PASSAGIERS
gevraagd voor
de dampkring
DE HISTORIE VAN
DE STRATOSFEER-
VLUCHT.
Met PiccartI
naar de STRATOSFEER!
NADAT Prof. Piccard heeft ge
poogd zijn nieuwe stratosfeer
tocht door de regeering of een
officieele instelling gefinancierd
te krijgen, probeert hij thans op
eigen kosten een nieuwe vlucht
te ondernemen. De ballon, waarmede hij
op zal stijgen, zal grooter zijn dan die, wel
ke hij op vorige vluchten benutte. De gon
del zal zes personen kunnen bergen. Een
nieuw hulpmiddel zal Prof. Piccard vin
den in een radio-apparaat, hetwelk een
loopende, telefonische verbinding tot op
een afstand van 30 k.m. van den aardbo
dem tot stand kan brengen.
Het bijzondere van Prof. Piccard's on
derneming ligt echter hierin, dat hij op
rijn eerstvolgende stratosfeertocht reisge-
nooten wil meenemen. Van eiken passa
gier verlangt hij een som van 20.000 pond
sterling. Ongetwijfeld zal er wel interesse
zijn voor deze nieuwe vlucht. Prof. Piccard
zelf vindt de reissom bijzonder billijk!
In de laatste jaren, waarin de luchtvaart
met zulke rassche schreden vooruit is ge
gaan, is er 'n bijzondere belangstelling ont
staan voor stratosfeertochten. Deze belang
stelling heeft zich uitgebreid over bijna al
le landen der wereld, waar de luchtvaart
eich voldoende heeft ontwikkeld. Alvorens
over te gaan tot de vermelding van de
prestaties, geleverd door verschillende koe
ne luchtvaarders, willen wij het een en
ander publiceeren over de stratosfeer zelve.
Wat de stratosfeer feitelijk is.
Zooals men weet wordt de aarde om
ringd door een gasvormig omhulsel, damp
kring genaamd. De gezamelijke gassen van
dezen kring vormen de atmosferische lucht
Alle verschijnselen, welke in en door de
lucht worden waargenomen, worden saam-
gevat onder den naam dampkring-ver
schijnselen. Dampkringlucht béstaat alzoo
uit een mengsel van gassen, in hoofdzaak
uit zuurstof en stikstof en voorts uit ge
ringe hoeveelheden minder bekende z.g.
zeldzame gassen. Deze dampkring, welke
onmisbare elementen inhoudt voor de in
ademing van den mensch, wordt ook wel
de troposfeer genoemd. In deze troposfeer
hebben voortdurend veranderingen plaats
tengevolge van de zonneschijn, regen, wind
enz.
Het ontstaan van onweer, sneeuw
en hagelbuien.
In de troposfeer, welke onder de stratos
feer is gelegen, ontstaan, doordat b.v. de
vochtige lucht snel afkoelt, nevels, er vor
men zich wolken, neerslag vindt plaats in
den vorm van mist, regen, hagel en
sneeuw. In de troposfeer kan het natuur
lijk bliksemen en donderen, hetgeen in de
stratosfeer niet mogelijk is, daar de tem
peratuur in deze ruimte geen invloed meer
neeft. De .grens tusschen troposfeer en
stratosfeer is nu eens scherper, dan weer
minder scherp. Terwijl in de tropen de
troposfeer eindigt op ca. 17 k.m., ligt de
grens in de subtropen op 14 k.m., in de
gematigde zone op gem. 10 k.m. Van de
twee dampkringen, welke onze aarde om
geven, is de troposfeer, die temperatuur,
waarin wij dus leven, het bealngrijkst, om
dat deze alle physische processen bevat,
die voor het menschelijk lichaam noodig
zijn. Doordat de terugkaatsing der ver
schillende gassen in de nabijheid der eve
naar het grootst is, wordt de stratosfeer,
welke absoluut geen gassen bevat, als 't
ware om hoog gedrukt. Een der voornaam
ste kenmerken der stratosfeer is de abso
luut droge temperatuur, terwijl de lucht
bewegingen horizontaal zijn in tegenstel
ling met de verticale luchtbewegingen in
de troposfeer. De droge atmosfeer in de
stratosfeer' belemmert den mensch hierin
te leven. Daarom is het noodzakelijk, dat
luchtvaarders, die voornemens zijn meer
dan 6 K.M. te «tijgen, voorzien zijn van de
noodige zuurstofapparaten, willen zij ir le
ven blijven. De voornaamste kenmerken,
welke men ondervindt, wanneer een
mensch zonder stuurstofapparaat of in een
open gondel een tocht zou maken, zijn de
veranderingen in het bloed, dat dik en
moeilijk vloeibaar wordt, als gevolg van
de vele gasblaasjes, welke er in ontstaan.
