UURWERKEN enz.
Uwe Visitekaartjes,
Nieuwe Najaarsstoffen
Costumes, Demi-Saisons
en Overjassen,
een nette Dienstbode.
WelEerw. Heer Ds. S 0. LOS
UNIE-COLLECTE - Middelburg.
„DE SPIEGEL" en „TIMOTHEUS".
Boekh. FANOY
GROOTE SORTEERING
I. J. CAMPER ï.h. F. Renlemans.
Direct een fijne kop Koffie van
a 45 en 60 cent per flesch.
V. P. MALJERS,
Conpenr steeds te ontbieden.
J. DONNER MEIJLER.
A. D. LITTOOIJ Az,,
Ofiiciëele .Berichten.
Verantwoording van Liefdegaven.
INGEZONDEN STUKKEN.
BOEKAANKONDIGING.
De Vurige Oven. Een verhaal uit den tyd
der Dragonades in Nederland door
J. A. Wormser. Kampen. J. H. Kok.
1911. Prys f 1,40 ing. f 1,90 geb.
Verklaring van den Heidelbergschen Ca
techismus door G. Elzenga, v. d. m.
te Kampen. Tweede Druk. Kampen.
J. H. Kok. 1911. Prys f 1,20 ing.
f 1,50 geb.
Advertentiën.
Woensdag, 27 September a.s. 'smiddags 2
uur zal de Unie Collecte voor onze School
langs de huizen gehouden worden.
zoowel in Boekdruk als in
Steendruk, levert gaarne
stoomdrukker Q
voor
1. Opening door den Voorzitter.
2. Jaarverslag en Verslag van de Commissie
tot het nazien der rekening over 1910.
3. Verkiezing van Bestuursleden.
Aan de beurt van aftreding zyn de Heeren
ds. A. M. Donner en T. Plantenga, die her
kiesbaar zijn.
Verder moet een Bestuurslid worden gekozen
in de plaats van den Heer ds. W. W. Smitt,
die tot Geestelijk-Verzorger van „Dennenoord"
werd benoemd.
4. Benoeming van een lid der Commissie tot
het nazien der rekening over 1911 in de plaats
van het aftredend lid den Heer A. Bouwmeester.
5. Voorstel van de Afdeeling Groningen:
Aan de verschillende afdeelingen worde een
zeker percentage van hunne contributiën toe
gekend, om propaganda te maken tot het be
komen van meer contribuanten.
6. Referaat van den Heer dr. H. Sap, Ge
neesheer-Directeur van de Stichting „Bloemen-
daal" te Loosduinen, over „Verantwoordelijk
heid en Misdaad" met gelegenheid tot gedach-
tenwisseling.
7. Rondvraag.
L. Lindeboom, Voorzitter.
Joh. Krap, loco-Secretaris.
Aan de Afdeelingen en Corporatiën wordt ver
zocht, vóór 24 September a. s. namen van
candidaten voor het lidmaatschap des Bestuurs
in te zenden aan het Centraal Kantoor te
Sassenheim.
Kruiningen20 Sept. 11Zondag j.l. maakte
onze geachte leeraar de gemeente bekend, dat
hij een roeping had ontvangen van de gemeente
Nieuw-Lekkerland.
Moge kerkeraad en gemeente worden verblijd
dat haar leeraar van haar niet scheiden ga.
Namens den Kerkeraad,
C. Lavooij, Scriba.
De Diaconie der Geref. Kerk te Veere, aan
gewezen om de in dit jaar te houden Classical e
Diaconale Conferentie saam te roepen, geeft bij
deze kennis, dat zjj voornemens is genoemde
conferentie D. V. in de maand November te
doen plaats hebben.
Punten voor de agenda worden ingewacht
bij den eerst-ondergeteekende vóór den len
November a. s.
Diakenen voornoemd,
J. J. Verton.
J. M. Bestjijen.
P. Caljouw.
A. Volkers Az.
CLASSE AXEL.
De Geref. Kerk van Axel A roept de Geref.
Kerken in de Classis Axel samen tot hare ge
wone vergadering op Donderdag 5 October 1911,
in het Kerkgebouw der Geref. Kerk te Ter-
neuzen, 's morgens te 9'/4 ure.
