Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Zeeland.
Onder Redactie van: Ds. L. BOÜMA en Ds. H. V. LAMAN.
7e Jaargang.
Vrijdag 16 Juli 1909.
No 4.
UIT HET WOORD.
Met medewerking van onderscheidene Predikanten.
iBOHHEHEHTSPRIJS
Drnkker-Dilgever
A. D. LITTOOIJ Az.
PRIJS DER ID YERTENTIEH
Zeenvscn
rkblad.
per half jaar franco per post 70 cent.
Enkele nummers3 cent.
MIDDELBURG.
van 15 regels 30 cent, iedere regel meer 5 cent.
FAMILIEBERICHTEN van 15 regels 50 cent, iedere
regel 10 cent meer.
JOZEFS EERE.
Jozef nu was regent over dat land
en hij verkocht aan al het volk
des lands, en Jozefs broederen
kwamen en bogen zich voor hem
met de aangezichten ter aarde.
gen. 42 6.
Jozef nu was regent over dat land. In die
weinige woorden staat veel te lezen. Gij kent
den man, wiens naam hier genoemd wordt en
eveneens het land, waarover hij de heerschappij
in naam des Konings oefende. Egypte toch is
een van die landen in een ander werelddeel,
waarvan wij reeds als kinderen ons een voor
stelling maakten en waaraan we nog denkeD,
als wij oud geworden zijn. Het is dan ook een
merkwaardig land. Zeldzaam vruchtbaar was
het, waardoor het de korenschuur van de om
liggende landen genoemd kon worden. Midde-
lijk dankte het deze vruchtbaarheid aan de
rivier de Nyl, welke het niet alleen over
stroomde, maar ook een slib achterliet, dat den
bodem telkens van nieuwe krachten voorzag.
Reeds in de grijze oudheid woonde er een
volk, dat op een hoogen trap van beschaving
en ontwikkeling stond en een leerschool ge
opend heeft voor het volk des verbonds. Abra
ham vertrok uit Kan aan reeds naar dit geheim
zinnige land der Pharao's en nu zien wy een
zijner nakomelingen aldaar tot hooge eere ge
komen.
Jozef, de zoon van den aartsvader Jacob,
aan dezen uit de geliefde Rachel geboren, naar
het scheen bestemd om zijns vaders kudden te
hoeden, was regent in Egypte. Zeer gehaat
bij zijn broeders, hadden dezen hem tot slaaf
verkocht aan Ismaëlitische kooplieden. Beroofd
van zijn vrijheid en zonder eenig uitzicht, had
hij met anderen gestaan op de slavenmarkt.
Potiphar, een aanzienlijk man had hem gekocht,
en het leek, dat hij nog een dragelijk ja gunstig
lot zou hebben, want hij won het volle ver
trouwen van zijn heer, die hem weldra de
eervolste plaats onder al zijn bedienden gaf.
Hoewel de verleiding zich in een zeer be
koorlijken vorm aan hem opdrong, bleef hij
moedig stand houden en de vreeze voor God
deed hem als overwinnaar uit het strijdperk
keeren. Het loon, dat hij voor zijn trouw ont
ving, was echter de sombere gevangenis, waarin
hij enkele jaren voor hem o zoo lang
moest verblijven. Doch zie uit de donkerheid
van den kerker kwam hij op eens in 't licht
van macht en heerlijkheid, een overgang, waar
van wij haast geen voorstelling vormen kunnen.
Welk een tooneel opent zich voor ons oog.
Al het volk des lands nadert hem, omringt
hem, strekt de handen naar hem uit, en koopt
van hem het koorn, dat de stof van het men-
schelijk leven is. Alle andere voorraad was
verteerd, niemand had meer brood, armen en
rijken moesten zich tot hem begeven, wanneer
zij in 't leven wilden blijven. Gelukkig, dat
hij allen kon en wilde helpen. Door Gods
wijze voorzorg waren zijn vele sehuren en ma
mazijnen vol en hij dacht er niet aan om mis
bruik van de hem geboden gelegenheid te
maken. Er waren bij hem milde handen en
vriendelijke oogen en het was hem een lust
om allen van het noodige te voorzien.
