Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Zeeland
Onder Redactie van: Ds. L. BOUMA en Ds. H. W. LIMAN.
7e Jaargang.
Vrijdag 20 Augustus 1909.
No 9.
UIT HET WOORD.
Met medewerking van onderscheidene Predikanten.
A. D. LITTOOIJ Az.
MIDDELBURG.
Bouma.
.Filippus".
Honger.
Zeeuwsen Kerkblad.
ABOHHEMEBTSFBUS
per half jaar franco per post
Enkele nummers
70 cent.
3 cent.
Drokker-Oitgever
DE UITWERKING VAN PAULUS'
PREDIKING TE ATHENE.
Als zij nu van de opstanding der doo-
den hoorden, spotten sommigen daarmede
en sommigen zeiden: Wfl zullen uweder
om hiervan hooren. En alzoo is Paulus
uit het midden van hen weggegaan. Doch
sommige mannen hingen hem aan, en ge
loofden onder welke was ook Dionysius,
de Areopagiet, en eene vrouw, met name
D&maris, en anderen met dezelve.
Hand. XVH 32—34.
Nooit had de Areopagus zulk een rede ge
hoord als die van Paulus. Welsprekende lippen
hadden het woord er gericht tot de vergaderde
menigte, maar nimmer hadden de wijzen van
Athene zulk een tijding vernomen. Thans had
den z|j gehoord van den Schepper des hemels
en der aarde, die niet woont in tempelen met
handen gemaakt, en die niet noodig heeft, dat
eenig mensch Hem hulde brengt. Hoever stond
deze God boven alle hun goden en godinnen
en hoe oneindig verheven was Hij boven al
wat god genaamd wordt. Met welke verbaasde
blikken zullen zij dezen vreemdeling aangezien
hebben, als zij Hem den Algenoegzamen hoor
den verkondigen. Ook in sommigen hunner
was de gedachte opgerezen, dat alle menschen
een geslacht vormden en daarom waren zij be
gonnen ook hun aandacht te wijden aan de ge
schiedenis van andere volkeren, maar een be
schouwing als Paulus over de historie bleek te
hebben was hun ten eenenmale vreemd. Zij
letten alleen op de menschen, die op het too-
neel van het leven verschenen, zü gingen hun
daden na, zij oordeelden over wat zij zagen,
doch de Apostel liet hun zien, dat God de eerste
en de laatste is, en dat hij alle draden van het
wonderlijk weefsel in handen heeft. Hij deed
hen opmerken, dat de geschiedenis is de ont
hulling van Gods eeuwigen en on veranderlijken
raad, zoodat alle gebeurtenissen dienstbaar wor
den aan het doel, door den Heere des hemels
en der aarde gesteld. En die historie komt eens
aan haar einde, wanneer de dag aangebroken
is, waarop God den aardbodem rechtvaardig
oordeelen zal door een man, dien Hij daartoe
geordineerd heeft, verzekering daarvan doende
aan allen, dewijl Hij Hem uit de dooden opge
wekt heeft.
Deze rede, die de bewondering der eeuwen
opgewekt heeft, heeft de bedoeling om deze
wijzen der wereld te brengen tot waarachtige
bekeering, opdat zij Hem, van wien zij het leven,
den adem en alle dingen ontvangen hadden,
zouden zoeken en vinden. Waarlijk, het was
dezen Apostel te doen niet om hun beschaving
en hun kennis te brandmerken, maar om hen
te redden en te behouden. Diep en helder heeft
hij blijkbaar verstaan, dat Christus niet gekomen
is om te verderven maar om te zoeken wat
verloren en te zaligen wat zondig was. Wij ken
nen alzoo de verhouding, waarin het Christen
dom zich stelde tegenover de Grieksche bescha
ving en daaruit mogen wij afleiden, wat ook de
roeping van de Christenen is in onze dagen.
Al wat door Gods goedheid nog tot stand komt
op deze aarde, behooren wij te waardeeren als
een gave van den Vader der lichten, en nooit
mogen wij zelfs den schijn op ons laden, alsof
het Christendom vijandig tegenover de ontwik
keling staat en wij moeten ons beijveren om
dit duidelijk te laten uitkomen. Tevens mogen
wij nooit de waarheid die naar de godzaligheid
is, verbergen. Dit heeft Paulus ook niet gedaan.
