Tolk gedrongen werd te vluchten tot de schaduw
<J«s Allerhoogsten Eene nieuwe wet werd
voorbereid en wat zy bedoelde, blijkt ons reeds
•it het slot der Nota, door de Christelyk-
historisehe leden der Kamer ingediend, waarin
«9 na eene duidelijke uiteenzetting der recht
matige grieven deze waardige uitspraak neer
schreven In naam van Hem, in wiens kracht
ag ook tegenover eene overgroote meerderheid,
onbeschroomd durven op te treden tot hand
having van het recht der natie op waarachtige
vrijheid van onderwijs, teekenen zy tegen de
dit wetsontwerp voorgestelde regeling van
iet volksonderwijs protest aan.
Het was alzoo een aanslag tegen de waarach
tige vrijheid van onderwijs, tegen welke het
Christenvolk opkwam, en derhalve was het
«ene groote schat, waarvoor de strijd opnieuw
gevoerd moest worden.
Donderdag 18 Juli werd de wet in de Tweede
lamer aangenomen. Daarop volgden de dagen,
waarin alom in den lande het smeekschrift aan
den koning onderteekend werd. Velen onzer
herinneren zich nog den ij ver, waarmede gewerkt
werd, en vele zaadkorrelen zyn toen gestrooid
die later rijke vrucht gedragen hebben. Ieder
wilde weten, wat er omging: in de woonkamer
«n in de werkplaats, op straat en op pleinen
werd druk geredeneerd over de groote beteekenis
van het onderwijs der jeugd.
Zaterdag 3 Aug. werden de Deputatiën, die
het smeekschrift aan onzen Koning zouden
overhandigen,door Z. M.ontvangen in de „blauwe
Kamer". Spoedig daarna schreef de heer Feringa
in het gedenkboekHet volkspetitionnement
van 1878 zal voor ons vaderland van groote
"beteekenis blijven. Immers het kan nu niet
langer betwijfeld worden, dat de groote meer
derheid van het Nederlandsche volk voor de
©pvoeding zijner kinderen iets anders wil dan
de neutrale schooldat het eene stellige en
besliste onwaarheid is, wanneer door de liberale
partij beweerd wordt, dat de natie aan de
neutrale school gehecht is
Eene matige berekening heeft doen zien,
dat de ruim driemaal honderd en vier duizend
petitionairissen met bijvoeging van hen, die
«venzeer eene school met den bijbel verlangen,
maar om verschillende redenen het smeekschrift
«iet hebben geteekend, meer dan drie kwart
«ïillioen zielen vertegenwoordigen.
Voegt men daarbij de ruim 164,000 Roomseh-
Catholieke hoofden van huisgezinnen, die mede
tegen de wet geadresseerd hebben en die in
•aam van nagenoeg het 2/5 deel der natie
hebben gesproken, dan is het klaarblijkelijk,
dat de wet Kappeijne niets anders is dan eene
partij wet, die door de minderheid aan het
geheele volk wordt opgedrongen. Eene wet,
die de oorzaak zal zijn van bestendige onte
vredenheid, de rijke bron van steeds toenemende
volksverdeeldheid.
En uitgekomen is, waarmede hy besluit
eenmaal zal het toch blijken, dat een volk niet
tegen zyn wil van zijn historischen bodem kan
worden losgereten, dat op den duur geene
macht bestand is tegen de macht der consciëntie,
die zich steeds krachtiger zal openbaren.
17 Aug. Heeft het dringend verzoek eene
gunstige uitwerking gehad? „De Koning heeft
de wet geteekend". Deze mare verbreidde zich
weldra over het geheele land. Groote blijdschap
in het liberale kamp, teleurstelling en treurig
heid in de Christelijke kringen. „De ontzaglijke
beweging tegen het beginsel der neutraliteit
ondernomen met een ijver en inspanning als
waarvan onze geschiedenis de wedergade schier
«iet kent is dus mislukt" schreef het Handelsblad.
Mislukt Ja zeker, want de smeekbede had
geen gehoor ontvangen, doch er was nergens
tenige zweem van bitterheid tegen den Koning,
die de wet bekrachtigd had, te bespeuren. Nog
levendig herinner ik my, met welk eene warme
erkentelijkheid Prof. van Velzen, die mede tot
de Deputatiën behoorde, sprak over de hartelijke
ontvangst, welke hun ten paleize te beurt
gevallen was en zy'ne vurige liefde tot het oude
Huis van Oranje bleek ons opnieuw, terwijl hij
bovendien liet uitkomen, hoe hij niet geloofde,
dat onze Koning een voorstander was van eene
•eutrale staatsschool.
Ook was er geen moedeloosheid. Ieder be
greep, dat nu de strijd voor de vrijheid eerst
recht beginnen zou, en waarlijk er ontstond
«ene actie, die voortvloeide uit de diepgewor
telde overtuiging, dat wy niet rusten mochten,
vóór wij scholen hadden, waarin de kinderen
•onderwezen werden naar den eisch huns wegs.
