Weer naar Soemba.
Onze Zendingsdag.
De „toover'Mantaarn.
Giften voor de lantaarn voor Ds. II er kei ij n
Kerk en Schoolnieuws.
Ofliciëele .Berichten.
Aan de Classis Middelburg vergaderd den
6 Mei 1913.
Zeeuwsche Predikanten-Conferentie.
Verantwoording ran Liefdegaven
is bet geboren. Wjj verbeugen ons met de
ouders. Make de Heere in Zjjn gunst verder
alles wel.
Maandag a. s. denkt ds. D. K. Wielenga weer
naar Soemba terug te keeren. De reis gaat over
Roozendaal en Marseille. Zjjn vrouw blyft nog
een balf jaar in bet land. Brenge de Heere
onzen broeder veilig op bet Zendingsveld terug.
Zjjn verblijf in bet land was zeer kortslecbts
een balf jaar.
In bet verslag der Classe Tbolen komt o. a.
voor onder art. 6Mededeelingen a. de Classis
Goes en Tbolen organiseeren een Zendingsdag
te Krabbendijke tegen 11 Juni a. s. Deindruk
zou gewekt kunnen worden, dat deze Zendings
dag alleen voor de Classes Goes en Tholen is.
En dit nu is niet juist. Het is een Zeeuwsche
Zendingsdag, dit jaar in bet Goescbe land te
bouden. 'Wel ecbter zal getracht worden voor
bet vervolg Classicale Zendingsdagen te orga
niseeren Classe Axel tocb is er in voorgegaan
in samenwerking met de HervormdenClasse
Zierikzee is gevolgdClasse Middelburg kan
't ook wel alleen af, en dan kan Classe Tbolen
met Classe Goes samenwerken. Dit jaar ecbter
is de dag nog provinciaal.
„Eudokia" overleden ds. H. H. Veder, van
Rotterdam. Van 8 Februari 1891 diende Z.Eerw.
de kerk van Rotterdamvoor dien tjjd was lijj
werkzaam te Valkenburg, Abcoude en Schiedam.
De classis 's Gravenbage, daartoe door de
Synode aangewezen, beeft voor de kerken be
paald Zondag 16 November a. s. als Dankdag
voor de honderdjarige onafhankelijkheid van
ons vaderland.
Belangstellenden vragers kunnen wij mede-
deelen, dat de lantaarn nog niet besteld is wij
zjjn nog onderzoekend naar wat bet beste is.
Ook moesten ds. Merkeljjn nog eenige inlich
tingen gevraagd. Het ingekomen geld zal ons
ecbter wel in staat stellen een zeer goede lan
taarn aan te schaffen. J. D. Wielenga,
Door ds. P. E. van Schaik van de Geref.
Kerk te Anna Jaeoba-Polder f5.Uit de
collecte in de Geref. Kerk te Souburg f 1.
Van N. N. f0,50, van P. A. f 0,50, van J. J.
de K. f 1,50, allen te Souburg.
Kerkhoe.
Sinds de laatste opgave in harteljjken dank
ontvangendoor M. D. Jansen gevonden in de
collecte der Geref. Kerk te Zaamslag f 2,50
door Cornelis Bol te Ierseke, verzameld f4,
gevonden in de collecte der Geref. Kerk te
Middelburg A f 0,55door M. v. Liere van de
Geref. Zendingscommissie te 's Gravenpolder
f 2,50door ds. G. de Jager gevonden in de
Pinkstercollecte der Geref. Kerk te Wolfaarts-
djjk f 1,
Tot dusver [door mjj ontvangen fl00,HVs.
.J. D. Wielenga.
TWEETAL
te Zuidbroekds. D. Fleurke te Ter Aar
ds. C. J. Wielenga te Rubrort;
te Sellingen ds. D. B. v. d. Meulen, em. pred.
te Leeuwarden
ds. C. W. de Vries te Oldeboorn.
BEROEPEN
te Zegwaartds. D. Fleurke te Ter Aar
te Giessen O. en Nieuwkerk ds. W. v. 't Sant
te Oostburg
te Herwjjnends. H. v. d. Zanden te Andel
te Engwierumds. N. D. van Leeuwen te
Murmerwoude.
