FEUILLETON.
L.
9
aan
(Wordt vervol;
In
op
de
tij
lü
is
Op
RABBI SAMLEL.
Eene geschiedenis uit het laatst der vorige eeuw
ik m:
van
king
d
v
v
r
2
I
t
i
i
dan ook, voor het vleesch weinig aantrekkelijks
aanbiedt.
Doch zóó ver is het bij lange nog nietEn
tot zoo lang is ons antwoord op de hierboven-
gestelde vraag beslist ontkennend. Met volle
vrijmoedigheid blijven wjj dan ook aandringen
op blijmoedige en milde ondersteuning door
gebed en gaven.
A.
att<
1
na<
wii
zijl
da
KERK, BELIJDENIS, ZENDING.; tijd
'r rale
bjjdr
niet
zond
om
Vret
lijk
het
spor
alle:
weg
is o
lijk
die
stel
een
om
mei
nie
bec
eer
ver
Hc
be]
ge:
de:
he
an
zÜ
do
te:
wijze van verkiezing, dan in de gestelde vra
gen vermeld stond, plaats had, kwam van jie».
der Kerken, behalve van d'
ming gehouden wordt, in.
Hiermede gaven wjj een overzicht van
kondigd, behalve in ééne kerk, waar dit met
die der herkozenen slechts éénmaal geschiedt.
De zevende vraag, of de herkozenen op nieuw
worden bevestigd, werd bevestigend, voorwavr-
del'jk en ontkennend beantwoord.
Op nieuw bevestigd in zeven kerken.
Wanneer de herkozenen dit zelf verlangen,
in twee kerken. Niet op nieuw bevestigd in
acht kerken.
Op de achtste vraag, of de kerken ook iets
ter aanbeveling hadden te zeggen voor de
wijze, waarop by haar gehandeld wordt, werd
door zes kerken ontkennend geantwoord, ter
wijl ons van onderscheidene kerken interessante
mededeelingen en zeer uiteenloopende wenken
gewerden, die duidelijk blijk geven dat een
nader onderzoek naar de toepassing van art.
27 niet overbodig is en nadere verklaring of
eventueele wijziging van dit artikel ernstige
overwegingen verdient.
De eene kerk b.v. meent zich zooveel moge
lijk aan dit artikel te houden, maar veront
schuldigt zich met dit niet geheel te kunnen
aan de eerste alinea, uithoofde van gebrek
aan geschikt personeel.
Een andere pleit voor vrije stemming, omdat
elk lid dan vrije keuze heeft, maaar durft niet
langer Voorganger van de Synagoge te Kou-
denburg wilde zijn, wyl hy in een andere be
trekking veel meer verdienen kon.
Dit trof nu ook weer zoo gelukkig, dat Rabbi
Samuël zelf geen reden behoefde op te geven,
enrfï'Z, dat juist Jaeobsohn die reden kwam vra
gen, iemand, die nu juist niet in vriendschap
pelijke betrekking tot Rabbi Samuël stond.
Hij antwoordde dan ook heel onverschillig
„Nahje zult wel begrijpen, as het mjj heel
goed is, al wilde je man zelfs nooit weer in de
Synagoge komen”; en hiermee vertrok hy.
En zoo werd de weg om uit de Synagoge
terug te blijven voor Rabbi Samuël door de
vijanden zelf gebaand.
Hij kwam dan ook dien Sabbath in de Sy
nagoge niet, tot groote verwondering van velen,
die nog niets van de heele geschiedenis wisten.
Gelyk dat in dergelyke gevallen altoos gaat,
wist men al spoedig van alles te vertellen. De
een wist goed dat de Rabbi by een professor
was geweest, die hem ter wille zyner gezond
heid gezegd had, dat hy zyne betrekking moest
neerleggeneen ander wist met zekerheid
te vertellen dat hy een hooggaanden twist had
gehad met Jaeobsohn, die den nieuwen Rabbi
volstrekt niet mocht lyden, terwijl een ander
weer een andere reden voor dit onverwachte
ontslag wist te noemen. Men vertelde zelfs, dat
zyne vrouw een afvallige wilde worden, en dat
zyn. Gy zaagt er in den laatsten tjjd zoo slecht
uit. Dat komt alleen van dat voortdurend
studeeren. En wat dank oogst ge er voor in
Immers niets En wat tractement hebben we
hier? Immers veel te weinig om er fatsoenlijk
burgerlijk van te leven? Neen, commissionair
te worden in een groote stad, dat lykt my veel
beter toe. Maar neem dan ook dadelijk, nog
vóór Sabbath, ontslag.”
