelijkst, wanneer
ge hem vertelt, dat van de macht dier geesten
Christus verlost. De geschiedenis van de be
zetenen in Gadara maakt indruk dat is voor
hem iets ongehoords.
Onlangs was ik in een desa, om iemand te
bezoeken van wien men my verzekerd had,
dat hy wel over den Christelyken godsdienst
wenschte ingelicht te worden. Onder de ge
sprekken, die van lieverlede op den godsdienst
kwamen, liep de man telkens weg; dan moest
hy dit en dan weer wat anders in orde brengen.
Ten slotte ging het over de booze geesten,
maar toen liep de man niet meer wegmet
volle aandacht luisterde hy en over dit onder
werp sprak hy meehy had. vertelde hy me,
de macht van die booze geesten in eigen familie
ervareneen broer van hem was zoo onder de
macht van die booze geesten gekomen, dat hy
krankzinnig dreigde te worden.
Enkele weken daarna kreeg ik een bezoek
van den man, die zoo door booze geesten ge
kweld werd. Hy was ingelicht door zyn broer
over den Christelyken godsdienst en wilde nu
meer weten hy wenschte, dat er in zyn desa
een koempoellan zou gehouden worden, welke
wensch we natuurlijk graag inwilligden. Sedert
dien is er in Kedjoeggan in de buurt van
Moentilan een nieuwe koempoellan ontstaan,
waarover de helpers gunstige berichten mee
brengen, en die zyn ontstaan dus te danken
heeft aan de mededeeling Christus verlost uit
de macht der booze geesten.
Leerzaam voor de richting waarin de predi
king zich moet bewegen is in dit opzicht ook
de school. Onlangs vertelde me een der onder
wijzers, dat hy by het vertellen van de bybel-
sche geschiedenis zooveel belangstelling vond
de kinderen mochten er zoo graag naar luis
teren. Maar nu had hy een geschiedenis ver
teld, waarbij de spanning, waarmee geluisterd
werd, hem by zonder had getroffen. En welke
geschiedenis was dit Dat was de geschiedenis
van den bezetene te Gadara. Die mededeeling
trof me. Ook de kinderen op de school hebben
het dikwijls over booze geesten. En de vrees
der kinderen leert ons welke vrees de grootste
is in de gezinnen waartoe ze behooren en welke
kant van de Evangelieprediking voor hen dus
de meest aantrekkelijke moet zyn.
De Javaan wordt Mohammedaan genoemd en
mjjns inziens ook terechthy wil dat zyn.
Maar daarom zou toch verkeerd doen hy, die
zyn prediking onder Javanen inrichtte voor een
Mohammedaansch gehoor. Een prediking voor
echte Mohammedanen moet anders zyn dan
voor den doorsnee-Javaan, omdat de innerlijke
overleggingen van zyn hart niet mohamme
daansch zyn, en by die innerlijke overleggingen
dient de prediking zich aan te sluitenen die
innerlykste overleggingen hebben op die booze
geesten betrekking. Zyn innerlykste vrees be
treft die booze geesten, zyn innerlykste hoop
is om uit die macht verlost te mogen worden,
en het is by die hoop dat de bovengeschetste
prediking zich aansluit.
Met hartelijke groete,
Uw br. in Chr.,
A. Merkelijn.
Schandelijk Alle Zendelingen der Hernhut
ters, die in Zuid-Afrika werkzaam waren, heb
ben den 23en Mei aanzegging gekregen zich
gereed te houden naar het kamp voor gevan
genen te vertrekken. Het verzoek van bisschop
Kalker om van dat lot verschoond te blyven,
ten einde het werk te kunnen regelen, scheen
weinig kans op inwilliging te hebben. Leze
krasse maatregel schynt als vergelding voor het
torpedeeren van de Lusitania te zyn bevolen.
Strijd tnsschen cultnnr en heidendom
Aan de Nederl. Zendingsbode van 18 Juni ont-
leenen wy het volgende karakteristieke bericht
„In verslagmaand werden in de bergland
schappen der onderafdeeling Paloe aan 177 meis
jes de tanden uitgeslagen. Dit oude gebruik
was op aandrang van het bestuur in de laatste
7 jaar niet meer in toepassing gebracht. De
Magaoe van Koelawi bracht alle schuldigen naar
den controleur.
