net Kerkelijk gezang.
XX.
We stemmen volkomen in met de gedachte
van Dr. A. Kuyper in „Onze Eeredienst", dat
de Psalmen in diepte van geestelijken gang
verre alles te boven gaan, wat zich daarna als
kerklied aandiende of daarboven heeft pogen
te stellen Hp schrpft o.a. zoo naar waarheid,
op blz. GO: „Aan dichters van eersten rang
heeft het ons de laatste eeuw niet ontbroken,
en toch, als ge saamleest al wat uit Bilderdpks,
Da Costa's, Beets', Ten Kates en Hasebroeks
gedichten, als kerklied bruikbaar zou zpn, hoe
schraal is dan niet de oogst zelfs in Ten Kates
Psilmen, en hoe gevoelt ge dan niet aanstonds
weer bp het openslaan van uw Psalmbundel,
dat hier de grondtoon zooveel dieper, toon en
taal zooveel verhevener, de kreet van heimweê
zooveel doordringender, het besef van bange
worsteling zooveel nijpender is. Bp de Psal
men voelt ge u beschaamd, dat de worstelingen
van uw eigen hart zoo oppervlakkig zpn, ver
geleken bp wat deze mannen Gods doorwor
stelden. Bp de liederen, die anderen U voor
zongen, zegt ge telkensHet geeft de diepte
van mpn eigen leven niet weer."
In het algemeen is dit waar maar dat geldt
niet precies van eiken psalm of van elk psalm
vers apart evenmin als van elk vrp lied.
Leg bijvoorbeeld eens naast elkaar Psalm 83
en Luthers lied: „Een vaste burcht is onze
God", door hem gedicht in 1529 toen hp zich
voorbereidde voor den Rijksdag te Augsberg,
en waarbp hij den inhoud van ps. 46 ten
grondslag nam. Een vers als dit:
„Beef, Satan! Hij, die ons geleidt
Zal u den vaan doen strijken.
Delf vrouw en kind'ren 't graf,
Neem goed en bloed ons af,
Het brengt u geen gewin
Wp gaan ten hemel in
En erven Koninkrijken,"
zal toch voorzeker meer weerklank vinden in
de harten der godvruehtigen dan psalm 60 5
„Het trotsche Moab, overheerd,
Strekt mp ten waschpot, diep verneerd
Ik werp op Edon mijne schoe
En eigen hem ten knecht mp toe", enz.
De zuiver-Israelietische beeldspraak in onze
Psalmen wordt door vele psalmzingers ook
totaal niet begrepen. Ze zingen maar uit volle
borst mee, evenwel zorder te verstaanwat zp
zingen.
En om de proef op de som te nemen, zoudt
ge eens een onderzoek moeten instellen naar
onze gemeenteleden, wat zij denken enbedoilen
wanneer zp bijvoorbeeld (niet een minder be
kenden, maar den zeer bekenden en geliefden)
68sten psalm zingen.
Wat denken die zangers van vers 2, als zp
mede instemmen
„Bereidt den weg, in Hem verblijd,
Die door de vlakke velden rijdt"
Wat denkt de gemeente als zp aanheft vs. 8
„Dat Bazans hemelhooge berg
Met al zpn heuv'len Sion terg'
En wane t' overtreffen".
Het is mp wel eens opgevallen, dat met
bezieling aangeheven werd
.Gods wagens, boven 't luchtig zwerk,
Zpn tien- en tienmaal duizend sterk,
Verdubbeld in getalen
Bij hen is Zpne majesteit,
Een Sinaï in heiligheid,
Omringd van bliksemstralen"
en als dan na afloop der godsdienstoefening
navraag gedaan werd aan volwassen broeders
en zusters uit de gemeente, wat de zin was van
dit vers," bleek schier niemand er iets van te
vatten.