Hierdoor werd dit, althans van de zyde zyner
vrouw voor Rabbi Samuël gemakkelyk gemaakt.
En toen hy nog geen twee uren van zyne
reis thuis was, had de Secretaris van ’t Israëli
tisch Kerkbestuur reeds een brief van Rabbi
Samuël, waarin hy, zonder opgaaf van eenige
reden, meedeelde, dat hy van af dat oogenblik
ontslag nam als Voorganger der Synagoge te
te Koudenburg, en dus op Sabbath den dienst
niet zou leiden.
Dat dit groote verwondering wekte, laat zich
wel begrijpen, vooral wanneer men in betoog
houdt, dat van alles wat reeds gebeurd was,
nog niets bij de Joden te Koudenburg bekend
was.
Mozes Jaeobsohn was dan ook spoedig aan
de woning van Rabbi Samuël om naar de reden
van dit ontslag te vragen. De laatste zat toen
juist aan den maaltijd, en daarom ging zyne
vrouw naar voren, die op alles behalve vrien-
delyken toon nu meedeelde dat haar man niet
Op reis.
„Wel, wat gelukkighernam zyn vrouw,
„hoe is ’tmogelyk! Commissionair in zoo’n
groote stad 1 Dan verdient ge veel meer, dan
in dit nare dorp. Doe dat toch. Kunnen we
ook spoedig van hier vertrekken
„Als het moest, dan de volgende week reeds
maar zóóver is het nog niet”, antwoordde hy
ik heb immers nog geen ontslag genomen,
en
Maar doe het dan toch dadelyk”, viel zy
hem in de rede, „doe het dan dadelyk nog
vóór de Sabbath begint. Schryt een briefte
Mozes Jaeobsohn, den Secretaris van het
Kerkbestuur. Maar doe het dan op het oogen
blik, want anders vrees ik, dat er niets van
komt, en wie weet hoe lang ik dan nog in
deze nare omgeving moet blyven. Als je me
liefhebt, en mynen dood niet verhaasten wilt,
laat ons dan, als het kan, nog de volgende
week van hier vertrekken. „En” zoo ver
volgde zy „en voor u zal het ook veel beter
In de Zuider-Kerkbode lazen wy het w
gende
De School van Horstman.
Reeds meer dan eens verhaalden
onzen lezers van de school, die in 1898 do
onzen oud-zendeling R. Horstman geopet
is te Temanggoen. Deze school is een Ht
landsche school voor priaës-kinderen, d. i
z. ’t kroost der hooggeplaatste Javanen t
ryke Chineezen. Ze biedt opleiding voc
ambtelyke betrekkingen. Ze geeft beslist
christelijk onderwijs aan 50 kinderen. 1
De Roomsche kerk heeft een dergelyk
school te Magelang, waar een honderd joi
gens en meisjes onderwijs ontvangen.
Horstman’s school staat met onze zei
ding in contractueel verband. Ze ontvang
uit de generale kas ’t tractement voor et
Europeesche onderwijzeres, die met 1 Jut
aan deze school werd verbonden.
Nu schryft Ds. J. D. v. d. Munnik, at
wie door Deputaten der Generale Synoa
deze school bizonderlyk op het hart wet,
gebonden, in ’t Zendingblad deze zeer mera
waardige woorden
„Zal de school tot hare bestemming wi
den gebracht, ze moet dan gelijke recht-
positie hebben met de gouvernementsscb’
len van deze soort, en daartoe is het noodij
dat haar hoofd een wettelyk bevoegd aa<k
wijzer is, die aan de leerlingen, als zy i
school verlaten, een geldend certificaat ks
afgeven tot toelating voor de hoogere ii
richtingen van onderwijs.
Een bevoegd hoofdonderwijzer zou d?
