Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Zeeland
Onder Redactie vanDs. L. BOUMA, Ds. H V. LAMAN en Ds. A. LITTOOIJ.
Vrijdag 11 December 1908.
No 25.
UIT HET WOORD.
6e Jaargang.
Met medewerking van onderscheidene Predikanten.
1B0NIEMENTSPRIJS
Drakker-Ditgever
A. D. LITTOOIJ Az
PRIJS DER ADYERTENTIEN
VARIA,
per half jaar franco per post 70 cent.
Enkele nummers 3 eent.
MIDDELBURG.
van 1 5 regels 30 cent, iedere regel meer 5 cent.
FAMILIEBERICHTEN van 5 regels 50 cent, iedere
regel 10 cent meer.
DE ZIELEN ONDER DEN ALTAAR.
En toen het het vijfde zegel geopend
had zag ik onder den altaar de zielen
dergenen, die gedood waren om het
getuigenis dat zij hadden.
Openb. YI 9.
Wonderlijke gezichten heeft de apostel Jo
hannes op het eiland Patmos aanschouwd, en
w\j erkennen gaarne, dat wjj ze niet verstaan,
zooals we wel wenschen zouden. Dit is ook het
geval met de mededeeling in dit hoofdstuk.
Zooveel is ons al dadelijk duidelijk, dat de
Chrtstus verhoogd aan des Vaders rechterhand
overgaat om te volvoeren wat in de rol van
Gods raadsbesluiten opgeteekend staat. Vier
van de zeven zegelen zijn reeds geopend en
nu wordt het vijfde weggenomen. De hemel
is voor des Zieners oog geopend, en zoodoende
aanschouwt hjj het tegen beeldige heiligdom.
Daarnaar heeft Mozes eenmaal den tabernakel
laten bouwen en eveneens Salomo den tempel.
Onder den altaar zijn de zielen dergenen, die
gedood waren om het Woord Gods. Hoo ver
troostend is deze gedachte. Er zpn zoovelen
gevallen in den strijd voor het geloof.
Abel was de eerste en op hem is een groote
schare gevolgd. Zoowel vrouwen als mannen,
zoowel kinderen als ouden van dagen zijn een
offer geworden van hun trouw aan het woord
van God. Zij hebben niet hun eigen eer ge
zocht, niet hun eigen belang op 't oog gehad,
niet voor hun eigen zaak gestreden. Koningen
en onderdanen, aanzienlijken en geringen, rijken
en armen zijn in vijandschap tegen hen ont
vlamd, hebben hen als een veldhoen op de
bergen vervolgd, hebben hem in vunzige ker
kerholen doen kwijnen en hun leven prijs
gegeven vaak aan een bitteren en wreedaardigen
dood en de eenige reden, waarom zij hen niet
dulden konden, was, dat zij het Woord Gods
hooger stelden dan alle menschelijke meening.
Het waren geen dieven en roovers, geen op
roermakers en samenzweerders, geen doodslagers
en moordenaars, neen, zij eerbiedigden hun
overheden en de wetten, door hen uitgevaar
digd. Zij hebben nooit de schade van hun
naasten bedoeld en geen aanslagen gesmeed
tegen het welzijn van hun medemenschen.
Gereed zelfs waren ze om hun eigen taak te
behartigen, in stilheid hun weg te gaan en
hun arbeid te verrichten en waar zij konden
hun naasten eer en goed gerucht te bevorderen.
Liever wilden zp schade en onrecht lijden dan
eenige moeite veroorzaken en niettemin heeft
de wereld hen verstooten en aan allerlei mar
telingen blootgesteld. Als onnutten werden
zij verstooten, als de pest geschuwd, als de
grootste misdadigers gedood. O, wie kan het
onrecht beschrijven, dat hun aangedaan is, wie
het lijden beseffen, dat zfj hebben verduurd.
Wp willen niet eens beproeven de bladzijden
hunner lijdensgeschiedenis te lezen, want het
is overbodig. Allen kennen die teekening in
den brief aan de Hebreeën en zoovele andere
verhalen die met hun bloed en tranen ge
schreven zp'n.
Maar ofschoon de wereld hen niet heeft
kunnen verdragen, toch blpkt het zoo duide
lijk, dat zp alleen het lichaam heeft kunnen
dooden en het is zoo troostrijk te mogen den
ken, dat hun lijden slechts kort heeft geduurd,
en dat zp daarna een veilige plaats vonden in
den hemel, waar geen vijand meer op hen
loeren, of eenig verderf over hen brengen kan.
