Lichtbeeldenavond
OORLOG.
in de Bogardzaal, Middelburg.
H. VERHOOG, Halfweg.
Woensdag 19 October,
te Groningen Adr. T. Hoekstra te 's Her-
togenboscli
te Oldenlioveds. O. Boersma te Ezinge
te Tholends. A. Voogel te Putterskoek.
AANGENOMEN
naar Meliskerke: ds. K. Veen te Oostbnrg;
naar Murmerwoudecand. N. D. van Leeuwen
te Amsterdam
naar Roodesckoolds. G. D. Scheepsma te
Boornbergum.
BEDANKT
voor Yelp A: ds. R. K. M. Hummelen te
Hoogkerk
voor Bunschotends. B. v. d. Werff te Har-
lingen
voor Warns en voor Hemulumcand. D. J. v.
Katwijk te Rotterdam.
Olticiëele Berichten.
De Classe Middelburg, na den Eerw. Heer
C. J. de Kruyter, beroepen predikant der Geref.
Kerk te Oostkapelle, te hebben onderzocht, heeft
dezen Broeder met algemeene stemmen toege
laten tot de Bediening des Woords en der
Sacramenten.
Namens het Moderamen,
A. Scheele, Praeses.
J. D. Wielenga, Scriba.
Middelburg, 12 Oct. 1910.
Meliskerke 11 Oct 1910. Heden ontving de
kerkeraad bericht van den Weleerw. Heer ds.
K. Veen van Oostburg dat ZEerw. onze roe
ping heeft aangenomen.
Namers den Kerkeraad,
K. Houterman.
KORTE NOTULEN van de vergadering
der Gereformeerde Kerken in de classis
Axel, gehouden den 6 October 1909
te Terneuzen.
I. Ds. H. van der Wal, voorzitter van den
Kerkeraad' der roepende' Kerk van Hoek, opent
de vergadering met gebed, na het zingen van
Psalm 84 6 en het lezen van Psalm 115.
Hij uit zijn blijdschap dat ds. Veen te Oostburg
voor het beroep naar Warns c. a. heeft kunnen
bedanken en wenscht hem de leiding des Heeren
toe om met vrijmoedigheid te kunnen beslissen
inzake de roeping naar Meliskerke.
Ook weet hij dat er hartelijke blijdschap is
dat ds. Merlcelijn van Sclioondijke de roeping
heeft kunnen opvolgen, door de Kerk van Mid
delburg A op hem uitgebracht voor den Zen-
dingsarbeid te Ban dj ar Negara, en al is het dat
deze blijdschap met droefheid is gemengd,
doordat hechte banden in eigen gemeente en
in de classe verbroken moeten worden, bij het
zien op het gewicht der zaak en^de beperkte
keuze voor missionairissen, vervult blijdschap
ons hart. Ily bidt ds. Merkelijn kracht en steun
van den Heere toe in zijn voorbereidende studiën,
opdat weldra het woord des Heeren ook door
hem worde verkondigd onder de heidenen.
II. Ds. Uijtenhoudt en ds. Veen zien de cre-
dentialen na en rapporteeren dat alle kerken
wettig zijn vertegenwoordigd. Er zijn geen in-
structien. Ds. Hamming ontvangt adviseerende
stem.
III. Het moderamen wordt aldus samenge
steld ds. H. van der Wal, Voorzitter, ds. J.
H. Lammertsma, Scriba, ds.Chr. Bruins, Assessor.
IV. De notulen worden gelezen, die onver
anderd worden goedgekeurd en geteekend.
V. De geldelijke zaken worden afgedaan.
Besloten wordt om voortaan de gehouden col
lecten met de bedragen te vermelden in de notu
len, waartoe Kerken, die zelf hun collecten
verzenden, van die verzending met opgave van
het gecollecteerde bedrag kennis zullen geven
aan den Deputaat voor de classicale collecten.
VI. Ingekomen is een verzoek van ds. PI. v.
A. uit A. om den gewonen jaarlijkschen steun.
Op voorstel van den Quaestor wordt dit toege
staan.
VII. By de rondvraag naar art. 41 D. K. O.
worden voor een zaak in een der Kerken drie
Deputaten voor onderzoek benoemd, en wordt
een andere Kerk bij een moeilijkheid met de
voorlichting der classe gediend.
Een voorstel van de Kerk van Terneuzen dat
voortaan alle classicale vergaderingen gehouden
worden te Terneuzen, en dat de reiskosten voor
de Kerken van Oostburg en Schoondijke voor
ééne vergadering gedragen worden door de
Kerken van Terneuzen, Axel en Zaamslag, wordt
aangenomen.