Br. Horstman moeten vervangen, tern:
hyzelf tot anderen zendingsarbeid t
plaatse zou kunnen ingaan. Doch eerst dr
zou zyne positie in goede orde kome:
wanneer hij door eenige kerk in hart
dienst op dit zendingsterrein werd beroept
De kerken, die dit terrein wilden at
vaarden, zouden terstond in de zich bjji
bedruipende school voor priaëskinderen e
geopende deur vinden, welke menige ze
dende kerk hen mocht benyded.
Zouden er met name in het Zuiden d
lands geen kerken zyn, die hierop wille
bestaat, omdat het moeielyk schijnt ieder jaar
een achttal geschikte broeders der gemeentt
weer aan te bieden, Feit is, dat elk jaar, zon-i
der dwang, één of meer broeders vrijwillig
aftreden, en door anderen worden vervangen,"f-
Het zooveel moeilijk naleven van de bepa-r
lingen der Kerkenordening, die de Kerken
verklaard hebben voor bondig en goed te zul
len houden, schrijft nog een andere Kerk, blijf
uitstekend te werken voor Kerkeraad en ge-
meente. Wij hebben geen behoefte, besluitzi
aan eene andere regeling, en wenschen in alk
gevalle vryheid voor iedere Kerk om daarnaai!
te blijven handelen. I bet
Op de negende vraag, of ook eene andeij beloon
In
van
die, waar vrije sten- grepe
I gaarn
dt! tot n
werkelyken toestand in onze Classis. In et werk
volgend nummer zullen wy onze beschouwt
gen aanbieden.
een derde vraag, of zy semtijds worden
gecontinueerd, alleen in buitengewone omstan-
-ook azwone, werd ueantwoord ;-v-
buitengewone omstandigheden door zes
Kerken.
In gewone gevallen door ééne Kerk.
Niet gecontinueerd in negen Kerken.
Vraag vier, luidende: worden zy wel of niet
op nieuw genonimeerd, en, wordt alsdan een
tweetal ge teld voor élke vacature, of een dub
beltal bestaande uit tweemaal zooveel namen
als er vacaturen zyn, werd zeer verschillend be
antwoord.
In negen Kerken komen de aftredende ambts
dragers weder op de nominatie, ia vijf niet
terwy’l in vijf andere door de Gemeente een
grostal wordt aangeboden, en in twee Kerken
vrije stemming plaats heeft.
Op de vijfde vraag, of de verkiezing elk
jaar naar denzelfden regel plaats heeft, wordt
op twee na, door al de kerken bevestigend
geantwoord.
Blijkens het antwoord op vraag zes worden
de namen der verkozenen en herkozenen in
alle kerken voorgesteld, en tweemalen afge-
zy daarom haren man belette, den diensii
de Synagoge te leiden, een redeneering te dm
echter om door het kerkbestuur gelooft k
worden.
Dat Rabbi Samuel zelf het Jodendom wil!
verlaten zelfs nog maar aan de mogelykhe
daarvan scheen niet één te denken. I
Zonder eenige- bijzonderheden ging de Sa:
bath voorbij doch nauwelyks was die voort
gegaan, of de leden van het Kerkbestuur liet*
door een hunner zeggen, dat zy genoegen
men in het ontslag, doch wyl Rabbi Samtf
zoo op eenmaal ontslag genomen had, en
nog wel zonder eenige reden daarvoor te nor
men, zy nu ook niet van plan waren, om
halve maand tractement, die hy nog ontvang*
moest, uit te betalen.
Verdere onaangenaamheden kwamen echt*
niet voor.
Doch de lezers zullen ook begrijpen, datD
Gelderman zich haastte om iets van Rabbi 8*
muel en zyne reis te vernemen, wyl Ds. va
Koeverden hem geschreven had, dat hy vót
den Sabbath weer te Koudenburg terug zouzjji
Dit bericht had zelfs Ds. Gelderman een
eenigermate geschokt. Hy meende hierin I
zien een eersten stap tot terugkeer naar b*
Jodendom. Toen hy echter ook reeds vernomt
had, dat hy geen voet in de Synagoge ge»
had, werd hy gerustgesteld, maar zyne nieuvj
gierigheid en belangstelling werden er des'I
meer door gewekt.
vielen alle hoogere betrekkingen buiten het
bereik van de zonendie van christelyken
huize waren. Zij behoorden tot „het niet-den-
kend deel der natie”, en dat was genoeg om
de deur voor hun neus dicht te houden. Thans
begint daarin verandering te komen. Op alle
terreinen des levens moet meer en meer met
die „lieden uit de nachtschool” gerekend wor
den. De gevolgen daarvan blyven niet uit.