Daar zijn zp boven alle leed en smaad, alle
hoon en verguizing, alle lp den en smart ver
heven en er is niemand, die zpn vijandschap
aan hen koelen of zijn wraak aan hen volvoe
ren kan. Dit is een oorzaak van blijdschap en
het doet weldadig aan, dat deze gejaagden,
verdrevenen, uitgestootenen en verworpenen
zulk een veilige haven gevonden hebben. Wij
behoeven geen medelpd'en met hen te hebben,
wpl zp een rpke vergoeding gevonden hebben
voor al het verdriet dat op de aarde hun deel
was.
Wat lijdt die wereld toch aan een droeven
waan. Zp meent reden te hebben om te ijveren
tegen allen, die het Woord Gods hoog houden
en eischen, dat allen het ontzien zullen, maar
zp weet niet, wat zp doet. Er is thans niemand,
die het voor haar opneemt en haar woede
durft te rechtvaardigen. Allen spreken er
schande over, dat zp in vorige tijden de men-
schen doodde om een belijdenis, welke vrucht
was van een diep gewortelde overtuiging. Doch
terwijl algemeen zoo geoordeeld wordt, zien
velen voorbij, dat zp nog aan diezelfde vijand
schap schuldig zpn. Zij kunnen het evenmin
dragen, dat er tegenwoordig nog een volk is,
dat zich onvoorwaardelijk vasthoudt aan het
Woord Gods en dat terwille daarvan elke hier
mede strijdige beschouwing beslist verwerpt,
en ofschoon zp er niet aan denken om tot de
uiterste middelen de toevlucht te nemen, toch
kunnen zp niet nalaten hun minachting uit
te spreken. Uit de hoogte zien zp op hen neer,
zp zpn de wijzen, die den vooruitgang bevor
deren, die voor de verlichting ijveren en dwaas
heid is het in hun oog, om nog waarde te
hechten aan een geloof en een belijdenis, die
niet meer passen in onzen tijd. Daar blijft het
zelfs niet bp. Soms uit die vijandschap zich
wel duidelijk en doet zich wel eens ppnlpk
gevoelen. Het verwondert niet, want wij weten,
dat de natuurlijke mensch niet verstaat de
dingen, die des Geestes Gods zpn, ja het is
onmogelijk, dat hp ze verstaat, omdat hem
het vermogen ontbreekt om ze geestelijk te
onderscheiden!
Die vijandschap mag ons derhalve nooit in
verwarring brengen en ons nopen, om het
Woord Gods achteruit te zetten. Eer het tegen
deel. Wanneer ge gelooft, dat het Woord Gods
het eenig richtsnoer is waarnaar al uwe woor
den en daden zich schikken moeten, wanneer
ge overtuigd zpt, dat het de eenige lamp voor
uwen voet kan zpn, dan is er voor u over
vloedige reden om het te overdenken, het uit
te spreken en het te belichamen in uwe be
lijdenis en uwen wandel. Naarmate gp ziet,
dat anderen ook in uw eigen omgeving het
Woord verwerpen en zoodoende geen wijsheid
meer hebben, naarmate is het voor u roeping
om het luide te prijzen en aan Zpn verbrei
ding te arbeiden. Op elk gebied van het leven
moet het zpn schijnsel geven en zpn invloed doen
gelden. Steeds breeder moet de kring worden,
waarin het heerscht, steeds dieper moet het
zpn wortelen uitslaan in den bodem van het
leven uws volks. De martelaars gingen u voor,
droegen het woord de wereld in en deinsden
voor geen zelfopoffering terug. Treedt in hun
voetstappen voort en al ware het, dat die moed
u duur te staan kome, zp roepen u toeVrees
niet voor degenen die het lichaam kunnen
dooden, maar vrees veel meer Hem, die beide
zeil en lichaam kan verderven in de hel en
die allen, welke volstandig blpven tot het einde
eenmaal opneemt in Zjjne heerlijkheid.
Boüma.
Het is ons aangenaam, met het oog op de
ruimte in ons blad en op den omvang van
dit stuk, uit De Heraut het onderstaande te
kunnen overnemen en daarbp eenige aantee-
keningen toetevoegen.