De agenda is als volgt samengesteld
Moderamen
Ds. J. H. Lammertsma, praeses.
Ds. J. F. van Hulsteijn, scriba.
Ds. M. Uijtenhoudt, assessor.
I. Opening door de roepende kerk.
II. Constitueering der vergadering.
III. Vaststelling der notulen.
IV. Zaken, ter verdere behandeling uit die
notulen voortvloeiende.
V. Mededeeling van gehouden correspondentie.
VI. Inning der quota en collecten
a. voor de Theol. School.
b. voor de V. U.
VII. Ingekomen stukken
a. een verzoek van ds. PI. v. A. te A.
b. Hand. der Part. Syn.
VIII. Rondvraag naar art. 41 D. K. O.
DL Voorstellen„De Kerkeraad vanZaamslag
verzoekt, dat ter vervulling van den Evangelisa
tie-arbeid in Kloosterzande elk der Dienaren
des Woords van Terneuzen, Axel A en B één
maal per maand achtereenvolgens in een na
middagbeurt te Kloosterzande optreden."
X. Instructiën.
XI. Rapporten
a. van depp. naar de Part. Syn.
b. voor evangelisatie.
c. Kerkvisitatores.
d. den Zendingsdep.
e. de kerken voor 't nazienv. attesten.
f. dep. naar art. 13.
S- n 19*
h. met bijzonderen last.
XII. Benoeming van Deputaten.
XHI. Regeling der vacature-beurten en evan
gelisatie-diensten.
XIV. Omvraag.
XV. (Indien noodig) Censuur naar art. 43
D. K. O.
XVI. Aanwijzing roepende kerk.
XVII. Sluiting.
Namens den Raad der roepende
Kerk te Axel A,
J. H. Lammertsma, Voorzitter.
J. de Feijter Pz., Scriba.
Axel, 21 September 1911.
Zmdings-Vereeniging Middelburg A In dank
ontvangen het Zendingsbusje van Wed. G.,
inhoudende f 5,51.
A. D. Littooij Az., Penn.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
Hooggeachte Redactie
Met belangstelling mocht ik volgen de ge
dachten wisseling tusschen de vrienden Melse"
en Prins naar aanleiding van eerstgenoemde's
schrijven over 't gevaar der Geref. Jong. Ver-
eeniging, en 't is naar aanleiding daarvan, dat
ik zeer beleefd eenige plaatsruimte vraag in 't
Zeeuwsch Kerkblad voor onderstaande regelen
waarvoor by voorbaat mijn hartelijken dank.
Aangezien toch de Jong. Ver. en alles wat
met haar in betrekking staat mijn volle sym
pathie heeft, ja reeds met genoegen ik ruim
een tiental jaren lid zulk eener vereeniging
ben, laat het zich duidelijk gevoelen, dat ik
belangstellend naga, wat men zooal over haar
spreekt of schrijft. Vooral toch als men weet
hoe vooral ook nog in onze eigene Gerefor
meerde kringen een zekere verkeerde gedachte
zich over de Jong. Ver. openbaart en in haar
denkwijze zeker nog is versterkt geworden, door
m. i. wel wat ondoordacht schrijven van vr.
Melse in 't Zeeuwsch Kerkblad over 't gevaar
onzer Geref. Jong. Vereen. Het zij mij daarom
vergund een enkele opmerking te mogen maken,
om, waar vr. Melse in zoo donkere en schrille
kleuren ons de Jong. Ver. afteekende, ik althans
eens gaarne de lichtzy wil bezien.