VIH. Rapporten
a. Van Kerkvisitatoren. In 't algemeen is
de toestand der Kerken gunstig, en ook al is
er, dat anders en beter gewenscht wordt, er is
ook stof om zich te verheugen over tal van
zegeningen.
b. Van Deputaten ter Part. Syn. van 1 Juni
1910. Uit dit rapport is meer in 't bijzonder
voor onze classe van belang
le. dat moet worden toegezien dat al de
Kerken de collecten houden, die bepaald zijn
door de Generale Synode, en deze intijds op
zenden
2e. dat het' bedrag dat moet worden afgedra
gen aan de Prov. Kas voor hulpbetoon bij eme-
riteering en voor de hulpbehoevende Kerken
Domburg en Westkapelle gelijk is gebleven
3e. dat als Zendingsterrein na ampele be
spreking Bandjar Negara is begeerd en dat
Middelburg A als Zendende Kerk zal optreden.
De nog ontbrekende som op het voor uitzending
benoodigde bedrag zal dit jaar verkregen wor
den door quotisatie. Een instructie voor den
missionaris is vastgesteld.
4e. dat om verschillende redenen geen ge
meenschappelijke bid- en dankdag kon worden
vastgesteld.
Deze beide rapporten geven aanleiding tot
het doen van vragen, die, voor zoover mogelijk,
worden beantwoord.
Unaniem wordt aangenomen dat de classis er
bij de e. k. Part. Synode op aan zal dringen dat
deze telken jare afzonderlijk uitgeve een gedrukt
verslag van hare handelingen, waarin tevens
voorkomen de rapporten van de verschillende
Deputaten der Synode.
IX. Pauze.
X. De vergadering wordt voortgezet, nadat
eerst gezongen is Ps. 89 1. Besloten wordt
de regeling voor de visitatie aan herziening te
onderwerpen en deze herziening op te dragen
aan de Kerkvisitatoren prirui en secundi.
If?XI. In behandeling komt het concept-rapport
van voorloopige Deputaten voor de inwendige
Zending, waarin van te voren de Kerkeraden
over dit punt licht hadden ontvangen. Na een
breede en zeer geanimeerde discussie wordt
bijna eenstemmig aangenomen
le. om voor den Evangelisatie-arbeid in
het land van Cadzand vanwege de classis oogen-
blikkelijk steun te verleenen, bestaande in
hulp in den predikdienst, waarvoor de Kerken
van Axel A en B, Hoek en Terneuzen tot Mei
1911 minstens twee Zondagen hunne Dienaren
afstaan, die zich tijdens de vacature te Schóón-
kei [hoofdzakelijk richten op den arbeid ie
Breskens
2e. om voor dezen gemeenschappelijkèn
Evangelisatie-arbeid drie Deputaten te benoe-
men, en deze daarna te bestendigen volgens
art. 15 Huish. Regeling
|s3e. om aan deze Deputaten op te dragen
met de betrokken Kerken, van wie Evangeli-
satiearbeid uitgaat, eene instructie te ontwer
pen, die ter behandeling voor de volgende
classicale vergadering de Kerken wordt toe
gezonden
4e. om aan de Kerken van Terneuzen, Axel
A en B over te laten een onderzoek in te stellen
op een onder haar ressorteerend terrein, en
daarna gemeenschappelijk door haar de vraag
te laten beantwoorden of het noodig is om al
daar eiken Zondag afzonderlijke samenkomsten
te houden en minstens om de 14 dagen pre
dikdiensten des avonds.
Tot Deputaten voor den gemeenschappelijken
Evangelisatiearbeid der Gereformeerde Kerken
in de classis Axel worden benoemd ds. Chr.
Bruins, ds. M. Uijtenhoudt en ds. K. Veen.
Voorts wordt nog besloten aan het verzoek
van de Kerk van Schoondijke te voldoen om
in overleg met haar zich te wenden tot de
genabuurde Classe Middelburg met het verzoek
om mede van de Kerken dier Classe hulp te
ontvangen in den predikdienst te Breskens.