Het luidt als volgt
„Komen we thans tot de bezwaren door
Ds. Littoop tegen ons standpunt ingebracht,
dan gelooven we, dat deze reeds voor een
deel ondervangen zpn, door wat we een vorig
maal ter nadere toelichting van het rapport
over de tucht op doopleden schreven.
Het kwaad van het niet-belpdenis-doen
wenschen we allerminst te vergoelijken of
ongestraft in onze Kerken te laten voort
woekeren. Ook denken we er niet aan de
schuld van dit kwaad niet bij de doopleden,
maar uitsluitend bij de Kerk te zoeken. En
evenzoo zpn we het met Ds. Littoop eens, dat
het euvel moet aangetast en genezen worden,
waar het zit, d. i. bp deze doopleden. Terwijl
we, niet minder dan hp, eerbied gevoelen voor
de gemeenschappelijke actie der predikanten,
die hoe langer hoe meer werkzaam zpn, om dit
kwaad weg te nemen. Omtrent al deze punten
bestaat tusschen Ds. Littoop en ons geen ver
schil. (1)
Maar wel handhaven we, dat de gevallen
seherp onderscheiden moeten worden en alle
doopleden niet over één kam mogen geschoren
worden. (2)
Indien een opgroeiend dooplid duidelijk toont,
niet tot de belijdenis des geloofs te willen
komen, omdat hp daardoor van allerlei wereld-
sche genoegens afstand zou moeten doen indien
hp de bijeenkomsten der kerk en de catechi
satie verzuimt; indien zpn wandel van ware
godsvrucht geen het minste blpk geeft en de
Kerkeraad na herhaalde en ernstige saamspre-
king niet eenig teeken vindt, dat hp in dezen
gedoopte met een waarachtig geloovige te doen
heeft, dan behoeft de Kerkeraad waarlijk niet
te aarzelen om zulk een van de gemeenschap
der Kerk af te snijden. (3)
Maar geheel anders staat de zaak, wanneer
die weigering om belijdenis te doen, voortkomt
uit wat onze vaderen noemden een scrupuleuse
consciëntie. Van een afkeer van Gods Woord,
van een najagen der begeerlijkheden dezer
wereld is dan geen sprake. Eer toont heel het
lezen, dat er waarlijk vreeze Gods in het hart
woont. Dat men desniettegenstaande niet tot
de belijdenis des geloofs en de toetreding tot
het Avondmaal komt, is niet, omdat men het
juk van Christus niet op zich wil nemen, maar
omdat men voor zichzelf de volle verzekerdheid
des geloofs mist en meent zonder die verzekerd
heid aan het Avondmaal zich een oordeel te
zullen eten. Of de Kerkeraad dan al zegtge
moet belijdenis des geloofs doen en ten Avond
maal gaan, baat niet, want zulk-een voelt in
zpn consciëntie zich nog gebonden en durft
daarom aan dat bevel niet voldoen. Al stemmen
we nu gaarne toe, dat de consciëntie derzulken
dwaaltdat het gebod des Heeren doet dat
tot Mpne gedachtenis, hen veroordeeltdat ze
een gansch verkeerden weg bewandelden door
het middel, dat God instelde om het geloof te
sterken, niet te gebruiken, toch heeft de Kerk
ook met zulk een dwalende consciëntie rekening
te houden. Hier terstond met harde en straffe
maatregelen op te treden, zou niet alleen on-
menschkundig, maar ook ongeoorloofd zpn. (4)
De tucht moet haar ethisch (5) karakter be
houdenze moet in de consciëntie zelve haar
aanknoopingspunt vinden en de overtuigende
kracht van Gods Woord moet daarom eerstop
de consciëntie hebben gewerkt. Bovendien mag
niet vergeten worden, dat al is hier zeker
eigen schuld, er evenzeer schuld is van de op
voeding, van de omgeving, van de gemeenschap
pelijke overtuiging in zulk een streekschuld
ook bp de Kerk des Heeren, die door de pre
diking niet ernstig genoeg tegen die verkeerde
opvattingen heeft getuigd. Voor alle dingen
moet daarom door onderwijzing op de Catechi
satie en in de bediening des Woords tegen
deze vooroordeel6n de strpd worden aangebon
den. Rusteloos, zonder ophouden, moet de pre
diker met teedere en zoékende liefde die be
zwaren uit den weg ruimen, en uit Gods Woord
aan dezulken de verplichting voorhouden om
tot belijdenis des geloofs te komen. En eerst
als al deze door God voorgeschreven middelen
niet baten en de consciëntie onder Gods Woord
zich niet gevangen wil geven, dan kan het
oogenblik komen, dat de Kerkeraad dezulken
van de gemeenschap der Kerk vervallen moet
verklaren. Maar de ervaring heeft ons geleerd,
dat het bp degenen, die waarlijk God vreezen,
tot zulk een uiterste wel niet behoeft te komen.
