Kerk en Schoolnieuws.
Congres Evangelisatie.
Buitengewone 8ynode der Geref. Kerken
in Nederland.
Officiëele Berichten.
De Synode heeft goed gedaan een beperkt
aantal exemplaren tegen den kostenden prys
verkrijgbaar te stellen. De vraag, van meer
dan één zyde ten vorigen jare gedaan of de
Handelingen ook tegen betaling verkrijgbaar
waren, behoeft nu niet meer ontkennend te
worden beantwoord, althans niet voor hen, die
oogenblikkelijk aanvrage doen bjj A. D. Littoojj
te Middelburg.
In deze Handelingen komt een „nieuwigheid''
voor.
De kerk van Vlissingen namelijk heeft ver
zocht dat de Part. Synode voor een volgend
jaar als plaats van samenkomst Vlissingen
aanwijze. Ze zal dit ongetwijfeld mede hebben
gedaan om daardoor bjj de leden harer kerk
te meer het kerkelijk meeleven te bevorderen.
Zie, dat is het wat in onzen tijd alle leden
broodnoodig hebben. Kerkelijk meeleven. Wat
de kerk van Vlissingen najaagt door de ver
gadering der Synode binnen haar wallen te
ontvangen, laten alle kerken der provincie dat
najagen door zich op de hoogte te stellen en
te houden van den arbeid der kerkelijke ver
gaderingen.
Er is in onzen tijd zóóveel betweterijer is
niet zoo heel veel degelijke kennis. In elk
geval is onze kennis voor vermeerdering vat
baar.
Denk om het naadje van de kous
J. H. Lammertsma.
DRIETAL
te Hoofddorp: ds. S. W. Bos te Westergeest;
ds. E. Schouten te Bolnes
ds. R. Zijlstra te Hoogeveen.
TWEETAL
te Breda: ds. M. M. Horjus te Soest;
ds. B. Meijer te Brouwershaven.
BEROEPEN
te Kapelle-Biezelingeds. B. Meijer te Brou
wershaven
te Kruiningen: ds. H. Enserink te Nieuwveen
te Zuidwoldeds. R. Brouwer te Genderen
te Donkerbroek ds. K. Oussoren te Opperdoes.
AANGENOMEN
naar Schiermonnikoog: cand. H. Hasper te
Amsterdam.
BEDANKT
voor Oosterzee en voor Wons cand. H. Hasper
te Amsterdam
voor Wirdumds. H. Hangelbroek te Borger.
Deze week werd te Utrecht in het gebouw
„Irene" de tweede samenkomst gehouden ter
bespreking van de wenscheljjkheid en moge
lijkheid tot het houden van een Congres in
het belang van den arbeid der Evangelisatie.
Een twaalftal Corporatiè'n, door de Geref.
Zondagschoolvereeniging „Jachin", in samen
werking met het Gereformeerd Tractaatgenoot-
schap „Filippus" daartoe uitgenoodigd, waren
bijeen.
Eenparig werd besloten D. V. in het voor
jaar van 1913 te Amsterdam een Congres in
het belang van den arbeid der Evangelisatie
te houden. Een Comité, bestaande uit vyf
leden werd gekozen ten einde een volledig
concept-plan te ontwerpen 't welk later in de
volle vergadering der medewerkende Corpora
ties besproken en vastgesteld worden zal.
Dinsdag kwam de buitengewone Synode der
Geref. Kerken in de Noorderkerk te 's Graven-
hage bijeen. Zij werd geopend krachtens op
dracht der roepende kérk, door dr. J. C. de
Moor, predikant te 's Gravenhage, die deed
zingen Psalm 122 1 en 3 en, nadat Ps. 122
(onberijmd) gelezen was, den aanwezigen het
welkom toeriep, met de bede, dat het beginsel
der vergadering mocht zijn in den naam des
Heeren, die hemel en aarde gemaakt heeft. Nog
geen jaar ging voorbij sinds de Synode te Zwolle
bijeenkwam en het waren dan ook bijzondere
omstandigheden, die tot bijeenroeping dezer
nieuwe Synode aanleiding gaven. De kerkeraad
van 's Gravenhage toch ontving bericht van
curatoren der Theologische School, dat naar
hun oordeel de toestand der schoolkas thans
toeliet een vijfden hoogleeraar te benoemen,
waarom zij den kerkeraad uitnoodigden, krach
tens te Zwolle genomen besluit, de kerken zoo-
spoedig mogelijk in generale Synode bijeen te
roepen. Veler toewijding en ijver deden de
geldmiddelen zoozeer versterkt worden, dat naar
de meening der curatoren het aantal hoogleer
aren met een kan vermeerderd worden.
