~W. DE MUIJNCK,
Tngezonden stuk ren.
Redactie.
A I) V E R T E T I V.
Langeviele R 214.
Donderdag 25 October a s.
le. HetBOLWEX EENERKERK
en CONSISTORIEKAMER,
met bijlevering van alle daar
toe benoodigde materialen enz.
2e. bet daarvoor benoodigde
SCHILDERWERK.
HERVORMINGSDAG.
K. LE COINTRE te Middelburg.
trouwheid komt het aan. En die kroont de
Heere ook met Zijn zegen.
Vrijdagavond, 15 Oct. werd in de ker-
kekamer der Clir. Geref. Kerk te Harder
wijk door den raad dier kerk, en dien der
Ned. Geref. kerk, om plaatselijk tot eenige
toenadering te komen, eene gecombineerde
vergadering gehouden.
Er werd vastgesteld, dat de beide pre
dikanten beurtelings voor elkander dan in
de Ned. Geref. en dan in de Chr. Geref.
kerk zouden optreden, alleen in den week-
dienst op Woensdagavond. Vervolgens, dat
iedere maand 1 maal gecombineerde ver
gadering der beide kerkeraden zal gehou
den worden. De eerstvolgende weekbeurt
zal nu D*. v. Mantgem in de Ned. Geref.
kerk optreden.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Mijnheer de Redacteur
Hoewel geen vreemdeling op het gebied
van het onderwijs, zoo moet ik toch eer
lijk bekennen, mij weinig met de wijze
van bestuur der school te hebbeu bezigge
houden.
Sedert mg echter het gedeelte van het
Voorthuizensche rapport, dat in de Kerk
bode van 1 en 8 Sept. staat afgedrukt,
onder de oogen kwam, heb ik meer over
deze zaak nagedacht. Hoe meer ik daarbij
genoemd rapport beschouwde, hoe juister
en vollediger ik het vond, en hoe meer ik
er de meesterhand van Mr v. d. Bergh in
meende te bespeuren.
De zaak wordt er van alle kanten in
bekeken, maar allereerst vaste stekken ge
stoken. Alles komt aan op de leiding des
Heiligen Geestes. Zij de inrichting, het
bestuur en het onderwijzend personeel eener
school nog zoo goed, te vergeefs arbeiden
de bouwlieden, zoo God Zijne hulp aan het
werk ontzegt. Adres de openbare schohn,
waar geene behoefte gevoeld wordt aan
de leiding des Heiligen Geestes. Het
kan niet ontkend worden, dat vele dier
scholen modelinrichtingen en de on
derwijzers ervan zeer bekwaam zijn. Maar
wat zijn de vruchten Liberale kamerleden
hebben ten aanhoore van het gansche volk
uitgesproken:Het geld, dat ge aan de school
besteedt, wordt aan de gevangenissen uit
gespaard. Als men maar kennis en deugd
aankweekte, zou van zelf het menschdom
beter worden."
Maar hoe zijn hunne woorden gelogen
straft. De gevangenissen zijn voller dan
ooit, de brooddronkenheid ten top gestegen.
Wat kan de uitwerking van het Chr.
onderwijs, waar wel behoefte aan de lei
ding des H. G. gevoeld wordt, anders zijn
De Chr. onderwijzer moge het hart zijner
leerlingen niet kunnen veranderen, toch
kan hij eenen onberekenbaren invloed uit
oefenen op verstand, gevoel en wil. Wat
beteekent het voorbeeld van eenen bra
ven Hendrik" en dat van den onderwijzer,
bij het voorbeeld van onzen eenigen Heer
en Heiland, die het land doorging goed
doendeons een exempel nalatende, opdat
wij zijne voetstappen drukken zouden.
Hoe schitteren der kleinen oogen bg het
hooren van dien Jezus, die als Hij geschol
den en geslagen werd, niet weder schold
en sloeg die geleden heeft, hij, rechtvaar
dig voor de onrechtvaardigen die hoewel
ook het hart der kindereu boos is, gezegd
heeftLaat de kinderkens tot mij komen.
Wanneer al die kleine oogeta aan zijn
lippen hangen, kan hij oogenblikken sma
ken, waarin hij gelooven mag, voor de
eeuwigheid te zaaien.
