voor
ffl.
Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Zeeland.
Onder Redactie vanDs. L. BOUMA. Ds. H. V. LAMAN en Ds. A. LITT001IJ.
DE PROFEET AMOS.
UIT HET WOORD.
4e Jaargang.
No. 19.
Og.
3.
Drukkeruitgever
Vrijdag 2 November 1906.
A.
Izebel zijn de voorstanders van
th.
-H.)
jerr.
amp
>nge
7een
:stra
Berg
eerr.
ilder
1,90
1,50
0,75
1,75
0,60
0,50
7,00
D. LITTOOIJ Az.
MIDDFJ BURG.
1,50
1,75
1,50
1,50
0,75
L00
\y* et
7,50
frik.
van
ichts
Zes
van
iade
van
iten,
aan-
ium-
De
lien,
enz.
of 6
age.
fers
err.
ken
lida
err.
err.
aida
ards
11.
iren
Inde
d.
I.
a.
b.
c.
PRIJS DER AD VERTENTIEN
van 15 regels 30 cent, iedere regel meer 5 cant.
FAMILIEBERICHTEN van 15 regels 50 cent, iedere
regel meer 10 cent.
medewerking van onderscheidene Predikanten.
ABONNEM ENTSPRIJS W
per half jaar franco per post 70 eent.
Enkele nummers3 cent.
SCHRIFTBESCHOUWING.
III.
In dit artikel zullen wjj eens zien hoe dik
wijls Israël in aanraking kwam met de volken
van rondom, vooral met de Syriërs en de
Assyriërs. Het heilige volk leefde volstrekt
niet zoo geïsoleerd als wij ons dat gewoonlijk
denken. De Assyriologische lijsten geven ons
iets geheel anders te aanschouwen, waardoor
wjj den achtergrond van de geschiedenis der
beide rijken veel beter verstaan.
Wjj gaan in onze gedachten naar Achab’s
tijd terug, ongeveer een eeuw vóór Amos op
trad. Hoe komt nu in dien tijd Israël reeds
met Assyrië in aanraking Benhadad II van
Syrië, (hoofdstad Damascus) is een lastige
vijand voor Achaf. De nood vermag echter
soms wonderen te verrichten. Want straks
als een gemeenschappelijk gevaar hen dreigt,
strijden zij zijde aan zijde, nl. als Salmanasser
II, van Assyrië, zjjne macht ook naar het
Westen wil uitbreiden. Toen sloten Achab
en Benhadad haastiglijk een verbond. (I Kon.
20 34).
Volgens de berichten werden de verbonde
nen bjj Karkor geslagen en van toen af dag-
teekent Israëls betrekking met Assyrië. In
de Assyrisehe inscripties wordt tweemaal mel
ding gemaakt van een tribuut, tijdens Salma
nasser II, door Jehu betaald.
Dit werpt een eigenaardig licht op de
geschiedenis.
Jehu maakt zich met geweld meester van
de heerschappij. De strijd tussehen hem en
’t huis van Aehab, was die van den Jehovah-
dienst alleen of den gemengden Jehovah-
Baaldienst.
Achab en
den laatste.
Maar zjj worden door Jehu overwonnen.
Dat dit niet zoo gemakkelijk viel, laat zich
verklaren. Is nu de gedachte zoo ongerijmd
dat Jehu in dien strijd steun zocht bjj Salma
nasser II Kunt gij niet gemakkeljjk verstaan,
vooral wanneer gij ook denkt aan ’t gevaar
dat dreigde uit Damascus, waarom Jehu, den
Assyriër schatting bracht?
Dat deze voorstelling niet op inbeelding
berust, blijkt hieruitReeds Jehu’s opvolger
was niet tegen Hazaël, den koning van Damas
cus, opgewassen. De toenmalige koning van
Assyrië schijnt zich van zijn Westersche
vasallen weinig aangetrokken te hebben, en
’t rijk van Israël leed geducht van den
Damasceenschen vorst, zelfs zóó, dat in Amos’
tijd de herinnering aan zijn gruwelen nog
voortleefde. Zie Amos 1 35 vergeleken
met 2 Kon. 13 3, 4, 7.
Na deze onderdrukking beschikte de Heere
weder een verlosser (2 Kon. 13 5) en wel
in Rammanizar III, die de heerschappij van
Damascus brak, de Damasceensche vorsten
zjjne vasallen maakte en weer vrjjheid van
handelen bezorgde aan Israël, al bleef er ook
altijd een koorde tussehen Assur en Efraim.