By onderzoek bleek, dat het voornaamste
onderhoofd, de z g. „galaran", een oude man,
van het onvervuld zyn van de betrekking van
inlandsch assistent te Lemo en van de afwezig
heid van den Magaoe had gebruik gemaakt om,
na ruggespraak met verschillende andere hoof
den in zyn kampong, met goedvinden der be
trokkenen, de meisjes van 6 tot 15 jaar de tanden
te laten uitslaan, welk voorbeeld weldra elders
gevolgd werd. De „galaran" werd gestraft
met ontslag uit zyn waardigheid en Vs jaar
dwangarbeid. De kamponghoofden, die hebben
medegewerkt, zoomede de personen, die de tanden
hebben uitgeslagen (de balians), werden gestraft
van 14 dagen tot 3 maanden ten-arbeid-stelling".
Dit is een sterk sprekend voorbeeld van, zy
het dan onwillekeurig, ingrijpen van deRegeering
in den godsdienst van het volk. Het is bekend,
dat het tandenvylen een animistisch gebruik is,
dat het slachtoffer moet beschermen tegen de
geesten, al is op vele plaatsen de oorspronkelijke
beteekenis vergeten."
,üe zaak wordt overwogen".
In April (en hoe nu, in Juli?) waren er in
Engelsch-Indië, volgens opgave van den onder
koning, 442 vreemde Zendelingen, meest Duit-
schers, op hun post in vrijheid, zy het onder
parool, en 115 geinterneerd (waarom Een
lid in het Engelsch Hoogerhuis vroeg, of de
regeering het verantwoord vond, al die „vijan
delijke" vreemdelingen vry te laten, en het
antwoord was, dat de regeering niet wist hoe
het er mee stond en de zaak werd overwogen.
Wel ja, stop alle Zendelingen maar in de ge
vangenis, omdat zy Duitschers zynEn
hoe is het in Zuid-Afrika gesteld?
Een goede tijding.
Mogen de Engelsche autoriteiten en overheden
al daden doen, waarvoor het heidensch Japan
zelfs zich wacht, het schynt dat de Engelsche
Zendingsvrienden, of tenminste de Engelsche
Zendelingen, dit alles niet onder een „God
wil het" toejuichen. Tenminste, de volgende
goede tijding wyst daarop.
„Het is wel te denken, dat by de stemming,
die thans in Engeland heerscht, het voor de
Zendingsvrienden moeilijk is, om te protesteeren
tegen de behandeling, die Duitsche Zendelingen
van de Engelsche regeering ondergingen.
Toch schreef een voorstander van de Zending
„Ik kan in waarheid zeggen, dat het lyden
van de Duitsche Zendelingen my evenzeer ter
harte gaat, a's waren het myn eigen landslie
den, en ik kan my goed voorstellen, hoezeer
de Duitsche Zendelingskringen daardoor ten
hoogste onstemd zyn. Op de besten in onze
Zendingskringen hebben deze treurige voor
vallen de uitwerking, dat zy den arbeid der
Duitsche Zendelingen nog hoog er zyn gan
schatten als te voren en van harte er naar
streven, de Duitsche Zending te helpen bescher
men en te onderhouden. Aan de bemoeiingen
dezer kringen is het te danken, dat de Zen-
dingszusters, die uit Kameroen naar Engeland
gebracht werden, spoedig naar Duitschland
mochten doorreizen. Ook in Zuid-Afrika en
Indië konden Engelsche missionairs veel tot
verlichting van de gevangen Duitsche Zende
lingen doen."
Een lichtje in den donkeren nacht, noemt
de Geld K. het.
Oiis eerste legaat.
De Zeeuwsche Zendingskas ontving haar
eerste legaat. De heer Mulder, voor eenige
maanden te Goes overleden, had toch ook aan
den arbeid der Zending gedacht. Niet minder
dan f 1000 wenschte hy voor dit werk te be
stemmen.
Dat die f 1000 met dankbaarheid door de
Zendende kerk zyn aanvaard, behoeft zeker
geen betoog. Nog maar weinige jaren is het
dat wy onze „eigen Zending" hebbendoch
uit dit legaat blykt het opnieuw, dat ons
Zeeuwsch volk zyn „eigen Zending" liefheeft.
Wy brengen het feit dezer erflating onder
de aandacht van onze broeders en zusters, die
door den Heere rykelyk met aardsche goederen
zyn bedeeld, en zich geroepen zien voor het
Koninkrijk Gods wat „na te laten." Dat gy
aan de kerk en de armen denkt, aan de scholen
en stichtingen van barmhartigheid, is uitnemend.