Op Paschen na gepreekt te hebben over
„Dood! waar is uw prikkel? Hel, waar is uwe
overwinning Gode zp dank, die ons de over
winning geeft door onzen Heere Jpzus Chris
tus" kan een Dienaar des Woords in zpn
verlegenheid om een geschikt psalmvers te
vinden, de gemeente vers 11 uit dien psalm
op de lippen laten nemen
„Gewis, zoo hoog de nood mag gaan,
God zal Zpns vpands kop verslaan
Dien haar'gen schedel vellen
Die trotsch, wat heilig is, onteert,
En, daar hp schuld met schuld vermeêrt,
Zich tegen Hem durft stellen."
En zoo voorts.
Gewillig geeft de gemeente gehoor aan het
verzoek om dit vers aan te heffen. Maar be
grijpt ze de beeldspraak? Gevoelt zp iets van
aanpassing aan het bediende Woord Gods
Worden niet vaak zulke verzen maar meege
zongen (om geen ander woord te gebruiken),
zonder dat die zingende schare den inhoud zich
eigen gemaakt heeft 1 Trouwens er behoort
heel wat oefening in denkgymnastiek toe om
de Oudtestamentische beeldspraak om te zetten
in eene Nieuwtestamentische geloofsuiting.
O i. worden veel psalmverzen gezongen en
telkens weer gezongen, uit kracht der gewoonte,
zonder dat men weet, wat men bezingt.
Er is slechts een bdrekkelijk aantal psalmen
en psalmverzen, waarvan de gemeente zich den
inhoud heeft toegeeigend en die zp waarlijk
zingt uit de volheid des gemoeds. Vandaar
dat we hetgeen Dr. Kuyper schrpft over den
zooveel dieperen toon der Psalmen, volstrekt
niet op alle psalmverzen kunnen toepassen,
evenmin als de genoemde oppervlakkigheid
geldt van alle vrpe liederen.
Daar zpn wel vrpe liederen, die in de harten
der Nieuwtestamentische geloovigen, heel wat
maar weerklank vinden en dieper snaren des
gemoeds doen trillen, dan sommige psalmverzen
uit onzen bundel.
Een groot deel van de psalmen wordt nooit
gezongensommige verzen slechts zeer zelden
gebruiktterwpl slechts een klem deel der verzen
in onze saamkomsten gedurig weer wordt aan
geheven. De tpd is vrp wel voorbij, dat een
predikant zpn gemeente eiken Zondag begin
nende bp Ps. 1 1 en eindigende bp Ps. 150 3
't vervolg liet zingen uit den psalmbundel.
Bp menig vers rpst evenwel de vraag in ons
op: „Wat zullen die zingende broeders en
zusters toen toch wel gedacht hebben Menig
psalmvers gaat geheel om buiten den gedach-
tengang en buiten de ervaringssfeer van nieuw
testamentische geloovigen.
Het wordt een gedachteloos en zinloos zingen
op die manier.
Er is geen sprake van, dat hun geestelijk
leven meer verdiept wordt door het zingen van
zulke buiten eigen ervaring en gedachtenwereld
omgaande verzen, dan wanneer zp aanhieven
„Ontwaak, gij die slaapt, en sta op uit de doön
Eu Christus zal over u lichten
Zoo wekt u, zoo dringt u, als Broeder, Gods Zoon,
Eer Hp u als Rechter komt richten.
Ontwaak en sta op het gevaar is zoo groot.
Wie kiest, o verdwaasde! voor 't leven den
[dood
of een der verzen uit Paul Gerhards lied
„Beveel gerust uw wegen,
Al wat u 't harte deert,
Der trouwe hoed' en zegen
Van Hem, die 't al regeert
Die wolken, lucht en winden
Wpst spoor en loop en baan,
Zal ook wel wegen vinden,
Waarlangs uw voet kan gaan."
