die op een kerkelijke vergadering moeten wor
den afgedaan.
Terwijl twee broeders de lastbrieven nazien,
wordt het moderamen geïnstitueerdds. Kerk
hof, voorzitter, ds. v. d. Hoorn, assessor, en ds.
Wielenga en ds. Boeijinga respectievelijk le
en 2e scriba; wel was ds. de Jager aan de
beurt het scribaat waar te nemen, doch met
het oog- op een klein en tijdelijk gebrek vroeg
hij aan den veel jongeren eollega ds. Wielenga
deze taak van hem over te nemen, misschien
ook wel op grond van de gedachte, dat men
het juk in zijn jeugd moet dragen.
De commissie tot het nazien der credentie-
brieven rapporteerde daarna, dat alle kerken
wettig vertegenwoordigd waren; medegedeeld
werd, dat de predikant van Middelburg O,
dr. Wagenaar, wegens ongesteldheid verhin
derd was aanwezig te zijn, en Westkapelle met
den ouderling een diaken had afgevaardigd,
aan wien de classe keurstem verleende. Ge
lukkig kan, met dank aan den Heere, worden
gemeld, dat ds. Wagenaar weer herstellende is,
en binnen enkele weken, zoo niet vroeger, zijn
arbeid hoopt te hervatten.
Het lezen van de notulen wekte geen dis
cussie opze waren juist den stand van
zaken weergevende, en werden aldus met een
kleine verduidelijking, met dankzegging goed
gekeurd.
De bespreking naar art. 41 leverde niets bij
zonders op, daar eenige afgevaardigden ver
wezen naar de instructies, welke later behan
deld zouden worden. Ook over de ineensmelting
viel niets te rapporteeren, heelemaal niets, hoe
wel er gefluisterd werd, zeer in het geheim,
dat er in Ylissingen toch iets broeiende is,
maar dit is niet officieel
Toen kwamen de verschillende rapporten
ter tafel! De boeken van den classicalen pen
ningmeester, broeder 't Hart, waren nagezien
door 2 daartoe aangewezen broeders, en alles
in de beste orde bevonden. De zaakwaarne
mer van de kas der hulpbehoevende kerken
bracht het verslag uit van zijn zaakjes; de
uitgaven waren f 395,95, en de inkomsten
f 353,66l/2i zoodat het tekort was f 42,28^2
maar dat is wel te overkomen. Trouwens,
broeder Louwerse deelde mede, dat dit in den
regel zoo wasde classe verwonderde zich dan
ook niets. Ook dezen broeder werd dank gezegd
voor zijn beheer, terwijl twee personen werden
benoemd deze boeken na te zien.
De commissie inzake de loterij kan, door
ongesteldheid en afwezigheid van dr. Wage
naar, niets mede deelen. Maar er zal nu toch
voortgang worden gemaakt. De loterij vreet
voort als een kanker in ons Zeeuwsch en
Christelijk volksleven. Daarom werd aan het
einde der vergadering met hartelijke en alge-
meene sympathie een voorstel uit het midden
der saamvergaderde broeders begroet, dat de
Kerkeraden toch vooral alles doen, wat in
haar vermogen is om de gemeenten ten ern
stigste te waarschuwen voor de God ont-
eerende loterij, die over weinige weken weer
gebonden zal worden.
Onze buitengewoon ijverige Zendings-depu-
taat, ds. Kerkhof had zeer belangrijke mede-
deelingen over de Zending. Doch, er valt niet
te roemen. Zelfs beschuldigde één der broe
deren de Zeeuwsche Kerken van veel geschreeuw
te maken, maar weinig wol te geven, de goede
natuurlijk niet te na gesproken. Ds. K. deelde
dan mede, dat er twee van de Zendingsdepu-
fcaten naar Amsterdam waren geweest, om te
spreken met de Generale Zendingsdeputaten.