Dit is weer het gevolg van den hoogen
luchtdruk. Hierdoor worden de bloedvaten
verstopt en indien niet spoedig hulp zou
worden verleend, treedt de dood reeds
eenige oogenblikken daarna in.
Deze verstopping in de bloedvaten komt
ook voor bij hooge bergstij gingen. Reeds
vele toeristen, die een hoogterecord wilden
behalen op 3 a 4000 M., vonden op zulk 'n
hoogte den dood door verstikking als ge
volg van gebrek aan zuurstof. Een derge
lijke verstikking zou echter kunnen worden
voorkomen, wanneer men steeds lang en
krachtig ademhaalt, want hierdoor wordt
het percentage der gassen grooter en is
de mensch in staat nog enkele uren op 'n
hoogte van 3 a 4000 M. te leven. Doch men
verliest al spoedig zijn energie om krach
tig adem te halen.
Na dit vrij beknopt overzicht over het
wezen en de werking der stratosfeer, wil
len wij hieronder nog een kort overzicht
geven van de verschillende belangrijke
stratosfeervluchten, die tot heden zijn on
dernomen en waarin prof. Piccard de we
tenschappelijke wereld is voorgegaan. Het
was in Mei 1931, dat deze geleerde zijn
eerste vlucht waagde. Hij liet hiertoe een
speciaal gebouwde gondel maken, waarin
2 a 3 personen konden plaats nemen en
voorts de noodige instrumenten, welke hij
dacht noodig te hebben.
Op zijn eerste vlucht bereikte hij een
hoogte van 15.781 meter. Bij zijn landing
werd hij en zijn assistent met gejuich be
groet door een enthousiaste menigte.
Op dezen eersten tocht heeft de geleer
de veel belangryks ontdekt op wetenschap
pelijk gebied. Piccard was evenwel niet te
vreden met dit hoogterecord. Hij wilde
minstens 16.000 m. halen en waagde in
Aug. 1932 een poging om zijn eigen re
cord te breken, hetgeen hem gelukte.
Thans kwam hij tot 15.000 m. boven het
aardoppervlak.
Piccard's pioniersarbeid vond na
volging.
Door het succes van Piccard aangemoe
digd, kwamen er nog eenige ondernemen
de aviateurs, o.a. in de Ver. Staten en Rus
land, die het hoógterecord van Piccard's
vlucht met eenige honderden meters wil
den breken. Plannen werden beraamd,
voorbereidingen getroffen, uitgesteld en
tenslotte weer afgesteld. Kapt. Uwins on
dernam op een Pegasus-Bristol van 550 pk.
een stratosfeervlucht (Aug. 1932), waarbij
hij het hoogterecord met ruim 450 m. wist
te versaan. Hij was voorzien van 'n zuur
stofapparaat en van electrisch verwarmde
handschoenen. Hij steeg op te Bristol en
had 2 uur noodig om een hoogte van 13.500
m. te bereiken. Na een voorspoedige reis
daalde hij weer te Evesham.
Van den voorgenomen stratosfeertocht
van den Oostenrijker Gucika, die omstreeks
denzelfden tijd een nieuwe gondel naar
eigen model had gebouwd en hiermee een
vlucht hoopte te ondernemen, werd later
niets meer gehoord. Wellicht heeft hij van
zijn stoute plannen afgezien.