Sinds veertien dagen is hierbij gekomen de
emeritaatsaanvrage van prof. M. Noordtzy, welk
verzoek door curatoren ondersteund wordt, zoo
dat de Synode staat voor een tweetal vacatures,
die vervuld moeten worden.
Buitengewoon is het voorts, dat de kerken
door de vanwege de particuliere synodes in den
gewonen weg afgevaardigde broeders de be
noeming zullen doen. Men moet tot 1882 te
ruggaan om een antecedent van benoeming op
deze wijze te vinden (benoeming der heeren
Wielenga, Bavinck en Lindeboom), maar in dat
jaar was het een gewone en niet een buiten
gewone synode, die de benoeming deed. Sedert
deden curatoren haar steeds, bijgestaan door
bijzondere deputaten.
De Kerk van 's Gravenhage verheugt zich
intusschen in de eere, die haar te beurt valt.
Zij gevoelt iets van de vreugde, welke David
kende, toen hij in de straten zijner schoone
koningsstad de feestgangers hoorde jubelen
„Wij zullen in het huis des Heeren gaan", want
zij gelooft, dat allen zijn opgekomen om het
goede te zoeken voor het huis Gods en met
haar te bidden om den vrede van Jeruzalem:
wèl moeten zij varen, die de Godsstad beminnen.
De benoeming, die staat gedaan te worden
is van groote beteekenis, niet alleen voor de
rNazireeërs Gods", daar de te benoemen hoog
leeraren in het belangrijkste tijdvak van de
ontwikkeling der aanstaande leeraren op hen
als het ware een stempel zullen zetten, maar
daardoor ook voor het leven der kerken, die
straks van de diensten dier leeraren gebruik
zullen maken. Het benoemingswerk van enkele
uren, hoogstens van een paar dagen, zal vele
jaren lang in de kerken zijn invloed doen ge
voelen. Daarom mag er wel veel gebeds om
de leiding des Heiligen Geestes in de harten zijn.
Maar naast blijdschap is er ook droefheid,
een droefheid van zoodanigen aard, dat de raad
der roepende Kerk uitdrukkelijk verzocht heeft,
er uiting aan te geven. De vraag toch rijst,
of ons geestelijk Jeruzalem wel gebouwd wordt
als een stad, die wel samengevoegd is. Nog
altijd is er tweeërlei opleiding en leven de kerken
ten deze èn financieel èn geestelijk boven haar
stand. De kerkeraad van 's Gravenhage heeft
deze zaken nog eens ernstig in het oog gevat,
en kon met de Synode van Zwolle, wel niet
tot een andere conclusie komen dan dat voors
hands in den bestaanden toestand moet berust,
maar wilde dan toch, dat hier betuigd zou
worden, hoezeer hij ook dien toestand betreurt.
Intusschen moet nu tot den arbeid overgegaan
worden. Moge daarbij de Geest des Heeren
alle bijbedoelingen doen wijken en de aanwe
zigen alleen de groote belangen doen behartigen,
voor welker bevordering men bijeen is. Moge
het verhevene, gewichtige, verantwoordelijke
van het werk, hen biddende maken en klein
doen zijn in zich zelf. Vele zijn de moeilijk
heden, welke Gods kinderen ondervinden, wan
neer zij om des huizes de3 Heeren, huns Gods
wil, het goede voor Jeruzalem zoeken, maar
zij heffen niet vergeefs hunne oogen op tot
Hem, die in de hemelen zit.
Besluitende met de woorden van Ps. 123
doet spr. van de berijming van dien psalm
het eerste vers zingen, waarna hij voorgaat
in gebed.