Er bestaan inderdaad een aantal zeer goede
vrpe liederen uit den eersten christentijd, uit
de dagen der Hervorming en ook enkele liederen
uit den laatsten tpd, die kunnen getoetst aan
den inhoud der H. Schrift en aan onze Gere
formeerde Belpdenis, en wanneer zp conform
Schrift en Belijdenis gevonden werden, door
onze kerken zouden kunnen aanvaard en toe
gevoegd aan de „Gezangen" welke wp nu achter
Ps. 150 vinden, terwjjl het aan de vrijheid
der plaatselijke kerken overgelaten kon worden
of zp al dan niet gebruik wenschen te maken
van die kerkliederen. Vooral zou moeten
gelet worden op de behoefte aan liederen op
onze Christelijke Feestdagen, bp de bediening
der sacramenten, bp de bevestiging van ambts
dragers, bp de kerkelijke huwelijksvoltrekking,
want aan zulke verzen zal ook het eerst
behoefte gevoeld worden. We zouden geen
„gezangenbundel" wenschen, die onzen psalm
bundel kwam verdringen. Daar zpn alle echt-
Gereformeerden tegen, maar wat gevraagd
wordt is een zeker aantal vrpe liederen, die
als aanvulling achter onze Psalmen, kerkelijk
gesanctionneerd zou kunnen worden gebruikt
iu onzen publieken eeredienst. Principieele
bezwaren, die den toets kunnen doorstaan,
worden niet geopperd. Wat ge meest hoort
noemen zpn praktische bezwaren, die meer
voortkomen uit angstvalligheid en uit een
geest der dienstbaarheid, dan wel uit een hoog
geestelijk gestemd geloofsleven, dat God aan
roept door den Geest als Abba, Vader!
Kerkhof.
Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Ge
reformeerden Grondslag.
De Vereeniging, waarvan onze Vrpe Uni
versiteit uitgaat, zond haar 35ste jaarverslag
de wereld in en hoopt op 8 Julias, hare jaar
vergadering te houden in Groningen.
Daags tevoren wordt eene wetenschappelijke
samenkomst gehouden die ten vorigen jare
in Utrecht zoo schoon slaagde en waar nu
dr. H. Bavinck een referaat met stellingen ver
dedigt, getiteld Over het OnbewusteIn bro
chureformaat van ruim 40 bladzijden is dit re
feraat gedrukt verkrijgbaar voor alle deelne
mers aan de comparitie. Ook zp, die niet in
de gelegenheid zpn deze vergadering bp te
wonen, kunnen dit stuk philosopliie zich aan
schaffen en op hun studeerkamer genieten.
De groote afstand zal voor velen uit onze pro
vincie wel een belemmering zpn om die saam
komst bp te wonen.
In de ure des gebeds, die aan den vooravond
der jaarvergadering wordt gehouden, zal dit
maal voorgaan de Rotterdamsche leeraar dr.
H. Kaajan.
De leiding der vergadering is opgedragen
aan professor Woltjer Senior. Prof. Fabius
hoopt in de middagbijeenkomst te refereeren.
Het jaarverslag biedt ons behalve een re
sumé van de vorige jaarvergadering de volgende
bizonderheden
,Van de veertigtal stichters der V. U., waar
van bp het begin van het vereenigingsjaar nog
10 in het land der levenden waren, overleden
de heeren J. A. ter Wolde en W. Ilovy, wier
verdiensten voor de vereeniging in het licht
worden gesteld.
Wat de saamstelling van het bestuur betreft
werd de heer Th. Ruys Gzn., die het vorig
jaar moest aftreden en niet herkiesbaar was,
vervangen door den heer J. H. de Waal Ma-
lefijt, die ook in plaats van den heer Ruys tot
voorzitter werd benoemd.
Aan de beurt van aftreding is thans de heer
II. W. van Marie Jr.
Het aantal leden en begunstigers nam ook
dit jaar belangrijk toe, dank zp de trouwe
hulp van de broeders die met zooveel inspan
ning en ijver steeds voortgaan met propageeren.
Het totaal cijfer in het vorig verslag was
386 leden en 11942 begunstigers, thans 394
leden en 12963 begunstigers.
Dat het ledental ook nu weer toenam, is
verblijdend jammer, dat dit niet kan worden
gezegd van hen, die meer dan f25 per jaar
bijdragen.
Niet genoeg kan worden bedacht, dat eene
Vereeniging, die een Universiteit moet onder
houden, op grootere bijdragen moet kunnen
rekenen dan eenige andere vereeniging van on
derwijs.
Telkens hoort men, dat er eerst voor plaat
selijke behoeften gezorgd moet worden maar
men vergeet daarbjj te bedenken, dat de Vrpe
Universiteit bp de plaatselijke behoeften be
hoort.