Is het reeds een treffend gezicht, dat een
gansch ook zich schaart om dezen Jozef, doet
het volk weldadig aan, dat hij steeds bereid
is om wat hij vergaderd heeft, tegen billijken
prijs te verkoopen, en dat hij geen oogenblik
zijn macht aanwendt om ter bevoordeeling van
zich zelf het volk te verdrukken, nog treffen
der wordt het, als de zonen van Jacob geko
men zijn en zich voor hem nederbuigen.
Daar liggen deze mannen voor hem ter
aarde en betuigen hem op Oostersche wijze
hun hulde. Hier vermenigvuldigen zich Uwe
gedachten, want gij herinnert u het oogenblik,
waarin deze harde mannen hem aangrepen,
voortsleurden en hem in den kuil wierpen,
terwijl zij hun oor sloten voor zijn smeeking en
hun hart voor zijn benauwdheid. Zij hebben
hem naar zij denken voor altijd verwijderd en
hem aan de schande en aan het gebrek over
gegeven en nu zonder het te weten liggen zy
voor hem in gebogen houding. Wat grijns
lach speelde er om hun mond en wat diepe
haat en verachting sprak uit hun oog, als hy,
toen hy nog een knaap was, hen verhaalde
zijn droom van de schoven, die zich nederbogen
voor zijn schoof, en thans die droom geheel
verwezenlijkt 1 Gij ziet nog meer, want dit
schouwspel opent uw oog voor de macht en
de wijsheid van dien God, die in den droom
tot zyn menschenkinderen kan spreken, en
die het leven uit den dood en het licht uit de
duisternis doet voorkomen.
Wat is er toen in Jozefs hart omgegaan?
Wie zou het kunnen zeggen - Gewis, is er lof
en dank geweest in zijn hart voor den God
van zyn leven, bij Wien ook al zijn paden
waren, voor de wondere leiding, welke hem
door diepe en donkere wegen geleid had tot
dit hoogtepunt van zyn leven, en die na hem
gelouterd te hebben van zyn jeugdige ijdelheid,
hem deze hóoge eere had bereid. Neen, nu
verhoovaardigde hy zich niet op de eere, hem
gebracht, wijl hy er te diep van doordrongen
was, dat niet hijzelf zich deze groote voorrech
ten verworven had, maar dat het alles moest
toegekend worden aan Hem die aller leven in
zyn hand heeft en aller hart neigt als water
beken.
Bovendien dit moogt ge ook veilig aan
nemen is er vrede in zijn ziel geweest, dat
hy zijn broeders eindelijk weerzag. Er zal wel
eens bitterheid tegen die mannen in hem ge
weest zyn bij de gedachte aan al het leed, dat
zy hem berokkend hadden, maar daartegen had
hy gestreden en niet zonder vrucht en nu was
er niets meer van overgebleven. Als hy aan
zyn gevoel had toegegeven, had hy hen wel
kunnen omhelzen en van blijdschap tranen
storten. Doch zyn wijsheid ried hem aan, om
nog niets aan hen te laten blijken en hy bezat
wilskracht genoeg om elk teeken van ontroering
achter te houden. Wy bewonderen deze kalmte
en zelfbeheersching, welke ons doen zien, hoe
krachtig zyn ziel was. Hy blijft zich in dit
uur meester, hij verraadt niet, welk een blijd
schap hun komst hem versehaft, hy houdt zich
alsof zy geheel vreemd voor hem zyn.
Zie op dezen Jozef, als uw naasten u moeite
berokkenen en u het leven verbitteren. Dit
gebeurt helaas menigmaal. Zelfs kunnen broe
ders elkander hard vallen. Nu dit is pijnlijk,
het valt zoo smartelijk. Al wat in ons is, kan
er tegen opkomen. Wy zyn genegen om kwaad
met kwaad te vergelden. Wat zy ons doen,
willen wy hun doen. Doch als gij u herinnert,
hoe het Jozef gegaan is, zullen zachtere gevoe
lens de overhand verkrijgen en u leeren, dat
uw lot niet ligt in de handen van menschen,
ook niet van uwe naasten en familieleden. Zy
kunnen niet doen wat zy willen. Hierover be
hoeft gij u niet te verontrusten, dat menschen
besloten hebben uwen ondergang te zoeken,
want zelfs een Jozef, die eens geheel in de
macht van zyn broeders scheen te zyn en die
uit den weg geruimd zou worden, komt door
hun snoodheid mede tot onvergankelijke eere.