Vooral in het Noorden van ons land is daar
voor de eerbied voor Gods Woord nog te groot.
Men drpft daar minder op het mystiek gevoel
men wil voor Gods Woord wel buigen. En als
het den prediker maar gelukt, uit de Schrift
de consciëntie te overtuigen, dan is er wel be
reidwilligheid om te gehoorzamen. Niet door
uitwendige dwangmaatregelen, die eer prikkelen
tot verzet, maar door de kracht van Gods Woord
moet deze misstand uit den weg worden ge
ruimd.
Aan den indruk der prediking is het te dan
ken, dat dit kwaad, gelpk ds. Littoop opmerkt,
in den laatsten tpd op verblijdende wpze af
neemt, maar niet aan het weigeren van den
doop aan de kinderen dezer doopleden. Wat
ds. Littoop desaangaande schreef, berust op
minder juiste inlichting. In een schrpven van
een onzer predikanten uit het Noorden wordt
integendeel juist bitter geklaagd over de ge
volgen van dezen maatregel. (6)
Acht ds. Littoop zulke toestanden wensche-
l«k? (7)
Het ernstige bezwaar, onzerzijds aangevoerd,
dat de weigering van den doop een tuchtmaatre
gel is, die niet in de eerste plaats de ouders, maar
de kinderen treft, die aan deze zonde part noch
deel hebben, laat ds. Littoop onaangeroerd. (8)
Of liever, hp merkt alleen op, dat zoodoende
de gedachte meer en meer ingang zal krpgen,
dat ieder kind bp den doop een „doopsgenade"
ontvangt. (9) Nu behoeft ds. Littoop niet be
vreesd te zpn, dat de Heraut deze roomsche voor
stelling in de hand zal werken. Maar op dienzelf
den grond zou men evengoed kunnen zeggen,
dat het beter was den heelen kinderdoop af te
schaffen. Eer vreezen we, dat in onze Kerken
allengs een beschouwing van het Sacrament
veld wint, die niet gereformeerd maar juist
Zwingliaansch is een beschouwing, waartegen
Calvpn heel zpn leven lang gestreden heeft,
alsof het sacrament alleen een bloot uitwendig
teeken is, dat met de genade Gods niet te ma
ken heeft. Een kerk, die het grootste deel van
haar kinderen ongedoopt laat, werkt die be
schouwing zeer zeker in de hand. Maar afge
scheiden daarvan hebben we niet door vrees
voor een verkeerde opvatting, maar door het
gebod van Christus ons te laten leiden. Hp
heeft gezegd laat de kinderkens tot Mp komen
en verhindert ze niet. En zoolang van een kind
nog verondersteld mag, dat het in het Genade-
verbond geboren is, mag de Kerk aan zulk een
kind den doop niet weigeren. (10)
Het laatste bezwaar, dat ds. Littoop te berde
brengt, is, dat het stellen van doopgetuigen
vaak zoo lichtvaardig geschiedt en zoo weinig
waarborg biedt voor een christelijke opvoeding.
Het gewicht van deze bedenking ontkennen
we niet. Want, waar de waarborg voor een
christelpke opvoeding geheel ontbreekt, mag
de doop niet bediend worden. Maar ook hier
geldt de regelabusus non tollit usumhet
misbruik heft het gebruik niet op. Laat de
Kerkeraad dan strenger toezien op hen, die
als getuigen optreden. Blpkt het, dat deze ge
tuigen hun plechtig aangegane verbintenis niet
nakomen, dan trede de Kerkeraad tegen zulke
getuigen, desnoods met censuur, op. Een bloote
formaliteit mag het getuige zpn nooit worden.
En ligt het niet nakomen dezer verplichting
