Eindelijk weergevonden.
Theol. Schooldag.
Kerk- en Schoolnieuws.
Ofiieiëele Berichten.
B0EKBE00RDEELIN6.
De Moderne Paedagogiek en het Gods
dienst-onderwijs aan het kind, door J.
P. Tazelaar, Pred. te Weesp, uitgave van
de Firma Van der Land, (P. van der
Kamp) te Amsterdam.
lflke zending bespottelijk te maken in de oogen
van anderen, thans hier konden komen, om de
resultaten der Zending op deze eilanden te
zien. Als ze dan bedenken, hoe het voor eenige
jaren hier was, zullen ze van verbazing de
handen inéénslaan. Men kan thans van het
eene naar het andere eiland gaan, en ik ver
zeker u, dat ge overal dezelfde hartelijke ont
vangst, zoo door mannen als vrouwen, zult
ondervinden. Ieder dorp op de tachtig be
woonde eilanden heeft voor zich zelf een nette
kerk gebouwd en een goed huis voor den on
derwijzer of inlandschen leeraar, wien het dorp
ook voorziet van voeding en kleeding. Er zijn
negenhonderd Wesleyaansche kerken. En zoo
dikwerf als men in dezelve samenkomt, is er
een vergadering, die naar het Woord Gods
hoort. De scholen worden trouw bezocht.
Overal wordt huiselijke godsdienstoefening ge
houden en zoowel 's morgens als 's avonds
kunt ge de lofliederen hooren zingen, die ter
eere van den levenden God worden aangehe
ven." Hoe treffend wordt het alzoo ook hier
niet bewezen, dat de Zending de heerlijkste
vruchten openbaart. Doch dit niet alleen. Na
het lezen van zulke feiten wordt het ons meer
dan ooit duidelijk, dat Gods Woord de waar
heid is; dat Woord steeds meer moet worden
verspreid, en dat we niet te vergeefs zingen
het schoone lied
„Al de heidnen door uw handen,
Voortgebracht in alle landen,
Zullen tot U komen, Heer,
Bukken voor Uw aanschijn neer 1
En Uw naam ter eere leven,
Gij zflt groot en hoog verheven,
Gij doet duizend wonderheen,
Gij zijt Godja God alleen
('8 Gravenh. Kerkbode). v. d. L.
In de binnenlanden van Guinea op de westkust
van Afrika, deden omstreeks het jaar 1820 een
troep menschendieven een inval in een neger
dorp, met het doel de inwoners te rooven en
als slaven te verkoopen. Dit gebeurde toen
veel. Gelukkig hebben deze gruwelen thans
opgehouden.
Het dorp werd aangevallen, wie tegenstand
bood vermoord, ouders die hun kinderen wil
den beschermen, meedoogenloos doodgeschoten.
De grond was met dooden en gewonden be
dekt. De overlevenden werden voor zoover zij
bereikbaar waren, door de wreede slavenhan
delaars meegenomen, om verkocht te worden.
Onder de gevangenen bevond zich ook een
knaap, Adjaï geheeten. Na velerlei lotgevallen
doorleefd te hebben te veel om hier te
vertellen kreeg hij eindelijk door Gods
bestier de vrijheid weder, en werd naar Lon
den gebracht. Het bleek dat hfl groote gaven
bezat, en tevens dat het goede zaad des Woords,
door zendelingen in zijn hart gestrooid, opwies
en vrucht droeg. Zoo werd dan besloten hem
op te leiden tot leeraar in de Engelsche kerk.
Toen het zoo ver was, vertrok hij weer naar
Afrika, om daar aan zijn nog heidensche land-
genooten het Evangelie te prediken. Hij kreeg
toen de waardigheid van bisschop, zoo als dat
in de Engelsche kerk heet, die niet in de leer
maar in den vorm op de Roomsche kerk lijkt.
Men had hem de namen Samuel en Crowther
gegeven, en zijn arbeidsveld was ontzaglijk
groot. Hij was de eerste zwartkleurige zende
ling der Engelsche (Episcopale) kerk. Tot de
streken die hij bezocht om er te prediken,
behoorde ook Ighissia-Panda. Eens predikte hij
daar in het groote dorp Imaha.