Zoo duurt het voort tot Joas van Israël,
gebruik makend van de verandering der Damas-
ceners, weer de steden herovert, aan zijn vader
ontnomen, (2 Kon. 13 25). Daardoor breken
eindelijk betere dagen aan voor het tienstam
menrijk. Nog een kleinen tijd en het is geheel
onafhankelijk, neemt in bloei en welvaart toe
en Joas overwint zelfs Amazia den koning Van
Juda. (2 Kon. 15 814).
maken van deze lamp, die zulk een zuiver
licht verspreidt. Hoevelen zjjn er niet, die
dwalen en nog niets verstaan van de noodza
kelijkheid om op het woord des Heeren acht
te geven. Bouma.
DE LAMP VOOR DEN VOET.
Uw woord is een lamp voor mijnen
voet en een licht op mjjn pad.
Ps. 119 105.
David kende de groote waarde van eene lamp.
In zijne jeugd heeft hjj zijns vaders schapen
geweid. Tegen den avond dreef hij dan de
kudde huiswaarts en bracht ze in de kooi.
Menigmaal echter zal het gebeurd zijn, dat
bjj daarna nog een en ander te verrichten had,
en dat inmiddels de duisternis ingevallen was.
Ofschoon hjj de omgeving nauwkeurig kende
en elk paadje wist, toch stootte hjj zich soms
tegen een balk of struikelde over een steen.
Daarom greep hij naar een lantaarn, die
schijnsel gaf en de donkerheid opklaarde, en
dan kon hjj zijn werk zeer gemakkelijk ver
richten. Welnu, wat nu in zulke gevallen eene
lamp voor hem was, dat was voor hem het
woord des Heeren ten allen tijde. Zonder dat
woord was de heele wereld duister, de weg
onkenbaar, en zou hij dwalen als een schaap,
dat van de kudde afgedwaald was. Maar het
woord straalde licht uit, verhelderde den gan-
schen omtrek, toonde hem duidelijk den weg
langs welken hjj gaan moest, wees hem eiken
steen, waarover hij vallen kon, en waarschuwde
hem voor elk zijpad, dat hem mocht uitlokken.
Welk eene waarde had dientengevolge het
woord voor hem, dat steeds helder licht gaf.
Welk eene groote schade hebben zjj dus toe
gebracht aan de kerk van Christus, die in de
eeuwen aan de Reformatie voorafgaande het
woord des Heeren van zijn plaats namen, zoo-
dat de menschen zonder deze lamp hun pad
moesten bewandelen. Geen licht hadden zij
over den weg, langs welken zjj komen konden
tot de vergeving hunner schuld. Zie het maar
in Luther. Nadat hjj tot erkentenis van zjjne
zonde gekomen was, en de schrik voor den
toorn Gods hem in de ziel gevaren was, wist
hjj geen raad. Eerst dacht hjj dat de klooster
cel hem brengen zou de rust, maar teleurstel
ling was zjjn deel. Instede van vrede te vin
den nam de onrust dagelijks toe, en nergens
zag hij licht in de duisternis. Eene strenge
boetedoening zou nu het middel zjjn, waar
door hjj het vurig begeerde doel zou berei
ken, doch ook dit middel faalde, en gaf hem
aan al meerdere jammer over. Wie krijgt geen
deernis met dien armen monnik, die bij dagen
en bjj nachten bleef dorsten naar de gunst
zjjns Gods, maar die immer dieper wegzonk
in zjjne ellende. Eindelijk viel het schijnsel
van de lampe des woords voor zjjn voet, zjj
straalde licht uit op zjjn pad, en toen zag hij,
dat de rechtvaardige door het geloof alleen
leven zal. Hoe groot was de ommekeer. De
duisternis vlood als een nachtvogel voor de
opgaande zon voor het licht, dat het woord
des Heeren deed opgaan voor zjjn zielsoog.
Wel kwam hjj niet dadelijk tot de volle ver
zekerdheid der hoop, wel weken niet aanstonds
de benauwdheden, die aan zjjn leven hadden
geknaagd, maar toch moest de donkerheid
hare heerschappij loslaten en nooit kon zij zich
in die mate meer doen gelden.