Zp is toch een school voor geheel ons land
en dient zoowel voor Urk als voor Amsterdam,
voor Rotterdam evengoed als voor Pingjum.
Als eenige Christelijke universiteit in ons
vaderland, vraagt ze met goed recht de mede
werking van allen, die den Christus naar de
Schriften belijden.
Het tekort over dit jaar is, dank de ver
meerdering van inkomsten, niet zóó aanzien
lijk als vorig jaar, maar toch zoo groot, dat
verhooging van het cijfer der contributie drin
gend noodzakelijk is.
Waar in 1913 ruim f17000 van het kleine
kapitaal der Vereeniging moest worden alge-
schreven, wordt dit nu met ruim f12000 ver
minderd.
Was er dit jaar geen tekort geweest, dan
had door de ingekomen legaten het kapitaaltje
der Vereeniging eenigzins vergroot kunnen
worden, maar niettegenstaande die legaten
nogal belangrijk waren, wordt het bedrag er
van door dat van het tekort nog ver overtroffen.
Wat de medische faculteit betreft, wordt
met blijdschap vermeld de benoeming tot lec
tor van dr. F. J. J. Buitendijk en voorts ver
klaard, dat de noodzakelijkheid tot uitbreiding
der faculteit niet uit het oog wordt verloren.
Het batig saldo der faculteit bedroeg op 1
Jan. 1915 f 33,237,93Vsdank zp vooral den
ontvangen steun uit het Van-Coeverden-Adriani-
fonds, bedragende voor 1913 f 8464,74 en voor
1914 f10,750.
Voor het nieuwe gebouw der Vereeniging
bestaat nog altijd geen ander uitzicht dan de
geteekende plannen en de ontvangen gelden,
die nauwkeurig worden beheerd en nu met de
rente van 1914 op de balans voorkomen tot
een bedrag van f 40,875,57 Vs- Dit bedrag, ver
hoogd met de toezeggingen, die uitgekeerd
zullen worden, zoodra met den bouw begonnen
wordt, komt nog niet tot de f 50 000, die des
tijds werden genoemd, vóór tot bouwen zou
worden overgegaan.
Met waardeering spreekt het verslag over
den arbeid van de Directrice van het Hospi
tium en van de broeders correspondenten en
agenten. Langzaam, zeer langzaam gaan ook
de Geref. broeders buiten de grenzen van ons
Vaderland hunne sympathie op stoffelijke wijze
uiten.
Alles overziende, eindigt het verslag met de
opmerking, dat Gods zegen in 1914 onmisken
baar op de Vereeniging en hare stichting heeft
gerust. In de voor ons land en volk ook op
economisch gebied veelzins zoo moeilijke dagen
heeft het de Vereeniging en ook hare Univer
siteit aan niets ontbroken.
In de Septembermaand mocht de Universi
teit en wie zou hier bij wpze van tegen
stelling niet denken aan die van Leuven
weer als gewoonlijk hare lessen openen, al was
het dan ook bjj afwezigheid van een aantal
studenten, die, in dienst van Koningin en Va
derland, in onze garnizoensplaatsen, op onze
forten en aan onze grenzen onder de wapenen
stonden.
De naamlijst der studenten geeft aan dat in
geschreven waren voor den cursus 1914/15in
de godgeleerdheid 81 studenten (vorige cursus
73)rechten 43 (vorige cursus 49)letteren
23 (vorige cursus eveneens 23) geneeskunde
7 (vorige cursus 9).
Over het geheel werden in den verloopen
cursus 66 examens afgenomen, waarbij slechts
1 candidaat werd afgewezen. Niet minder dan
12 promoties hadden plaats 6 in de theologie,
5 in de rechten en 1 in de classieke letteren.
Aan examengelden werd geïud f2290. De col
legegelden beliepen f10960, de contributiën
f25986,22 en de collecten f16457,53V2.
Alle professoren werden gespaard en moch
ten schier onafgebroken hun arbeid verrichten.