Een arme negervrouw, wier gezicht de sporen
toonde van veel verdriet, en die reeds den last
des ouderdoms droeg, voegde zich bij de schaar
der inboorlingen, welke den zwarten prediker
omringde. Zfl stond achteraan en kon hem
slechts hooren, niet zien. Doch niet lang had
zij geluisterd, of de oude vrouw begon te beven
over heel haar lichaam, 't Was haar als ken
de zij de stem des sprekers. Zij wilde hem zien,
maar vele mannen die voor haar stonden, ont
trokken hem aan haar gezicht. Ze moest het
opgeven en luisterde, luisterde opnieuw.
Maar eensklaps gaf zij een luiden schreeuw,
en zonder zich door iets of iemand te laten
terughouden, drong zij door de schare heen,
haastte zich tot den prediker en drukte hem
in de armen, uitroepende„Mijn zoonmijn
aoon I*
Ge begrijpt welk een verbazing en ontstel
tenis dat veroorzaakte. De leeraar trachtte
vriendelijk haar tot kalmte te brengen, hoe
ontroerd hij ook zelf was, en eindigde kort
daarna den dienst. Toen nam hij de oude vrouw
mee naar zijn huis, en in het gesprek dat
volgde, bleek hoe het scherpe oor der moeder
zich niet had vergist.
Wat was er veel gebeurd, sinds moeder en
zoon elkaar voor het laatst hadden gezien 1
Toen lang geleden de menschenroovers het
negerdorp binnendrongen, hadden zij den klei
nen Adjaï aan zijn moeder ontrukt, en deze zoo
geslagen, dat zfl voor dood bleef liggen. Na
den aftocht der booswichten was zij tot zich
zelf gekomen, maar vond het dorp uitgemoord,
haar kind verdwenen I
Radeloos liep zij rond, overal zoekende naar
haar zoon, ook in de omliggende dorpen, maar
de knaap was en bleef weg. Toch gaf zij het
niet op. Acht en twintig jaar deed zij navraag
waar het maar mogelijk was, doch alles om
niet. En nu, door de wondere leiding des
Heeren, mocht zfl haar zoon, onverwacht en
ongedacht, wedervinden, als een achtbaar man,
als een geliefd prediker van het Evangelie.
Hoe diep getroffen, hoe innig verheugd de
bisschop was, kunt gij beseffen. Wat viel er
veel te vertellenEerst nu werd zijn vroeg
ste levensgeschiedenis hem duidelijk. Maar
ook hoe des Heeren voorzienigheid alles had
geleid. Ware hij in zijn land gebleven, hij
zeu denkelijk nooit een dienaar des Evangelies
zijn geworden.
De leeraar nam zijn oude moeder mee naar
Lagos aan de kust waar hfl woonde. Zfl kwam
er bij hem inwonen, en werd omgeven door al
de zorg, al de teerheid, al de liefde, die zij
zoo lang had moeten ontberen. Zoo schonk
haar de Heere een gelukkigen ouderdom en
mochten moeder en zoon, hereenigd, zich in
elkaar verblijden, en zullen zeker den naam
des Heeren hebben groot gemaakt.
In het jaar 1876 ontsliep de oude moeder
in de armen van haar weergevonden zoon.
Hoogbnbirk.
's Avonds te voren was er biduur onder leiding
van ds. Wisse te Driebergen. Op dien avond
was ik echter nog niet tegenwoordig, maar de
bladen berichten ons dat Z.Eerw. voor een aan
dachtig gehoor sprak over Salomo's bede bij
de inwijding van den tempelDat uwe oogen
open zfln, nacht en dag over dit huis. 1 Kon.
8 29a. De tempel was de volmaking van den
tabernakel, terwijl beide hun grond hadden in
Gods beloften, in Gods verbond.