Het was daar gebleken, dat een verband tus-
schen de Geref. Kerken en de school te Te-
mangoeng nog nooit goed geregeld wasde
kerkelijke steun van f 1200 gaf alleen recht
om toezicht te houden op het Christelijk ge
halte van het onderwijs. Op een tweede vraag,
of er niet een comité in ons land zou opge
richt worden om de school over te nemen,
werd geantwoord, dat zulk een comité niet
levensvatbaar zou zijn, en het beter was, dat
de Zeeuwsche Kerken den broeders in Indië
vroegen daar zulk een comité te vormen om
dat in Indië zelf meer de behoefte aan en het
belang van zulk een school werd gevoeld, dan
kan men hier in Nederland beproeven om con
tribuanten te winnen.
Een derde vraag gold de finantiën, en het
bleek, dat de school jaarlijks f 3000 zou kosten,
terwijl de algemeene deputaten voor een over
gangstijdperk wel steun zou willen geven. De
vierde vraag, hoeveel een Zendingspost te
Bandjar-Negara zou kosten, moest beantwoord
worden met het noemen van f 7000 minstens.
Een vijfde vraag eindelijk, of de Regeering
subsidie zou geven voor de school te Teman-
goeng, kreeg het antwoord dat de Gouverneur
het kon geven, doch dat dit niet meer dan
f 1800 zou bedragen.
De uitslag van dit bezoek is besproken op
de vergadering onzer Zeeuwsche Zendingsde
putaten voor 14 dagen, waar besloten is ge
worden; le de beslissing inzake Temangoeng
uit te stellen2e in correspondentie te treden
met onze Zendelingen om advies over deze
kwestie3e na ontvangen inlichting te over
wegen of men Temangoeng of Bandjar-Negara
zou kiezen als Zendingsterrein.
Deze belangrijke mededeeling zette de sluizen
der welsprekenheid open. Wel, wat werd er
geredeneerd. Maar het heerlijkste was, dat gij
zoo voelen kondetde Zending heeft de liefde
van de Walchersche harten
Tenslotte werden de volgende twee voor
stellen aangenomen
le. De classe Middelburg verzoekt de Par
ticuliere Synode van Zeeland zieh te richten
tot de classe Kiundert met het beleefde en
dringende verzoek, om met onze Kerken samen
te werken in de Zending.
2. De afgevaardigden onzer Classe wordt
opgedragen bij het bespreken van de zaak der
Zending op de Synode, te wijzen op de wen-
schelijkheid van een buitengewone Synode,
zoo op deze Synode de Zendingskwestie niet
tot een goed einde komt.
Eindelijk werd de kroon op al deze bespre
kingen gezet door de behandeling van een
voorstel van onzen Zendings-deputaat, voor
komende op het agendum
„dat de saamwerkende classes zich verbin
den de zendende kerk in staat te stellen aan
haar finantieele verplichtingen te voldoen*
Een tegenvoorstel werd echter aangenomen,
om de afgevaardigden naar de Part. Synode in
dezen vrij te laten om te stemmen naar eigen
goedvinden.
Voor de pauze werden de aanvragen van
West-Kapelle en Gapinge om predikbeurten
nog behandeld en toegestaan. En toen ver
dwenen de broeders, alle richtingen uit, inplaats
van gezellig aan één maaltijd aan te zitten,
allen bij elkander, een feit zeker door velen
betreurd.
Klokslag half drie werd de vergadering her
opend door gebed, na het zingen van Ps. 846,
door den eersten scriba. De beraadslagingen
over een voorstel van Meliskerke, luidende:
„voor het laatste gedeelte van e uit conclusie
4 van het doopleden-rapport worde gelezen
aan wie een doopattestatie, maar niet zonder
meer, behoort gegeven te worden," worden
voortgezet. Eindelijk kon de meerderheid zich
vinden in een nader uitgebreid voorstel, lui
dende „aan wie een doopattestatie behoort
geven te worden, met opgave van de redenen
die hebben geleid tot het verzuimen van het
belijdenis-doen, en van den arbeid, dien de
kerkeraad aan het bedoelde lid heeft besteed,
om het tot zijn plicht te brengen."
De quaestor der Classe leest nogmaals zijn
begrooting, die wordt goedgekeurdde Classe-
onkosten enz. worden begroot op f 519,96, en
de uitgaven voor de Emeriti enz. f 819,74.