Hij heeft geen schikking getroffen met Athene,
hij heeft ter wille van de wijzen geen tittel of
jota laten vallen van wat eeuwig vast staan zal.
Wat is nu de uitwerking van des Apostels
rede geweest? Als zij hoorden van de opstan
ding, spotten sommigen, en anderen zeiden
wij zullen u wederom hiervan hooren. Verwon
dert het u, dat sommigen na zulk een ernstige,
aangrijpende rede spotten konden Niet erg
zeker. Voor deze wijzen was het denkbeeld van
de opstanding nieuw, ja ongerijmd. Zij hadden
hun eigen zienswijze over leven en dood, zij
wisten, dat het leven met den dood een einde
nam, en nu hadden hun groote mannen gezocht
naar bewijzen om de hoop op onsterfelijkheid
te sterken, maar het was hun nooit in de ge
dachte gekomen om te zeggen dat ook een
lichaam eenmaal in de macht des doods zou
kunnen opstaan. Een lichamelijke opstanding
was in strfld met alles wat de mensch zag en
sommigen konden den lach der spotternij niet
onderdrukken, toen zij dezen vreemdeling met
zooveel kracht en nadruk hoorden verklaren,
dat God een man uit de dooden opgewekt had.
Had hij de stelling verdedigd, dat God een
doode kon opwekken, nu daarover zouden zij
allicht hebben willen disputeeren, ja, dat had
den zij graag gedaan. Maar hoe onnoozel moest
die man zijn, die geloofde, dat het gebeurd was.
Hij was dit bleek hun duidelijk ver ten
achter. Er was een tijd geweest, waarin ook
hun voorouders allerlei verhalen geloofd had
den, doch die tfld was onherroepelijk voorbij.
Eerst hadden zij nog al achting voor den spre
ker gehad, zij zouden hem wel een plaats heb
ben willen inruimen in 't midden van hun eigen
wijzen, doch nu ging het al te ver, en zij be
klaagden den man in hun hart die nog zoo bfl-
geloovig was. De menschen veranderen in de
eeuwen niet veel, want zooals het daar was, zoo
is het nog altijd. Spreek eens met velen onzer
beschaafden over de opstanding van den Christus,
en het zal hun moeielflk vallen om hun spot
lust te bedwingen.
Anderen bleven beter in den vorm. Zfl spotten
niet, zij wezen den Apostel enkel af. Op zeer
fatsoenlijke wijze. Natuurlijk. Beneden hun
waardigheid zouden zfl het achten, wanneer er
ook maar een onbeleefd woord over hun lippen
kwam. Wat er in hen omging, lieten zfl niet
zoo duidelflk blflken. Nochthans deden zfl hem
verstaan, dat zfl niets met hem te maken wil
den hebben. In hun oog was het dwaasheid,
wat deze man predikte. Gaat het niet nog zoo?
De mannen, die hoog in beschaving staan, zul
len uit wellevendheid iemand aanhooren, die
hen wflst op den machtigen Schepper, wiens
eigendom zfl zfln, en hen spreekt van het oor
deel dat eens gehouden zal worden, en zfl zullen
hem fatsoenlijk maar toch duidelflk te verstaan
geven, dat zfl er niets van weten willen. Wfl
zullen u wederom hierover hooren, is slechts
een voorwendsel om thans van hem ontslagen
te zfln.
Heeft die prediking dan in 't geheel geen
vrucht gedragen Sommigen hingen hem aan
en geloofden. Niet vele edelen, niet vele wflzen,
niet vele rflken, heeft de Apostel ergens anders
gezegd, maar er zfln er toch altfld, Gode zfl
dank, eenigen, voor wie het woord des Evan
gelies een reuk des levens ten leven is. Twee
worden met name genoemd. Dionysius, de Are
opagiet, een man derhalve, die onder de wflzen
van Athene een eervolle plaats innam en ge
acht was bfl de bewoners, en Damaris, een
vrouw, zeker een zeer aanzienlijke. Zoo was
God begonnen ook in Athene Zfln kerk te ver
gaderen en Hfl zou haar bevestigen en uitbrei
den. Het was een zeer kleine schare, als gfl
deze enkelen vergelflkt met de groote menigte,
die weigerde zich aan het Evangelie te onder
werpen, maar de Heere was met haar en wie
zouden tegen haar kunnen zfln?