De Theol. School was ook een kostelijk ge
tuigenis van 's Heeren werk. Gelijk Israël een
beweegelijken tabernakel had en later op een
vaste plaats den tempel kreeg, zóó was eerst
de opleiding onvast in de woningen der eerste
voorgangers der afscheiding en kwam het in
1854 tot een vaste plaats in de Theol. School
te Kampen om Gods kerken te dienen door
wetenschappelijke opleiding tot dienaren des
Woords. Opleiding was doel, wetenschappelijke
beoefening der godgeleerdheid was middel.
Des Heeren oogen moeten open zijn nacht
en dag over de Theol. School. Des nachts in
dagen van tegenspoed, kruis en lijden gevoelt
ieder, dat er behoefte is aan Gods gunst. Maar
die behoefte is eigenlijk nog grooter „bij dag"
in dagen van voorspoed, want dan juist dreigt
het gevaar van inzinking, geestelijke verslap
ping en verbastering. Zfln gunst is blflvend
noodig. Bidden wfl om die gunst. In dat bid
den moet liefde de drang zfln. Zoo ongeveer
sprak Driebergen's predikant.
Den volgenden morgen ging de menigte naar
de groote Burgwalkerk. Prof. Lindeboom heette
ons welkom met een vriendelijk, aangenaam
woord. Het eerste gerecht van dien geestelijken
maaltfld was goed verteerbaar, maar toen werd
het wel wat zware spflze.
Ds. Lindeboom van Gorkum sprak over de
feitelijkheid der heilsfeiten.
Wat is dat nu weer zult gfl vragen In
Heemstede staat in de Herv. Kerk een predikant
de Hartog, naar ik meen een zoon van den
overleden prof. de Hartog, hoogleeraar aan de
Y. U. Die jonge predikant zocht nieuwe banen
voor de godgeleerdheid. Hfl kleedde de oude
leerstukken in een philosophisch kleed, doch
wfl vreezen dat het philosophisch kleed een
giftige damp uitwasemt, waardoor de leerstuk
ken vergaan.
Voor ds. de Hartog zfln de geschiedenissen
der feiten maar inkleedingen om de begrippen
te doen kennen. Misschien is het feit, ons ver
teld in de H. S., wel nooit gebeurd, 't Kan wel
zfln dat ik de gedachte van ds. de Hartog niet
goed weergeef, maar ik geloof dat hfl zelf
niet goed weet, wat hfl denkt.
Tegen ds. de Hartog trad ds. Lindeboom in
het harnas, schoot rake pfllen op hem af. Ge
lukkig het is een vfland buiten de Geref. Kerk
en ook buiten de Theol. School.
Dat gebouw van de Theol. School, wel wat
een gebouw is dat 1
Beneden is het Gymnasium, daar leeren de
jongens Latfln, Grieksch, Fransch, Duitsch en
Engelsch en nog al veel meer. Ook leeren ze
daar de Nederlandsche taalik hoop het ten
minste. Vreemd toch, eerst leerde moeder ons
die taaltoen de meester en later nog leeraren
van het Gymnasium, en nog maken de meeste
menschent aalfouten.
Doch ik ben in de Theol. School. Wfl gaan
de trappen opdaar boven in de zalen komen
de studenten saam om naar de professoren te
luisteren, het op te schrflven om later het te
verwerken.
Verwerken, zoo behoort het ten minste, maar
soms geven de kerkelflke examina wel eens
den indruk, dat ze het geheugen meer laten
werken dan hun verstand. De classis Amsterdam
oordeelde het nuttig een paar candidaten van
de V. U. te laten zakken.
Dat was even een uitstapje naar Amsterdam,
nu gaan we weer naar Kampen.
Vier professoren geven daar collegesin Am
sterdam zfln er vflf. Sommige kerken oordeel
den het noodig dat er een bfl kwam in Kampen.
Andere kerken oordeelden weer dat de kerken
daar niet over oordeelen kunnen, dat de cura
toren dat weten moeten. Die arme kerken kun
nen ook niets beoordeelen tegenwoordig.
Curator beteekent (volgens een woordenboek
altfld) verzorger.
Die professoren dan leeren aan de studenten
den Bflbel uitleggen, de geschiedenis der kerk
en kerkrecht, leerstellige godgeleerdheid en
nog vele vakken meerbrengen ze op de hoogte
met de dwalingen van ouden en nieuwen tfld.