BEDANKT
voor Doesburgds. A. Schouten te Aalten.
Op 59-jarigen leeftijd is plotseling in
te stooten. Weet je wat Kampman," zoo ging
bet in één adem voort, terwjjl by zich boe
langer boe meer opwond, „mjjn kan jullie school
geen zier schelen, ofschoon ik niet begrijp,
waar je je dik voor maakt; mjjn een zorg,
als mjjn jongens maar leeren, mèt of zonder
de psalmen, fyn of grof, neem me niet kwaljjk
maar wat Brandsen en de ^burgemeester nu
uitsteken, zjjn lage streken boor. Wil ik je
wat zeggen, Kampman, je komt morgen bjj
mjj, als je lust hebt. Je weet, ik heb werk
genoeg en banden gebrek en met mjjn loon
boef ik me tegen dien bebberigen schraper niet
te schamen. Doe je 't?"
Wat kon Kampman anders dan toestemmen.
Geertsens brandde nog wat zwaar geschut los
in de richting van den Pauwenhof, was einde-
ljjk uitgeraasd, en bljj, Brandsen en den bur
gemeester een bak te hebben gezet, trok bjj
ten slotte af.
„Eer zjj roepen, zal Ik antwoorden."
Vol beschaming dacht Kampman aan deze
woorden.
En in zjjn gezin volgde dien avond bet eene
nieuws op bet andere. Maar, wat Brandsen
niet vermoedde, noch Geertsens, was tocb bet
gevalaan den avond klonk bet lied der be
vrijding en rees de dankzegging in Kampmans
woning tot den God, wiens hulpe niet vergeefs
verbeid en nooit treffender gebleken was.
(Wordt vervolgd.)
W. B.
Uwe Commissie in een vorige vergadering
van Febr. aangewezen om een antwoord te
geven op een vraag, door de kerk van Seroos-
kerke te uwer kennis gebracht, boe er geoor
deeld moet worden over den zoogenaamden
huisdoop, beeft de eer U bet resultaat barer
overwegingen bij dezen aan te bieden.
Zij begint met een kort overzicht te geven
van bet oordeel, door de Geref. kerken in ons
land over deze zaak ten beste gegeven, van
gedachte, dat bet niet noodig was om aan te
toonen, wat geljjksoortige kerken in andere
landen daarover besloten hebben, aangezien
daarover voor zoover zjj weet nooit eenig prin
cipieel verschil ontstaan is. Dit laatste is da-
deljjk duideljjk, als zjj herinnert aan bet stand
punt, dat de geesteljjke vader Calvjjn van
meetaf ingenomen beeft. Hjj tocb beeft bjj
meer dan een gelegenheid onbewimpeld uitge
sproken, dat de bediening van de sacramenten
niet losgemaakt mocht worden van die des
Woords, aangezien de sacramenten teekenen
en zegelen van de belofte des verbonds waren.
Deze beide bedieningen dus waren toevertrouwd
aan de kerk en konden van baar niet geschei
den worden. Daarmede was meteen de weg
aangewezen, waarlangs de kerken hadden te
wandelen en dit leidde als van zelf tot dien
regel, dat de bediening des doops plaats moest
bebbeu in een vergadering der geloovigen.
De kerken van Nederland hebben deze ge
dachte opgenomen en dan ook van den beginne
aan dezen regel gesteld en zich daaraan ge
houden.
In hoofdstuk VI art. II van bet Convent
van Wezel lezen we„Men zal den doop be
dienen na bet gewone formulier uitgedrukt in
de kerkeljjke ordonantiën en dat niet anders
noch ergens dan in de kerk onder de Predicaties
en den catechismustenzjj misschien in de
aankomende gemeenten in acht genomen wor
den sommiger zwakheid, welken ten gevalle
en om ergernis te vermijden de kinderen in
buis mogen gedoopt worden." Doch dit wordt
ook niet toegestaan, tenzjj in tegenwoordigheid
van minstens vier of vijf geloovigen en dat
tot anders door de Synode zal besloten zjjn.