Weet, dat uw lot alleen, uitsluitend ligt in
de hand uws Gods, die ten goede kan leiden,
wat kwaad scheen te zijn. Het is derhalve een
zorg, dat gy U op dezen God verlaat, U aan
Hem toevertrouwt, uwen weg op Hem wentelt
en gy zult ondervinden, dat Hy nog altoos
dezelfde is en blijft. Boüma.
Op verzoek van onderscheidene lezers van
ons blad drukken wy af wat onze kerkelijke pers
in betrekking tot het overlijden van Ds. A.
Littooy te lezen gaf. Red.
De droeve tijding, dat het God den Heere
behaagd heeft onzen grijzen broeder Ds. Littooy,
den nestor van Zeeland's predikanten, tot Zich
te roepen, is met hartelijk leedwezen door al
onze Kerken vernomen.
Want in hem had God de Heere ons een
man geschonken met rijke gaven, met een warm
hart, en met zeldzame werkkracht.
Wat hy voor Zeeland gedaan heeft, zoowel
op kerkelijk als op politiek terrein, zal niet
licht vergeten worden. Niet het minst aan zijn
prediking is het te danken, dat de Gerefor
meerde verbondsleer weer ingang vond onder
onze Zeeuwsche broederen. Voor de vereeniging
der Gereformeerde kerkengroepen heeft hy met
hartelijke liefde geijverd, en al verloochende hy
nooit, dat hij een zoon der Scheiding was, toch
wist hy te waardeeren wat God de Heere ook
in den weg der Doleantie aan ons volk schonk.
Daarbij had hy een open oog voor de heerlijke
beteekenis der Gereformeerde belijdenis voor
alle terreinen des levens, en wist hy door zyn
woord en voorbeeld een krachtige actie te vér-
wekken voor de pers en de politiek, waarvan
de rijke vrucht nu mag worden aanschouwd.
Door den ernst van zyn Christelyken wandel
dwong hy vriend en vijand eerbied af, en zyn
leven was een heerlijk getuigenis voor het ge
loof, dat hy beleed. Zoo was hy een mensehen-
leeftyd lang het middelpunt van het kerkelijk
leven in Zeeland, vraagbaak van allen, die in
moeilijkheden waren, een trouw en oprecht
dienaar van zyn Heiland, een onverschrokken
kampioen voor de eer van Zyn naam.
Zoo heeft hy gearbeid zoolang het dag was.
Slechts noode nam hy, toen zyn lichaamskracht
hem begaf, afscheid van de gemeente, die hy
zoo liefhad. De ruste op aarde heeft slechts kort
geduurd, en nu schonk God de Heere hem de
eeuwige rust daarboven. Trooste God zyn be
droefde weduwe en kinderen.
{De Heraut.) (Prof. Dr. H. H. Kuypbr.)
Met het sterven van ds. Littooy is een man
van beteekenis heengegaan. Zyn naam is nauw
verbonden met de geschiedenis der Gerefor
meerde Kerken in de laatste dertig jaren. Als
tolk van een invloedrijke groep wist hy leiding
te geven in het kerkelijke leven. Naar zijn
stem luisterde men gaarne.
Hy was een man met een helder hoofd en
een warm hart; geen geleerde, maar toch een
man met zin voor wetenschap, die voor de
ontwikkeling der wetenschap pleitte en hare
waarde en beteekenis voor de praktijk doorzag.
Hy was een praktisch man, geboren orga
nisator en leidsman, die door zyn krachtig en
bezielend woord invloed wist uit te oefenen.
Het waarachtig welzijn, de gezonde ontwik
keling van de Gereformeerde kerken, lag hem
na aan het hart Een lange reeks van jaren
heeft hy daaraan door woord en geschrift, op
de kerkelijke vergaderingen en anderszins mo
gen arbeiden.
