Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Zeeland.
Onder Redaetie van: Ds. L. BOBMA en Bs. H. V. LAMAI.
9e Jaargang.
Vrijdag 3 November 1911.
No. 20.
UIT HET WOORD.
Met roedewerking van onderscheidene Predikanten.
ABOHIEMEHTSFRUS
Drakker-Uitgever
A. D. LITTOOIJ Az.
PRIJS DER iD YERTENTIEN
DOOR ZIJN GELOOF LEVEN.
Het is vandaag allerheiligen, een feest
dag voor de Roomsche Kerk, welke vooral
vroeger in hooge eere werd gehouden en
onwillekeurig herinneren wij ons, dat nu
driehonderd-en-vier-en-negentig jaar ge
leden, de lieden, die naar Wittenberg ge
komen waren om hun eerbied voor de
heiligen te betoonen, de stellingen lazen,
welke de Augustijner monnik Maarten
Luther tegen de slotkapel had aangeplakt.
Op eens waren de heiligen vergeten en
ieder beijverde zich om precies te weten,
wat daarin verkondigd werd. Er werd
dién dag haast nergens anders aan gedacht
en nergens anders over gesproken dan over
wat deze man had durven te schrijven.
Wij weten, dat deze stellingen den schok
gaven aan de beweging, welke bij ons be
kend staat onder den naam van de gezegende
Kerk-Reformatie van de zestiende eeuw,
waarvan wij nog dagelijks de vruchten
plukken en genieten.
Wat dwong dezen monnik om openlijk
de handschoen aan zijn kerk toe te werpen
en van die ure af onvermoeid te strijden
tegen een overmacht, welke hem gemak
kelijk verpletteren kon Wat was het
geheim van zijn moed en van zijn kracht
Wij kunnen en behoeven er niet veel van
te zeggen, want met een enkel woord is
het wel in 't algemeen duidelijk te maken.
De waarheid was dezen monnik te machtig
geworden, zij had hem zelf eerst overwon
nen zij was hem te sterk geworden. Ge
makkelijk was het niet gegaan. Voorheen
toch was hij met hart en ziel aan zijne
kerk en aan haar leer verbonden. Hij
geloofde, dat zij de alleen-zaligmakende
was en dat ieder gehouden was hare voor
schriften op te volgen. Deze overtuiging
was diep in hem geworteld en zij had zijn
leven aan haar dienstbaar gemaakt. Welke
waarheid had hem nu het meest en diepst
getroffen Het was het eeuwenoude woord
van den profeet HabakukDe rechtvaar
dige zal door zijn geloof leven.
In die beslissende oogenblikken van zijn
leven was die waarheid met ongekende
kracht tot hem doorgedrongen. Allereerst
in Wittenberg zelf. Hij was toen professor
aan de door den keurvorst Frederik opge
richte Universiteit. Nadat hij er eenigen
tijd onderwijs gegeven had, werd hij ver
zocht om een verklaring van de H. Schrift
te geven. Dit was een vervulling van een
reeds lang gekoesterde begeerte. Zijn hart
toch ging uit naar het Woord Gods en het
was hem een waar genot om eiken dag
één uur de studenten te mogen wijzen op
de voortreffelijkheid van de boeken des
Bijbels.
Hij hield toen voorlezingen over den
brief aan de Romeinen en om zijn leer
lingen iets goeds te kunnen mededeelen,
bestudeerde hij van te voren met alle
aandacht en biddend het gedeelte, dat hij
behandelen moest. Zoo kwam hij ook aan
de plaats, waar de Apostel zich beroept
op de uitspraakDe rechtvaardige zal door
het geloof leven. Zij trof hem, zij was
nieuw voor hem, zij vervulde hem, zoodat
hij haar niet meer kwijt kon worden. Zij
bleef hem bij en drong hem om over haar
na te denken. Zij onthulde hem de waar
heid, dat de mensch, dat de zondaar niet
leeft door zijn werken, maar door zijn ge
loof. De duisternis, die wel aanvankelijk
geweken was uit zijn hart, verdween meer
en meer voor dit helder licht en hij zag
den weg, langs welken hij komen kon tot
het heil, waar hij naar dorstte.
Later ging hij naar Rome als afgevaar
digde van enkele kloosters zijner orde om
hun belangen bij den paus die nog altijd
voor hem de heilige Vader was te be
pleiten. Die reis naar de oude stad der
Caesars heeft hem goed gedaan, want hij
zag nu van nabij de verdorvenheid, waaraan
hoogere en lagere geestelijken schuldig
stonden. Toen hij te Bologna was, werd
hij ernstig krank. Hij lag krachteloos neer
op zijn leger, ver van zijn geliefd vaderland,
aan de poort der eeuwigheid. Zijne zonden
stonden voor hem, zij klaagden hem aan,
zij verschrikten hem en vervulden hem
met kommer. Moest hij zoo de eeuwigheid
ingaan om te verschijnen voor den Rechter
des hemels en der aarde Zwaar als een
last lag deze vraag op zijne ziel en hij had
geen licht. Maar ook nu in dien bangen
toestand kwam het bekende woord tot hem
De rechtvaardige zal door zijn geloof leven
en het verkwikte en vertroostte zijn ziel
op ongedachte wijze. Hij zag ook thans
den weg der ontkoming uit zijn benarden
toestand en dit bemoedigde hem, tenge
volge waarvan de onrust uit zijn ziel ver
dween. Na deze versterking voor zijn geest
ontvangen te hebben, herstelde hij ook
spoedig uit zijn lichamelijke krankte.