XII. Overeenkomstig de voorstellen van
Deputaten voor regeling van het percentage in
de Classicale onkosten (in. extenso den Kerken
toegezonden) wordt de quotisatie aldus vast
gesteld
a. per een lage in de kosten ran het Kerkverband:
Axel A 16 pCt., Axel B 18 pCt., Hoek 7 pCt.,
Neuzen 18 pCt., Oostburg 10 pCt., Schoondijke
10 pCt., Zaamslag 21 pCt.
b. percentage voor hulpbet on bij emeriteering
Axel A 19pCt., Axel B 22 pCt., Hoek 3 pCt.,
Neuzen 22'pCt., Oostburg 4 pCt., Schoondijke
6 pCt., Zaamslag 24pCt.
c. percentage voor steun aan hulpbehoevende
Kerken: Axel A 16pCt., Axel B 18pCt., Neu
zen 21 pCt., Oostburg 10 pCt., Schoondijke
11 pCt., Zaamslag 24 pCt.
XIII. Ds Uijtenhoudt ontvangt verlof de
vergadering te verlaten. In zijn plaats neemt
zitting ds. Hamming.
Iff XIV. De Zendingsdeputaat doet enkele
mededeelingen over den toestand der Zending.
Daar 't benoodigde bedrag nog niet*ten volle
bijeen is en het resteerende dit jaar door
quotisatie zal worden verkregen, worden aan
Axel A en B, Terneuzen en Zaamslag de be
dragen genoemd, waarmee ze de door haar
toegezegde som zullenhebben te verhoogen.
Bepaald wordt dat de Kerken ten spoedigste
toegezegde som met^'aftrek van de geïnde
Pinkstercollecte zullen opzenden naar den
Penningmeester voor de Zeeuwsche Zending,
C. J. Hondius te Middelburg, en dat voor het
volgend jaar ieders aandeel zal worden afge
dragen in 4 termijnen.
XV. De classis deputeerde voor:
Actuariusds. J. F. van Hulsteijn.
KerkvisitatieD.D. Chr. Bruins en R. Ham
ming primiD.D. J. H. Lammertsma en H.
van der Wal, secundi.
ExaminaD.D. J. F. van Hulsteijn en K. Veen.
Approbatie van beroepingen enz.de Kerken
van Axel A en B.
Art. 13 K. O.D.D. Hamming en J. H.
Lammertsma.
Quaestor ds. R. Hamming.
Zendingds. J. H. Lammertsma.
Classicale collectends. K. Veen.
Correspondent Theol. Schoolds. K. Veen.
Voor Prov. Kas art. 13ds. R. Hamming.
Voor Prov. Kas voor behoeftige idioten enz.
diaken Meertens van Terneuzen.
XVI. Roepende Kerk voor de volgende
vergadering zal zijn Neuzendatum van ver
gadering 1 Februari 1911.
XVII. Ds. Merkelyn spreekt een kort af
scheidswoord. De broederlijke sympathie in
de Classe heeft hem steeds verkwikt. Met leed
gevoel gaat hy heen. Gaarne zou hij blyven,
maar de leiding van Gods Voorzienigheid is
anders. Henengaande heeft hij een verzoek
tot de broeders en de Kerken, om hem en zijn
arbeid in den gebede te gedenken.
Ds. Lammertsma tracht de heerschende
stemming te vertolken en bidt hem toe dat de
Heere zyn uitgang uit de pastorie te Schoon-
dyke en eerlang zijn ingang in een woning te
Bandjar-Negara rijkelijk zegene. Indrukwek
kend is het oogenblik als hem door de ver
gaderden staande wordt toegezongen„De
Heer zal u steeds gadeslaan."
De toekomstige missie-arbeider dankte hier
voor. Dit lied ter afscheid herinnert hem aan
het oogenblik dat hij uitging uit de ouderlijke
woning ter voorbereiding voor de studie van
het ambttoen werdt dit zelfde vers gezongen.
XVIII. Nadat ouderling P. Dregmans is
voorgegaan in dankzegging en gebed wordt
de vergadering gesloten.
Uit naam en op last der Classis Axel,
J. H. Lammertsma, h.t. Scriba.
VERSLAG der 3e Classic. Diac. Con
ferentie van de Gereformeerde Kerken
in de Classis Goes, gehouden Woensdag
21 September 1910.
(Vervolg.)
Dit referaat lokte een breede gedachtenwis-
seling uit.
Opgemerkt werd, dat de Memorie van Toe
lichting wel de juiste beginselen aangeeft, maar
in het wetsontwerp daarvan niet altijd blykt.
Met blijdschap werd geconstateerd, dat dit
wetsontwerp veel vóór heeft op dat van Goe
man Borgesius.