In September van het vorig jaar slaag
den drie Russische ingenieurs, Prokofief,
Brinbaum en Godoenof, erin het record
van Piccard met 2500 m. te verbeteren.
Thans had men dus reeds 19.000 m. be
haald! Ook deze mannen schreven hun
ervaringen, opgedaan bij den tocht, in hun
memoires.
Niet lang daarna, n.l. in November J.l.
kondigde de Amerikaan Kapt. Settle een
voorgenomen tocht aan naar de stratosfeer.
Settle, die reeds in de voorafgegane maand
Augustus een poging had gedaan het re
cord te breken, steeg op 21 Nov. te Akron
op. De opstijging geschiedde vlot, terwijl
de wind gunstig was. Hoewel Settle voor
af bekend had gemaakt, dat hij het record
De stratosfeervlieger Prof. Piccard na aankomst te Warschau, waar hij indertijd
opsteeg. Een enthousiaste menigte heet hem welkom.
van de drie Russen geenszins zou trachten
te breken, gingen hardnekkige geruchten
als zou dit bericht onwaar zijn en Settle
wel degelijk het plan hebben gehad hoo-
ger te gaan dan ooit een mensch was ge
weest. Door de bij uitstek gunstige weers
omstandigheden had Settle reeds spoedig
de hoogte van 16.000 m. behaald. Men zag
zich ter hoogte van 18.665 m. evenwel ge
noodzaakt weer te dalen. In de machine
was 'n defect ontstaan en om levensgevaar
te voorkomen, gooide men alle overtollige
ballast als meetinstrumenten enz. over
boord, om den ballon lichter te maken. De
landing geschiedde vrij wat moeilijker dan
de start. De ballon kwam in een onbewoon
bare, uiterst moerassige streek terecht en
tengevolge van de diepe duisternis konden
de passagiers zich in het geheel niet oriën-
teereh. Men moest zich den daaropvolgen-
den dag een weg banen door de moeras
sen van Bridgeton (New Jersey), terwijl
de kapitein met den verminkten ballon
achterbleef. Eerst op een afstand van
ruim 5 k.m. vond men een boerenhoeve
en hulp was spoedig verleend.
Twintig K.M. boven den
verongelukt.
aardbol
Rusland vestigde onlangs de internatio-
nade aandacht op zich door het bericht om
trent een voorgenomen vlucht van drie
technici in Sovjetdienst, nl. prof. Fedo-
seënko, leider der bemanning, dr. Ilsiskin
en Andrej Vasenko. Deze tocht, welke zoo
schitterend beloofde te worden, eindigde
evenwel droevig. De ballon „Syrius" ge
naamd, bereikte een hoogte van 20.600 m.
en geregeld kwamen gunstige berichten
naar de aarde over. Men seinde o.a., dat
een schat van nieuwe wetenschappelijke
ontdekkingen waren opgedaan en dat men
spoedig weer hoopte te landen, zoodra alle
waarnemingen waren verricht. Helaas,
verliep de landing verre van gunstig. Men
had tijdens de daling met machtige na
tuurelementen te kampen en op een ge
geven oogenblik hoorden de draadlooze
stations geen nieuws meer omtrent den
ballon. In den namiddag van 31 Jan. j.l.
stortte de ballon in de nabijheid van Po-
tisjki Ostrog neer, op ong. 8 k.m. afstand
van het station Kadosjk aan de spoorlijn
MoskouKazan. Alle drie der opvarenden
werden mét den ballon, welke tijdens de
neerstorting losscheurde, enkele meters
diep in den grond geboord. De lijken der
mannen waren onherkenbaar verminkt.
Vrijwel alle instrumenten en andere voor
werpen waren versplinterd. Wonderlijk is
het wel, dat alleen de hoogtemeter, een
hoogte aanwijzend van 20.800 m., nog in
tact was gebleven. Mét den dood van deze
drie kranige mannen betreurt men het
verlies van al de kostbare waarnemingen
en ontdekkingen, welke men op deze zoo
noodlottige vlucht had opgedaan en die
van zulk een groote waarde moeten zijn
geweest voor de wetenschap.