En eindelijk werd dit woord hem te
krachtig, toen hij te Rome gekomen den
Pilatus-trap op zijn knieën wilde beklimmen.
Deze trap was naar men beweerde op een
wonderdadige wijze uit Jeruzalem naar
Rome overgeplaatst. De paus had een aflaat
beloofd op allen die zich deze inspanning
wilden getroosten en Luther oordeelde, dat
hij zich deze gelegenheid niet mocht laten
ontglippen. Het kostte hem groote moeite
om dit werk te volbrengen, doch het toe
gezegde loon lokte uit en hij wilde alles
doen om het te bereiken. Hij zou het
echter niet voleindigen, want toen hij onder
scheiden trappen opgekropen was, was het
hem, alsof hij het woord duidelijk hoorde
De rechtvaardige zal door zijn geloof leven.
Opeens richtte hij zich op en schaamde
zich over zichzelf.
Tot zijn schrik bespeurde hij, welk een
kracht het bijgeloof nog op hem uitoefende
en hij zag nu duidelijk in, dat dit geens
zins de weg was, die tot het doel leidde
hij erkende, dat een dergelijke onderne
ming geheel in strijd was met de waarheid.
Zoo bracht de oude uitspraak van den
godsman den doodsteek toe aan de over
blijfselen van het bijgeloof, dat zich nog
hechtte aan doode werken. Van die ure
af was het beslist, welke weg Luther zou
gaan en in welke richting hij zich zou
bewegen. Hij was nog wel niet de ge
loofsheld, dien hij zich later toonen zou,
maar hij begon nu toch met zijn beide
voeten te staan op den bodem der waar
heid. Al wat hij later gedaan heeft was
een gevolg van deze ervaring. Hij wist,
dat wij niets vermogen tegen de waarheid,
maar voor de waarheid.
Dit maakte hem onoverwinnelijk in den
strijd met zijn vele vijanden, dit deed hem
pal staan bij al zijn moeitendit maakte
hem vast in den weg, langs welken hij
voortschreeddit vormde hem tot dien
trouwen dienstknecht des Heeren, die op
hoop tegen hoop de zaak van den Christus
vast hield.
Het leere ons, dat wij alleen teneinde
toe kunnen volharden, wanneer wij onder
de heerschappij der waarheid staan. Wij
moeten haar niet hebben, maar zij moet
ons hebben wij moeten haar niet dragen,
maar zij moet ons dragen. In ons moet
zij plaats hebben in ons moet zij haar werk
doenin ons moet zij neerwerpen en uit
ons verwijderen, alles, wat zich verheft
tegen de kennis van Christus. Door haar
moeten wij het verstaan, dat wij niet door
onze eigen inspanning noch door onze
werken leven kunnen, maar alleen, uit
sluitend door het geloof. Bouma.
ZENDING.
Magelang.
In de weegschaal.
Zeeuws
per half jaar franco per poet
Enkele nummers
70 cent.
3 cent.
MIDDELBURG.
van 15 regels 30 cent, iedere regel meer 5 cent.
FAMILIEBERICHTEN van 15 regels 50 cent, iedere
regel 10 cent meer.
De rechtvaardige zal door zijn
geloof leven.
Habakuk 2 4b.
Kist voor ONS Zendingstcrrein.
Ds. A. Merkelijn, onze Zendeling-leeraar voor
Java, denkt 1 Januari a.s naar zijn post te
vertrekken. Als hy dan nog een 3 a 4 maanden
te Djokjakarta in het hospitaal zal hebben ge
werkt, kan kjj naar ons terrein, Magelang, zelf
gaan.
Wy zouden nu zoo gaarne ds Merkelijn een
kist meegeven. Hij is nog wel niet direct ge
ïnstalleerd, maar alles kan dienen als een lok
middel. Bovendien, speelgoed enz. bederft niet
en als ds. Merkelijn de kist meeneemt is dit
veel goedkooper dan apart later na te zenden.
Daarom doen wij het vriendelijk verzoek ons te
helpen een kist klaar te maken. De vorige
maal met onze verzending der Soemba-kisten,
hebben wy veel, zeer veel gekregen nu de kist
voor ons eigen terrein dient, zal de belang
stelling wel niet minder zjjn.