Meer dan ooit te voren gaan thans onze man
nen zich wyden aan de studie der letteren, der
rechtsgeleerdheid, en der geneeskunde. Als
krone op hun arbeid is thans eene kentering
gekomen. Het ty is verloopen, en nu worden
de bakens verzet. De stroom der studeerenden
van christelyken huize vloeit thans niet meer
in ééne bedding, maar heeft zich in verschil
lende richtingen vertakt. Ook dit doet den
toevloed van predikanten verminderen. Onder
cjj fers laat zich natuurlij k hun getal niet brengen.
Al mag deze oorzaak van vermindering volstrekt
niet wèggecijferd worden, toch zullen wy haar
buiten rekening laten, omdat haar getal niet
bekend is.
Dit geldt niet van de bovengenoemde zeven
oorzaken. Ieder van deze levert telken jare een
bepaald aantal predikanten op die opgehouden
hebben eene gemeente te dienen. Neem straks
de proef maar op de som, en gy zult bemerken,
dat hun gezamenlijk aantal aan het eind van
dit jaar veel grooter is dan 12 plus 9, zynde
de dit jaar nieuw ingeschrevenen aan de Theol.
Fac. en de Theol. School. En zoolang de
vermindering de vermeerdering overtreft, kan
er geen sprake zyn van overvloed.
Wy gaan nog verder én zeggenOvertrof
de vraag het aanbod maar niet zoo ver, dan
zou menige kleine kerk, die nu telkens teleur
gesteld wordt, ook een eigen Dienaar verkrij
gen. Wat was er om in onze eigene pro
vincie te blyven eene goede hope, dat
de kleine kerk van Westkapelle hare begeerte
vervuld zou zien. Nog slechts voor korten tyd
tot openbaring gekomen, heeft die zeer jeug
dige gemeente behoefte aan eene vaste hand,
die haar leidt. Voor het vleesch moge er weinig
aantrekkelijks in gelegen zyn om een stuk van
het leven in een uithoek van een eiland door
te brengenen toch temidden van diepe
onkunde, onrustbarende wereldsgezindheid en
groote verbastering, zou daar voor een ijverig
dienstknecht des Heeren veel arbeid te vinden
zijn. Onder Gods zegen zou daar winste kunnen
behaald worden voor het koninkrijk der he-
IXXXjlV-Ua 1U11 HU TTUn Cl i vjIwxx-JLivvcgj uvlavywx*
het alsof hare bede zou verhoord worden, en
zy straks in haar midden zou ontvangen een
Leeraar, die, in Godes kracht, de banier des
kruises zou planten tegenover het vaandel der
revolutie, en een dam zou opwerpen tegen den
aldaar zoo sterk gewassen stroom van werelds
gezindheid, maar neenook de gemeente van
Coevorden roept, en Westkapelle’s kerk ziet
zich teleurgesteld.
Waarlyk, willen ook kleine gemeenten, die
niet gelegen zyn in het centrum van ons land,
maar in den uithoek onzer provinciën, bearbeid
wordenwil de moeilijke arbeid aangevangeu
worden om, gelyk b.v. te Westkapelle, de ploeg
schaar van Gods Woord te doen gaan door een
nog schier woesten akker, dan zal mensche-
lykerwyze gesproken daartoe zeker dienstig
zyn, dat de toevloed van candidaten zoo groot
wordt, dat zy, vanwege de weinige vacatures,
al blyde zyn indien zy, naar den wensch huns
harten, den Heere kunnen dienen in den wijn
gaard, ook al is het dat deze, om welke redenen
RAPPORT der Commissie van Onderzoek en
Praeadvies met het oog op eventueele her
ziening van Art. 37 D. K. op de e.k. Generale
Synode.