Zoo leerde deze man door eigen ervaring
de groote beteekenis van het woord des
Heeren kennen, en het verwondert ons piet,
dat hjj gepoogd heeft om dat woord zijne
plaats te hergeven. Voortaan heeft hjj het
gepredikt voor overheden en onderdanen en
al zjjne gaven heeft hjj besteed om het
weder tot eere te brengen. Hjj is de man ge
weest, die het woord des Heeren weder te
voorschjjn gehaald heeft van onder het kloos-
terstof, en hjj heeft niet gerust voor het gansehe
volk weder zjjn bjjbel had. Ofschoon machtige
keizers en eene geestelijkheid, die een schier
Diens zoon Jerobeam II vergroot nog veel
meer het aanzien en den rjjkdom van zijn
koninkrijk. Behendig slaat hjj munt uit
Damascus’ verval als ’t op nieuw getuchtigd
is door Salmanasser III. En vooral sterkt hjj
zich als Assur tjjdelijk zwak is onder de nu
volgende koningen. In dit licht verstaan wij
veel beter de woorden: Hij (Jerobeam) bracht
ook weder de landpale van Israël van den
ingang van Hamath, tot aan de zee van het
vlakke veld* (2 Kon. 14 25). De kleine,
vroeger van Assyrië afhankelijke vorstendom
men van Coelo-Syrië, maakte Jerobeam aan
Israël cijnsbaar van Hamath aan den Orontes
in ’t Noorden tot aan de Doode Zee in het
Zuiden.
De staatkundige toestand ons in 2 Kon.
14 geteekend was aldus Damascus is geknakt
en zelfs, hetzij geheel, hetzij voor een deel, aan
Israël onderworpenSyrië cijnsbaarJuda
onderdanigMoab verdreven uit Juda’s stam
gebied*.
Voorts nemen rijkdom en weelde toe, en in
één woord, naar het uitwendige is geboren een
toestand van geluk en voorspoed, alsof Israëls
gouden eeuw, uit Davids en Salomo’s dagen,
ware weergekeerd.
Wie evenwel niet ook de donkere schaduw-
zijde kent, zou falen in zjjn oordeel. De
toestand is te vergelijken met die van Fraukrjjk
onder de Bourbons. Onder al dat schitterend
verguldsel wroette een kanker in de ingewan
den der maatschappij. Er was rjjkdom onder
de grooten des lands. Israël had macht om te
gebieden over vreemden. Dit leidde er on
willekeurig toe om den looden scepter ook te
laten drukken op de arme en minder aanzien
lijke landgenooten.
Vooral bedenke men dat het leven op de
burchten (paleizen genoemd in onze Staten
Vertaling) zeer veel geld kostte. Eene hof
houding zooals Jerobeam die begeerde, verslond
schatten gouds. Niet onwaarschijnlijk onder
hield Jerobeam ook een staand leger dat
enorme sommen eischte. Dat mocht een tijd
lang goed gaan, op den duur kon Israël zich
op dien rang van een groote mogendheid niet
handhaven. De koning vroeg voortdurend
groote sommen van de hoofden des volks, en
dezen eischten ze, maar dan verdubbeld, van
de minderen.
Zoo kwam de uitbuiting en uitmergeling
des volks, waarvan Amos spreekt. Denk daarbjj
’t geestelijk en zedelijk verval, de natuurram
pen, door aardbeving, misgewas, droogte,
sprinkhanenplaag, en gjj hebt een eenigszin»
juiste voorstelling van Amos’ tijd.
Over den inhoud van het boek zal ik kort
zijn.
Wjj omschrijven de eanonisehe idee in dezer
voege Gods oordeelende gerechtigheid over de
vjjanden van rondom en over Israël, opdat
’t overblijfsel behouden worde. Om die oor
deelende gerechtigheid u te ontvouwen, brengt
Amos
I. Een serie van oordeelende voorzeggingen.
Cap. I en II.
II. Een serie van oordeelende toespraken.
Cap. Ill—VI.
III. Een serie van oordeelende gezichten
(visioenen), Cap. VII—IX (einde).
De oordeelende voorzeggingen, bevatten i
1:1. Het opschrift.
1:2. De tekst van het boek.
1 32 5. Oordeelen over naburige
natiën, als Syrië, Filistjjn, Tyrus, Edom,
Ammon, Moab, Juda.
d. 2 616. Oordeel over Israëls volk.