Als curator der Theol. School heeft hy 25
jaren mogen dienen. Deze school had de liefde
van zyn hart. De liefde voor de Theologische
School is volstrekt niet verkoeld, al scheen het
hem sedert 1902 toe dat eenheid van opleiding
om menigerlei reden wenschelyk was. Hij was
en bleet een sterk voorstander van het zeggen
schap der kerken inzake de opleiding tot den
dienst des woords, en bepleitte de trouw van
wat by de ineensmelting was overeengekomen.
En nu is Vader Littooy heengegaan. Al be
reikte hij een gezegenden ouderdom, hy zal
toch worden gemist.
Wy zyn dankbaar voor hetgeen God ons in
hem gegeven heeft, maar toch wij weenen by
zyn geopende groeve. Een groote in Israël is
heengegaan.
Maar laat de toon van dank en lof de boven
toon zyn. Hy ging na ryk gezegenden arbeid
in, in de ruste die overblijft voor het volk van
God.
{De Bazuin.)
Prof. Bouwman.
Te Middelburg is overleden ds. A. Littooy,
emeritus predikant van de Gereformeerde
kerk A, aldaar.
Die tijding zal door velen in ons land met
diep leedwezen worden vernomen, al komt zy
niet onverwacht, daar de 74-jarige grijsaard
reeds lang lijdende was.
Van hoeveel invloed de werkzaamheid van
ds. Littooy op kerkelijk terrein was, men weet
het in Zeeland en daarbuiten maar zyn arbeid
is niet tot dat terrein beperkt gebleven. Na
tuurlijk heeft hy voor het Christelijk onder
wijs zeer veel gedaanmaar ook op politiek
gebied arbeidde hy mede. Jaren lang had hij
als adviseerend lid zitting in het Centraal-
Comité van Antirevolutionaire Kiesvereni
gingen, als adviseerend lid voor de Provincie
Zeelanden eerst toen zyn krachten minder
werden, legde hy dit lidmaatschap neer. Zyn
invloed strekt zich wijd uit; zyn woord greep
diep inop velerlei gebied is hy ten zegen
geweest.
En nu rust ook deze getrouwe dienstknecht
van zyn arbeid. Trooste God de Heere de
zynen, die veel in hem verliezen.
{De Standaard).
Op 74-jarigen leeftijd is ingegaan in de
eeuwige ruste de Emeritus-Dienaar A. Littooy.
In 1865 werd hy, die niet jong meer was
toen de Heere hem den weg tot de studie
baande, Bedienaar des Woords te St. Anna-
Paroehie, waar hy maar twee jaar vertoefde,
om het overig deel zyns levens aan de Kerk
van Middelburg te wijden.
De man, Brabantsch van aard en wederge
boren door den Heiligen Geest, bleek juist te
passen in de Zeeuwsche Kerk. Hy is tot ryken
zegen geweest voor Middelburg's Kerk en voor
ai de Zeeuwsche Kerken.
Spoedig had ds. Littooy in de Christelijke
Gereformeerde Kerk een groot vertrouwen bij
velen en groote beteekenis voor allen. In Zee
land was hy weldra de leider. De Zeeuwsche
Kerken vaardigden hem, toen hy nog maar
enkele jaren in Middelburg was, af ter Gene
rale Synode. In de Generale Synodes was hy
immer een werkzaam en invloedrijk lid.
Het is ons op dit oogenblik niet wel moge
lijk, in een enkel woord het karakteristieke van
ds. Littooy's kerkelyken arbeid te schetsen. Hy
is iemand geweest, wiens leven in de geschie
denis van de Nederlandsche Gereformeerde
Kerken der 19de eeuw thuis behoort en ter
juiste en volle waardeering bestudeerd zal moe
ten worden. Hy was een echte zoon der Schei
ding met iets van het liefelijke en soepele, onzen
Zuidelijken landgenooten eigen en dat zoo aan
genaam is. Hij was een steun voor de Kamper-
School, zoowel als een voorstander van de Am-
8terdamsche Vrije Universiteit: beide zullen
hem missen.
Wat ds. Littooy ons zoo aantrekkelijk maakte,
was zyn godsvrucht, zyn gezonde beschouwing
van het geestelijke, zyn vriendelijke blik op
het natuurlijke, zyn liefde voor de werken
Gods waar hij die ook vond.