En doordat de geheele bemanning werd
gedood, zal niemand van dezen merkwaar-
digen tocht kunnen verhalen.
De Spaansche luit. kol. Herrera was
reeds in het najaar van 1933 voornemens
het hoogterecord van de Russen (18.400)
meter te verbreken, doch zijn tocht ging
tot nu toe niet door. Op zijn vlucht wilde
Herrera eenige proeven verrichten, in ver
band met de relativiteitsleer van Einstein.
Het Spaansche Aardrijkskundig Genoot
schap en de Spaansche Nationale Federa
tie voor Wetenschappelijke Onderzoekin
gen hadden zich bereid verklaard alle fi-
nancieele kosten voor hun rekening te
nemen.
Mark Edw. Ridge wil als 'n echte Ame
rikaan het hoogterecord breken door er
radicaal 40 KM van te maken! Hy w$
zijn tocht ondernemen fn een open
want, zegt hij, dan pas kan men de ver
schillende instrumenten goed waarnemen.
Ridge wil zich beschermen door middel
van een duikerspak met zuurstof-appara
ten. In Engeland wil hij opstijgen,'terwijl
hij in het Zuiden van Frankrijk denkt te
landen. Voedsel zal Ridge niet meenemen;
hij beweert tien uren zonder eten te kun
nen. In zijn duikerspak kan Ridge zich
vrij bewegen en de meteorologische en an
dere waarnemingen maken met de toestel
len, welke zich werkelijk onder stratosfeer-
druk bevinden, inplaats van opgesloten te
zijn in een stalen gondel, zooals bij zijn
voorgangers het geval was.
De schitterend geslaagde vlucht van Ir.
Cosijns, die op zijn laatsten tocht een hoog
te van 22.000 meter bereikte, heeft Pic
card een nieuwe prikkel verschaft om op
te stijgen! Doch Cosijns' tocht had niet het
doel het hoogterecord te breken, maar zijn
vlucht was van zuiver wetenschappelijken
aard.
SENSATIE!
door Guus Betlem Jr.
Tachtigduizend dollar dokken
Voor een tochtje in de lucht....
Is dat niet wat bar mesjokke?
Deze oer-sensatiezucht!
Tachtigduizend dollar storten,
(En er waren er van méér!)
Voor de laatste sport der sporten,
'n Tochtje naar de stratosfeer.
O, Piccard, ik durf haast wedden,
Dat verwachtt' U 't allerlaatst,
Toen ge, om Uw tocht te redden,
Die annonce hebt geplaatst,
Dat U.. twee en twintig menschen
Voor U klaar vond staan bereid,
Te voldoen aan al Uw '"enschen
En nog wel, in dézen tijd!
'd Eén wil mee, zoo mocht ik lezen,
Voor een standbeeld eerlijk waar!
Als ze aanstondsdood mocht wezen!
Nummer twee verlangt er naar,
In de wolken te verblijven,
(Blijkbaar dient ze opgefrischt)
Om eenopera te schrijven,
Want die fee is componist!
Weer een derde is de dochter
Van een grooten krantenman.
Haar eisch luidt: alleen zij mocht er
Slechts depublicatie van!
Nóg weer anderen, die hopen,
(Lezers, lacht U niet, 't is heusch!)
Er d&.liefde mee te koopen
Van het vrouwtje hunner keus....
Hoe het zij, van alle zijden
Stroomt het geld hem tegemoet,
En Piccard mag zich verblijden,
Want z'n tochtje is al goed!
Doch.... niet één, die hem de duiten
Nu, belangeloos eens schenkt,
Niet 'es aan de wereld, buiten,
Of aan dereclame denkt!
't Is bij al die geld-relatie,
Hoé, waaróm het ook geschiedt,
Enkel en alleensensatie,
Ja, SENSATIE, anders niet!!
O, Piccard, gij gladde vogel,
Wist wel, wat ge deed, o, ja....
Toen ge Uw.... sensatie-kogel
Afschoot in.... Amerika!!!