Mfl dunkt, dat de studenten nog meer op de
hoogte gebracht moesten worden met allerlei
inzichten binnen de Geref. Kerken, dan met
de mystiek van het godsdienstig leven.
De beste stuurlui staan aan wal.
Tot ziens.
DRIETAL
te Middelburg A: ds. H. J. Kouwenhoven te
Leiden
ds. H. W. Laman te Zierikzee
ds. J.D. Wielenga te De Leek.
TWEETAL
te Iersekeds. P. J. Hagen te Ridderkerk
ds. S. O. Los te Nieuweroord.
te Hoekds. Kievit te Sleen
ds. K. Oussoren te Baarland,
te Nieuw-Leuzen ds. K. Oussoren te Baarland
ds. S. de Vries te Purmerend.
BEROEPEN
te Wolphaartsdflkds. G. J. D. Aalders te
Dussen
te Ter Apelds. A. Rolloos te Beetgum
te Zaamslag B: cand. W. Uytenhoudt te Go-
rinchem
te Rhflnsburg: ds. E. H. Broekstra te Axel;
te Dirkshorn ds. C. W. de Vries te Oldeboorn.
AANGENOMEN
naar Pflnackerds. C. Diemer te Bergentheim.
BEDANKT
voor Aalsmeer: ds. J. Osinga te Werkendam;
voor Heerjansdamcand. M. Uytenhoudt te
Gorinchem.
Na des morgens bevestigd te zfln door ds.
S. O. Los, van Nieuweroord met eene leerrede
over Openb. 1 20b deed Zondag ds. M. Bu-
walda, van Bellingwolde overgekomen, zflne
intrede te Exmorra-Allingawier, met eene pre
dikatie over 2 Cor. 4:5.
De heer B. P. Dflkema, hoofd der Chr.
School te Meliskerke, heeft de benoeming, zon
der gesolliciteerd te hebben, aan de school te
Aalten aangenomen tegen 1 Nov. a. s.
Wolfhaarsdijk, 20 Juli 1908. Dato 19 Juli
1908 is tot herder en leeraar dezer kerk be
roepen de WelEerw. heer ds. G. J. D. Aalders
te Dussen. Eerst Zondag 1.1. is dit beroep uit
gebracht, zoodat de berichten, van dit beroep
reeds Vrfldagavond in bladen opgenomen,
zéér voorbarig mogen heeten.
Namens den Kerkeraad,
A. Nagelxerke, Scriba.
KORTE NOTULEN van de vergadering
der Classe Goes, 17 Juli 1908.
De vergadering wordt op de gebruikelijke
wflze geopend door ds. van der Veen.
Uit de credentialen blflkt dat de Kerken regel
matig hebben afgevaardigd. Voor Driewegen
wordt aan een diaken zitting verleend, eveneens
voor Wemeldinge. Van de kerk van 's Graven
polder kwam bericht in, dat hare afgevaardigden
verhinderd waren ter vergadering te komen.
In het moderamen namen zittingds. van
Anken, praeses; ds. Doekes, scriba; ds. van
der Veen, assessor.
De notulen worden gelezen en vastgesteld.
Depp, brengen verslag uit van de Part. Synode.
Voor Wemeldinge's kerkbouw kwam in: uit
de classe f 250.uit de andere Zeeuwsche
kerken f50.—. Met het oog op deze cflfers
zal het toegezegde woord van aanbeveling der
Part. Synode worden aangevraagd.
Kap.-Biezelinge vraagt of het niet wensche-
lflk is dat er uniformiteit kome in de vragen
bfl de openbare belfldenis. Besloten wordt, dat
de dienaren der classe zullen confereeren om
de volgende classe te dienen van advies.
Ierseke ontvangt advies in een doopzaak,
Heinkenszand in tuchtzaken.
De vacaturediensten worden aldus geregeld
Borsseleds. Doekes en ds, Koelewfln.
Driewegen ds. van der Veen en ds. van Anken,
's Gravenpolderds. Postema en ds. van der
Veen.