1879. Als eene vrucht van den toenemen-
den ijver voor eene school met den bijbel
werd nu de „Unie" in het leven geroepen.
Drie eeuwen vroeger was de Unie van Utrecht
gesloten, die zulke gezegende gevolgen had
gehad voor ons toen zoo verdrukt vaderland.
Zou deze Unie ook heil brengen aan hen, die
zich gedrongen gevoelden tegen de wet van
Kappeyne te ijveren? De oprichters konden
het niet weten, maar wel wisten zy, dat zjj
al hunne krachten moesten inspannen om te
komen tot meer gunstige toestanden. Zy ge
loofden, dat neutraal onderwijs verderfelijk
moest zyn voor de jeugd en dat het ons zou
geven eene secteschool voor de modernen.
Daarom sloegen zij de hand aan den ploeg in
het vertrouwen, dat de God des Yerbonds een
rijken zegen zou geven. Met den heer C. S.
Adama van Scheltema spraken zij
„Geen wereldmacht zal rooven
Hoe driest ze in boosheid spot,
Het pand van ons gelooven
Het eeuwig Woord van God.
Hoe zy den Bybel haten
Hun gramheid wordt te schand,
Als zy ons moeten laten
Gods heilig liefdepand.
In huis en school en handel
In nacht en zonneschijn,
Zal voor ons hart en wandel
De Bijbel richtsnoer zyn.
Verscheurt, verbrandt hem, dwazen,
Alleen 't papier vergaat
Ons lied juicht bij Uw razen
„Het eeuwig Godswoord staat."
Die Unie heeft een aanhoudend protest doen
uitgaan tegen het onrecht totdat aan de school
met den Bybel rechtsgelijkheid voor de wet
gegeven werd. Zelfs toen staakte zij haar ar
beid niet, maar ging voort met voor de school te
strijden en de vorige maand mocht zij haar
25-jarig bestaan herdenken en met dankbaar
heid erkennen de groote weldaden, welke God
op haar arbeid had gegeven.
Het Bestuur van het L. Comité der Unie
alhier wenscht eene vergadering in de groote
zaal Schuttershof den 10 Febr. 's avonds te
half acht uur te houden, ten einde te gedenken,
hoe die Unie in een kwart eeuw tot een grooten
zegen is gesteld, waarin als sprekers zullen
optreden de heeren Mr. Dieleman, dr. Wage
naar, Weeda en ds. Littooij.
De Zangvereeniging Soli Deo Gloria hoopt
eenige toepasselijke liederen ten beste te geven.
Waarlijk eene veelbelovende samenkomst,
zy het ook eene rijk gezegende. Bouma.
UIT HET LEVEN.
Rusland en Japan.
De halve wereld heeft met ingehouden adem
en bevend hart ieder oogenblik den schok ge
wacht, maar de geweldige botsing tusschen
het Christelijk rijk der Czaren en het heidensch
Japan is tot heden nog ontweken.
Of nu zucht naar den vrede of wel vrees
voor den oorlog de handen in het manoevree-
ren met de wissels heeft bestuurd, zullen we
niet nader onderzoeken, maar de buffers van
de zware oorlogstreinen hebben nog niet op
elkander gestooten met vernielende kracht.
Het vredewoord van den vredelievenden,
doch daarom nog niet altyd vredemakenden,
Keizer aller Russen heeft de angstige harten
wat gekalmeerden zelfs door de zwartste bril-
leglazen kan men niet meer enkel nacht zien.
Velen zullen zich hierover oprecht verheu
gen enkelen misschien ook God er voor dan
ken, die van uit Zijn Koninklijk hof over
oorlog en vrede op aarde het laatste en be
slissende woord doet uitgaan en zonder wiens
wil de orthodoxe Czaar al evmmin als de af
godische Mikado zich roeren noch bewegen
kan, al branden ook hun genegenheden naar
bloed of naar vrede.
De groote massa leeft echter veel te klein
zielig in het zelfzuchtig kringetje van eigen
belangen om zich van een oorlog in het verre
Oosten veel aan te trekken. De kogels dragen
wel ver, maar ze zullen ons toch niet raken.
En het zyn wel arme zielen, die weer het
slachtoffer zullen worden van de roofzieke
politiek der Christelijke en onchristelijke hoven,
maar we hebben er gelukkig geen betrekkin
gen onder. Wat niet weet, wat niet deert!
Onbekend maakt onbemind
Toch waren we er beter aan toe indien onze
blik wat verder zag en onze ingewanden wy-
der waren. De mensch is nu eenmaal geen
zandkorrel, die by toeval tegen zyn buurman
rolt; maar een levende cel ingeweven, inge
schapen in het organisme der schepping; een
levende vezel in het lichaam der wereld.
Als één lid lijdt, lijden alle leden. Als in
Amerika een vernielende orkaan de huizen
oplicht en weer neersmakt, waait er in Hol
land meestal nog wel een boom door om.