Maar de Zending wil ook gaarne een plaatsje
hebben in uw testament Het adres is eenvoudig
Aan den Kerkeraad der Geref. kerk van
Middelburg A, als zoodanig vei tegenwoordi-
gende het bestuur van de Zending der Geref.
kerken in Nederland."
J. D. Wielenöa.
De adressen der verschillende vergaderingen
van Zendings-arbeiders op Midden-Java zyn
Scriba van de algem. vergaderingds. L
Netelenbos te Wonosobo
Scriba van de afzonderlijke vergadering van
Dienaren des Woords: ds. K. v. Dyk te Ke-
boemen
Scriba van den Raad van Toezicht op de
Keucheniusschoolds. A. Merkely n te Magelang
Scriba van den Raad van Toezicht op de hos
pitalen de heer K. Dykema, w.n. directeur
v. d. Keucheniusschool te Djocjacarta.
Kerk- en üchoolnieaws.
TWEETAL
te RotterdamJ. C. Rullmann te Utrecht en
J. Thijs te Hattem
te GaastmeerG. A. Langhout, te O. en W.
Bildtzyl en
A. Schweitzer te Buiksloot.
BEROEPEN
te Oosterend (Fr.)P. Ch. v. d. Vliet te St.
Pancras
te MeerkerkR. Brouwer te Haamstede
te Hellevoetsluis en N. HelvoetG. v. d. Zanden
te Renkum
te RotterdamJ. Thys te Hattem.
AANGENOMEN
naar WoudsendE. Zwiers te Asperen.
BEDANKT
voor Broek op LangendykR. E. van Arkel
te Soest;
voor 's GravenmoerP. v. Hoven te Krimpen
aan de Lek
voor Waardhuizen: W. Weener te Vianen.
Voor het 2de kerkgebouw van Overtoom
is o. a. een gift ingekomen van f 10.000 van N. N.
Aan de Vrye Universiteit is geslaagd voor
het candid.-ex. 2e ged de heer D. C. Karssen.
Dinsdagavond nam dr. B. J. Esser, wegens
vertrek naar Poerbelinggo, afscheid van de ge
meente van Rotterdam met Matth. 20 28.
Namens den Kerkeraad en de Zendingscom
missie werd hy toegesproken door ds. C. B.
Bavinck, terwijl de gemeente hem toezong Ps.
121 4. Velen waren opgekomen, waaronder
vele dienaren des Woords uit den omtrek.
Legaten. Wylen mej. J. Nevels te Ommen
heeft haar gansche nalatenschap, bestaande uit
huizen en boerderijen, vermaakt aan de Geref.
kerk aldaar.
De Utrechtsche Zendingsvereeniging ont
ving uit Hilversum een legaat van wylen mej.
K. S. H. groot f1000,— en een legaat van
N. N. te N. groot f25,500.
De vier saamwerkende Zendingsvereeni-
gingen (in de Ilerv. Kerk) vragen f 64,000 voor
bet uitzenden van zeven jonge mannen, die hun
studie hebben voltooid. Een predikant heeft
reeds f2000 gezonden.
Intree te Geldermalsen, ds. R. H.Nieborg,
overgekomen van Bleiswyk met 1 Tim 1 15,
na bevestigd te zyn door ds. v. d. Bosch van
Culumborg met Matth. 10 41a.
In het Kerkbericht voor Roomsch-Katho-
lieken te Vlissingen komt de volgende waar
schuwing aan de Belgische vluchtelingenvoor
In den loop dezer week is onder de Belgische
vluchtelingen alhier gratis verspreid een bijbeltje,
uitgave van het Nederlandsch Bijbelgenootschap,
en gestempeld met de volgende woorden „offert
par un élève des écoles dudimanched'Amérique"
(aangeboden door een leerling van de Ameri-
kaansche Zondagscholen). Met allen nadruk
keuren wy zulk eene propaganda af, die een
allertreurigste gemoedsgesteltenis verraadt by
degenen, die aan dergelijke verspreiding mede
werken. Wat toch is 't doel Tracht men
niet degenen, die toch reeds zoo zwaar door
den wreeden oorlog zyn getroffen en have en
goed in vele gevallen grootendeels verloren
hebben, nog te berooven van den grootsten
schat, 't echte katholieke geloof Treurig is 't
en niet genoeg af te keuren dat in deze tijden
en omstandigheden het wordt aangedurfd zulk
eene verspreiding te doen. Doch wy protes
teeren niet alleen, wy herinneren de katholieke
Belgische vluchtelingen ook aan hun gewetens
plicht om deze boekjes uit hunne woningen te
verwijderen, of liever duidelijker gezegd, om
dergelijke geschriften terstond te verbranden
en aldus te zorgen dat noch zy zeiven noch
anderen schade lyden in hun katholiek geloof.