Het deed mij reeds genoegen dat vr. Prins
uit Vlissingen op zoo juiste wijze de gevoelens
van 't overgroote deel onzer jongelingen ver
tolkte door vr. Melse van andere meening te
willen overtuigen. Maar het tweede stukje van
zijne hand, voorkomende in No. 8 van 't Zeeuwsch
Kerkblad schijnt vr. Melse niet te hebben kunnen
overtuigen. Zeer zeker stem ik toe dat 't zeer
ongerijmd en dwaas is om uit te maken of 't
duizend jarig rijk zal komen of niet, evenzoo,
om bij stemming uit te maken of de aarde stil
staat of niet, ja, om ten slotte zelfs nog te
spreken, zooals in Ps. 119 voorkomt, ik over
tref mijn leeraars in beleid. Maar zoo zou ik
H. willen vragen, zijn dat nu uw eenige argu
menten, die moeten aantoonen 't schuilend ge
vaar der Geref. Jong. Vereen. Ik vind ze
niet afdoende. Wat 't gevaar der Jong. Ver.
betreft, zeer zeker, zij zijn er en van verwaand
heid en eigenwijsheid met voorbeelden door H.
opgesomd moet elk weldenkend mensch een
gruweljjken afkeer hebben. Maar uitzonderin
gen op den regel zijn er altoos en zullen er
blijven, en daarom gaat het niet op, daar de
Jong. Ver. in 't algemeen mede te bestempelen.
Wat mij betreft, in de ruim 10 jaren dat ik
lid eener Jong. Ver. ben, moet ik eerlijk be
kennen, heb ik de door H. opgenoemde dwaas
heden nog nooit hooren verkondigen, of van
andere vereenigingen wier arbeid mjj bekend
is of meer dan eens bijwoonde heb ik gelukkig
nooit dergelijke dwaasheden gehoord. Derge
lijke praktijken komen dan zeker voor in 't
overjordaansche, maar hier niet. Ik denk hier
onwillekeurig aan een zeker iemand, die men
om zijn kennis, vooral in de Schrift, wel eens
raadpleegde door een antwoord te bekomen op
een vraag, waar wel eens moeilijkheden over
rezen. En wat was 't antwoord dan ditHoor
eens, de geopenbaarde dingen zijn voor de kin
deren der menschen, maar de verborgene, ja,
die zijn voor den Heere onzen God. Zeker een
makkelijk antwoord, maar niet bij alles van
toepassing. Zoo zou het kunnen gaan op onzie
Jong. Vereen, ookdergelijk antwoord neemt
men wel eens ter hand, om soms uit onze on
aangename positie te worden verlost, maar 't
is toch niet altijd verstandig, ook dit is een
gevaar, maar een ander als dat van vr. Melse.
Want waarlijk H. zou toch niet terug willen
keer en naar vroeger dagen, naar dagen als men
geen Jong. Ver. kende, of met dezulke, die
liever een kluizenaarsleven leiden, dan een boek
ter hand nemen, om te onderzoeken en te
leeren of instemmen met hen die betuigen dat
de Jong. Ver. een verwaand clubje is, waar de
een al hooger in rang is dan de ander? Be
steden daarom zoovele van onze groote voor
mannen hunne gaven en krachten aan Bond
en afdeeling, en wat niet meer Waarom tever-
geefsch zulk een noodklok geluid?
Maar genoeg, wij hebben mannen noodig
die pal staan vooral in den bangen strijd onzer
dagen, mannen die zich niet schamen den
Christus Gods te belijden op alle terrein van
dat volle menschenleven. En ach er zijn zoo
weinige, dan gaat deze en dan gene van ons
heen. En zie nu is de Jong. Ver. juist de
plaats waar men zich met Gods hulp kan oefenen
in kennis der waarheid, in historie van land en
volk, en straks, aangegord ten strijde durft
trekken in de kracht en de mogendheid des
Heeren. De Geref. Jong. Ver., is zij niet de
bloem, de hoop der natie? Het onuitputtelijke
woord des Heeren goudmijn als zij is, hoe goed
voor den jongeling, naarstig te onderzoeken,
die rijke bron van waarheid die zjj bevat In
een woordKerk, Staat en Maatschappij zal, zoo
God ons moge spare, straks ons opeischen. Een
heerlijke arbeid dan ook, een heerlijk- doel
dat de Jong. Ver. beoogt. Wie herinnert zich
niet meer 't woord dat een ds. Hoekstra sprak
aan den avond van den Leeuwarder Bondsdag
onder den schoon en titel vanIn God kloeke
daden, hoe er ook wel degelijk in den jongeling
sprake kan wezen met al 't volk des Heeren in
den naam van den Heere der heirscharen, tegen
de wereld, al is het dat in het persoonlijk leven,
de geestelijke bewustheid nog meer sluimerende
is en de ontplooiing van de kracht der genade
van Christus in dat jongelingshart en jonge
lingsleven nog toeft te komen. Zie hier door
zulke taal aangemoedigd, zulk een doel voor
oogen hebbende, welke jongeling denkt dan nog
te beslissen of 't duizendjarig rijk zal komen ja
of neen?