Bij dit wetsontwerp behouden de Diaconiën
hunne volstrekte vrijheid en zelfstandigheid.
De voor- en nadeelen van de instelling der
armenraden worden uitvoerig besproken.
Als centraal instituut, als bureau van inlich
tingen worden deze, nu in dit wetsontwerp
de geheele armenzorg geregeld wordt, noodza
kelijk geacht.
Of art. 50, sub 1, de diaconiën hetwettelyk
recht geeft, daarin plaats te nemen, wyl de
diaconiën geen zelfstandige instellingen van
weldadigheid zyn, meent de Conferentie over
te moeten laten aan den ministerof zij er in
plaats mogen nemen daarvoor zij de beslissing
aan de Kerken.
Als bezwaren tegen de armenraden werd aan
gevoerd dat zy bevoegdheid ontvangen, voor
stellen te doen.
Er wordt gevreesd dat door die bevoegdheid
een ongewenschte inmenging in den arbeid der
diaconiën zal geboren worden. Meer licht, van
welken aard deze voorstellen zullen mogen zijn
en aan wie ze kunnen worden gericht, wordt
zeer wenschelijk geacht.
Bezwaar wordt geacht, dat by Koninklyk
besluit de taak der armenraden nader kan worden
geregeld. Die regeling kon wel eens zóó worden,
dat de bevoegdheden van de armenraden ingre
pen in de rechten en vry lieden der diaconiën en
daardoor zou samenwerking onmogelyk worden.
Krachtig werd opgekomen tegen de dubbele
bedeeling. Enkele Br. hebben daartegen niet
zulk een overwegend bezwaar. Zy meenen, dat
het eenvoudig een regelen is van een toestand,
die reeds j aren bestaat, j a zelfs werd uitgesproken,
dat by hulp van staatswege het particulier initia
tief geprikkeld en allicht iets gedaan zou worden,
wat door overmacht anders geheel achterwege
zou blijven.
Ernstig wordt daartegen gewaarschuwd. Het
opwakend initiatief der Particuliere armenzorg
in Friesland b. v. is n i e t te danken aan de
dubbele bedeeling, maar juist als protest daar
tegen.
Herinnerd werd aan het woord van Groen
van Prinsterer, dat overheids-armenzorg voert
naar staats-socialisme en hoe mede door zyn
critiekhet wetsontwerp Thorbecke viel, en wy
een armenwet kregen, waarin de juiste begin
selen werden behouden. In het aanhangige
wetsontwerp wordt door het wettelyk vaststellen
van de dubbele bedeeling dit goede beginsel
losgelaten en gaan wij al verder van ons ideaal af.
De dubbele bedeeling wordt geacht een slaap
drank te zijn. Een instituut, dat de particuliere
en kerkelyke actie zal verlammen.
Ernstig wordt er op aangedrongen, dat de
Geref. Kerken toch geen gebruik zullen maken
van de dubbele bedeeling, maar dat krachtig
en volhardend zal gestreefd worden naar het
ideaaldegelyke afdoende Kerkelijke armenzorg
zonder hulp der overheid en deze beginselen
in eigen kring en daarbuiten te propageeren.
Onder de bespreking werd met blijdschap
geconstateerd, dat in onze Geref. Kerken almeer
een vragen komt naar de juiste beginselen, en
een streven, om naar die beginselen zyn praktijk
te richten niet te vragen, wat is finantieel het
voordeeligste, maar dat gevoeld wordt, dat de
Kerk des Heeren een eigen leven heeft en dien
overeenkomstig heeft te handelen.
Met den wensch, dat dit wetsontwerp een
punt van bespreking zal vormen op al onze
Kerkelyke vergaderingen, omdat het zoo van
invloed kan zijn op ons Kerkelijk leven, en
dat de bezwaren, die dit wetsontwerp drukken,
zooveel mogelyk zullen worden weggenomen
eer het wet wordt, werd de discussie hierover
gesloten.
Alsnu wordt aan de orde gesteld Punt 4
Ligt het op den weg der diaconie, het zit-
plaatsengeld te betalen voor Broeders en Zus
ters, die daartoe niet in staat zyn?
Het Moderamen.
Uit de gevolgde bespreking blykt le, dat
de meest gewenschte regeling deze wordt ge
acht, dat alle zitplaatsen in het Huis des Hee
ren vrij waren en dus niet eene plaats werd
verhuurd.
Met voorbeelden werd aangetoond, dat dit
ideaal bereikbaar is, zoo de leden der Kerk
er maar van doordrongen waren dat dit zoo
behoorde.