Verschillende instructie's worden behandeld,
waarbij aan Domburg en Westkapelle steun
wordt beloofd in hun aanvrage om subsidie
bij de Particuliere Synode.
Westkapelle wordt aangewezen als roepende
Kerk voor de volgende classicale vergadering
op 14 Juli a.s. De quota blyken geïnd te zyn.
B\j de omvraag wordt op de wenschelijkheid
gewezen, dat de uitgevers der beide Kerkbladen
toch de nummers met officieele berichten zen
den aan de Kerkeraden in de Classe. De
scriba zal hiervan aan de uitgevers mededee
ling doen. Enkele andere vertrouwelijke zaken
worden afgedaan, terwijl ten slotte de Classe
in comité gaat voor een tuchtzaak.
Nog kan medegedeeld worden, dat aan de
Kerkeraden van M. en S. opdracht gegeven
wordt de kwestie van br. G. zoo mogelijk tot
een goed einde te brengen.
De praeses had het voorstel gedaan om
tussehen de besprekingen door de stemmingen
voor afgevaardigden naar de Particuliere Sy
node te houden. Het bleek een wijs voorstel
te zijn geweest, want wat moest er gestemd
wordenDe keuze scheen, op een paar uit
zonderingen na, moeilijk te zijnMaar ein
delijk was dan de uitslag, dat als primi afge
vaardigden gekozen werden
ds. L Bouma te Middelburg en ds. G. F.
Kerkhof te Souburg, en de ouderlingen, brs.
K. Houterman te Biggekerke en J. Louwerse
te Middelburg (Grijpskerke)
en als secundi
dr. A. Kuyper Jr. te Vlissingen en ds. D.
Pol te Vlissingen, en de ouderlingen, brs. A.
Geschiere te Grijpskerke en A. Punt te Mid
delburg.
De tweede scriba las de Korte Notulen voor,
die na een cijferverbetering en een aanvulling
werden goedgekeurd. Maar reeds trappelden
eenige broeders van ongeduldde tram zou
spoedig vertrekkenmaar de zaken waren ook
afgedaan. En na innig gebed van ds. Boeijinga
werd de opgewekte vergadering gesloten.
Middelburg,
Arnemuiden,
Op last der Classe,
Ds. J. D. Wielenga, le Scriba»
Ds. J. Boeijinga, 2e Scriba.
KORT VERSLAG van de vergadering der
Gereformeerde Kerken in de Classis
Tholen, den 28 April 1908.
I. Ds. A. Dekkers, voorzitter der roepende
kerk van Anna Jacobapolder, opent de verga
dering na het zingen van den Morgenzang3
met gebed en lezing van Fil. 2 1-11.
II. Dit de lastbrieven blijkt dat alle ker
ken der classe vertegenwoordigd zijn. Eén
kerk verving een ouderling door een diaken,
aan wien, gehoord de reden van plaatsvervan
ging, zitting en reeht van keurstem wordt
verleend. Drie kerken hebben een instructie.
III. In het moderamen nemen naast ds.
Lammertsma, naar toerbeurt praeses, zitting ds.
Dekkers als assessor en ds. van der Kooi als
scriba.
IV. De praeses feliciteert ds. Dekkers har
telijk met zijn beroep naar de kerk van Dussen,
en wenscht niet slechts om zijn persoon, maar
ook om zijns werks wil, dat hij gemeente en
classe nog niet verlate, maar ook verder een
werkzaam afgevaardigde onzer vergaderingen
mag blijven.
De assessor spreekt namens de classe zijn
hartelijke blijdschap uit, dat ds. Lammertsma
vrijmoedigheid heeft gehad voor het beroep
naar Ierseke te bedanken, en bidt hem thans
bij de roeping naar Axel A. de veelvuldige
leiding des Geestes toe, in hope dat hij ook
verder zich nog geven kan aan zijn gemeente
en den zoo noodzakelijken classicalen arbeid.
V. De notulen der vorige vergadering worden
door ds. Dekkers gelezen, door de vergadering
zonder opmerking met dank aan den scriba
goedgekeurd en door het moderamen geteekend.