Wat wij alzoo vragen prenteboeken, platen,
bouwdoozen, ansichten, blokkedoozen, poppen,
knikkers, kralen, griffels, potlooden, leien,
cahiersook sterk speelgoed, dat gemakkelijk
inpaktenz. Chocolade (vooral poeder) is voor
het gezin van onzen Zendeling natuurlijk een
tractatie en niet minder voor zyn helperseau
de cologne, pepermuntjes en dergelijke zaken
zijn ook uitnemend geschikt. Geeft iemand
liever wat geld voor het koopen van de kist
enz., dan wordt dit ook dankbaar aanvaard.
Tot 1 December kunnen goederen door ons
in ontvangst genomen worden. Dan wordt het
noodig tijd om de kist te verzenden, daar deze
met de boot uit Amsterdam mee moet.
Woensdagavond heeft het Zendings-comité
te Middelburg vergaderd met den vertegen
woordiger der Zeeuwsche Zendings-deputaten.
Twee gewichtige zaken moesten besproken
worden.
Allereerst moest beslist over verandering van
Zendingsterrein. De Miss. Dienaren op Java
hadden toch eenparig geadviseerd Bandjar-
Negara los te laten en Magelang te nemen. Ds.
D. Bakker heeft in zyn betoog in het midden
der broederen de voordeelen van Magelang ook
in Let licht gesteld. Daarbij had de Generale
Synode voor Zeeland den weg geopend om, zoo
noodig, terug te komen op haar besluit, want
ten vorigen jare was voor Bandjar-Negara ge
kozen omdat er niet anders te kiezen viel.
Nu, op onze vergadering van Woensdagavond
is na broederlijke samenspreking met alle stem
men besloten Bandjar-Negara los te laten en
onze keuze te vestigen op Magelang. Welke
standplaats broeder Merkelijn daar zal innemen
is aan hem overgelaten, na met de broeders
op Java hierover te hebben gesproken. In de
stad Magelang zelf zal die standplaats wel niet
gewenscht zijn.
Moge de Heere ons besluit met Zijn hooge
goedkeuring kronen, en Hij, Die sluit en nie
mand opent, Die opent en niemand sluit, in
Magelang een geopende deur geven.
De tweede zaak, welke besproken werd, gold
het afscheid van ds. Merkelijn. De datum ",van
afscheid is, zoo ds. M. deze ook gelegen komt,
bepaald op Woensdag 6 December. Hy zou
dan D.V. zyn afscheidswoord spreken in de
Noorderkerk, 's avonds om 6 uur. Namens de
Kerk van Middelburg en de Kerken van Zee
land zullen ds. Bouma en ds. Kerkhof hem
toespreken.
Nu het oogenblik al meer nadert, dat broe
der Merkelijn met zyn gezin vertrekken gaat,
worde het gebed voor hem en de zijnen ver
menigvuldigd. J. D. Wielenga.
Rijk aan leering was de samenkomst van
het Zendingscomité van Middelburg, de Zeeuw
sche Zendingsdeputaten en afgevaardigden van
vele kerken, Donderdag 19 October 1911 te
Middelburg.
Daar de Zeeuwsche kerken ernstig overwegen
of verandering van Zendingsterrein noodig is,
heeft in deze vergadering ds. D. Bakker, Docent
aan de Keuchenius-school te Djokdja, van
voorlichting gediend.
Ds. Bakker heeft geen welsprekende rede
gehouden, en evenmin gepoogd in de geschikt
heid van eenig terrein voor Zending ons te
doen gelooven op gezag van zjjn woord, maar
hij heeft in een krachtig geargumenteerd, hel
der en eenvoudig betoog ons in een voor hem
bekend, voor ons onbekend terrein ingeleid.
Hy heeft door de uitnemende wijze, waarop
hy ons in dat onbekende terrein inleidde en
met de gesteldheid, toestanden en verhoudingen
daarvan op de hoogte bracht, bewijs gegeven,
dat hij zy'n titel met eere draagt. Docent Bak
ker heeft gedoceerd, en wjj, toehoorders, hebben
nog weer eens met genoegen een uurtje college
geloopen.
Zyn optreden ter voorlichting onzer kerken
biedt belangrijke winst.
Nu is er, gelijk ten vorigen jare het geval
was, geen tegenspraak meer in de adviezen,
uit Indië ons toegezonden. Met de officiëele
gegevens, door de Algem. Vergadering der
Zendings-arbeiders op midden-Java verstrekt,
komt overeen de inhoud van een paticulier
schrijven van dr. B. J. Esser te Poerbolinggo,
en het zaakrijk betoog van Docent Bakker sluit
weer aan bij, is uitbreiding, vermeerdering en
bevestiging van hetgeen in 1911 ons uit Indië
aan berichten en adviezen heeft bereikt. Thans
is het eerst goed mogelijk, al overwegende, de
argumenten te wegen, en de gegevens te her
zien, die tot de keuze van Bandjar-Negara
hebben geleid.
Tot de keuze van Bandjar-Negara heeft voor
namelijk het volgende geleid:
1. Het klimaat is er gezond.
2. De ligging is nogal gunstig, door be-