Athene heeft de hand ter redding haar toe
gestoken, geweigerd en zfl heeft de oude Griek-
PRIJS DER iDYERTEHTIER
van 15 regels 30 cent, iedere regel meer 5 cent.
FAMILIEBERICHTEN van 15 regels 50 cent, iedere
regel 10 cent meer.
sche beschaving liever gehad dan de onvergan
kelijke schatten van het Koninkrijk der hemelen.
Zfl zou echter ondervinden, dat zfl, wat zfl had,
ook nog verliezen zou. Laat het u ter waar
schuwing strekken, opdat gfl gelooven moogt
ter zaligheid uwer ziel. Of gfl rflk of arm, be
schaafd of onbeschaafd, geleerd of ongeleerd
zflt, gfl hebt te bedenken, dat God Uw Schep
per is, en dat Hfl bfl gevolg recht op U en al
uw vermogen heeft. Eens zal Hfl rekenschap
van U vragen, en U oordeelen, opdat gfl ont
vangt al wat in 't lichaam geschied is, hetzfl
goed hetzfl kwaad. Wie heeft, dien zal gegeven
worden, maar die niet heeft, hem zal ontnomen
worden ook wat hfl nog heeft.
UIT HET LEYJKN.
Den elfden Augustus j.l. vergaderde te Alk
maar het Gereformeerd Traktaatgenootschap
.Filippus" onder ons welbekend, al ware het
alleen maar om zfln wfld en zfld verspreiden
scheurkalender. Aan den avond van den tienden
was ds. Kropveld voorgegaan in een matigjes
bezochten bidstond. Onze menschen zfln over
het algemeen niet bidstondachtig, wat misschien
niet zoozeer tegen de bidstonden pleit als wel
tegen onze menschen. Als ge zoo bfl gelegen
heid van een weekdienst, hetzfl in den zomer,
hetzfl in den winter, eens om het hoekje kflkt
in onze bedehuizen en ge ziet daar al die leege
plaatsen, dan komt er wel eenigen twflfel op
aan de oprechtheid van velen, die zoo stichte
lijk zingenéén dag is in uw huis mfl meer,
dan duizend, waar ik u ontbeer 1
Er zfln heel wat dingen die anders moesten
wezen en anders konden wezen, en dan be
hoefden we nog niet bevreesd te zfln, dat we
al te volmaakt zouden worden. Onlangs was
er sprake van een wetje met het oog op den
achterstand, die bfl sommige rechtbanken is.
Tal van zaken wachtten reeds weken en maanden
op behandeling en afdoening. Of dat wetje ge
komen is, weet ik niet. Maar ook in ons chris
telijk leven is er een groote achterstand. Wat
zfln er een menigte dingen, waarin we vuriger
en flveriger konden zfln, waarin we meer be
langstelling en toewijding konden betoonen.
Het zfln over het algemeen altfld enkele per
sonen, die den wagen trekken en helpen duwen.
Dat moest zoo niet wezen. In den dienst des
Heeren geldt ook het spreekwoord: hoe meer
zielen, hoe meer vreugd.
De bidstond was dus maar matigjes bezocht.
Des anderen daags kwam de vergadering samen
in de Gereformeerde Kerk, en ook toen had men
geen vflf minuten werk om de neuzen te tellen.
En niettemin was de dag goed. Het openings
woord van den voorzitter, prof. Lindeboom, pakte.
Op zeer waardeerende wflze werd herdacht de
arbeid van ds. Littoofl, die zoovele jaren lang
zfln gaven ten dienste gesteld heeft van .Filip
pus" en wel het allerbijzonderst aan den scheur
kalender. De verslagen van secretaris en pen
ningmeester, de heeren Ter Borg en Hooft,
lokten uit tot vragen en besprekingen. Na de
pauze refereerde ondergeteekende over ,den
arbeid onder de onwetenden en dwalenden",
waaruit zich een geanimeerde discussie ontspon.
Met de verkiezing van een drietal bestuurs
leden was het einde der vergadering gekomen.