Wemeldingeds. Postema en ds. van der
Veen.
Iersekeds. van Anken.
De Depp, worden gecontinueerd. Ze zfln
Classic. Corresp.ds. van der Veen.
Penningm.ds. Koelewfln.
Voor approbatie van attestends. Oussoren,
ds. van Anken, ouderl. C. de Schipper.
Voor Examinads. Oussoren en ds. Koelewfln.
Voor Emeritids. Oussoren.
Voor Theol. Sch.ds. Doekes.
Voor Vrfle Un.ds. Oussoren.
Voor Zendingds. Doekes.
Voor regeling Vacaturebeurtends. Oussoren.
Voor Kerkvisitatieds. van der Veen en ds.
Oussoren, primids. Doekes, secundus.
Besloten wordt dit jaar de kerkvisitatie te
houden.
Bfl de rondvraag naar art. 41 ontvangt Baar
land advies over doopleden.
De praes. sluit de vergadering.
Namens de Classe
R. J. van der Veen.
Op de Jaarvergadering der Af deeling Am
sterdam van de Vereeniging van Christelflke
Bewaarschool-Onderwflzeressen in Nederland
werd door mfl een lezing gehouden over de
moderne paedagogiek en het godsdienst-onder-
wfls aan het kind. Herhaaldelflk daartoe aan
gezocht heb ik haar voor de pers in gereedheid
gebracht. Daarbfl is de vorm gewflzigd en de
inhoud op vele punten breeder uitgewerkt.
Nieuwe dingen bevat dit boekske niet, veel
eer biedt het, in een bepaald kader geordend,
wat door verschillende mannen, in verscheiden
tflden en van uiteenloopende richting op dit
terrein is gesproken.
Dit woord ter inleiding hebben wfl overge
nomen, omdat het kort maar zeer duidelflk
aangeeft, wat dit boekje behelst. Opdat echter
nog duidelflker uitkome, wat wfl hier ontvangen,
volge nog de opgave van den inhoud. Er zfln
zeven hoofdstukken, waarvan het eerste handelt
overEen voorvechtster der moderne paeda
gogiek
het tweede over: de moderne paedagogiek
verheft eenzfldig 's menschen verstand
het derde overde moderne paedagogiek
onderdrukt het religieus besef;
het vierde de moderne paedagogiek miskent
het goddelflk karakter der Heilige Schrift
het vflfde over de moderne paedagogiek is
in tegenspraak met het eigenaardige van het
kinderlflke karakter zelf
het zesde overde moderne paedagogiek
handeld in strfld met de eerste regelen van alle
opvoedkunde
en het zevende: de moderne paedagogiek
versterkt ons op het krachtigst in onze over
tuiging ten aanzien der onschatbare waarde
van het godsdienstonderwijs voor het kind.
Wie eenige aandacht wfldtaan deze inhoudsop
gave en wie rekening houdt met de eigenaardige
gave aan den schrflver verleend wordt overtuigd,
dat ons hier iets aangeboden wordt, dat vooral
in onzen tfld de moeite van het lezen rflk be
loont. Hoewel het een doorloopende en degelflke
bestrijding is van de moderne opvoedkunde,
toch leert het meteen aan alle opvoeders van
kinderen de wflze kennen, waarop zfl zich van
deze moeielflke, teedere en heerlijke taak hebben
te kwflten. Het verkeerde van de moderne
opvoeding wordt glashelder aangetoond met
een beroep op mannen van naam en gezag,
maar tevens wordt de heerlijkheid eener waar
Christelflke opvoeding geteekend.
Het maakt op wetenschappelijkheid geen
aanspraak, maar op elke bladzflde komt uit, dat
de schrflver zfln onderwerp kent en meester is.
Zulk een boek kan zegen aanbrengen, wan
neer het gelezen wordt door allen, die in huis
of school kinderen hebben op te voeden in de
vreezen des Heeren. Het kan met nieuwen lust
en nieuwen moed bezielen. Met de bede van
den schrflver stemmen wfl geheel in.
„Moge de Heere over deze uitgave genadig
zfln zegen gebieden." Bouma.