Wie wil zich dan nog leenen om te beslissen
of de aarde stilstaat of niet wie bekommert
zich over een Kroniekschrijver die staakt omdat
wij 'tbeter weten? Neen met dat doel voor
oogen gaan wij vlijtig voorwaarts, niet den
kende aan dergelijke verwaandheden, maar
liever aan 't bekende (In hoe signo vinces) in
ditteeken zult gij overwinnen zij dan ons streven,
de arbeid die wij als jongelingen beoogen niet
om eer, niet om 't succes, maar bovenal om de
eere van onzen God, en onze arbeid zal niet
ijdel zijn en weer denkende aan dat vroom en
kloek voorgeslacht dat daar 80 jaren, zegge 80
bange jaren streed voor 't Geloof, voor vrijheid
en voor recht denkende aan dat edel voorge
slacht ruischt ons weer opnieuw de stem in
d'ooren, die liefelijke melodie, die" daar zoo
schoon aanheft
Ons wenkt dat beeld der vaderen,
Dat vroom en kloek geslacht
Met heldenbloed in d' aderen,
Dat Spanje ten onder bracht.
Wij willen ook zoo wezen,
Wij hun zonen niet ontaard,
Wij heden als voor dezen
De naam van Holland waard.
Nogmaals dankend voor de my verleende
plaatsruimte, teeken ik my hoogachtend,
Jn Jakobsen Lz.
Lid der Geref. Jong. Ver. „Onesimus".
Grypskerke.
De wel wat krasse titel doet denken aan de
bekende geschiedenis uit het boek Daniël. Het
onderschrift echter zegt ons, dat de historie,
hier verhaald, uit veel latere eeuwen dagteekent,
en dat ge de plaats, waar dit alles gebeuren
kon, niet zoeken moet in Spanje of Turkije,
maar in ons eigen Christelijk Nederland
De schrijver van dit boek heeft een goed
werk gedaan, door deze nog geen 75 jaren oude
gebeurtenissen te brengen onder de aandacht
van ons christelijk volk. Hy heeft er het recht
toe, daar hy ook afstamt van een der Vaders
der Afscheidingtenminste zal Wormser, de
ouderling van Amsterdam (zie bl. 77), wel uit
de familie zyn.
De schandelijke vervolgingen der Afgeschei
denen te Loosdrecht en Bunschoten zyn in
het kleed van een verhaal gestoken. Echter,
en dit is een gelukkige manier van doen ge
weest, heeft de schrijver door aanhalingen uit
het tijdschrift „De Reformatie", het bespreken
van nieuwsberichten, enz., ook iets medegedeeld
van de droeve gebeurtenissen te Amsterdam,
Hattem, Woudrichem, enz.
Dit is een leerryk boek. Het verhaal is bij
zaak en weinig interessant. De dragonades
(de brutale dwinglandy der militairen, die
handelden op last der overheid zyn hoofdzaak.
Dit boek kan hartelyk aanbevolen worden.
Het is goed voor het nageslacht der Afgeschei
denen (en voor hen niet alleende historie
der vaderen te lezen. Wel is de vergelijking
van deze vervolging met die van de Hugenoten
in Frankrijk b. v. te sterk doch in zooverre is
er overeenkomst, dat recht en gerechtigheid
voor hen niet goldenen kerk en overheid
samenspanden als de overpriesters en Romeinsche
soldaten in Jezus' dagen, om het getrouwe volk
des Heeren te onderdrukken.
Voor één verkeerde gedachte hoede men zich
by 't lezen van dit boek. Het zou den indruk
kunnen geven, dat het aan de zyde der Afge
scheidenen alles goed en lieflijk was. De heer
Wormser merkt echter op, dat hy slechts een
gedeelte der geschiedenis te Loosdrecht en
Bunschoten verhaalt. Ook daar zullen, gelyk
geheel Nederland door, wel treurige onderlinge
twisten hebben gewoed. Er is in het werk der
Scheiding ook veel menschelyksen dat kan
niet anders. Doch dat de zaak zelve van den
Heere was, heeft de historie van toen en later
duidelijk bewezen.