De vaders van dit convent hebben alzoo helder
uitgesproken dat als zegel geldt om den doop
in 't midden van de gemeenteljjke samenkomst
te bedienen. Doch zjj lieten den huisdoop toe
in bepaalde gevallen met dien verstande even
wel, dat er alsdan enkele geloovigen tegen
woordig zouden zjjn. Wij weten ook, waarom
zjj deze concessie deden want er waren velen
in die dagen, welke met bet oog op de ver
volging niet graag een eind wilden reizen voor
de bediening des doops van een hunner kin
deren en openlijk uitkomen voor de „njjeleer"
zooals dit destjjds genoemd werd. Zjj waren
wel overtuigd, dat de Roomscbe kerk niet
deugde, maar niet vast genoeg in 't geloof
om er alles aan te wagen. Om ben tegemoet
te komen in bun bezwaren, werd toegestaan
om den doop in buis t'e bedienen. Gjj beluis
terd alzoo in dit artikel den zuiveren toon der
Geref. beljjdenis en ge ziet, boe die mannen
bet juiste wit in 't oog bielden, maar zjj had
den tevens deernis met de zwakgeloovigen
wjjl zij konden inkomen in bun voorstellingen
en zij wilden deze kleinen niet ergeren. Het
is bet beginsel, dat bier boog gehouden wordt
en er spreekt de zucht uit om al bet on
zuivere van de kerkeljjke erve te verwjj deren,
maar dit gaat gepaard met de oprechte begeerte
om geen enkele schade te berokkenen.
Op de Synode van Embden in 1571 werd
over deze zaak niets besloten. Doch in 157^:
sprak de Dordtscbe Synode in art. 50 kort
en bondigMen zal den doöp niet toedienen
dan alleen in een openbare vergadering der
kerken bjj de verkondiging des Goddeljjken
Woords. Een geljjk geluid gaf de Synode van
Dordtrecbt in 1578Men zal den doop niet
bedienen dan in de predikatie. Ook Middel-
burgscb Synode van 1581 oordeelde niet anders
Het verbond Gods zal aan de kinderen der
gedoopte christenen met den doop verzegeld
worden en dat in de openbare verzameling,
wanneer Gods Woord gepredikt wordt. Pre
cies zoo bepaalde de Synode van 's Gravenbage
art. 50 Het verbond Gods, zal aan de kinderen
der christenen met den doop verzegeld worden
en dat in de openbare verzameling, wanneer
Gods Woord gepredikt wordt.
Uit deze bepalingen bljjkt, dat bet streven
was om den doop enkel te bedienen in de open
bare samenkomsten dér gemeente. Zelfs wordt
er in de acte van deze laatste Synode niet meer
over de uitzondering gehandeld, ofschoon zjj
ook niet verklaarden dat er geen uitzondering
toegelaten kon worden.
De Nationale Synode van Dordrecht in da
jaren 1618 en '19 plaatste naast de bepaling,
dat de doop bediend moest worden in de ge
meenteljjke samenkomsten, ook nog, dat de
huisdoop in gevallen van grooten nood kon
toegestaan worden. Doch er werd nu bjjge-
voegd dat zulk een doop plaats moet hebben
in tegenwoordigheid van den kerkeraad. Was
bet vroeger minstens vier of vjjf geloovigen,
nu kon, omdat de ambten schier overal reeds
ingesteld waren, bet veranderd worden in te
genwoordigheid van den kerkeraad. Opmer-
keljjk is ecbter, dat daarvan niets te vinden
is in de acte zelf. Waarschjjnljjk achten velen
het, dat deze weglating toegeschreven moet
worden aan voorzichtigheid, wjjl er nog vreeze
bestond, dat er anders misbruik van gemaakt
kon worden.
Zooals bekend is werd er daarna geen Gene
rale Synode meer gehouden. Wjj hebben alzoo
onze toevlucht te nemen tot de bepalingen
van de Particuliere Synode. Uwe Commissie
beeft dan ook de acte van verschillende Parti
culiere Synodes geraadpleegd, maar zjj vond
overal, waar deze zaak ter sprake gekomen
was een herhaling van den regel door de Ge
nerale Synode gesteld. Enkele voorbeelden
mogen volstaan. De Groninger Synode van
1607, 1608 en 1610 wilden den regel bouden.