Alle Zeeuwsche Ke ken hebben tweemaal ge
collecteerd. Het aantal leden en begunstigers
bleef in onze provincie vrp wel stationair. De
poging om meer leden en contribuanten te
werven, ten vorigen jare in Juli op touw ge
zet door enkele oud-leerlingen der V. U. in
onze provincie, mislukte door de intrede van
den rampzaligen oorlogstoestand. Binnenkort
zal evenwel het gevormde Comité die zoo noo-
dige zaak weer ter hand nemen, en we twp-
felen er niet aan of dan zal het blpken, dat
ook de Zeeuwen onze Universiteit een goed
hart toe dragen en niet gedoogen kunnen, dat
zp in noodlijdenden toestand zou blijven ver-
keeren. Kerkhof.
Op de leer!
Deze uitdrukking stelt de beteekenis van het
ouderlingenambt kenmerkend in het licht. De
ouderlingen gaan niet alleen naar de kerk om
gesticht en onderwezen te wordenzp zpn ook
„critisehe" hoorders; 't is hun taak toezicht te
houden op de prediking van het Woord over
homiietische hoedanigheden hebben zp niet te
oordeelen doch zp zitten op de leer, d. w. z. zp
hebben nauwlettend toe te zien, dat er op den
kansel niets gebracht wordt wat in strpd is
met de leer der waarheid, gelpk deze naar de
H. Schrift uitgedrukt ligt in onze Belijdenis
schriften.
Dat de ouderlingen, om recht over de juist
heid der prediking te kunnen oordeelen, ook zelf
ernstige onderzoekers der Schrift moeten zpn,
ligt voor de handhet bevestigingsformulier wpst
daar uitdrukkelijk op. Zeker, ook onder de
ouderlingen zpn er onderscheidene gavende
een heeft vooral de gave om huisbezoek te doen,
een ander meer het charisma der kerkregeering
een derde is met name ingeleid in de waar
heid doch zp allen zitten toch op de leer
Hieruit leidt de redacteur van het Geref
Kerkbl van Dr. en Ov. af, dat alleen de ouder
lingen den dienst der gebeden hebben te ver
richten in de consistorie. Dezelfde inzender van
voor 14 dagen, de heer Lmeent hierop op de
volgende wpze de aandacht te moeten vestigen
Hooggeachte Redactie!
Nogmaals roep ik beleefd uwe gastvrijheid
in ik hoop er geen misbruik van te maken.
Allereerst mpn dank aan ds. Wielenga voor
zpn epistel onder mpn stukje over het bidden
en danken in de consistorie voor en na de
godsdienstoefening. Door het onderschrift ben
ik echter nog niet van inzicht veranderden
het spijt me, dat ds. W. een paar vragen, op
wier beantwoording ik ook juist gesteld was,
laat liggen.
Noch D. K. O., noch bevestigingsformulier
zeggen zoo schrijft ds. W. dat dit bidden
of danken van de diakenen niet behoort tot den
ambtelijken arbeid van een diaken. Ik ben zoo
vrp het om te keerennoch D. K. O., noch
bevestigingsformulier zeggen, dat het er wel
toe behoort.
Genoeg, geachte Redactie, de bedoeling van
dit schrijven is enkel en alleen, om mee te
deelen, dat ds. G. Wielenga, van Zwolle, deze
ambtelijke verrichting niet acht te behooren
tot het ambt van een diaken. Ook spraken zich
enkele predikanten, die ik over deze kwestie
m. i. een belangrijke sprak, in dien geest uit.
De Zwollesche ds. Wielenga deelt ons ge
schrijf in het „Gereformeerd Kerkblad van
Drente en Overpsel" d.d. 19 Juni 1.1. aan zpn
lezers mee, en zegt aan het slot daarvan
het toezicht op en het leiding geven bp de
bediening des Woords behooren tot het ambt
der ouderlingen. Zp alleen zitten op de leer,
en daarom ligt het in den aard der zaak, dat
zp voor en na den dienst bidden en danken.
Zp vragen voor den Dienaar die uit hun kring
en onder hun toezicht optreedt.