Alle beroerten in de maatschappij hebben een
nawerking, waarvan bewust of onbewust door
allen en alles iets gevoeld wordt.
Wanneer straks, indien God het niet ver
hoedt, Rusland en Japan elkander telyfgaan
dan zullen wij misschien heel rustig en gewoon
onze dagelyksche bezigheden blyven verrichten.
En we zullen het oorlogsnieuws nagaan
's avonds als we thuis komen 't is zoo gezellig
de krant te lezen by een warm vuurtje en een
helderen lamp, in een makkelijken zetel en
onder een smakelijk pijpje. Laat men ginds
maar vechten, we dreunen hier nog niet in
onzen stoel door den donder van het geschut
en het botsen der legioenen.
Wij niet! Nog niet! Maar later? Het
navolgend geslacht?
Ik heb eens in een roeiboot gezeten op een
zeer breed vaarwater. Een heel eind van ons
af voer een stoomboot voorbij. We voelden
er echter niets van, en toch maakte ze leven
genoeg met haar stampende raderen. Maar
toen de boot by na uit ons gezicht verdwenen
was, kwamen wy eindelijk met ons schuitje in
de deining, die ze veroorzaakt had, en begonnen
we op een heel onpleizierige wyze te bespeuren,
dat een groote kracht de wateren had beroerd.
Alle beroeringen in de wereld worden niet
overal tegelijk en even spoedig waargenomen
maar toch brengen ze golvingen teweeg over
heel het wereldvlak, jaren en jaren na hun
ontstaan.
Rusland en Japan zullen, als ze gaan worste
len, ver genoeg van ons af blijven; en desniet
temin zullen ook wij vroeger of' later den
schok gevoelen. Nederland is als natie inge
weven in het bundelken der natieën. Nederland
als koloniale mogendheid staat zelfs onder de
volken vooraan, en hooge boomen vangen veel
wind. Eindelijk Nederland als Christenvolk
heeft met bezorgdheid aan de mogelijkheid te
denken, dat het heidensch Japan wel eens den
zege kon behalen over het gedoopte Rusland.
En waartoe nu al deze overwegingen
Allereerst omdat een Gallio's natuur, die zich
van geen ding iets aantrekt, onuitstaanbaar is.
Het zijn de onverdragelijkste menschen, die
alles maar langs hun koude kleeren laten loopen
en nog in bed blyven, al staat het huis van
hun buurman in brand.
Ook is het immers een bevel van onzen
Zaligmaker en Heere, dat we acht zullen geven
op der tijden loop en der teekenen sprake. In
ieder oorlögsgerucht galmt het Maran-atha ons
tegen. De dagen zyn er niet naar om zorge
loos en lichtzinnig te leven. Ons voegt ernst,
mannelijke ernst, hooge ernst
En eindelijk Elia bad een gebed en het
regende in geen drie jaren. Wie weet ook of
het gebed des geloofs van alle bidders in den
H. Geest ook geen verlenging van vrede zou
geven op onze ontroerde aarde. De gebeden
der heiligen komen in de Goddelijke raadsver
gaderingen.
K. 26—1—04. L.
Kerk- en Schoolnieuws.
Drietal te Harlingen J. H. Donner te Nieuw-
dorp, G. Elzenga te Kampen en A. Nawyn te
Oesterbierum.
Tweetal te Delfzijl G. Dalhuyzen te Nieuwer-
kerk aan den lJsel en R. Smeding te Dsel-
monde.
Beroepen te Baarland Cand J. H. Binnema
van Tilburg.
Bedankt voor Warns door Ds. Goudappel
van Heteren c. a.; voor Ierseke G. Doekes te
Heemse.
Cand. Ridderbos legde met goed ge
volg voor de classis Groningen het praepara-
toir examen af.
Cand. J. G. Ubbink werd metgunstigen
uitslag door de classis Dokkum peremtoir ge
ëxamineerd.
Dr. van Gelderen, benoemd als lector aan
de V. U., heeft Zondag afscheid genomen van
zyne gemeente Schoonebeek (Dr.). Alvorens
zyn ambt te aanvaarden, zal hy nog een stu
dietijd doormaken aan de Hoogeschelen te
Bern en Genève.
Men meldt uit Goes: Alhier zal eene
tweede Christelijke School verrijzen, uitgaande
van de leden der Ned. Herv. Gem. Een co
mité is reeds gevormd, waarvan Ds. C. Boer-
sma voorzitter is. De thans bestaande school
hoopt in April a. s. haar 50-jarig jubileum
te vieren. De noodige aanstalten worden daar
toe reeds gemaakt.
Mej. J. H. Kuyper, een dochter van den
Minister van Binnenlandsche Zaken, die eenige
jaren als hoofdverpleegster verbonden was
aan het „Petronella-hospitaal" te Djokdja(Ned.
Indië), heeft om gezondheidsredenen ontslag
uit die betrekking gevraagdzy zal met Maart,
a.s. naar het vaderland terugkeeren.