Zjj achtten huisdoop niet goed. Maar moest
men baast genoodzaakt worden, dan moest men
er toe overgaan. De vinger ecbter werd op
geheven en de waarschuwing er bjj gedaan,
dat men voorzichtig moest weren. De Gel-
derscbe Synode van 1620 stond ook den buis-
doop in gevallen van grooten nood toe. ,De
Synode van Gouda in 1620 wilde bljjkens art.
71 niet van den huisdoop weten zelfs niet, als
bet gevaar dreigde, dat de kinderen door papen
werden gedoopt. Dergeljjke bepalingen zouden
nog vermenigvuldigd kunnen worden, maar
bet zou geljjk staan met water te dragen naar
de Zee. Wjj besluiten dan ook met nog
melding te maken van een uitspraak der
Utrecbtscbe Synode van 1629. Zjj zegtvroe
ger was bjj gevaarljjke ziekte de huisdoop ge
oorloofd in tegenwoordigheid van den kerkeraad,
maar voortaan zou bet niet meier gelden voor
de kerken van baar ressort.
De eenstemmigheid op dit punt beeft voor
de practjjk gunstige vruchten opgeleverd. Zel
den is bet voorgekomen, dat de doop aan buis
bediend werd. Het meest nog in de dagen
der vervolging, wat licht begrijpeljjk was. Zoodra
ecbter de vervolging verminderde en in de
kerken overal de ambten ingesteld werden kwam
de regel nog beter tot zjjn recht. Een enkele
maal kwam bet nog wel voor. Zoo werd b. v
in bet jaar 1651 een Indische vrouw, die doo-
deljjk ziek was nadat zjj beljjdenis des geloofs
afgelegd bad aan buis gedoopt. Er is zelfs
een geval uit veel latere tjjd bekend. Te Putten
tocb werd den 30 Oct. van 't jaar 1753 door
ds. Smitt een kind gedoopt in tegenwoordigheid
van de ouderlingen en van de diakenen en van
den koster. En waarschjjnljjk zjjn er nog wel
meer dergeljjke gevallen te vinden.
Na dit overzicht kan er nog herinnerd wor
den aan de theorie en de praktjjk van de Geref.
kerken in de 19e en 20ste eeuw. In de kerken
der scheiding zjjn allerlei vragen aangaande
den doop gerezen, welke soms aanleiding gaven
tot een bevigen strjjd, maar over den huisdoop
zjjn nooit moeielijkbeden voorgekomen. Het
is wel gebeurd, dat er kinderen gedoopt wer
den in kamers, in stallen, in schuren en op
zolders, maar dit kwam, omdat men geen betere
lokalen bad en altjjd in tegenwoordigheid van
de leden der gemeente. Aan huisdoop in den
gewonen zin werd niet gedacht. Een enkele
maal is bet voorgekomen in de kerken van
de Graafschap en Oost-Friesland, maar die
liggen buiten onze grenzen en bet is dan ook
te beschouwen als een vrucht van Luthersche
inwerking.
Ook kan betzelfde gezegd worden van de
kerken der Doleantie, zoodat er zelfs bjj de
vereeniging tusscben de beide genoemde ker
kengroepen geen woord van gerept is. Dit
bevreemde dan ook niet, want zoodra men te
rugkeerde tot de leer, den dienst en de tucht
der vaderen, stond voor allen vast, dat de be
diening des doops plaats moest hebben in de
openbare gemeenteljjke samenkomsten. De
kerken hebben zich aan dezen regel gehouden,
zonder te ontkennen, dat in hoogst exceptionale
gevallen huisdoop geoorloofd kan zjjn. Zooals
ieder weten kan, gaat ook Prof. Bavinck in
zjjn dogmatiek hiermede accoord.
Welk gewicht kan de bedenking hebben
welke wel eens geopperd werd? De voorstan
ders van den huisdoop hebben zich beroepen,
op het exempel der Apostelen. Zjj vroegen
ïebben Petrus en Paulus den doop niet bediend
in de woningen van den hoofdman Cornelius,
van Lydia, de purperverkoopster en van den
stokbewaarder te Philippi. Zeker kan men
antwoorden, maar deze voorbeelden, welke met
andere te vermenigvuldigen zjjn geven geen
grond om voor den huisdoop te pleiten. Toen
waren er nog geen kerken op die plaatsen en
mitsdien konden er ook geen gemeenteljjke
samenkomsten gehouden worden. Er was nog
geen bediening des woords en der sacramenten,
welke aan een plaatseljjke kerk verbonden was.