Het resultaat van den arbeid, door .Filip
pus" verricht, is moeilflk in cflfers uit te druk
ken. De duizenden en tienduizenden kalenders
en blaadjes zfln zoovele zaadkorrels. En wat er
met dat uitgestrooide zaad geschiedt, dit is te
lezen in Mattheus 13. Elk zaadje brengt geen
vrucht voort, maar zonder vrucht is ook dit
zaaien niet. God weet alleen, waartoe de arbeid
van .Filippus" dienstbaar is geweest. Enkele
malen komt het ook voor ons openbaar.
Het aantal leden en corporaties bfl .Filip
pus" aangesloten, is vrfl aanzienlflk, maar het
kon nog grooter zfln. Wat kan ook de een
voudigste geen kostelflk werk doen voor het
Koninkrflk Gods alleen reeds door het over
handigen van een traktaatje. Er zfln in iedere
plaats menschen, die nooit iets lezen. Onwille
keurig brengt het traktaatje, dat ge hen uit
gereikt hebt, hen tot lezen en nadenken. Zeker,
het kost eenige moeite. Maar zonder moeite
komt er niets tot stand. Wie niet zaait, die zal
ook niet maaien. Het is vrfl wat gemakkelflker
uw medemenschen aan hun lot over te laten
en met Kaïn te zeggenben ik mfln broeders
hoeder! Het is vrfl wat gemakkelflker uw
buurman, die modern of Roomsch of niets is,
links te laten liggen. Maar als ge vraagt, wat
beter is, wat roeping is. wat God wil, dat ge
doen zult, dan is het antwoord niet twflfel-
achtigdan hebt ge hem te waarschuwen en
te vermanen tot bekeering. Het is zoo uitne
mend te flveren voor de eere Gods, te flveren
voor de eere Gods, gelflk het genoemd wordt,
op alle terrein des levensmaar dan moeten
wfl nooit vergeten, dat de eere Gods niet kan
worden afgescheiden van de zaligheid en de
behoudenis der zielen.
Ook .Filippus" heeft tot einddoel de ver
heerlijking van Gods naam, maar om dat doel
te bereiken tracht dit genootschap de men
schen, de onwetende en dwalende menschen te
roepen en te vermanen tot bekeering. Wie
helpt daar aan mede Wie wil zich geven voor
dezen arbeid der traktaatverspreiding, zfl het
ook in kleinen kring? Voor weinig geldkrflgt
men een schat van traktaten, die men dan in
huisgezinnen kan brengen, waar ze onder Gods
zegen winst kunnen doen De heer Hooft te
Ermelo neemt met blfldschap alle aanbiedingen
aan. Voor één gulden is men lid van .Filip
pus". Voor één gulden worden u de middelen
verschaft om althans iets te doen tot behou
denis van het verlorene. Liman.
Onlangs woonde ik in een onzer groote ste
den een godsdienstoefening bfl. Het was Maan
dagavond van de kermisweek. Een jong pre
dikant, over wiens talenten een groote roep ging,
zou den kansel beklimmen. Het kerkgebouw
was een uur voor den tfld tot berstens toe ge
vuld. Alle zitplaatsen waren meer dan bezet,
en alle paden stonden opgepropt met menschen.
Van heinde en verre uit den omtrek was men
toegestroomd.
Iemand, die naast mfl zat, of liever stond,
zeide tot mfl.Gfl kunt wel zien, dat er nog
honger naar de waarheid is onder het volk"
Nu, als ge de menschen massa zaagt, dan had
het er ook al den schfln van. Ge zaagt er aller
lei menschen. Jongen en ouden, rflken en
armen, grooten en kleinen. Ik knikte dan ook
toestemmend, maar bfl mfl zeiven dacht ik
.of er honger onder ons volk naar de waarheid
is, dat zullen we morgenavond beter kunnen
zien". Den volgenden avond zou er n.l. weer
een ander prediker het Woord Gods verkon
digen, maar een man met veel minder talenten.
De gevierde prediker van Maandagavond
trad op voor de stampvolle kerk. En de preek
viel inderdaad niet tegen. Het was een ernstige
preek, op welsprekende wflze voorgedragen.
De inhoud was eenvoudig en schriftuurlflk, de
voordracht natuurlflk en somwfllen indruk
wekkend.
Maar het werd Dinsdagavond. Weer gingen
de kerkdeuren open. Doch met den Maandag-
avondpreek scheen opeens de honger van velen
gestild. Wel was er nog een behoorlflke op
komst, maar in de paden stond niemand en