VI. Ingekomen is een dankbetuiging van
den penningmeester der algemeene kas voor
hulpbehoevende kerken voor toezending van
de jaarlijksehe bijdrage.
Voor kennisgeving aangenomen.
Een onderzoek wordt ingesteld naar de ont
vangst van een stuk inzake ds. v. d. Z. te
Putten, dat aan andere classes is toegezonden,
maar tot nog toe niet ter kennis dezer classicale
vergadering is gebracht.
De correspondent verklaart bedoeld schrijven
van de classis Harderwijk niet te hebben ont
vangen.
VII. Van de kerken Poortvliet en Tholen
zijn instructiën ingekomen om de ten vorige
jare getroffen regelingen voor de uitvoering
van art. 13 D. K. O. ook dit jaar van kracht
te doen blijven.
De bijdragen dezer kerken ten behoeve van
eigen emeriteering worden voorwaardelijk op
hetzelfde bedrag bepaald als in het vorige jaar.
De kerk van Oud-Vosmeer verzoekt verla
ging van haar quotum voor art. 13.
Daar in de Aug. vergadering het aandeel
van elke kerk in de classicale bijdrage voor
hulpbetoon by emeriteering opnieuw moet wor
den vastgesteld, wordt aan deze kerk aangeraden
alsdan haar verzoek te herhalen.
VIII. Een voorstel van de kerk van Anna
Jacobapolder om deputaten te benoemen voor
een herziening van het „huishoudelijke regle
ment" wordt na aanwijzing waarin die revisie
moet bestaan, aangenomen.
Als deputaten voor deze zaak worden benoemd
D. D. Dekkers, van der Kooi en Lammertsma.
Eveneens wordt aangenomen een voorstel
van de kerk van Tholen, ingekomen naar aan
leiding van vragen, die nu en dan ter classi
cale vergadering worden gesteld, „dat door een
der dienaren des Woords minstens eenmaal in
het jaar een kort referaat zal worden gehouden,
om besprekingen in te leiden over een onder
werp van actueel belang."
IX. Rapporten.
A. Deputaten voor de kerk van Rilland rap
porteeren
a. dat daar in eigen kring voor pastorie-bouw
maandelijks inkomt f 35 a f 40
b. dat 't verloopen kwartaal uit de classicale
kas voor hulpbehoevende kerken in 't fonds
voor pastorie-bouw is gestort f 35
c. dat collecten en bijdragen uit de' kerken
der provincie inkomen, maar dat een enkele
der grootere kerken eenigermate teleurstelde,
die een bijdrage zond, waar met het oog op
de gansch bijzondere omstandigheden van deze
kerk en van deze classe gemeend werd een
collecte te mogen verwachten.
Deputaten worden gecontinueerd, om verder
werkzaam te zyn in het belang dezer kleine
kerk.
B. De zendingsdeputaat brengt verslag uit
van den arbeid, tot nog toe in het belang der
zending verricht, en laat zien met welke moei
lijkheden deputaten aanvankelijk te worstelen
hebben in de keuze van een arbeidsveld. Zij
zullen ter Part. Synode adviseeren nog geen
beslissing te nemen aangaande Temangoeng,
maar eerst inlichtingen in te winnen bij de
vergadering onzer missionarissen op Java, en
daarna de geestelijke en finantieele voordeelen
van Temangoeng met Solo en Bandjar-Negara
als zendingsterrein vergelijken.
De Provinciale zendings-conterentie zal 12
Mei worden gehouden in de Geref. kerk (A.)
te Vlissingen.
De zendingsdeputaat wordt dank betuigd
voor het uitgebreid overzicht, dat hy gaf.
X. Rekening en verantwoording wordt ge
daan
a. door den classicalen quaestor. Hy ont
ving van Juni 1908 tot Mei 1909 f 280,046 en
gaf uit f 243,07®, zoodat de inhoud dezer kas
thans bedraagt f 36,97.
b. door deputaten inzake hulpbehoevende
kerken. Zy vermelden een ontvangst van f45,175,
waarvan verzonden is de bijdrage voor de alge
meene kas en het overblijvende is afgestaan
aan het fonds voor pastorie-bouw te Rilland.