WelEerwaarde en Eerwaarde Broeders.
De ondergeteekenden op Uwe vergadering
van den 12 November des vorigen jaars be
noemd om een onderzoek in te stellen naar de
in de Kerken onzer Classis gebruikelijke wyze
van Kerkeraadsverkiezing, en, uitgenoodigd
om, met het oog op de eventueele herziening
van enkele artikelen der D. K. op de a.s. Ge
nerale Synode, praeadvies uit te brengen ov^r
art. 27 hebben de eer U mede te deelen, dgt
zy in hunne vergadering van den 25 Februari
j.l. een negental vragm hebben gesteld, die
door de respectieve Kerken op de navolgende
wyze welwillend zyn beantwoord, en het vol
gende advies U ter bespreking aan bieden.
De eerste vraag, naar het aantal Ouderlin
gen en Diakenen werd beantwoord als volgt
Dat eene Kerk heeft: 8 Ouderl. en 8 Diak.
een andere6 Ouderl. en 6 Diak, een derde
6 Ouderl. en 4 Diak. een vierde5 Ouderl. en
5 Diak. en in zeven Kerken 4 Ouderl. en 4
Diakenen dienen, terwijl ééne kerk 4 Ouderl.
en 3 Diak. heeft, twee Kerken 3 Ouderl. en 3
Diak. en twee Kerken 2 Ouderl. en 2 Diak.
hebben.
De tweede vraag, of zy voor hun leven ge
kozen zyn, wordt door al de Kerken ontken
nend beantwoord.
Voor twee jaren worden zy gekozen in vier
Kerken.
Voor drie jaren in ééne Kerk.
Voor vier jaren in ééne Kerk en voor vijf
jaren in één Kerk, terwyl ééne der Kerken
antwoordde Ze worden gekozen om hun ambt
waar te nemen, zoolang als de gemeente ze
begeert, of niet door anderen vervangen wil
zien.
Op
beweren of dit voor grootere kerken wel ge-
wenscht Js.
Een derde acht hare wijze van doen om de
aftredenden wederom op de nominatie te
plaatsen aanbevelingswaardig, omdat deze tot
dusver goede resultaten heeft opgeleverd.
Een vierde, die tegen het plaatsen van de
aftredenden op de nomatie is en voor het
aanbieden van een grostal door de gem. be
veelt hare handelwijze aan op de navolgende
gronden
1. omdat ze steunt op de kerkenordening,
wat aangaat het beginsel van tijdelijken dienst
met vervanging.
2. de moeielykheden voorkomt, dat:
a. de Kerkeraad zyn eigen medeleden con
tinueert.
b. op het dubbelgetal naast aftredende,
andere namen voor den vorm worden gebracht,
wat voor die broederen onaangenaam is.
c. dat er zoo beter verband blyft tusschen
Kerkeraad en Gemeente.
d. dat de Kerkeraad zoodoende oud-ouder-
lingen en ou^diakenen tot steun en voorspraak
bekomt.
e. dat de gemeente zoodoende tydig en zon
der opspraak van minder geschikte broederen
bevryd wordt.
f. dat ieder geschikte beurtelings den last
komt te dragen.
g. dat schuilende talenten te beter worden
ontdekt.
Weer andere Kerken achten met deze, dat
door aanbieden van een grostal door de Ge
meente, alzoo de meening der gemeente het
best wordt vertolkt, en de gemeente meer ge
bruik van haar recht heeft.
Een andere Kerk beantwoordt deze vraag
Onzes inziens verdient het aabeveling, defi
nitieve aftreding(niet terstond herkiesbaar)
elk jaar één ouderling, en één diakenen, (niet
de helft)dit vergemakkelijkt.
a. de samenstelling voor de nominatie.
b. de diensttijd duurt dan zoovele jaren als
er ouderlingen of diakenen zyn.
c. dit is in het belang èn voor de gekozenen,
(vooral oninge wyden) èn voor de gemeente.
Weer een andere Kerk, die niets ter aan
beveling wenscht te zeggen, deelt echter mede,
„dat in haar midden geen verplichte aftreding
n
DOOB
P E K A H.
gi
se
dt
Z>
tc
n
w