Naar deze voorbeelden mogen en moeten die
mannen handelen, die in 't midden eener nog
niet-christeljjke bevolking de Banier des heils
planten juist om te komen tot het planten van
de kerk Christus in die oorden. Doch voor
een Christenland geven zjj geen enkele aan-
wjjzing. Zoolang dan ook het uitgangspunt
onaangevochten bljjft, zoolang zal ook geoor
deeld moeten worden, dat de regel door de
kerken van alle tjjden in ons Vaderland gesteld
in navolging van Calvjjns leer gehandhaafd
moet worden.
Uwe Commissie resumeert het gevondene op
deze wjjze
I. Naar Gereformeerde beljjdenis moet de
doop steeds bediend worden in de openbare
vergadering der geloovigen.
II. Onze vaderen hebben alleen in geval
van de uiterste noodzakelijkheid den huisdoop
toegestaan, doch daarbjj bepaald, dat bjj zulk
een doop de kerkeraad tegenwoordig zou zjjn,
terwjjl zjj er tevens op aandrongen dat de ge
loovigen uitgenoodigd zouden worden om zulk
een samenkomst bjj te wonen.
III. In de eerste tjjden waren er soms mo
tieven, ontleend aan de moeiljjke tjjden en de
zwakheid der geloovigen, die tot toegeeflijkheid
noopten, doch deze zjjn door de veranderde
tijdsomstandigheden thans geheel vervallen.
IV. Hoewel uwe Commissie het ongeraden
acht de bestaande bepalingen te verscherpen,
toch oordeelt zjj, dat zich thans bjjna nooit
het geval kan voordoen, 't welk huisdoop ge-
wenscht kan maken.
Uwe Commissie
S. de Jager.
W. Melis Pz.
L. Bouma, Rapporteur.
Het moderamen brengt in aansluiting aan
de mededeeling der roepende kerk voor de
Prov. Synode ter kennis
Dat de a. s. Conferentie D. V. zal ge
houden worden te Vlissingen in de N. Mid-
delkerk op Dinsdag den 3 Juni des voormid
dags om 10 uur.
h. Dat het agendum voor deze samenkomst
is vastgesteld als volgt
1. Opening.
2. Notulen.
3. Regeling voor de volgende Conferentie.
4. Referaat van ds. Koopmans over: Iets
over de actualiteit van ons kerkeljjk leven.
5. Pauze.
Referaat van Prof. Dr. A. Noordtzjj van
Utrecht overHet karakter der O. T. Gods
openbaring.
7. Sluiting.
Het Moderamen
Bouma, Praeses.
v. d. Veen, Assessor.
Koopmans, Scriba.
21 Mei 1913.
Middelburg,
Goes,
Grjjpskerke,
O en W. Souburg. De Zendingscommissie
alhier noodigt alle belangstellenden uit tot
bjjwoning eener Zendingsbjjeenkomst, te houden
op a. s. Zondag 25 Mei, des avonds om 6 uur,
in de Geref. kerk.
P. Alewijnse, Secretaris.
Diaconie Mtddelburq A Door bemiddeling
van br. W. A. de Rjjcke in harteljjken dank
ontvangen eene gift van f 2,
Namens voorn. Diaconie,
A. D. Littooij Az.
Ontvangen Collecten van de Geref. Kerken in
de Classe Middelburg voor de Theol.
School te Kampen.
Arnemuiden f 4,90Domburg f 7.94Vs Ga-
pingefl,99; Koudekerke f 12,28VsSt. Laurens
f 5,6972 Meliskerke f 15,11; Middelburg A
f21,16; Middelburg B f10,121/); Middelburg
C f 28,151/) Oostkapelle f 10,Serooskerke
f 18,22V2 Oost- en West-Souburg f 14,77 Vs
Veere f 13,75Vlissingen f 16,03; Vrouwe
polder f5,18; Westkapelle f 1,15.
De Correspondent voor de
Classicale collecten
Middelburg, 22 Mei 1913. A.»Pünt.