Dat dan deze bron van inkomsten zou kun
nen worden gemist als op andere wyze in de
behoeften van den eeredienst werd .voorzien.
2. Nu, waar eenmaal deze abnormale rege
ling bestaat, voor de Diaconie geen algemeene
regel is vast te stellen, doch waar het echter
geldt hulpbehoevende leden steun te bieden,
werd er voor gevoeld, dat dit behoort te ge
schieden door de Diaconie en dat de Diaconie
die steunbieding zoo regele, dat zij die Br. en
en Zs. in staat stelt zelf het zitplaatsengeld te
betalen.
Algemeen werd het hebben van armen-vrij-
plaatsen in de Kerk afgekeurd.
Punt 2Welke houding dient eene Diaconie
aan te nemen inzake de geldelijke ondersteu
ning voor de verpleging van een krankzinnige
uit de gemeente? (Kapelle-Biezelinge).
en Punt 3Hoe hebben Diakenen te han
delen, als hun voor een krankzinnig lid der
Kerk om steun wordt verzocht, in verband met
het besluit der Particuliere Synode van Zee
land (Goes).
worden tegelyk besproken. Enkele Br.
meenen dat, nu de overheid de familie van
een krankzinnige vry laat in de keuze van een
gesticht en dus onze krankzinnigen met over
heidshulp een Christelijke verzorging kunnen
genieten, het motief om Diaconaal hulp te
verleenen vervallen is, wyl het ryk, de geweste
lijke en de plaatselyke overheid bereid is, den
noodigen steun te bieden, dat wij als staats
burgers evengoed als anderen daarop recht
hebben en die aangeboden hulp niet mogen
weigeren.
Opgemerkt wordt, dat de Diaconiën zich
zouden kunnen bepalen tot het steunen van
Chr. stichtingen van Barmhartigheid, waar
onder ook de Chr. Krankzinnigengestichten
„Veldwijk", „Vrederust" enz.
Tegen dit laatste wordt aangevoerd, dat de
Diaconiën dit als corporaties doen, doch dat dit
steunen is van de gestichten, maar geen antwoord
geeft op de vraag wat hare roeping is tegenover
behoeftige krankzinnige Br. en Zs.
Bijna algemeen wordt in overeenstemming
met de door ds. Fernhout op de Centrale Dia
conale Conferentie geponeerde stellingen, uitge
sproken, dat ook behoeftige krankzinnigen voor
werpen zijn van de Diaconale armenzorg.
De Conferentie vat haar oordeel samen in de
conclusieDe Diaconie zorge zooveel mogelyk
voor de verpleging van hare behoeftige krank
zinnigen en idioten.
Bevreemding werd uitgesproken over het be
sluit der Part. Synode van Zeeland en gevraagd
werd of dit besluit wel gewettigd was, wyl de
Kerken daartoe niet hadden meegewerkt.
(Het slot hopen we de volgende week op te
nemen.) Red.
CORRESPONDENTIE.
Th. v. d. M. te R. Na het eindigen van dit
kwartaal zal ik nota nemen van uw schryven.
De Uitgever.
Adverteiitiën»
ten behoeve van het Chr. Sanatorium „Sonne-
vanck" bij Harderwijk, met welwillende mede
werking van eenige Dames en Heeren voor
Muziek en Zang, D. V.
's avonds 8 uur,
Sprekers Ds. J. D. WIELENGA en Ds. J.
DE VISSER. Lichtbeelden door den Heer
W. SLUIJTER van Driebergen.
Kaarten verkrijgbaar bij de Uitgevers
D'HUIJ en SMITS en 's avonds aan de Zaal
a f 0.25.
Namens het Damescomité voor M'burg,
Mevr. DIELEMAN.
Nu kochten we de laatste Ex. van dat be
kende werk, geschreven door L. Penning, get
De Oorlog in Z. Afrikawaarvan destyds
1000de Ex. zyn verkocht voor f5.—. Ieder
een kent het wel, had het gaarne willen hebben,
doch, de prijs was te hoog. Doch thans
Die twee zware deelen, vol met platen, ruim
800 bladz, en door Penning geschreven, worden
nu franco thuis gezonden aan ieder die post
wissel zendt a f 1.35. aan
Wie ze in twee keurige stempelbanden
wenscht te ontvangen zende f2.25, dat is dus
slechts f0.90, tegen vroeger fl.30.
Schryf er vooral by Oorlog Z. Afrika.