Zoo zou ik voort kunnen gaan en een
commentaar leveren op elk punt van het
Yoorthaizensche rapportdit ligt echter
niet in mijn plan. Ik heb slechts de eerste
der voorafgaande opmerkingen wat willen
uitwerken, om eenig licht te laten vallen
op het verschil, hetwelk moet bestaan,
tusschen het Chr. onderwijs en het neu
trale tusschen den Chr. onderwijzer
en dien der neutrale school. Of ik meen
dat dit noodig is. Ja.
Wat eene lauwheid, wat eene onver
schilligheid wordt er omtrent het Chr.
onderwijs, zoowel bij Chr. Ger. als Ned.
Ger. aangetroffen, al zenden zij ook hunne
kinderen naar de Chr. school. Tegenover
den dominé en den hoofdonderwijzer houden
zij zich goed, maar tegen den eenvoudigen
hulponderwijzer durven zij hun geest wel
eens uitlaten. Menigmaal komen hun oor
deelvellingen omtrent het Chr. ond. uit on
kunde voort. Velen meenen dat het eenige
verschil tusschen de Chr. en de neutrale
school alleen daarin bestaat, dat op de
eerste een uur uit den Bijbel verteld
wordt. Er is grooter verschil.
Evenals het zout de spijzen, zoo moet
het Chr. element het geheele onderwijs
doortrekken. En in het vertellen van de
vaderlandsche geschiedenis, èn in de lees
boekjes, maar niet het minst van allen in
het uitoefenen der tucht moet dat verschil
bestaan.
Omtrent twee punten van het rapport
had ik wel iets te vragen. Allereerst om
trent punt I.
Waartoe moet dat bezoek dienen, door
de commissieleden en onderwijzers in hunne
waardigheid als zoodanig aan alle ingeze
tenen der burgerlijke gemeente te brengen?
Is het om hen op de noodzakelijkheid
van het Chr. onderwijs te wijzen
Hoewel dit de plicht is van iedereen,
meen ik toch, dat het niet in de eerste
plaats de hunne is.
Ten slotte omtrent punt YII.
Worden hier ook de hulponderwijzers
bedoeld Ik zou inderdaad niet weten wat
op dergelijke maandelijks terugkeerende
vergaderingen door hen moest verricht
worden.
Indien u, mijnheer de Redacteur, deze
vragen wildet beantwoorden, zoudt u zeer
verplichten
Uw dw. dienaar
M. X.
Wij danken den geacht en inzender voor
het bovenstaande.
De zaak, waarover in het bedoelde rap
port (zie no 81 en 82 van dezen Kerkbode)
gehandeld wordt, is de aandacht en over
weging alleszins waardig, niet alleen van
onderwijzers, maar gok van de Opzieners
der gemeente en van eiken huisvader.
Wij dringen er nogmaals op aan, dat
men zijn gevoelen over dit rapport ons
doe kennen.
Eer wij op de bovengestelde vragen in
gaan, willen wij de commissie, die het
rapport stelde, in de gelegenheid stellen
zelf te antwoorden.
In dank ontvangen bij Br. Wattez van
N. N. voor de plaats f 4,en van Q.
voor de plaats f 5,bij Br. J. A. v.
Nederveen van vr. T. voor de plaats f 2,50.
In de collecte van N. N. voor de plaats
f 1,Van L. B. voor de plaats f 1,
Van N. N. f 2.50, n.l. f 1,voor den
bouw der Noorderkerk, f 1,voor Diaco
naal hulpbetoon en f 0,50 voor de Keu-
chenius-school.
Voor de Keuchenius-school heeft Ds.
Wolf te Axel door tusschenkomst van Br.
L. te Ter Neuzen met dank ontvangen
f 8,42.
Beveelt zich aan tot het maken en
repareeren van KACHELS tot civielen
prijs.
Het Bestuur van de Yereeniging »de
Kerkelijke Kas" te Arnemuiden zal op
des avonds om 7 uur in het openbaar
trachten aan te besteden
Aanwijzing zal geschieden op Maandag
22 October a. s. des voorm. om 10 uur
bij het station aldaar.
Bestek en teekening liggen ter inzage
te Arnemuiden van af den dag der aan
wijzing tot dien der besteding. Nadere in
lichtingen worden verleend door A. D.
VREKE, Veersche weg Middelburg.
Verwacht Zaterdagavond
die niet zout is a 18 cent de zes.
DEKKER. Noordstraat.
De Monnik, die de wereld in
beroering bracht.
Het 4 Plaatjes.
3?rys slechts 0,20.
Voorhanden in den Ouden en Nieuioett
Boekhandel van