De deputaat voor art. 13 zal op de e. k.
vergadering rekening en verantwoording doen.
Als commissie voor het nazien van de boeken
der deputaten, aan wie eenig finantieel beheer
is toebetrouwd, worden benoemd de broeders
J. Verkerke van Bergen-op-Zoom en G. Vette
van Rilland.
XI. De rondvraag naar art. 41 D. K. O.
levert weinig belangrijks op. Over 't algemeen
mag de toestand der kerken bevredigend wor
den genoemd.
XII. Pauze. Vereffening van geldelijke zaken.
XIII. De commissie voor het nazien van de
boeken van de deputaten aan wie eenig finan
tieel beheer is toebetrouwd, rapporteert dat
alles in de beste orde is bevonden.
XIV. Aan de Part. Synode zal worden aan
gevraagd de noodige steun naar art. D. K. O.
voor de Kerken Poortvliet en Tholen.
Inzake het terugkomen op het voorstel be
treffende de opheffing dezer classe, de laatst
gehouden Part. Synode ingediend, besluit de
classe aan het moderamen dezer vergadering
over te laten de nadere motiveering en ver
klaring hoe de classe ten vorigen jare tot dit
besluit kwam, en de redenen aan te geven,
waarom zy nu op dit voorstel terugkomt.
Daar in plaats van opheffing algemeen de
gedachte heeft post gevat van zoodanige ver-
sterking, dat krachtiger classicaal leven in de
toekomst beter is gewaarborgd, wordt op voor
stel van ds. Lammertsma unaniem besloten
aan het gemotiveerd schryven ten slotte toe
te voegen
Zal de toestand thans houdbaar zyn en op
den duur houdbaar blijven, dan acht de classe
noodzakelijk en verzoekt ze daarom
lo. finantieele versterking, doordat de Part.
Synode de classe ter uitvoering van art. 13 D.K.O.
f 100 meer steun verleene en nu de regeling
aldus treffe
a. Hulpbetoon aan de Kerk van Poortvliet.
Voor de eerste weduwe f 300.
tweede f 400.
haren emeritus-dienaar f 700.
b. Hulpbetoon aan de Kerk van Tholen.
Voor haren emeritus-dienaar f 500.
2o. intellectueele versterking, door in het
toestaan van het verzoek van Rilland's kerk
om een subsidie ineens van f 200 voor pastorie-
bouw te bespoedigen de beroeping van een
eigen predikant;
3o. moreele steun, die leiden kan tot intel
lectueele versterking, door pogingen aan te
wenden, dat de Kerken Kruiningen en Yerseke,
die tot 1892 by de vroegere classe Bergen-op-
Zoom behoorden, gevoegd worden by onze
zwakke classe.
Naar de Part. Synode worden afgevaardigd
de dienaren des Woords A. H. van der Kooi
en A. Dekkers, primi, en J. A. de Bruine en
en J. H. Lammertsma, secundi, en de ouder
lingen C. A. Gunst (Oud-Vosmeer) en J. Ver
kerke (Bergen-op-Zoom) primi, en L. Poulusse
(Tholen) en G. Vette (Rilland) secundi.
XV. Ter vervanging van ds. de Bruin, die
als Zendingsdeputaat bedankt, wordt gekozen
ds. Sybrandy.
XVI. De correspondent voor de Theol. School
doet onderzoek naar bepaalde adressen in
Bergen-op-Zoom en naar het bestaan van een
plaatselijk correspondent aldaar.
De betrokken Kerkeraad zal de gewenschte
inlichtingen zoo spoedig mogelijk verleenen.
XVII. De Kerk van Rilland vraagt drie
vacature-beurten aan. De regeling zal op de
gebruikelijke wyze worden bekend gemaakt.
XVIII. Als roepende kerk voor de volgende
vergadering wordt Bergen-op-Zoom aangewezen,
en den nadruk er opgelegd dat op de verga
dering in Oogstmaand afwezigheid van een
der dienaren niet gewettigd is door vacantie
en van een der Ouderlingen niet door beroeps
bezigheden.
XIX. De Praeses sluit de vergadering.