Moge dit vlot geschreven en keurig uitge
geven boek veel worden gekocht en druk ge
lezen. Jongelingsvereenigingen o. a. moeten het
zich aanschaffen. De prys fl.40 ing. en f 1,90
gebonden, is niet laag. Om het aan zeer velen
mogelijk te maken dit boek zich aan te schaffen,
ware een goedkoope volkseditie misschien niet
ongewenscht.
Deze verklaring van den Catechismus van
byna 300 bladzijden is beslist goedkoop. De
uitgave is door den heer Kok zeer wel verzorgd,
en de correctie is uitnemend.
De inhoud is evenwel hoofdzaak. De methode
is gelyk aan de verklaring van Kort Begrip,
ook door ds. Elzenga gegeven vraag voor vraag
wordt behandeld, en woordelijk verklaard op
die uitnemende wyze, waarop ds. Elzenga, een
catecheet zooals er weinigen zyn, zulks kan.
Dat niettegenstaande de groote oplaag der
eerste uitgave nu reeds een tweede druk noodig
was, zegt genoeg. Het werk van ds. Elzenga,
dat waardeering verdient,heeft alzoo waardeering
gevonden.
Het boekske is zeer geschikt om gebruikt
te worden door de predikanten zelvedoch
hoofdzakelijk is het bestemd voor de catechi
santen. Gelijk ds. Elzenga in zyn voorwoord
opmerkt, duurt de behandeling van den Cate
chismus op de catechisatie's al spoedig ander
half jaar; hoevelen zyn dan niet het begin weer
vergetenDaarom dient deze verklaring om
voor zich zelf thuis het besprokene nog eens na
te lezen, of ook, wanneer men eens verzuimen
moest, om hetgeen men gemist heeft tebestu-
deeren. Ook is het aanbevelenswaaardig vóór
men naar de les gaat de verklaring van den
te behandelen Zondag aandachtig na te lezen.
Hoewel de verklaring degelijk is, is zij toch
allerminst styf en vervelend bovendien ont
breekt het paranetische element niet, daar ds.
Elzenga telkens een recht stichtelijk toepas
selijke opmerking maakt.
Dat er wel eenige aanmerkingen zyn te maken,
spreekt vanzelfwelk menschelyk werk is vol
komen Wjj vinden het b. v. een leemte, dat
by de Zondagen over het Avondmaal schier
niets van het Pascha gezegd wordtalleen
wordt op blad. 135 en 147 geconstateerd, dat
het Avondmaal het Pascha heeft vervangen en
voorbereid was door de offermaaltijden. Ai.n
de waarde van het werk doen deze en dergelijke
kleinigheden in het minst geen afbreuk.
Wy danken ds. Elzenga voor deze verklaring
en spreken met hem den wensch uit, dat 's Heeren
zegen ruste op dezen arbeid en op alles wat
gedaan wordt tot bevordering van het cateche
tisch onderwijs. J. D. Wielenga.
CORRESPONDENTIE.
Een vers van Zelandia moet tot de volgende
week blyven liggen. Red.
A.s. ZONDAG 24 SEPT. hoopt D. V. de
van Leerdam op te treden in de Ger. Kerk te
GRIJPSKERKE, om een rede te houden in het
belang van het Chr. Onderwijs, des avonds
6 uur. HET BESTUUR.
Het Locaal-Comité.
Met October begint de jaargang van
Abonneert U op deze tijdschriften by
ook op Zeeuw, Standaard, Heraut, Kerkbode,
Kerkblad, Vriend Oud en Jong, Middelburgsche
Courant, Rotterdammer en alle andere Cou
ranten en Tijdschriften.
LANGEDELFT H 20.
Aanbevelend,
MARKT K 7, MIDDELBURG.
«OES 1911.
Mej. VROON, Lange Noordstr. 180, Middel
burg vraagt tegen November