Het moderamen der Synode wordt daarop
aldus geconstitueerdds. Hoekstra van Arnhem,
praeses, dr. De Moor van 's-Gravenhage, as
sessor, ds. De Geus van Lemmer en dr. Keyzer
van Tiel, scribae.
Nadat deze broeders zitting hebben genomen
betuigt de praeses dank aan de Synode voor
het vertrouwen in hem en de andere leden van
het Moderamen gesteld, aan de kerk van
's-Gravenhage voor den voorbereidenden arbeid
door haar als Synodale kerk verricht en aan
dr. De Moor voor het woord, door hem bij de
opening gesproken.
Voorts verzoekt hij de hoogleeraren der Theol.
School, benevens de dienaren des Woords in
de kerk van 's-Gravenhage en de Curatoren
der Theol. School, die niet stemhebbend zijn,
als adviseerende leden plaats te nemen.
Van de hoogleeraren der Theol. Faculteit
van de Vrjje Universiteit is bericht ingekomen,
dat zij tot hun leedwezen verhinderd zijn, de
vergadering bij te wonen.
De leden der Synode, stemhebbende en ad
viseerende, betuigen door opstaan hunne in
stemming met de belijdenisschriften der Geref.
Kerken.
Aan ds. Ringnalda van 's-Gravenhage wordt
de zorg voor het persverslag opgedragen.
De handelingen van het Moderamen der
vorige Synode worden goedgekeurd.
Ingekomen zijn drie stukken, die in handen
gesteld worden van een commissie van prae-
advies. (Een stuk van den kerkeraad van
Brielle, een van een broeder uit Rotterdam
en een van den kerkeraad van Leiden).
De Synode gaat over in Comité-Generaal.
Overeenkomstig een voorstel van het Curatorium
der Theol. School wordt aan professor M. Noordt-
zjj, op diens verzoek, eervol emeritaat verleend,
met toekenning van pensioen. De praeses
deelt dit besluit aan prof. Noordtzij mede,
spreekt Z. Hooggel. op waardeerende wijze toe,
betuigt hem den dank der kerken voor zyne
vele diensten en bidt hem den zegen des Heeren
toe. Prof, Noordtzij antwoordt in gevoelvolle
woorden.
Na de pauze brengt de Commissie van prae-
advies rapport uit omtrent de ingekomen
stukken.
1. De kerkeraad van Leiden stelde voor,
om in Nov. 1913 een nationalen dank- en be
destond te houden ter herdenking van de ver
lossing uit de Fransche overheersching. Over
eenkomstig de conclusie van het rapport der
Commissie, besluit de Synode, hieraan te voldoen
en aan de classis 's-Gravenhage de nadere re
geling daarvan op te dragen, met dien verstande,
dat rekening 'gehouden worde met wat misschien
ook door andere kerken in dezen zal worden
gedaan, opdat 't zooveel mogelijk een nationale
dank- en bededag worde.
2. Met betrekking tot een bezwaar van een
broeder te Rotterdam, tegen den kerkeraad
aldaar inzake een tuchtzaak, die reeds me
nigmaal ter tafel kwam wordt besloten,
een laatste poging te doen, om deze zaak in
loco tot een bevredigend einde te brengen en
daartoe eene commissie te benoemen, bestaande
uit een hoogleeraar, een dienaar des Woords
en een opziener. Benoemd worden prof. Bouw
man, ds. Impeta en br. v. Golverdinge.
3. Inzake een verschil tusschen den kerke-
keraad van Brielle en de particuliere synode
van Z. Holland (ten Z.) omtrent de uitbetaling
van gelden, wordt eene conclusie genomen ten
goede van den kerkeraad van Brielle.
De vergadering gaat weer in comité-generaal.