Wy, katholieken, achten de H. Schrift hoog,
en hebben onze eigene uitgaven, en verlangen
niet dat men ons dergelijke uitgaven ongevraagd
en met zulk een verwerpelijk doel opdringe.
Ah In de „Geld. Kerkb." deelt ds. C.
L, F. van Schelven mede, dat van officieele zijde
hem gemeld is, dat dr. H. C. Rutgers geen
toestemming heeft gekregen voor het spreken van
een stichtelijk woord, nu hy tot een anderen
staat des levens is overgegaan. „De kerken van
Heteren en Zetten deden dus iets verkeerds",
n.l. door hem te laten optreden en wy voegen
er by dr. Rutgers zelf ook. „De Heraut" schynt
dus verkeerd te zyn ingelicht. Maar zou de
classe Edam nu eens niet aan de kerken kunnen
meedeelen, hoe deze zaak zit? Dergelijke
persoonlijke" dingen publiek te behandelen is
hoogst onaangenaam, ook voor de betrokken
personen de classes kunnen dit voorkomen door
aan de kerken zulke gevallen bekend te maken,
hetzij per bericht in de kerkelijke bladen, hetzy
per circulaire.
De Geref. Zondagsschoolvereeniging „Ja-
chin", die dit jaar te Rotterdam haar jaarver
gadering houdt, zal deze jaarvergadering in
leiden door een bidstond, op Dinsdag 27 Juli,
des avonds te half acht uur, in de Geref. kerk
aan de Hovenierstraat, waarby als voorganger
zal optreden ds. J. Douma, van Watergraafsmeer.
In de Diergaarde te Rotterdam wordt Woens
dag 28 Juli de jaar vergadering gehouden. Aan
de beurt van aftaeding als bestuurslid zyn de
heeren prof. Grosheide en A. Verleur.
Ds. J. P. Tazelaar te Weesp, zal retereeren
over de vraag „Welke is de beste wyze, om
de leerlingen, die boven de Zondagsschooljaren
zyn gekomen, verder te bearbeiden?"
Enkele vragen en voorstellen zyn ingediend
door de af deelingen.
Ook ds. W. H. Gispen, van Zwolle, zal het
woord voeren.
De volgende circulaire is aan de diako-
nieën onzer Geref. kerken verzonden:
Eerw. Heeren en Broeders.
Na ernstige overweging besloot het Comité,
in overleg met de Commissie van Advies, dit
najaar D.V. de Centrale Diaconale Conferentie
te houden.
Hoewel tyd en plaats nog niet bepaald zyn,
noodigen wy uwe Diakonie vriendelijk uit, de
punten van behandeling zoo spoedig mogelyk,
in elk geval vóór 24 Juli a. s. te willen op
zenden aan het adres van den len Secretaris.
Namens het Commités
P. J. J. Meij, Voorzitter, Arnhem.
R. Broekhuizen, le Secretaris, Meppel.
Meppel, Juni 1915.
Aan de Theol. School te Kampen is ge
slaagd voor het le ged. candid, examen de he^r
J. D. Boerkoel van Haarlem; voor 'tpropaed.
examen de heer A Noordewier van Meppel en
de heer D. Herstel van 's Hertogenbosch.
Aan de Vrye Universiteit zyn geslaagd
voor het prop. examen theol. de heeren G. J.
de Goede en A. Ringnalda.
Aan de Theol. School slaagde ook nog
voor het prop. examen de heer P. van Dyk,
hoofd eener Chr. School te Kampen.
Ofliciëale Berichten.
L. S.l
De Classis Axel der Gereformeerde kerken
in Nederland heeft in hare vergadering van 1
Juli 1915, bygestaan door de Deputaten der
Part. Synode van Zeeland, peremptoir geëxa
mineerd en met algemeene stemmen toegelaten
tot den dienst des Woords en der Sacramenten
den Eerwaarden Heer H. Brouwer H.Mzn
beroepen Dienaar des Woords van de kerk te
Schoondyke.
Namens de Classis voornoemd,
J. H. Lammertsma, scriba.
Axel, 2 Juli 1915.
Haamstede6 Juli 1915. Tijdens Z.Ews. kort
hierzyn mocht onze geliefde Leeraar ds. R.
Brouwer voor de derde maal eene roeping ont
vangen, nu van de kerk van Meerkerk.
