AL LLKL«I.
wustzijn dat men werkt het werk des
Heeren, terwijl daarenboven in zoo raenigen
nood wordt voorzien, zoo menige traan
wordt gedroogd, zoo menig dankgebed
wordt geboren in de ziel, die zich door
den Heere beweldadigd gevoelt
Laat ons werken het werk des Heeren.
En waar de Heere ons barmhartigheid heeft
bewezen in Christus, laat ons daar ook
barmhartigheid bewijzen, alzoo doende wat
den Heere welbehagelijk is en wat strekken
kan tot zegen van anderen, tot blijdschap
onzer eigene zielen en tot verheerlijking
van 's Heeren naam.
P. v. A.
INTeêiTands zonde tegen Grod.
Als ge let op al de teekenen der tijden,
dan mag wel vreeze het hart vervullen.
Neêrlands volk toch wendt in schier al
zijn rangen en standen in volkomen be
wustzijn met hoogmoedigen en bitteren
grimlach zich af van Grod den Heere,
wiens vreeze en dienst eenmaal Nederland
heeft verlost, vernieuwd, gebracht tot
kracht, tot bloei, tot luister.
Het heeft niet ontbroken aan machtige
stemmen des Heeren, die riepen om den
afval te voorkomen, te stremmen, te stui
ten.
Doch met hoongelach werd stemme op
stemme beantwoord en met steeds beslis
ter keuze stelde zich het volk tegen Grod.
Bilderdijk riep men heeft hem ver
guisd.
Het réveil bezielde eene breede groep
der edelste karakters, der hoogstbegaafde
mannen om te strijden tegen de duisternis
der waan verlichting", om te worstelen
met den Geest der Eeuw" 1), om te
roepen tot vernedering voor Hem, die
sloeg 2) met watervloeden, met burger
krijg, met cholera.
Doch Rome bleef even afgodisch, het
jodendom even vijandig en, waar ook on
der het hervormde volk de enkelen hoor
den, daar antwoordde de publieke opinie"
met woede en razernij daar werden
de Da Costa's voluit »ellendigen" 3) ge
scholden; deCapadoces letterlijk met smaad
redenen overladen, daar surveilleerde alsof
het landverraders gold, de politie voor de
stoep, om alle namen der bezoekers op te
teekenen
Kohlbrugge stond opmet kalme
gewetenloosheid werd hij »geïsoleerd
De afscheiding brak door. De Cock riep
voor de schaapskooi Christi 4). Straks
verzamelden zich in kleine kuddekes hier
en daar scha ipjes rondom dezen goeden her
der, wien 6, 7 kloeke mannen ter hulpe
kwamen doch heel het land gewaagde
nu van een wolvengehuil en in plaats, dat
koning en volk zich lieten gezeggen, stemde
alles samen in den kreet»roei die fijnen
1) Denk aan Da Costa's Bezwaren tegen den Geest
der Eeuw.
2) Zinspeling op Telwalls brochure *Keer weder
tot Hem, die slaat."
31 In de Arnhemsche Courant.
4) Do Cock's eerste boekske de sehaapskooi van
Christus, aangevallen door twee wolven en verde
digd door H. de Cock, gereformeerd leeraar te
tJlrum.
uit
Toen werd in heb Nederland der XIX
eeuw een geloofsvervolging aangericht,
waarbij honderden malen de godsdienst
oefeningen werden verstoord, de ruiten
verbrijzeld, de vromen mishandeld, tot
kwetsing der eerbaarheid toe, en alle recht
banken straften met boete op boete en
kerkerstraf op kerkerstraf de geloovigen,
die opkwamen voor God en Zijnen Gezalfde,
en Christus' Koningschap niet loslieten
over Zijne eigene, duurgekochte kerk.
Groen van Prinsterer werd verwekt door
den Heere. Als een profeet des Heeren
bracht Hij vorst en volk, in raadzaal en
in volksverg idering tegenover de Revolutie
het Evangelie en eischte onderwerping van
het staatkundig en maatschappelijk leven
aan de ordonnantiën Gods.
Dan ach ook deze gave Gods werd
veracht als »een generaal zonder leger"
bespot en de liberale partijdie met
bewustzijn Gods ordinantiën op zij zet, den
souvereinen volkswil proclameert, en van
haat tegen Christus sist, werd meesteresse
in Nederland, ontkerkte de kerk, ontkers
tende de school, paganiseerde 5) de Uni
versiteiten, bezette alle posten en ambten
met hare geestverwanten en vervreemdde
velen in alle standen, maar schier heel
de gezeten burgerij, zelfs van den vorm
der religie. Ach, het atheïsme 6), vroe
ger in e-m enkelen vrijgeest met afschuw
opgemerkt, werd populair, vooral onder
de hoogere-burger-scholieren, en in de ge
lederen der radicalen en der sociaal-de
mocratie.