In behandeling komt een voorstel van de
Curatoren der Theol. School inzake de nood
zakelijkheid van verhooging der jaarwedden van
de hoogleeraren der School (art. 8 der Hande
lingen). In verband hiermede wordt toegelicht
de „mededeeling" van de Particuliere Synode
van Friesland ten Noorden „De Particuliere
Synode der Geref. Kerken van Friesland (Noor
delijk gedeelte) van oordeel, dat verhooging der
jaarwedden van de reeds dienende hoogleeraren
der Theologische School dringend noodig is,
spreekt haar vertrouwen uit, dat bjj het besluit
tot benoeming van een vijfden hoogleeraar
hiermede rekening zal worden gehouden, en
bedoelde benoeming met een eenigszins bedui
dende verhooging der salarissen zal gepaard
gaan". De Synode, met het Curatorium over
tuigd dat de verhooging van het stamtrakte-
ment der hoogleeraren dringend noodig is
overwegende dat deze verhooging ook mogelijk
is, besluit met algemeene stemmen de trakte
menten vast te stellen op f 3600 en daarmee
de vroeger gemaakte bepalingen aangaande het
kindergeld te doen vervallen.
Overeenkomstig het voorstel der Curatoren
wordt besloten:
a. den in de vacature-Noord tzy te verkiezen
hoogleeraar op te dragen het onderwijs in de
Exegese van het Oud-Testament en aanver
wante vakken;
b. den vijfden hoogleeraar op te dragen het
onderwijs in de ambtelijke vakken en wat
daarmee in verband staat (o. a. Zending en
Zendingsgeschiedenis).
Aan de orde komt art. 9 van de agenda,
verkiezing van hoogleeraren.
Curatoren der Theol. School hebben aan de
Synode de navolgende voordracht aangeboden
ter vervulling van de vacature-Noordtzy.
1. Dr. G. Ch. Aalders te Ermelo. 2. Dr. W.
A. van Es, te Leeuwarden. En in de 5e hoog-
leeraarsplaats1. Dr. J. C. de Moor te 's-Gra
venhage. 2. Dr. T. Hoekstra, te 's-Hertogenbosch.
De middagzitting wordt te 5 uur beëindigd,
nadat besloten is tot eene avondzitting om
half acht. Ds. De Geus gaat in dankzegging
voor.
De avondzitting wordt door den praeses ge
opend met het laten zingen van Ps. 119 vers
17 en gebed. Gelijk in den middag, zoo wordt
ook nu eene ernstige discussie gevoerd over
de Doctoren, die op de voordracht zyn geplaatst.
Naast de voordracht van het Curatorium ter
voorziening in de vacature-Noordtzy worden
de namen genoemd van dr. J. C. de Moor te
's Gravenhage en dr. G. Keizer te Tiel. In
deze vacature wordt nu gekozen dr. G. Ch.
Aalders te Ermelo. Aan dezen broeder wordt
hiervan telegrafisch bericht gezonden, met fe
licitatie.
Als vijfde hoogleeraar wordt, na eenige dis
cussie, aangewezen dr. J. C. de Moor te 's-
Gravenhage.
Het Comité-Generaal wordt opgeheven.
De Praeses doet mededeeling van den uitslag
der gehouden stemmingen en wenscht namens
de Synode dr. De Moor op hartelijke wijze ge
luk.
Den benoemden broeders wordt drie weken
tijd van beraad toegestaan. Mochten zy (of
één hunner) de benoeming niet aanvaarden,
dan zal de Synode weder in buitengewone
zitting samenkomen, nadat een nieuwe voor
dracht door Curatoren gemaakt is.
Aan de Curatoren wordt opgedragen, in over
leg met de hoogleeraren, den datum voor het
aanvaarden van het ambt vast te stellen.
De officieele Acta dezer vergadering zullen
geplaatst worden in Eet Kerkblad en geïnse-
reerd worden in de Acta der volgende Synode.
't Moderamen wordt gemachtigd, op te treden
in verschillende zaken die uit de benoemingen
voortvloeien.
De Praeses spreekt uit, dat deze synode kort,
maar hoogst gewichtig was. Hy zegt dank
aan al de broeders die haar by hare werkzaam
heden hebben gediend.
De kerk van 's-Gravenhage blijft aangewezen
voor saamroeping der e.k. Synode.
Dr. de Moor betuigt, als assessor, den Praeses
den dank der vergadering voor diens uitnemende
leiding.