II. De oordeelende toespraken, behelzen
a, 3 18. Het brullen van den leeuw
de naderende verwoesting.
onbeperkten invloed uitoefende zich daartegen
verzet hebben, toch heeft het woord des Hee
ren getriumpheerd en de donkerheid dier tjjden
verdreven. Wonderlijk was ook, hoe binnen
korten tijd aanzienlijken en geringen grepen
naar deze lamp en welk eene erkentelijkheid
de harten vervulde, nu zjj zich weer koesteren
konden in dit lieht. Wat men ook deed, en
hoe men het ook aanlegde, afstand wilden de
christenen niet meer doen van deze opnieuw
uit Gods hand verkregen weldaad.
Geslachten zijn elkander sedert die dagen op
gevolgd, maar het een reikte met stervende
hand het aan het andere over, en zoo kunnen
wjj ons nog verheugen over het bezit. Gjj hoort
het eiken sabbath van den kansel, gjj leest
het eiken dag in uw huis, gjj laat er uwe kin
deren in onderwijzen en bljjft het waardeereu.
Stoor er u niet aan, dat het ongeloof van deze
dagen dat woord als verouderd verwerpt en
in de meening verkeert, dat er andere lampen
zjjn, die helderder schjjnsel geven, want de
mensch heeft nu eenmaal de duisternis liever
dan het licht. Zoo is het altjjd geweest, en
zoo zal het altjjd bljjven. Waarom komen zjj
niet tot het licht Omdat hunne werken boos
zjjn, en dit willen zjj niet hooren en weten.
Laten zjj hun eigen weg gaan, zieh in de
duisternis stooten, maar gjj, blijf gjj bjj het
woord, dat u den weg wjjst en elke donker-,
heid verdrjjft.
Gjj moet dit woord gebruiken. Het is niet
genoeg, wanneer gjj het leest, het weglegt in
de schatkameren van uw geheugen, er over
spreekt en anderen in verwondering brengt,
dat gjj er zooveel van weet, neen gjj moet het
praetisch aanwenden. David had zjjn lantaarn
niet om die aan anderen te laten zien en om
hen te doen zeggen, dat zij zeer schoon was,
neen, hjj bezigde haar voor zjjn eigen voet en
op zjjn eigen pad. Op die wjjze moet gjj het
woord des Heeren voor u zelf allereerst ge
bruiken, opdat gij weten moogt, waar gij uwe
voeten zet. Geljjk gjj niet gaarne een oogen-
blik zonder licht zoudt willen wezen in een u
onbekende plaats, zoo moogt gjj ook geen stap
zetten zonder de lamp van Gods getuigenis.
Altjjd moet gjj haar bjj u hebben, in alle toe
standen moet gjj op haar schijnsel acht geven,
steeds moet haar licht op uw pad vallen. Gjj
moogt niet denken, dat gjj haar enkel noodig
hebt op sommige dagen, neen, alle dagen en
alle uren van uw leven hebt gij er behoefte
aan. Zoowel voor uw kerkeljjk als voor uw
maatschappelijk, zoowel voor uw staatkundig
als voor uw geestelijk leven. Nooit kunt gjj
haar ontberen. Zonder haar, dan bevindt gjj
u in de donkerheid, dan zult gjj van den rech
ten weg afdolen, aan allerlei steenen u stooten,
en over allerlei hindernissen vallen.
Wanneer gjj zoo in de practjjk van uw leven
de waarde van het [woord des [Heeren leert
kennen, zal het u ook eene behoefte zjjn om
mede te werken, dat het allerwege meer tot
zrjjn recht komt. Als gjj in de nabijheid of in
de verte belemmeringen ziet, die den vrijen
loop van het Woord' des Heeren verhinderen,
dan mag het u nooit te veel zjjn om te arbei
den om ze weg te nemen. Gij wilt dan ook
behooren tot die groote broederschap in de
wereld, die den strjjd voert tegen ieder, die
aan dit woord zjjne beteekenis wil ontnemen.
Het woord zullen zjj staan laten, die leus van
Luther zal ook de uwe zijn en gjj zult tegen
ieder u verzetten, die er zjjn handen aan slaan
wil. En ziet gij menschen, die in de duisternis
wandelen zonder deze lamp, dan wilt gjj immers
wel bjj hen aandringen, dat zjj niet langer zoo
roekeloos zjjn. Wjjs hen op het gevaar, waarin
zjj verkeeren, wijs hen op de onheilen, die uit
zulk een wandel zeker voortkomen zullen en
dring er bjj hen op aan, dat zjj toch gebruik
Zeeuwsch Kerkblad