God gaf de Vrije Universiteit. Won
derlijke rijkdom van wetenschappelijk talent
en mannelijke vroomheid vereenigde zich
hier. Dan ach in plaats dat al wat
Christus eerde, zijne zonen zond, onthield
de christelijke aristocratie die geheel, en
de burgerij gaf een enkele. En in plaats
dat Nederland zich door deze machtige
prediking van de waarheid van het Cal
vinisme en zijn heilrijke beteekenis voor
land en kerk liet overtuigen, sleepte de
wereld zelf een groot deel der geloovigen
meê en ontwaakte een toeleg om, het kostte
wat het wilde, deze gehate stichting ge
heel af te dringen van het terrein der
kerk, en met vruchteloosheid te slaan.
Ach, hand over hand neemt de macht
van het ongeloof toe en steeds breeder
worden de massa's, die eenerzijds in den
dienst van het kapitaal hunne dagen ver
spillen, anderzijds in den haat tegen het
kapitaal hun leven verteeren. Mammon-
dienst en werelddienst, met of zonder uit
spattingen, werd het leven des ontkersten
den volks.
Wel scheen het, dat het Christendom
won en wies. Niet alleen vierde het op
Neerbosch, op Zetten, op Veldwijk over
winningen op het terrein der barmhartig
heid, doch de ami-revolutionnaire partij
werd talrijk en machtig en haar uit-
nemendste tolken vonden een plaats in het
ministerie der kroon.
Voor de christelijke school werd eenige
rechtsherstelling bevochten, doch nu bleek,
5) Pagani zijn heidenen.
6) Atheïsme is de stelselmatige loochening van
God.
dat geen positief belang de overwinnaars
samenbond. Rome keerde goeddeels tot
de liberalen weder onder de rechtzinni-
gen kwam een afval, die in zeldzame ver
blinding in vrijmetselaars en opentlijke bij
belverwerpers de vrienden zag der Her
vormde Kerk, h.i. -Sion Gods
Nu dunden onze gelederen, nu bleek
onze kleente, en in het triumfeerend libe
ralisme toonen de teekenen van dezen tijd
den jammerlijken en zondigen afval van
Neêrlands volk van zijnen God.
Ach, wat zijn de getrouwen weinige ge
worden in den lande.
Hier en daar een afgescheiden gemeente,
nog echter schier overal de kleine kerk",
die geen invloed op het volksleven heeft.
Daarbij hier en daar een groep, die door
doleantie reformatie der kerken zoekt, doch
nauwelijks staande kan blijven of is er
ook al betere conditie, toch zeer geïsoleerd
staat en grooten, welbesloten tegenstand
bij de overgroote meerderheid van onvroom
en vroom ontmoet.
Onder de organisatio hier en daar wel
een kerkvol hoorders, doch slechts een
handvol strijders en arbeiders en deze
hoe verdeeld, hoe verward, hoe verbitterd.
O, het inag u wel bange worden
Gods krachtige hand vernedert ons.
Merkt het op. Ziet uwe vernedering,
uw gemis van invloed de overwinningen
des ongeloofs, ziet uwe zonden, ziet uw
ontrouw, uw ongeloof, uw onverloocnend-
heid, beweent uw traagheid, uw liefdeloos
heid en uwe ergernissen, Vernedert u
onder de krachtige hand Gods.
De Heere mocht nog hooren naar het
roepen Zijner ellendigen en yerhooren
te Zijner tijd. W.
{Fr. Kerkb
Terug Waarheen
Teruggaan is een woord, dat in de ge
schiedenis van Gods kerk in ieder gewichtig
hoofdstuk voorkomt.
Reeds Kaïn, die niet in het geloof offerde,
wilde zich Gode niet onderwerpen, maar
naar het verbond der werkennaar het
gesloten paradijs terug. En zijn pogen is
dat van heel het onherboren geslacht van
Adam.
Zelfs waar de weg ter zaligheid is ge
openbaard, waar God zegtbreken met het
verbond der werkenen overgaan in het ver
bond der genade de wereld loslatenom de
toekomende stad te zoeken; uit uzelven uitgaan
om in Christus te worden gevonden huizen
en akkers en vader en moeder en vrouw en
kinderen en alle gemeenschapdie uit het
vleesrh is, prijsgeven, om, met de vervolgingen
hier, zevenvoudig weder te ontvangen en in
de toekomende eeuw het eeuwige leven te be
ërven, daar trekt nog vleesch en bloed zich
tegenover dien eisch terug.
Zelfs waar de Heere de verbondsbanden
om het zaad der kerk heensloeg, zoodat
gewisselijk zalig wordt, wie zich in dat
verbond aan den Heere overlaat, daar
worstelen vleesch en bloed met inspanning
van alle kracht terug.
Terug ging Loth's huisvrouw, toen het
aangezicht reeds naar Zoar was gekeerd.
(Gen. 19).
Terug wilde Israëleen ander hoofd