Daarom zouden wp de diakenen nog niet uit
de consistorie willen bannen. Zp komen daar
ook samen om zich gereed te maken tot hun
ambtelijk werk, en het kan den Dienaar des
Woords niet anders dan aangenaam zpn, een
oogenblik met alle ambtsdragers, met den ge-
heelen Kerkeraad, samen te zpn",
Geachte Redactie, ontvangt mpn vriendelijken
dank voor de plaatsing dezer regelen.
Middelburg, 21 Juni 1915. L.
Een kort wederwoord zal ik geven.
Allereersthet spijt den geachten inzender,
dat ik een paar vragen, op welker beantwoor
ding hp juist gesteld was, heb laten liggen.
Dit is zeer wel mogelijkdoch welgeteld ston
den er 12 vraagteekens in zpn vorig stukje
hoe kon ik nu weten, welke 2 vragen hp juist
beantwoord wilde zien
Bovendien: tot „omkeeren" heeft hp de vrij
heid, doch daardoor zet hp de zaak onderst
boven ik meende te hebben aangetoond, waar
om diakenen ook mogen voorgaan de heer L.
zette daartegenover zijn bewering: „dit (voor
gaan) behoort m i. tot den ambtelpken arbeid
van een ouderling en niet van een diaken niet
als Kerkeraadslid, maar als ouderling bidt of
dankt de broeder, die voorgaat", doch hp laat
iedere bewijsvoering achterwegezulke sterke
uitspraken dienen toch te worden beredeneerd
en bewezen, of men zal minder kra3 moeten
spreken.
En voorts, de heer L. zendt dit, zpn stuk,
alleen in, „om mee te deelen dat" enz. Is de
inzender van gedachte, dat hp, terwpl hp het
een vorig maal over „kiesch" had, nu zelf
„kiesch" is, door een stukje in te zenden enkel
en alleen om mee te deelen, dat ds. G. Wielenga
van Zwolle het niet eens is met zpn broeder
te Middelburg? Had hp niet zoo „kiesch"
moeten zpn, als die dominee uit Zwolle, die in
zijn stuk geen namen noemde Of had lip niet,
als men zooveel voor kieschheid voelt, ten
hoogste de initialen G. W. moeten overnemen
waarmede bedoelde predikant zpn stuk had
onderteekend Ik verwacht van broeder L. op
deze vragen geen publiek antwoord.
Maar eindelijk, in zpn blijdschap over de
schitterende vondst: twee broeders, het niet met
elkander eens heeft hp voorbij gezien, dat zpn
aanhaling weinig of niets zegt. Met de aan
haling, voorzoover die op ouderlingen betrek
king heeft, ben ik 't van harte eensdan is
er geen verschil tusschen Zwolle en Middel
burg, maar roerende eensgezindheid. Maar
ik had mpn stukje geschreven, rustend op den
grondslag van het stukje van ds. Pol. Daarin
was betoogd, en m. i. terecht, dat het ambtelijk
gebed in de consistorie ook opgezonden wordt
voor de ambtsdragersouderlingen en diakenen
Hiervan uitgaande betoogde ik nu, dat dan ook
de diakenen zulk een gebed kunnen doen. In
dien het gebed in de consistorie alleen vraagt
„voor den Dienaar, die uit hun kring en onder
hun toezicht optreedt", dan zou ik ook alleen
door de ouderlingen het gebed willen laten
doen, maar dan acht ik de diakenen daarbij over
bodige weelde te zpn
J. D. Wielenga.
ZENDINO.
Paulas en de Zending.
(Verzamelde gedachten uit Dr. J. A. Warneck's
„Paulus".)
In den strpd der Zending ontvangt de Kerk
des Heeren meer dan zp geefthaar kracht
wordt gestaald in zelfuitbreiding, haar liefde
richt zich op een wereldwijd doel, haar kennis
wast op boven de mate van den aanvang der
eerste beginselen in het Zendingswerk wordt
de volheid van den persoon van Jezus ontplooid,
zpn universaliteit, zpn algenoegzaamheid.
Wat is het geheim van Paulus' kracht Zp
wortelt in zpn persoonlijke betrekking tot Jezus,