Prof. Lindeboom brengt, namens de hoog
leeraren, dank voor het besluit tot verhooging
der traktementen.
Nadat gezongen is Psalm 105 24 en op
verzoek van den voorzitter Prof. Noordtzy is
voorgegaan in dank- en smeekgebed, sluit de
Praeses te 10 ure de vergadering.
De Standaard meldt nog het volgende uit de
geheime zitting.
Gelyk in den middag, zoo wordt ook nu
een ernstige discussie gevoerd over de Doctoren
die op de voordracht zyn geplaatst. Naast de
voordracht van het Curatorium ter voorziening
in de vacature-M. Noordtzy werden de namen
genoemd van dr. De Moor en dr. Keizer. Be
noemd wordt dr. Aalders met 30 stemmen tegen
17 op dr. De Moor en 1 blanco; en als 5e
hoogleeraar dr. De Moor met 25 stemmen tegen
21 op dr. Hoekstra en 2 blanco.
De Rotterdammer schrijftDr. Gerhard Char
les Aalders werd 25 Maart 1880 te Londen ge
boren. Hy werd 24 Sept. 1897 ingeschreven
als student aan de Yrye Universiteit en stu
deerde daar in de faculteiten der Letteren en
Theologie. In 1903 legde hy zyn candidaats-
examen in de Theologie af en deed den 18den
October van dat jaar zyn intrede als predikant
by de Geref. Kerk te Tzummarum (Fr.), waar
hij gedurende 8 jaren in de bediening des
Woords arbeidde. Thans is hy sinds 1 October
1911 predikant der Geref. Kerk te Ermelo op
de Veluwe.
Tijdens zyn predikantschap te Tzummarum
voltooide hy zyn theologische studiën en pro
moveerde, op 27 Januari 1911, aan de Yrye
Universiteit tot Doctor in de Godgeleerdheid,
op een academisch proefschrift, getiteld„De
valsche profetie in Israël" (214 bladz.)
Door de classis Harderwijk daartoe aange
wezen heeft dr. Aalders zitting als deputaat
voor examina en heeft eventueel by de peremp
toire examens de candidaten te examineeren
in de Ethiek.
Dr. Aalders is 32 jaar oud.
Dr. Johannes Cornelis de Moor werd 17 Mei
1878 te Amsterdam geboren. Ook hy ontving
zyn opleiding aan de Yrye Universiteit te Am
sterdam, waartoe hy 21 Sept. 1896 als student
werd ingeschreven. Na aflegging van zyn can-
didaatsexamen, bleef hy verder studeeren en
promoveerde „magna cum laude" op 16 October
1903 tot Doctor in de Godgeleerdheid op een
academisch proefschrift, getiteld: „De profeet
Maleachi".
Den 6den December 1903 deed dr. de Moor
zyn intrede als predikant der Geref. Kerk te
Breda. Thans is hy sinds 10 September 1905
als zoodanig verbonden aan de Geref. Kerk
te 's Gravenhage.
Ook dr. de Moor werd door de classis 's Gra
venhage aangewezen voor voorbereiding van
examina van candidaten-beroepen predikanten.
Dr. de Moor is 34 jaar oud.
Schoondyke, 15 Juli 1912. De Eerw. heer
G. B. Kuyper, te Hilversum, beroepen te
Schoondyke, hoopt D.Y. op 11 Aug. a.s. des
namiddags zyn intrede te doen, na vooraf des
morgens te zyn bevestigd door den WelEerw.
heer ds. W. van 'tSant, van Oostburg.
Namens den Raad der Geref.
Kerk te Schoondyke.
C. P. de Keijzer, Scriba.
Kruiningen15 Juli 1912. J.l. Zondag werd
tot herder en leeraar alhier beroepen.
Ds. H. Enserink te Niéuwveen.
Bekrone de Heere deze roeping met zyn
zegen. Namens den Kerkeraad
C. Lavooij, Scriba.
Kapelle-BiezelingeBeroepen ds. B. Meyer
van Brouwershaven.
Namens den Kerkeraad,
J. Zbgers, Scriba.
